Quy Cheá Toång Quaùt
Saùch Leã Roâma
Canh taân theo nghò quyeát cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
coâng boá theo leänh Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI
hieäu ñính döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
Phieân dòch töø aán baûn maãu thöù ba Nhaø in Vaticanoâ - naêm 2002
UÛy Ban Phuïng Töï tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam 18/06/2009
Lôøi Môû Ñaàu
1. Khi Chuùa Kitoâ saép cöû haønh böõa toái vöôït qua vôùi caùc moân ñeä, trong ñoù, Ngöôøi thieát laäp hy leã Mình vaø Maùu Ngöôøi, thì Ngöôøi ñaõ truyeàn phaûi söûa soaïn moät phoøng roäng lôùn, vôùi ñaày ñuû tieän nghi (Lc 22, 12). Hoäi Thaùnh luoân nghó laø meänh leänh naøy cuõng lieân heä ñeán mình, khi aán ñònh nhöõng ñieàu giuùp chuaån bò taâm hoàn, nôi choán, nghi thöùc, baûn vaên lieân quan ñeán vieäc cöû haønh Thaùnh Theå. Nhöõng quy taéc ngaøy nay ñöôïc ban haønh theå theo yù muoán cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II, cuõng nhö saùch leã môùi maø töø nay Hoäi Thaùnh theo Nghi leã Roâma, seõ duøng khi cöû haønh Thaùnh leã, taát caû nhöõng ñieàu ñoù laïi moät laàn nöõa noùi leân söï lo laéng, nieàm tin vaø loøng meán khoâng thay ñoåi cuûa Hoäi Thaùnh ñoái vôùi maàu nhieäm Thaùnh Theå cao caû; ñoàng thôøi, nhöõng yeáu toá ñoù cuõng laøm chöùng veà truyeàn thoáng lieân tuïc vaø hoøa hôïp cuûa Hoäi Thaùnh, maëc daàu coù theâm moät ít ñieàu môùi meû.
Chöùng tích veà moät ñöùc tin khoâng thay ñoåi
2. Baûn chaát hy teá cuûa Thaùnh leã ñaõ ñöôïc Coâng ñoàng Trentoâ long troïng xaùc quyeát, phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng chung cuûa Hoäi Thaùnh; nay laïi ñöôïc khaúng ñònh laïi trong Coâng ñoàng Vaticanoâ II, vôùi nhöõng lôøi raát coù yù nghóa sau ñaây veà Thaùnh Leã: "Trong böõa tieäc ly, Ñaáng Cöùu Chuoäc chuùng ta ñaõ thieát laäp hy leã Thaùnh Theå, baèng Mình vaø Maùu Ngöôøi, ñeå hy leã thaäp giaù coøn toàn taïi maõi qua caùc thôøi ñaïi cho ñeán khi Ngöôøi ñeán, vaø ñeå trao cho Hoäi Thaùnh, hieàn theâ yeâu quyù cuûa Ngöôøi, leã töôûng nieäm caùi cheát vaø söï soáng laïi cuûa Ngöôøi".
Ñieàu Coâng ñoàng daïy treân ñaây vaãn khoâng ngöøng ñöôïc dieãn taû trong caùc coâng thöùc cuûa Thaùnh leã. Thaät vaäy, Saùch leã xöa thöôøng ñöôïc goïi laø saùch leã Leâoânianoâ coù noùi roõ: "Moãi laàn cöû haønh vieäc töôûng nieäm hieán leã naøy, thì coâng trình cöùu chuoäc chuùng ta laïi ñöôïc thöïc hieän", giaùo lyù ñoù ñöôïc dieãn giaûi caùch thích hôïp vaø chính xaùc trong caùc kinh nguyeän Thaùnh Theå; vì chöng trong caùc kinh naøy, khi cöû haønh nghi thöùc töôûng nieäm, linh muïc nhaân danh toaøn theå daân chuùng höôùng veà Thieân Chuùa, caûm taï vaø daâng leân Ngaøi hy leã soáng ñoäng vaø thaùnh thieän, töùc laø hieán leã vaø leã vaät cuûa Hoäi Thaùnh maø chính Thieân Chuùa ñaõ muoán ñöôïc saùt teá ñeå laøm nguoâi loøng Ngaøi; vaø linh muïc cuõng caàu xin ñeå Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ trôû neân hy leã ñöôïc Chuùa Cha chaáp nhaän vaø sinh ôn cöùu ñoä cho toaøn theá giôùi.
Nhö theá laø, trong Saùch leã môùi, qui luaät caàu nguyeän cuûa Hoäi Thaùnh phuø hôïp vôùi qui luaät ngaøn ñôøi cuûa ñöùc tin. Qui luaät naøy daïy chuùng ta raèng: hy leã thaäp giaù vaø vieäc taùi dieãn hy leã ñoù caùch bí tích trong Thaùnh leã, maø Chuùa Kitoâ ñaõ thieát laäp trong böõa tieäc ly vaø truyeàn cho caùc Toâng ñoà phaûi laøm ñeå töôûng nhôù ñeán Ngöôøi, caû hai chæ laø moät, maëc daàu caùch thöùc hieán daâng coù khaùc nhau. Do ñoù, Thaùnh leã, moät traät, vöøa laø hy leã ngôïi khen, taï ôn, vöøa laø hy leã xin ôn tha thöù vaø ñeàn toäi.
3. Maàu nhieäm laï luøng veà söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa döôùi hình baùnh vaø hình röôïu, ñaõ ñöôïc Coâng ñoàng Vaticanoâ II, vaø caùc vaên kieän khaùc cuûa Huaán Quyeàn xaùc nhaän, vôùi cuøng moät yù nghóa vaø baèng cuøng moät ngoân töø nhö ñaõ ñöôïc Coâng ñoàng Trentoâ buoäc phaûi tin. Trong khi cöû haønh Thaùnh leã, maàu nhieäm aáy ñöôïc coâng boá, khoâng nhöõng baèng lôøi truyeàn pheùp laøm cho Chuùa Kitoâ hieän dieän do vieäc bieán ñoåi baûn theå, maø coøn baèng taâm tình vaø thaùi ñoä heát söùc cung kính, toân thôø phaûi coù trong phuïng vuï Thaùnh Theå. Cuõng vì leõ aáy, ngaøy thöù Naêm Tuaàn Thaùnh, trong leã töôûng nieäm böõa Tieäc ly cuûa Chuùa vaø ngaøy leã troïng kính Mình vaø Maùu Thaùnh Chuùa, daân Kitoâ giaùo thöôøng toû loøng toân kính heát söùc ñaëc bieät ñoái vôùi Bí tích thaät laï luøng naøy.
4. Baûn tính cuûa chöùc linh muïc thöøa taùc laø chöùc thuoäc rieâng haøng Giaùm muïc vaø linh muïc, nhöõng vò ñöôïc daâng hy leã vaø chuû toïa coäng ñoaøn daân thaùnh trong tö theá cuûa Ñöùc Kitoâ, cuõng ñöôïc ñaët noåi baät trong chính hình thöùc cuûa leã nghi, vì linh muïc coù moät choã vaø moät nhieäm vuï ñaëc bieät hôn. Nhöõng ñaëc ñieåm chöùc vuï naøy ñöôïc coâng boá vaø giaûi thích roõ raøng saâu roäng hôn trong lôøi taï ôn cuûa Thaùnh leã laøm pheùp Daàu, ngaøy thöù Naêm tuaàn Thaùnh, ngaøy kyû nieäm thaønh laäp chöùc linh muïc. Thaät vaäy, trong lôøi taï ôn noùi treân, coù ñeà caäp roõ raøng ñeán vieäc trao ban chöùc linh muïc do vieäc ñaët tay, vaø quyeàn chöùc naøy ñöôïc dieãn taû vôùi töøng nghóa vuï rieâng bieät vaø laø söï tieáp noái quyeàn chöùc cuûa Chuùa Kitoâ, Vò Thöôïng Teá cuûa Giao öôùc Môùi.
5. Coù moät chöùc linh muïc, theo baûn tính, khaùc vôùi chöùc linh muïc thöøa taùc, cuõng phaûi ñöôïc coi troïng vaø hieåu theo ñuùng yù nghóa cuûa noù, ñoù laø chöùc linh muïc vöông giaû cuûa caùc tín höõu, maø hy leã thieâng lieâng cuûa hoï ñöôïc neân troïn veïn khi nhôø thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc vaø linh muïc ñöôïc lieân keát vôùi hy leã cuûa Chuùa Kitoâ laø Ñaáng Trung gian duy nhaát. Thaät vaäy, vieäc cöû haønh Thaùnh Theå laø vieäc cuûa toaøn theå Hoäi Thaùnh, trong ñoù moãi ngöôøi chæ laøm vaø laøm troïn coâng vieäc thuoäc veà hoï, tuøy theo caáp baäc cuûa hoï trong daân Thieân Chuùa. Bôûi theá, phaûi chuù troïng hôn ñeán maáy khía caïnh cuûa vieäc cöû haønh, maø qua nhieàu theá kyû, coù luùc ngöôøi ta ít löu taâm ñeán. Vì chöng, daân naøy laø daân Thieân Chuùa, ñöôïc cöùu chuoäc baèng giaù maùu Ñöùc Kitoâ, ñöôïc Chuùa quy tuï, ñöôïc lôøi Chuùa nuoâi döôõng, laø daân ñöôïc keâu goïi ñeå daâng leân Thieân Chuùa lôøi caàu nguyeän cuûa toaøn theå gia ñình nhaân loaïi, laø daân, trong Chuùa Kitoâ, daâng lôøi taï ôn veà maàu nhieäm cöùu ñoä, khi daâng hy leã cuûa Chuùa Kitoâ; vaø, sau heát, laø daân lieân keát vôùi nhau neân moät, nhôø vieäc thoâng hieäp vôùi Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ. Daân naøy, maëc daàu töø nguoàn goác ñaõ laø thaùnh, nhöng nhôø tham döï yù thöùc, tích cöïc vaø höõu hieäu vaøo maàu nhieäm Thaùnh Theå, seõ lieân læ taán tôùi treân con ñöôøng thaùnh thieän.
Xaùc nhaän moät truyeàn thoáng lieân tuïc
6. Khi ban boá nhöõng chæ thò nhaèm duyeät laïi Nghi thöùc Thaùnh leã, Coâng ñoàng Vaticanoâ II, ngoaøi nhöõng chæ thò khaùc, cuõng truyeàn phaûi phuïc hoài moät soá leã nghi, "theo tieâu chuaån xa xöa thôøi caùc thaùnh Giaùo phuï"11. Nhö vaäy laø Coâng ñoàng ñaõ duøng chính nhöõng lôøi maø thaùnh Pioâ V ñaõ ghi trong Toâng hieán Ngay töø ñaàu (Quo primum), khi coâng boá saùch leã cuûa Coâng ñoàng Trentoâ naêm 1570. Chính vì coù söï truøng hôïp veà ngoân töø, neân ta coù theå nhaän thaáy lyù do taïi sao hai Saùch leã Roâma, daàu caùch nhau boán theá kyû, vaãn theo cuøng moät truyeàn thoáng nhö nhau. Neáu caân nhaéc caùc yeáu toá noäi taïi cuûa truyeàn thoáng naøy, chuùng ta cuõng thaáy Saùch leã môùi boå tuùc cho Saùch leã cuõ caùch kheùo leùo vaø toát ñeïp.
7. Vaøo thôøi buoåi khoù khaên, khi ñöùc tin Coâng giaùo lieân quan tôùi baûn chaát hy teá cuûa Thaùnh leã, chöùc linh muïc thöøa taùc, söï hieän dieän thöïc söï vaø thöôøng haèng cuûa Ñöùc Kitoâ döôùi hình baùnh röôïu ñang gaëp nguy cô, thì moái baän taâm ñaàu tieân cuûa thaùnh Pioâ V laø lo baûo toàn truyeàn thoáng coøn môùi, ñang bò taán coâng moät caùch voâ loái, baèng caùch chæ thay ñoåi raát ít trong leã nghi thaùnh. Thaät vaäy, Saùch leã naêm 1570 chæ hôi khaùc Saùch leã in ñaàu tieân naêm 1474, vaø Saùch leã naøy laïi trung thaønh laëp laïi Saùch leã thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Innoâcentioâ III. Ngoaøi ra, caùc caûo baûn Thö vieän Vaticanoâ, maëc daàu ñaõ ñöa vaøo moät soá söûa chöõa trong kieåu noùi, nhöng ñaõ khoâng cho pheùp coâng vieäc nghieân cöùu "caùc taùc giaû coå vaø coù uy tín" ñi xa hôn laø söu taàm caùc saùch chuù giaûi veà phuïng vuï thôøi trung coå.
8. Traùi laïi, ngaøy nay, "tieâu chuaån xa xöa thôøi caùc Giaùo phuï" ñöôïc nhöõng ngöôøi duyeät laïi Saùch leã cuûa thaùnh Pioâ V tuaân theo, ñaõ ñöôïc neân phong phuù nhôø voâ soá vaên baûn cuûa caùc hoïc giaû. Vì chöng, sau khi Saùch cöû haønh bí tích meänh danh laø Greâgoârianoâ ñöôïc xuaát baûn laàn ñaàu naêm 1571, thì caùc Saùch cöû haønh bí tích coå cuûa Phuïng vuï Roâma vaø Ambroâsianoâ cuõng ñöôïc xuaát baûn nhieàu laàn vaø theo phöông phaùp pheâ bình. Caû nhöõng saùch phuïng vuï coå cuûa nghi leã Taây Ban Nha vaø Galicaêng, laø nhöõng saùch chöùa ñöïng nhieàu kinh nguyeän coù giaù trò thieâng lieâng khoâng nhoû, cho tôùi baáy giôø chöa ñöôïc bieát, cuõng ñöôïc ñöa ra aùnh saùng.
Cuõng vaäy, ngaøy nay, ngöôøi ta ñöôïc bieát nhieàu hôn veà nhöõng truyeàn thoáng cuûa caùc theá kyû ñaàu, laø nhöõng truyeàn thoáng ñaõ coù tröôùc khi nghi leã Ñoâng vaø Taây phöông ñöôïc hình thaønh, vì ñaõ khaùm phaù ra nhieàu vaên kieän veà phuïng vuï.
Ngoaøi ra, nhöõng nghieân cöùu saâu xa veà caùc Giaùo phuï ñaõ ñaøo saâu neàn thaàn hoïc veà maàu nhieäm Thaùnh Theå nhôø ñöôïc soi saùng bôùi giaùo lyù cuûa caùc Giaùo phuï noåi danh thôøi Kitoâ giaùo xa xöa, nhö thaùnh Ireâneâ, Ambroâsioâ, Syriloâ thaønh Gieârusalem vaø Gioan Kim Khaåu.
9. Bôûi vaäy, "tieâu chuaån xa xöa thôøi caùc thaùnh Giaùo phuï" khoâng chæ ñoøi phaûi baûo toàn nhöõng gì cha oâng keá caän chuùng ta ñaõ truyeàn laïi, maø coøn phaûi tìm hieåu vaø caân nhaéc kyõ löôõng hôn, taát caû caùc thôøi gian ñaõ qua cuûa Hoäi Thaùnh, vaø taát caû caùc hình thöùc, maø ñöùc tin duy nhaát cuûa Hoäi Thaùnh ñaõ ñöôïc tuyeân xöng trong caùc hình thöùc toân thôø raát khaùc bieät cuûa con ngöôøi vaø cuûa xaõ hoäi daân söï, vì ñoù laø nhöõng hình thöùc ñaõ ñöôïc thöïc haønh taïi caùc mieàn cuûa ngöôøi Seâmít, ngöôøi Hy Laïp, vaø ngöôøi Latinh. Caùi nhìn bao quaùt roäng raõi hôn naøy giuùp ta nhaän thaáy raèng: Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ban cho daân Chuùa söï trung tín laï luøng, trong vieäc baûo toàn kho taøng ñöùc tin baát bieán, maëc daàu coù nhieàu kinh nguyeän vaø nghi leã raát khaùc nhau.
Thích öùng vôùi nhöõng ñieàu kieän môùi
10. Nhö theá, Saùch leã môùi, trong khi laøm chöùng cho luaät caàu nguyeän cuûa Hoäi Thaùnh Roâma vaø baûo veä kho taøng ñöùc tin do caùc Coâng ñoàng gaàn ñaây truyeàn laïi, thì cuõng ñaùnh daáu moät giai ñoaïn quan troïng trong truyeàn thoáng phuïng vuï.
Vì chöng, khi caùc Nghò phuï Coâng ñoàng Vaticanoâ II nhaéc laïi nhöõng xaùc ñònh veà tín lyù cuûa Coâng ñoàng Trentoâ, caùc ngaøi ñaõ leân tieáng trong moät thôøi ñaïi khaùc xa vôùi tröôùc; neân trong vaán ñeà muïc vuï, caùc ngaøi coù theå ñöa ra nhöõng ñeà nghò vaø nhöõng lôøi khuyeân maø tröôùc ñoù boán theá kyû, ngöôøi ta khoâng theå thaáy tröôùc ñöôïc.
11. Coâng ñoàng Trentoâ ñaõ nhaän thaáy vieäc cöû haønh Thaùnh leã coù lôïi ích lôùn lao cho vieäc daïy giaùo lyù, nhöng chöa theå thu thaäp ñöôïc taát caû nhöõng heä keát ñeå öùng duïng vaøo cuoäc soáng. Thaät vaäy, coù nhieàu ngöôøi ñaõ xin Coâng ñoàng cho pheùp duøng tieáng baûn xöù khi cöû haønh hy leã Thaùnh Theå. Nhöng tröôùc lôøi thænh caàu naøy, Coâng ñoàng ñaõ xeùt tôùi hoaøn caûnh luùc ñoù, maø nghó raèng: nhieäm vuï cuûa Coâng ñoàng laø nhaán maïnh moät laàn nöõa ñeán giaùo lyù truyeàn thoáng cuûa Hoäi Thaùnh, theo ñoù, hy leã Thaùnh Theå, tröôùc heát laø haønh ñoäng cuûa chính Chuùa Kitoâ, cho neân hieäu naêng rieâng cuûa haønh ñoäng naøy khoâng bò aûnh höôûng do cung caùch (modo) tham döï cuûa caùc tín höõu. Bôûi ñoù, Coâng ñoàng ñaõ duøng nhöõng lôøi vöøa maïnh meõ vöøa ñaén ño maø quaû quyeát nhö sau: "Maëc daàu Thaùnh leã coù haøm chöùa moät neàn giaùo huaán phong phuù cho coäng ñoàng tín höõu, nhöng caùc Nghò phuï nhaän thaáy laø cöû haønh Thaùnh leã khaép nôi baèng tieáng baûn xöù thì khoâng thuaän lôïi". Vaø Coâng ñoàng ñaõ leân aùn keû naøo chuû tröông raèng: "Phaûi leân aùn nghi leã Hoäi Thaùnh Roâma daïy ñoïc nhoû tieáng phaàn Leã Qui vaø lôøi truyeàn pheùp; hoaëc: phaûi cöû haønh Thaùnh leã baèng tieáng baûn xöù maø thoâi". Daàu vaäy, moät ñaøng Coâng ñoàng caám duøng tieáng baûn xöù trong Thaùnh leã, moät ñaøng laïi truyeàn cho caùc muïc töû phaûi duøng lôøi giaùo huaán thích hôïp ñeå thay theá: "Ñeå ñoaøn chieân Ñöùc Kitoâ khoûi phaûi ñoùi khaùt... Coâng ñoàng truyeàn cho caùc muïc töû vaø heát moïi ngöôøi coù traùch nhieäm coi soùc caùc linh hoàn phaûi, hoaëc töï mình, hoaëc nhôø ngöôøi khaùc, naêng trình baøy khi cöû haønh Thaùnh leã moät vaøi ñieàu trong nhöõng ñieàu ñoïc trong Thaùnh leã, vaø trong soá caùc maàu nhieäm khaùc, phaûi giaûi thích veà maàu nhieäm thuoäc hy leã raát thaùnh naøy, nhaát laø trong caùc Chuùa nhaät vaø leã troïng".
12. Coâng ñoàng Vaticanoâ II, ñaõ ñöôïc trieäu taäp ñeå laøm cho Hoäi Thaùnh thích nghi vôùi caùc nhu caàu cuûa nhieäm vuï toâng ñoà trong thôøi ñaïi naøy. Coâng ñoàng naøy, cuõng nhö Coâng ñoàng Trentoâ ñaõ nghieân cöùu thaáu ñaùo tính chaát giaùo huaán vaø muïc vuï cuûa Phuïng vuï thaùnh. Vì khoâng moät ngöôøi Coâng giaùo naøo phuû nhaän tính caùch hôïp phaùp vaø höõu hieäu cuûa nghi leã thaùnh ñöôïc cöû haønh baèng tieáng Latinh, neân Coâng ñoàng cuõng coù theå coâng nhaän raèng: "Nhieàu khi vieäc duøng tieáng baûn xöù coù theå raát höõu ích cho daân chuùng", vaø ñaõ cho pheùp duøng tieáng baûn xöù. Quyeát ñònh treân ñaây ñaõ ñöôïc noàng nhieät ñoùn nhaän khaép nôi, do ñoù keát quaû laø: döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa caùc giaùm muïc vaø cuûa chính Toâng Toøa, moïi cöû haønh phuïng vuï coù giaùo daân tham döï ñeàu ñöôïc pheùp cöû haønh baèng tieáng baûn xöù, ñeå maàu nhieäm cöû haønh ñöôïc am hieåu ñaày ñuû hôn.
13. Tuy nhieân, vì vieäc duøng tieáng baûn xöù trong Phuïng vuï thaùnh chæ laø moät phöông tieän, duø raát quan troïng ñeå trình baøy roõ raøng hôn giaùo huaán veà maàu nhieäm chöùa ñöïng trong vieäc cöû haønh, neân Coâng ñoàng Vaticanoâ II coøn nhaén nhuû phaûi thöïc thi moät soá chæ thò cuûa Coâng ñoàng Trentoâ, ñaõ khoâng ñöôïc tuaân giöõ ôû khaép moïi nôi, nhö phaûi giaûng trong caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø leã troïng, vaø ñöôïc pheùp xen ít lôøi nhaéc baûo vaøo giöõa caùc nghi leã thaùnh.
Coâng ñoàng Vaticanoâ II coøn maïnh meõ khuyeán duï raèng: "Caùch tham döï Thaùnh leã hoaøn haûo hôn laø giaùo daân neân röôùc Mình Thaùnh Chuùa trong cuøng moät Thaùnh leã sau khi linh muïc ñaõ röôùc leã"19. Coâng ñoàng cuõng thuùc ñaåy thöïc hieän moät öôùc nguyeän khaùc cuûa caùc Nghò phuï Coâng ñoàng Trentoâ laø, ñeå tham döï maàu nhieäm Thaùnh Theå caùch ñaày ñuû hôn, thì "trong moãi Thaùnh leã, caùc tín höõu khoâng chæ tham döï baèng taâm tình thieâng lieâng, maø coøn baèng vieäc laõnh bí tích Thaùnh Theå nöõa".
14. Ñöôïc thuùc ñaåy bôûi cuøng moät tinh thaàn vaø nhieät taâm muïc vuï ñoù, Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ coù moät lyù do môùi, ñeå coù theå caân nhaéc quyeát ñònh cuûa Coâng ñoàng Trentoâ veà vieäc röôùc leã döôùi hai hình. Thaät vaäy, ngaøy nay, khoâng coøn ai nghi ngôø nhöõng nguyeân taéc giaùo lyù veà hieäu löïc raát ñaày ñuû cuûa vieäc röôùc leã döôùi moät hình baùnh, neân Coâng ñoàng ñaõ ñoâi khi cho pheùp ñöôïc röôùc leã döôùi hai hình, nghóa laø nhôø hình thöùc roõ raøng hôn cuûa daáu chæ bí tích, giaùo daân ñöôïc daønh cho cô hoäi ñaëc bieät ñeå hieåu saâu hôn maàu nhieäm hoï tham döï.
15. Theo tinh thaàn ñoù, trong khi vaãn trung thaønh vôùi söù vuï cuûa mình laø thaày daïy chaân lyù, Hoäi Thaùnh gìn giöõ nhöõng ñieàu "cuõ" töùc laø kho taøng truyeàn thoáng cuõng nhö chu toaøn boån phaän xem xeùt vaø khoân ngoan söû duïng nhöõng ñieàu "môùi" (Mt 13,52).
Quaû theá, moät phaàn Saùch leã môùi höôùng caùc kinh nguyeän cuûa Hoäi Thaùnh veà nhöõng nhu caàu cuûa thôøi ñaïi chuùng ta caùch roäng raõi hôn; thuoäc loaïi naøy ñaëc bieät laø caùc leã coù nghi thöùc rieâng vaø caùc leã "cho nhöõng nhu caàu khaùc nhau", trong ñoù, truyeàn thoáng vaø caùi môùi ñöôïc keát hôïp vôùi nhau caùch haøi hoøa. Bôûi ñoù, trong khi vaãn duy trì nguyeân veïn nhieàu kieåu noùi, ruùt ra töø truyeàn thoáng raát xa xöa cuûa Hoäi Thaùnh, nhö thaáy ñöôïc qua Saùch leã Roâma, töøng ñöôïc xuaát baûn nhieàu laàn, nhieàu kieåu noùi khaùc ñaõ ñöôïc thích nghi vôùi caùc ñoøi hoûi vaø hoaøn caûnh cuûa thôøi nay. Ngöôïc laïi, coù nhöõng kieåu noùi khaùc, nhö caùc lôøi nguyeän caàu cho Hoäi Thaùnh, cho giaùo daân, cho vieäc thaùnh hoùa lao ñoäng, cho coäng ñoaøn caùc daân toäc, cho moät soá nhu caàu rieâng cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, thì hoaøn toaøn ñöôïc saùng taùc theo tö töôûng, vaø nhieàu khi theo chính nhöõng kieåu noùi trong caùc vaên kieän gaàn ñaây cuûa Coâng ñoàng.
Cuõng vì yù thöùc tình traïng môùi cuûa theá giôùi ngaøy nay, neân khi söû duïng nhöõng baûn vaên coå truyeàn, xem ra ta khoâng laøm toån thöông gì ñeán kho taøng khaû kính, neáu coù thay ñoåi moät vaøi caâu, ñeå lôøi vaên thích hôïp hôn vôùi ngoân ngöõ thaàn hoïc ngaøy nay, vaø cuõng thöïc söï phuø hôïp vôùi kyû luaät hieän haønh cuûa Hoäi Thaùnh. Do ñoù ñaõ thay ñoåi moät soá caâu lieân quan ñeán vieäc ñaùnh giaù vaø söû duïng cuûa caûi traàn gian, vaø moät soá caâu trình baøy hình thöùc saùm hoái beà ngoaøi, thuoäc nhöõng thôøi ñaïi khaùc cuûa Hoäi Thaùnh.
Baèng caùch ñoù nhöõng quy taéc phuïng vuï cuûa Coâng ñoàng Trentoâ ñaõ ñöôïc boå tuùc vaø kieän toaøn trong nhieàu ñieåm nhôø nhöõng quy taéc cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II. Coâng ñoàng naøy ñaõ ñöa tôùi ñích nhöõng coá gaéng nhaèm ñem tín höõu tôùi gaàn phuïng vuï hôn. Nhöõng coá gaéng naøy ñaõ dieãn ra qua boán theá kyû nay, ñaëc bieät trong thôøi ñaïi gaàn ñaây, nhaát laø nhôø vieäc nghieân cöùu phuïng vuï do thaùnh Pioâ X vaø caùc Ñaáng Keá vò ngaøi coå voõ.