Quy Cheá Toång Quaùt
Saùch Leã Roâma
Canh taân theo nghò quyeát cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
coâng boá theo leänh Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI
hieäu ñính döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
Phieân dòch töø aán baûn maãu thöù ba Nhaø in Vaticanoâ - naêm 2002
UÛy Ban Phuïng Töï tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam 18/06/2009
Chöông IV
Nhöõng Hình Thöùc Khaùc Nhau
Ñeå Cöû Haønh Thaùnh Leã
112. Trong Giaùo Hoäi ñòa phöông, xeùt theo yù nghóa, Thaùnh leã do Ñöùc Giaùm muïc chuû söï, coù linh muïc ñoaøn, caùc phoù teá vaø caùc thöøa taùc vieân giaùo daân bao quanh91 cuøng vôùi söï tham döï caùch linh ñoäng vaø ñaày ñuû cuûa coäng ñoaøn daân Chuùa, phaûi keå laø ñöùng haøng ñaàu, vì ñoù laø caùch chính yeáu dieãn taû Hoäi Thaùnh.
Trong Thaùnh leã do Giaùm muïc chuû söï, hoaëc chuû toïa maø khoâng cöû haønh, thì phaûi tuaân giöõ nhöõng quy luaät ghi trong saùch Nghi leã Giaùm muïc.
113. Cuõng phaûi coi troïng Thaùnh leã cöû haønh cuøng vôùi moät coäng ñoaøn naøo ñoù, nhaát laø coäng ñoaøn giaùo xöù, vì coäng ñoaøn töôïng tröng cho Hoäi Thaùnh phoå quaùt, ôû moät thôøi gian vaø khoâng gian nhaát ñònh, ñaëc bieät trong cöû haønh Thaùnh leã coäng ñoaøn ngaøy Chuùa nhaät.
114. Trong caùc Thaùnh leã do moät soá coäng ñoaøn cöû haønh, thì Thaùnh leã chieám ñòa vò ñaëc bieät laø Thaùnh leã tu vieän, vì ñoù laø thaønh phaàn cuûa thaàn vuï haèng ngaøy, hoaëc Thaùnh leã quen goïi laø Thaùnh leã "coäng ñoaøn". Maëc duø caùc leã naøy khoâng coù gì khaùc bieät theo hình thöùc cöû haønh, nhöng cuõng raát neân cöû haønh vôùi nhöõng ca khuùc, vaø nhaát laø neân coù söï tham döï ñaày ñuû cuûa moïi thaønh vieân trong coäng ñoaøn tu só hoaëc kinh só. Vì theá, trong caùc Thaùnh leã ñoù, moãi thaønh vieân seõ thi haønh phaän vuï cuûa mình theo chöùc vuï hoaëc taùc vuï ñaõ laõnh nhaän. Moïi linh muïc khi khoâng phaûi laøm leã rieâng cho caùc tín höõu vì lyù do muïc vuï, neân ñoàng teá trong caùc Thaùnh leã ñoù, moãi khi coù theå ñöôïc. Vaû laïi, taát caû caùc linh muïc thuoäc coäng ñoaøn, maø vì lôïi ích muïc vuï cuûa caùc tín höõu, coù boån phaän phaûi laøm leã rieâng, cuõng coù theå ñoàng teá trong Thaùnh leã tu vieän hay Thaùnh leã coäng ñoaøn cuøng ngaøy. Vì chöng, caùc linh muïc tham döï Thaùnh leã, neáu khoâng coù lyù do chính ñaùng mieãn tröø, thì neân thi haønh nhieäm vuï chöùc thaùnh cuûa mình nhö thöôøng leä, vaø do ñoù, maëc aùo leã tham döï vôùi tö caùch ñoàng teá. Neáu khoâng ñoàng teá, thì maëc aùo rieâng cuûa moãi kinh só ñoaøn khi cöû haønh phuïng vuï hoaëc aùo caùc pheùp treân aùo doøng.
I. Thaùnh Leã Cuøng Vôùi Daân Chuùng
115. Thaùnh leã cuøng vôùi daân chuùng ñöôïc hieåu laø Thaùnh leã ñöôïc cöû haønh khi coù tín höõu tham döï. Trong möùc coù theå, neân haùt vaø neân coù moät soá thöøa taùc vieân xöùng hôïp khi cöû haønh Thaùnh leã naøy, ñaëc bieät caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø leã buoäc; nhöng cuõng coù theå cöû haønh Thaùnh leã maø khoâng haùt vaø chæ coù moät thöøa taùc vieân.
116. Trong baát cöù Thaùnh leã naøo, neáu coù moät phoù teá hieän dieän, ngöôøi aáy phaûi thi haønh nhieäm vuï cuûa mình. Thoâng thöôøng moãi linh muïc chuû teá neân coù moät thaày giuùp leã, moät thaày ñoïc saùch vaø moät ca vieân. Nghi thöùc trình baøy döôùi ñaây döï lieäu caû tröôøng hôïp coù soá thöøa taùc vieân ñoâng hôn.
Nhöõng ñieàu caàn chuaån bò
117. Baøn thôø phaûi phuû ít laø moät khaên maøu traéng. Treân baøn thôø hoaëc gaàn baøn thôø, phaûi ñaët hai, hoaëc boán, hoaëc saùu chaân ñeøn, nhaát laø trong Thaùnh leã Chuùa nhaät hoaëc ngaøy leã buoäc; hoaëc neáu laø leã Giaùm muïc giaùo phaän cöû haønh, thì phaûi ñaët baûy chaân ñeøn, coù thaép neán. Hôn theá, treân baøn thôø hay gaàn baøn thôø phaûi ñaët thaùnh giaù, coù töôïng Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñinh. Coù theå mang theo chaân neán vaø thaùnh giaù coù töôïng Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñinh khi röôùc chuû teá vaøo haønh leã. Treân baøn thôø, coù theå ñaët saün moät saùch Tin Möøng khaùc vôùi saùch baøi ñoïc, tröø khi saùch Tin Möøng naøy ñöôïc mang theo khi röôùc chuû teá vaøo haønh leã.
118. Cuõng phaûi doïn saün:
a) Gaàn gheá cuûa linh muïc: saùch leã vaø, tuøy nghi, taäp saùch haùt;
b) Treân giaûng ñaøi: saùch baøi ñoïc;
c) Treân baøn phuï: cheùn leã, khaên thaùnh, khaên lau cheùn, vaø tuøy nghi, taám ñaäy cheùn; ñóa thaùnh vaø caùc bình ñöïng baùnh thaùnh, neáu caàn; baùnh leã cho chuû teá, phoù teá, caùc thöøa taùc vieân vaø coäng ñoaøn röôùc leã; bình nöôùc vaø bình röôïu, tröø khi tín höõu ñöa leân taát caû caùc vaät naøy luùc daâng leã; bình ñöïng nöôùc ñeå laøm pheùp neáu coù raûy nöôùc thaùnh; ñóa höùng khi cho tín höõu röôùc leã, vaø nhöõng gì caàn thieát ñeå röûa tay.
Neân phuû cheùn thaùnh baèng moät khaên theo maøu cuûa ngaøy leã hay maøu traéng.
119. Trong phoøng maëc aùo, seõ tuøy hình thöùc Thaùnh leã cöû haønh maø doïn phaåm phuïc cho linh muïc, phoù teá vaø caùc thöøa taùc vieân khaùc:
a) Cho linh muïc: aùo traéng daøi, daây caùc pheùp vaø aùo leã;
b) Cho phoù teá: aùo traéng daøi, daây caùc pheùp vaø aùo phoù teá; coù theå boû aùo phoù teá neáu khoâng coù hoaëc khi baäc leã khoâng long troïng maáy;
c) Cho caùc thöøa taùc vieân khaùc: aùo traéng daøi hoaëc nhöõng aùo khaùc ñaõ ñöôïc chuaån nhaän.
Taát caû nhöõng ai söû duïng aùo traéng daøi, thì cuõng duøng daây löng vaø khaên vai, tröø khi kieåu aùo khoâng ñoøi hoûi.
Khi coù röôùc vaøo nhaø thôø, thì phaûi doïn saùch Tin Möøng; trong caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø ngaøy leã, thì doïn theâm bình höông vaø taàu höông neáu söû duïng höông; thaùnh giaù ñeå ñi röôùc, chaân neán coù thaép neán.
A. Thaùnh leã khoâng coù phoù teá
Nhöõng nghi thöùc ñaàu leã
120. Khi coäng ñoaøn ñaõ tuï hoïp, linh muïc vaø caùc thöøa taùc vieân maëc phaåm phuïc tieán tôùi baøn thôø theo thöù töï sau ñaây:
a) Ngöôøi mang bình höông coù boû höông saün, neáu coù xoâng höông;
b) Caùc thöøa taùc vieân caàm neán saùng, coù thöøa taùc vieân giuùp leã hoaëc moät thöøa taùc vieân khaùc caàm thaùnh giaù ñi giöõa hoï;
c) Caùc thöøa taùc vieân giuùp leã vaø caùc thöøa taùc vieân khaùc;
d) Thöøa taùc vieân ñoïc saùch coù theå mang saùch Tin Möøng, chöù khoâng phaûi saùch Baøi ñoïc, giô cao leân moät chuùt;
e) Linh muïc seõ cöû haønh Thaùnh leã.
Neáu coù duøng höông thì tröôùc khi ñi röôùc, linh muïc boû höông vaøo bình vaø thinh laëng laøm daáu thaùnh giaù chuùc laønh cho höông.
121. Ñang khi ñoaøn röôùc tieán tôùi baøn thôø thì haùt ca nhaäp leã (soá 47-48).
122. Khi tôùi baøn thôø, linh muïc vaø caùc thöøa taùc vieân cuùi mình.
Thaùnh giaù coù töôïng Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñinh ñaõ caàm ñi röôùc, coù theå döïng beân caïnh baøn thôø ñeå laøm thaùnh giaù taïi baøn thôø hoaëc caát ñi vaø ñaët vaøo nôi xöùng ñaùng vì baøn thôø chæ ñöôïc coù moät thaùnh giaù. Coøn ñeøn thì ñaët treân baøn thôø hoaëc caïnh baøn thôø. Saùch Tin Möøng, thì ñaët treân baøn thôø.
123. Linh muïc tieán leân hoân kính baøn thôø, roài tuøy nghi, xoâng höông thaùnh giaù vaø ñi quanh baøn thôø maø xoâng höông baøn thôø.
124. Sau ñoù, linh muïc veà choã ngoài. Döùt ca nhaäp leã, moïi ngöôøi ñöùng, linh muïc vaø caùc tín höõu laøm daáu thaùnh giaù treân mình. Linh muïc ñoïc: Nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn. Coäng ñoaøn thöa: Amen. Roài linh muïc höôùng veà coäng ñoaøn, dang tay, duøng moät trong caùc coâng thöùc ñaõ soaïn saün maø chaøo hoï. Chính linh muïc hay moät thöøa taùc vieân khaùc cuõng coù theå noùi moät vaøi lôøi raát vaén taét daãn caùc tín höõu vaøo Thaùnh leã ngaøy hoâm aáy.
125. Sau ñoù laø haønh ñoäng thoáng hoái. Ñoaïn haùt hoaëc ñoïc Laïy Chuùa, xin thöông xoùt, theo luaät chöõ ñoû (x. soá 52).
126. Trong nhöõng cöû haønh qui ñònh phaûi ñoïc, thì haùt hoaëc ñoïc Vinh danh Thieân Chuùa (x. soá 53).
127. Tieáp ñoù, linh muïc môøi tín höõu caàu nguyeän, ngaøi chaép tay ñoïc: Chuùng ta daâng lôøi caàu nguyeän. Moïi ngöôøi cuøng vôùi linh muïc thinh laëng caàu nguyeän giaây laùt, ñoaïn linh muïc dang tay ñoïc lôøi nguyeän nhaäp leã; ñoïc xong, coäng ñoaøn tung hoâ: Amen.
Phuïng vuï lôøi Chuùa
128. Döùt lôøi nguyeän nhaäp leã, moïi ngöôøi ngoài. Linh muïc coù theå noùi maáy lôøi raát vaén taét, daãn tín höõu vaøo phuïng vuï lôøi Chuùa. Thaày ñoïc saùch tieán tôùi giaûng ñaøi ñaõ coù saùch Baøi ñoïc ñaët saün töø tröôùc Thaùnh leã, ñoïc baøi thöù nhaát, moïi ngöôøi laéng nghe. Ñeán cuoái, thaày ñoïc saùch xöôùng lôøi tung hoâ: Ñoù laø lôøi Chuùa, moïi ngöôøi ñaùp laïi: Taï ôn Chuùa.
Baáy giôø, coù theå tuøy nghi giöõ thinh laëng giaây laùt, ñeå moïi ngöôøi suy gaãm nhöõng lôøi ñaõ nghe.
129. Ñoaïn ngöôøi ñoïc thaùnh vònh hoaëc chính thaày ñoïc saùch xöôùng caùc caâu thaùnh vònh; coäng ñoaøn ñaùp theo thöôøng leä.
130. Sau ñoù, neáu coù baøi ñoïc thöù hai tröôùc baøi Tin Möøng, thì ñoäc vieân cuõng ñoïc taïi giaûng ñaøi nhö treân, moïi ngöôøi ngoài nghe vaø ñeán cuoái thì ñaùp lôøi tung hoâ, nhö ñaõ noùi treân (x. soá 128). Roài, coù theå tuøy nghi giöõ thinh laëng giaây laùt.
131. Ñoaïn moïi ngöôøi ñöùng leân vaø haùt Alleluia hoaëc moät ca khuùc naøo khaùc, tuøy theo ñoøi hoûi cuûa muøa phuïng vuï (x. soá 62-64).
132. Khi haùt Alleluia, hoaëc ca khuùc naøo khaùc, linh muïc boû höông vaø chuùc laønh cho höông, neáu coù xoâng höông. Roài linh muïc chaép tay, cuùi mình tröôùc baøn thôø, ñoïc thaàm: Laïy Thieân Chuùa toaøn naêng, xin thanh taåy taâm hoàn...
133. Luùc aáy, linh muïc laáy saùch Tin Möøng, neáu saùch ñoù ñaët treân baøn thôø, caàm naâng cao saùch leân moät chuùt, tieán ñeán giaûng ñaøi, coù caùc thöøa taùc vieân giaùo daân ñi tröôùc. Hoï coù theå caàm bình höông vaø neán.
Nhöõng ngöôøi hieän dieän quay veà giaûng ñaøi, toû loøng toân kính ñaëc bieät ñoái vôùi Tin Möøng Ñöùc Kitoâ.
134. Taïi giaûng ñaøi, linh muïc môû saùch roài chaép tay ñoïc: Chuùa ôû cuøng anh chò em. Coäng ñoaøn ñaùp: Vaø ôû cuøng cha. Linh muïc ñoïc tieáp: Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ..., ñöa ngoùn tay caùi laøm daáu treân saùch vaø treân mình, nôi traùn, mieäng vaø ngöïc, moïi ngöôøi khaùc cuõng laøm nhö vaäy. Coäng ñoaøn tung hoâ: Laïy Chuùa Kitoâ, vinh danh Chuùa. Linh muïc xoâng höông saùch Tin Möøng, neáu coù xoâng höông (x. soá 277-278). Ñoaïn linh muïc coâng boá Tin Möøng, vaø ñeán cuoái, xöôùng caâu tung hoâ: Ñoù laø lôøi Chuùa. Moïi ngöôøi ñaùp: Laïy Chuùa Kitoâ, ngôïi khen Chuùa. Linh muïc hoân saùch, ñoïc thaàm: Nhôø nhöõng lôøi Tin Möøng vöøa ñoïc, xin Chuùa xoùa toäi chuùng con.
135. Neáu khoâng coù thaày ñoïc saùch, thì chính linh muïc ñöùng taïi giaûng ñaøi ñoïc caùc baøi ñoïc vaø thaùnh vònh. Neáu coù xoâng höông, thì linh muïc vaãn ñöùng taïi giaûng ñaøi, boû höông vaø chuùc laønh cho höông, roài cuùi mình vaø ñoïc: Laïy Thieân Chuùa toaøn naêng, xin thanh taåy taâm hoàn...
136. Linh muïc ñöùng giaûng taïi gheá hoaëc taïi chính giaûng ñaøi hoaëc tuøy nghi taïi nôi naøo khaùc thích hôïp. Giaûng xong, coù theå giöõ thinh laëng moät laùt.
137. Linh muïc ñoïc hoaëc haùt kinh Tin kính chung vôùi coäng ñoaøn (x. soá 68). Moïi ngöôøi ñöùng. Khi tôùi caâu: Bôûi pheùp Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn.., moïi ngöôøi ñeàu cuùi mình; nhöng trong leã Truyeàn tin vaø leã Giaùng sinh, thì moïi ngöôøi baùi goái.
138. Sau kinh Tin kính, linh muïc ñöùng taïi choã, chaép tay, noùi maáy lôøi vaén taét, môøi goïi tín höõu ñoïc lôøi nguyeän chung. Ñoaïn, moät ca vieân, hay thaày ñoïc saùch hay moät ai khaùc, ñöùng taïi giaûng ñaøi hay moät choã thuaän tieän khaùc, xöôùng nhöõng yù nguyeän cho daân chuùng, vaø daân chuùng khaån khoaûn ñaùp laïi theo phaàn cuûa mình. Sau heát, linh muïc dang tay keát thuùc baèng moät lôøi nguyeän.
Phuïng vuï Thaùnh Theå
139. Sau lôøi nguyeän chung, taát caû ngoài vaø baét ñaàu haùt ca tieán leã (x. soá 74).
Thöøa taùc vieân giuùp leã hoaëc moät thöøa taùc vieân giaùo daân khaùc ñem khaên thaùnh, khaên lau cheùn, cheùn thaùnh, taám ñaäy cheùn vaø saùch leã leân baøn thôø.
140. Neân ñeå cho caùc tín höõu bieåu loä söï tham döï baèng vieäc daâng baùnh röôïu duøng vaøo vieäc teá leã, hoaëc nhöõng phaåm vaät khaùc duøng ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa nhaø thôø vaø cöùu trôï ngöôøi ngheøo. Linh muïc nhaän caùc leã vaät tín höõu daâng, vôùi söï trôï giuùp cuûa thöøa taùc vieân giuùp leã hoaëc moät thöøa taùc vieân khaùc. Baùnh vaø röôïu duøng trong Thaùnh leã, thì trao cho chuû teá, chuû teá ñaët treân baøn thôø, coøn caùc phaåm vaät khaùc thì ñaët nôi khaùc thích hôïp (x. soá 73).
141. Taïi baøn thôø, linh muïc ñöa hai tay caàm ñóa thaùnh coù baùnh, naâng cao leân khoûi baøn thôø moät chuùt vaø ñoïc thaàm: Laïy Chuùa laø Chuùa Caû trôøi ñaát... Roài ñaët ñóa thaùnh coù baùnh treân khaên thaùnh.
142. Ñoaïn linh muïc ñöùng caïnh baøn thôø, thöøa taùc vieân ñöa caùc bình röôïu nöôùc, linh muïc ñoå röôïu vaø moät chuùt nöôùc vaøo cheùn thaùnh, ñoïc thaàm: Nhôø daáu chæ nöôùc hoøa röôïu naøy... roài traû bình röôïu cho thöøa taùc vieân giuùp leã. Trôû laïi giöõa baøn thôø, linh muïc hai tay caàm cheùn, naâng cao moät chuùt, ñoïc thaàm: Laïy Chuùa laø Chuùa Caû trôøi ñaát... roài ñaët cheùn thaùnh xuoáng treân khaên thaùnh, vaø tuøy nghi laáy taám ñaäy ñaët leân treân cheùn.
Neáu khoâng haùt ca tieán leã hoaëc khoâng ñaùnh ñaøn thì khi daâng baùnh vaø röôïu, linh muïc neân ñoïc lôùn tieáng coâng thöùc chuùc tuïng, vaø coäng ñoaøn tung hoâ ñaùp laïi baèng caâu: Chuùc tuïng Thieân Chuùa ñeán muoân ñôøi.
143. Sau khi ñaët cheùn thaùnh treân baøn thôø, linh muïc cuùi mình, ñoïc thaàm: Laïy Chuùa laø Thieân Chuùa, xin thöông nhaän chuùng con...
144. Ñoaïn, neáu coù xoâng höông, linh muïc boû höông vaøo bình, thinh laëng chuùc laønh roài xoâng höông cuûa leã, thaùnh giaù vaø baøn thôø. Thöøa taùc vieân ñöùng beân caïnh baøn thôø xoâng höông cho linh muïc, roài cho coäng ñoaøn.
Neáu duøng lö höông, thì xuoáng ñoå höông vaøo bình than chaùy trong lö höông, sau ñoù chaép tay cuùi mình moät laàn toû loøng toân kính baøn thôø. Neáu duøng nhang, thì coù theå boû qua vaùi nhang laàn naøy. Tuy nhieân, nôi naøo muoán cho moät soá ñaïi dieän leân vaùi nhang chung vôùi chuû teá, thì cuõng coù theå vaùi nhang vaøo luùc naøy.
145. Sau kinh Laïy Chuùa laø Thieân Chuùa,... hoaëc sau khi xoâng höông, linh muïc ñöùng beân caïnh baøn thôø, röûa tay, ñoïc thaàm: Laïy Chuùa, xin röûa con... ñang khi thöøa taùc vieân ñoå nöôùc.
146. Trôû laïi giöõa baøn thôø, linh muïc ñöùng höôùng veà coäng ñoaøn, dang tay, roài chaép laïi, môøi goïi hoï caàu nguyeän vaø noùi: Anh chò em haõy caàu nguyeän... Sau khi coäng ñoaøn ñöùng daäy vaø thöa Xin Chuùa nhaän hy leã..., roài linh muïc dang tay ñoïc lôøi nguyeän tieán leã. Cuoái lôøi nguyeän, coäng ñoaøn tung hoâ: Amen.
147. Ñoaïn linh muïc baét ñaàu kinh nguyeän Thaùnh Theå. Theo chöõ ñoû (x. soá 365), linh muïc choïn moät trong nhöõng kinh coù trong Saùch leã Roâma hoaëc ñaõ ñöôïc Toøa Thaùnh pheâ chuaån. Theo baûn chaát, kinh nguyeän Thaùnh Theå ñoøi moät mình linh muïc ñoïc, vì ngaøi coù chöùc thaùnh. Coøn coäng ñoaøn thì lieân keát vôùi linh muïc trong ñöùc tin vaø trong thinh laëng, roài vaøo nhöõng luùc qui ñònh trong suoát kinh nguyeän naøy, xen vaøo nhöõng caâu tung hoâ, nhöõng lôøi ñoái ñaùp, ñoù laø nhöõng caâu ñaùp trong phaàn ñoái thoaïi môû ñaàu kinh Tieàn tuïng, lôøi tung hoâ "Thaùnh! Thaùnh! Thaùnh!", lôøi tung hoâ sau truyeàn pheùp, vaø lôøi tung hoâ Amen sau vinh tuïng ca keát thuùc kinh nguyeän Thaùnh Theå, vaø nhöõng lôøi tung hoâ khaùc ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùm muïc pheâ chuaån vaø Toøa Thaùnh coâng nhaän.
Linh muïc raát neân haùt nhöõng phaàn coù phoå nhaïc trong kinh nguyeän Thaùnh Theå.
148. Baét ñaàu kinh nguyeän Thaùnh Theå, linh muïc dang tay haùt hoaëc ñoïc: Chuùa ôû cuøng anh chò em. Coäng ñoaøn ñaùp: Vaø ôû cuøng cha. Khi ñoïc tieáp: Haõy naâng taâm hoàn leân, ngaøi naâng hai tay leân. Coäng ñoaøn ñaùp: Chuùng con ñang höôùng veà Chuùa; linh muïc vaãn dang tay ñoïc tieáp: Haõy taï ôn Chuùa laø Thieân Chuùa chuùng ta. Coäng ñoaøn ñaùp: Thaät laø chính ñaùng. Linh muïc tieáp tuïc dang tay ñoïc lôøi tieàn tuïng, vaø khi keát thuùc, ngaøi chaép tay, cuøng vôùi moïi ngöôøi hieän dieän haùt hoaëc ñoïc roõ tieáng: Thaùnh! Thaùnh! Thaùnh! (x. soá 79b).
149. Linh muïc tieáp tuïc kinh nguyeän Thaùnh Theå nhö chöõ ñoû ñaõ ghi trong moãi kinh.
Neáu chuû teá laø Giaùm muïc, thì trong caùc kinh nguyeän Thaùnh Theå, sau lôøi Cuøng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng T..., thì theâm: vaø con laø toâi tôù baát xöùng. Neáu Giaùm muïc cöû haønh Thaùnh leã ngoaøi giaùo phaän cuûa mình, thì sau lôøi: Cuøng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng T..., thì theâm: vaø con laø toâi tôù baát xöùng cuûa Chuùa vaø anh em con laø T..., giaùm muïc giaùo phaän T... Giaùm muïc giaùo phaän, hoaëc vò coù quyeàn töông ñöông phaûi ñöôïc neâu teân trong coâng thöùc naøy: Cuøng vôùi toâi tôù Chuùa laø Ñöùc Giaùo Hoaøng T... vaø Ñöùc Giaùm muïc (hoaëc Ñöùc Ñaïi dieän, Ñöùc Giaùm chöùc, Ñöùc Phuû doaõn, Ñöùc Vieän phuï, Cha Giaùm quaûn) T... chuùng con.
Trong kinh nguyeän Thaùnh Theå, ñöôïc pheùp neâu teân caùc Giaùm muïc phoù vaø phuï taù (nhöng khoâng neâu teân caùc Giaùm muïc khaùc coù theå ñang hieän dieän). Khi coù nhieàu vò phaûi ñöôïc neâu teân, thì ñoïc döôùi moät coâng thöùc toång quaùt: Ñöùc Giaùm muïc T... chuùng con vaø caùc Giaùm muïc coäng taùc vôùi ngaøi.
Phaûi thích öùng nhöõng coâng thöùc treân trong moãi kinh nguyeän Thaùnh Theå, sao cho hôïp vôùi caáu truùc vaên phaïm.
150. Tröôùc luùc truyeàn pheùp moät chuùt, thöøa taùc vieân coù theå tuøy nghi rung chuoâng ñeå nhaéc nhôû tín höõu. Cuõng rung chuoâng khi daâng Mình Thaùnh, vaø khi daâng Maùu Thaùnh leân, tuøy theo thoùi quen moãi ñòa phöông.
Neáu coù xoâng höông, thì thöøa taùc vieân seõ xoâng höông luùc daâng Mình Thaùnh vaø daâng Maùu Thaùnh sau khi truyeàn pheùp.
151. Sau khi truyeàn pheùp, linh muïc ñoïc: Ñaây laø maàu nhieäm ñöùc tin, vaø coäng ñoaøn tung hoâ baèng moät trong nhöõng coâng thöùc ñaõ ñöôïc chæ ñònh.
Cuoái kinh nguyeän Thaùnh Theå, linh muïc caàm ñóa coù baùnh thaùnh vaø cheùn thaùnh, roài naâng caû hai leân vaø ñoïc lôøi vinh tuïng ca moät mình: Chính nhôø Ngöôøi... Ñeán cuoái, coäng ñoaøn tung hoâ: Amen. Ñoaïn linh muïc ñaët ñóa thaùnh vaø cheùn thaùnh treân khaên thaùnh.
152. Heát kinh nguyeän Thaùnh Theå, linh muïc chaép tay ñoïc lôøi nhaén nhuû tröôùc kinh Laïy Cha, roài dang tay ñoïc kinh Laïy Cha cuøng vôùi coäng ñoaøn.
153. Ñoïc kinh Laïy Cha xong, moät mình linh muïc dang tay ñoïc: Laïy Chuùa xin cöùu chuùng con.... Khi ñoïc xong, coäng ñoaøn tung hoâ: Vì vöông quyeàn...
154. Roài linh muïc dang tay ñoïc roõ tieáng: Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa ñaõ noùi.... Sau kinh naøy, linh muïc dang tay roài chaép laïi, höôùng veà coäng ñoaøn chuùc bình an: Bình an cuûa Chuùa haèng ôû cuøng anh chò em. Coäng ñoaøn thöa: Vaø ôû cuøng Cha. Ñoaïn linh muïc tuøy nghi theâm: Anh chò em haõy chuùc bình an cho nhau.
Linh muïc coù theå chuùc bình an cho caùc thöøa taùc vieân, tuy nhieân, bao giôø cuõng phaûi ôû laïi trong cung thaùnh, keûo laøm xaùo troän vieäc cöû haønh. Khi coù lyù do chính ñaùng, neáu muoán, linh muïc cuõng coù theå chuùc bình an cho moät soá ít tín höõu. Moïi ngöôøi khaùc tuøy theo caùch thöùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc quyeát ñònh, toû cho nhau daáu chæ bình an, hieäp thoâng baùc aùi. Trong khi chuùc bình an, coù theå noùi: Bình an cuûa Chuùa haèng ôû cuøng... Ngöôøi kia ñaùp: Amen.
Taïi Vieät Nam, xin xem laïi soá 82.
155. Sau ñoù, linh muïc caàm Mình Thaùnh beû ra treân ñóa thaùnh vaø boû moät phaàn nhoû vaøo cheùn thaùnh, ñoïc thaàm Xin cho vieäc hoøa Mình vaø Maùu Ñöùc Gieâsu.... Ñang khi ñoù, ca ñoaøn vaø coäng ñoaøn haùt hay ñoïc kinh Laïy Chieân Thieân Chuùa... (x. soá 83).
156. Baáy giôø linh muïc chaép tay ñoïc thaàm kinh doïn mình röôùc leã: Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa... hoaëc Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, con saép röôùc Mình vaø Maùu Thaùnh Chuùa....
157. Ñoïc kinh ñoù xong, linh muïc cuùi mình, roài caàm Mình Thaùnh, giô cao moät chuùt treân ñóa thaùnh hay treân cheùn thaùnh, höôùng veà coäng ñoaøn vaø noùi: Ñaây Chieân Thieân Chuùa..., vaø cuøng vôùi coäng ñoaøn, ñoïc moät laàn caâu Laïy Chuùa, con chaúng ñaùng....
158. Roài linh muïc ñoïc thaàm: Xin Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ gìn giöõ con..., vaø kính caån röôùc Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ. Ñoaïn ngaøi caàm cheùn thaùnh ñoïc thaàm: Xin Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ gìn giöõ con..., vaø kính caån röôùc Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ.
159. Khi linh muïc röôùc leã thì baét ñaàu haùt ca hieäp leã (x. soá 86).
160. Ñoaïn linh muïc caàm ñóa thaùnh hoaëc bình thaùnh, tieán ñeán choã nhöõng ngöôøi röôùc leã, nhöõng ngöôøi naøy saép haøng tieán leân nhö thöôøng leä. Khoâng ñöôïc ñeå caùc tín höõu töï tay mình caàm laáy baùnh ñaõ ñöôïc truyeàn pheùp hoaëc cheùn thaùnh, laïi cuõng khoâng ñöôïc ñeå cho hoï chuyeàn tay nhau. Caùc tín höõu quyø goái hoaëc ñöùng khi röôùc leã, tuøy theo Hoäi ñoàng Giaùm muïc quy ñònh. Khi röôùc leã ñöùng, khuyeân hoï neân toû söï cung kính xöùng hôïp tröôùc khi röôùc leã theo caùch thöùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñaõ quy ñònh.
Taïi Vieät Nam, caùc tín höõu ñöùng röôùc leã, vì theá, neân cuùi mình thôø laïy Chuùa Kitoâ tröôùc khi röôùc leã. Tuy nhieân, ñeå khoûi maát giôø, neân cuùi mình khi ngöôøi ñi lieàn tröôùc ñang röôùc leã.
161. Neáu chæ cho röôùc leã döôùi hình baùnh, thì linh muïc caàm Baùnh Thaùnh giô cao leân moät chuùt tröôùc maët töøng ngöôøi, vaø noùi: Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ, ngöôøi röôùc leã thöa: Amen, vaø laõnh nhaän Mình Thaùnh baèng mieäng hoaëc nôi naøo cho pheùp, thì baèng tay tuøy yù. Ngöôøi röôùc leã vöøa nhaän Baùnh Thaùnh thì phaûi nuoát heát ngay.
Taïi Vieät Nam, ñöôïc röôùc leã treân tay.
Coøn neáu röôùc leã döôùi hai hình, thì theo nghi thöùc quy ñònh taïi choã daønh cho nghi thöùc naøy (soá 284-287).
162. Khi cho röôùc leã, caùc linh muïc coù maët coù theå giuùp chuû teá. Neáu khoâng coù saün caùc linh muïc maø soá ngöôøi röôùc leã quaù ñoâng, thì linh muïc coù theå nhôø caùc thöøa taùc vieân ngoaïi leä giuùp ñôõ, töùc laø caùc thöøa taùc vieân giuùp leã ñaõ ñöôïc thieát laäp caùch chính ñaùng, hoaëc nhöõng ngöôøi tín höõu coù khaû naêng ñaõ ñöôïc ñeà cöû caùch hôïp phaùp ñeå laøm vieäc naøy. Khi caàn thieát, linh muïc coù theå uûy nhieäm cho nhöõng tín höõu thích hôïp ñeå laøm vieäc naøy töøng laàn.
Nhöõng thöøa taùc vieân naøy khoâng leân baøn thôø tröôùc khi linh muïc röôùc leã vaø luoân phaûi nhaän caùc bình ñöïng Mình Thaùnh töø tay linh muïc chuû teá ñeå trao cho caùc tín höõu.
163. Cho röôùc leã xong, neáu coøn laïi röôïu ñaõ ñöôïc truyeàn pheùp, thì linh muïc uoáng heát ngay taïi baøn thôø. Neáu coøn baùnh ñaõ truyeàn pheùp, thì hoaëc röôùc heát taïi baøn thôø, hoaëc ñem ñeán nôi caát Mình Thaùnh.
Linh muïc trôû laïi baøn thôø, gom nhöõng muïn baùnh, neáu coù; roài ñöùng sang phía caïnh baøn thôø hay tôùi baøn phuï maø gaït caùc muïn baùnh treân ñóa thaùnh vaø trong bình thaùnh vaøo cheùn thaùnh; ñoaïn vöøa traùng cheùn, vöøa ñoïc thaàm: Laïy Chuùa, mieäng chuùng con... vaø duøng khaên lau cheùn maø lau. Neáu traùng cheùn treân baøn thôø, thì sau ñoù thöøa taùc vieân seõ ñem bình vaø cheùn xuoáng baøn phuï. Cuõng coù theå ñeå cheùn bình chöa traùng treân moät khaên thaùnh ôû baøn thôø hay baøn phuï, nhaát laø khi coù nhieàu, roài che ñaäy laïi caùch xöùng hôïp, ñeå sau leã, khi giaûi taùn daân chuùng roài, seõ traùng cheùn ngay.
164. Sau ñoù, linh muïc coù theå trôû veà gheá chuû toïa. Coù theå giöõ thinh laëng thaùnh moät laùt, hoaëc coù theå haùt thaùnh vònh hay moät thaùnh ca ngôïi khen hoaëc moät thaùnh thi (x. soá 88).
165. Sau ñoù, linh muïc ñöùng taïi choã hay taïi baøn thôø, höôùng veà coäng ñoaøn, chaép tay ñoïc: Chuùng ta daâng lôøi caàu nguyeän, roài coù theå giöõ thinh laëng trong giaây laùt, tröø khi ñaõ giöõ thinh laëng ngay sau khi röôùc leã. Sau ñoù linh muïc dang tay ñoïc lôøi nguyeän hieäp leã. Cuoái lôøi nguyeän, coäng ñoaøn tung hoâ: Amen.
Nghi thöùc keát thuùc
166. Ñoïc lôøi nguyeän hieäp leã xong, neáu coù ñieàu gì caàn loan baùo cho coäng ñoaøn, thì loan baùo vaén taét.
167. Ñoaïn linh muïc dang tay chaøo coäng ñoaøn Chuùa ôû cuøng anh chò em, coäng ñoaøn thöa: Vaø ôû cuøng Cha. Linh muïc chaép tay laïi, roài ñaët tay traùi treân ngöïc vaø ñöa tay maët leân, noùi tieáp: Xin Thieân Chuùa toaøn naêng... vaø, ñang khi laøm daáu thaùnh giaù treân coäng ñoaøn, thì ñoïc tieáp: laø Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn, ban phuùc laønh cho anh chò em. Moïi ngöôøi thöa: Amen.
Trong moät soá ngaøy vaø moät soá tröôøng hôïp, theo chöõ ñoû, lôøi chuùc laønh naøy seõ trôû neân phong phuù hôn nhôø lôøi nguyeän treân daân chuùng hoaëc moät coâng thöùc troïng theå hôn.
Giaùm muïc chuùc laønh cho coäng ñoaøn theo coâng thöùc thích hôïp, ñang khi laøm daáu thaùnh giaù ba laàn treân coäng ñoaøn.
168. Ngay sau khi chuùc laønh, linh muïc chaép tay noùi tieáp: Leã xong, chuùc anh chò em ñi bình an. Moïi ngöôøi thöa: Taï ôn Chuùa.
169. Linh muïc hoân kính baøn thôø nhö thöôøng leä, roài cuøng vôùi caùc thöøa taùc vieân cuùi mình chaøo kính baøn thôø, roài ra veà.
170. Neáu ngay sau Thaùnh leã coù cöû haønh nghi thöùc phuïng vuï naøo khaùc, thì boû nghi thöùc keát thuùc, töùc laø boû lôøi chaøo, lôøi chuùc laønh vaø giaûi taùn.
B. Thaùnh leã coù phoù teá
171. Khi hieän dieän trong cuoäc cöû haønh, phoù teá maëc phaåm phuïc thaùnh vaø thi haønh phaän vuï cuûa mình. Thaày seõ:
a) Giuùp linh muïc vaø ñi beân caïnh ngaøi;
b) Taïi baøn thôø, thaày seõ phuï giuùp trong nhöõng vieäc lieân heä ñeán cheùn thaùnh vaø saùch leã;
c) Thaày ñoïc Tin Möøng vaø, khi ñöôïc chuû teá yeâu caàu, thaày coù theå giaûng (x. soá 66);
d) Thaày höôùng daãn coäng ñoaøn tín höõu baèng nhöõng lôøi daãn thích hôïp vaø xöôùng caùc yù nguyeän lôøi nguyeän chung;
e) Thaày giuùp linh muïc chuû teá trao Mình Thaùnh, traùng cheùn vaø thu doïn;
f) Neáu khoâng coù thöøa taùc vieân naøo khaùc, thì khi caàn, chính thaày seõ thi haønh caùc phaän vuï cuûa hoï.
Nghi thöùc ñaàu leã
172. Thaày phoù teá caàm saùch Tin Möøng, giô cao leân moät chuùt, ñi tröôùc linh muïc khi tieán ra baøn thôø; neáu khoâng caàm saùch, thì ñi beân caïnh linh muïc.
173. Khi tôùi baøn thôø, neáu mang saùch Tin Möøng, thì thaày tieán leân baøn thôø maø khoâng cuùi chaøo. Roài, sau khi ñaët saùch Tin Möøng leân baøn thôø, thaày cuøng vôùi linh muïc hoân kính baøn thôø.
Neáu khoâng mang saùch Tin Möøng, thaày cuøng vôùi linh muïc cuùi mình tröôùc baøn thôø nhö thöôøng leä, roài cuøng linh muïc leân hoân kính baøn thôø.
Cuoái cuøng, neáu coù xoâng höông, thaày seõ giuùp linh muïc boû höông vaø xoâng höông thaùnh giaù vaø baøn thôø.
174. Xoâng höông xong, thaày cuøng vôùi linh muïc tôùi choã ngoài, taïi ñoù thaày ngoài beân caïnh vaø giuùp ngaøi khi caàn.
Phuïng vuï lôøi Chuùa
175. Ñang khi haùt Alleluia hay ca khuùc naøo khaùc, neáu coù xoâng höông, thaày phoù teá giuùp linh muïc boû höông, roài cuùi mình tröôùc maët linh muïc, xin ngaøi chuùc laønh, ñoïc nhoû tieáng: Xin cha chuùc laønh cho con. Linh muïc chuùc laønh cho thaày: Xin Chuùa ngöï nôi taâm hoàn vaø moâi mieäng Thaày, ñeå Thaày xöùng ñaùng vaø ñuû tö caùch coâng boá Tin Möøng cuûa Chuùa. Thaày phoù teá laøm daáu thaùnh giaù treân mình vaø thöa: Amen. Sau khi cuùi chaøo baøn thôø, thaày laáy saùch Tin Möøng giô saùch leân cao moät chuùt, tieán tôùi giaûng ñaøi, coù ngöôøi caàm bình höông ñang toûa khoùi cuøng vôùi nhöõng thöøa taùc vieân caàm neán saùng ñi tröôùc. Taïi ñaây, thaày chaép tay chaøo coäng ñoaøn vaø noùi: Chuùa ôû cuøng anh chò em. Roài khi ñoïc: Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ theo thaùnh..., thì laáy ngoùn tay caùi laøm daáu thaùnh giaù treân saùch, roài treân traùn, treân mieäng vaø treân ngöïc mình. Thaày xoâng höông treân saùch vaø coâng boá baøi Tin Möøng. Ñoïc xong, thaày xöôùng: Ñoù laø lôøi Chuùa, moïi ngöôøi ñaùp: Laïy Chuùa Kitoâ, ngôïi khen Chuùa. Ñoaïn thaày hoân kính saùch Tin Möøng, ñoïc thaàm: Nhôø nhöõng lôøi Tin Möøng vöøa ñoïc, xin Chuùa xoùa toäi chuùng con. vaø trôû laïi beân caïnh linh muïc.
Khi phoù teá giuùp Giaùm muïc, thaày ñem saùch cho Giaùm muïc hoân kính hoaëc chính thaày hoân kính ñang khi ñoïc thaàm: Nhôø nhöõng lôøi Tin Möøng vöøa ñoïc, xin Chuùa xoùa toäi chuùng con. Trong nhöõng cöû haønh long troïng hôn, Giaùm muïc coù theå tuøy nghi caàm saùch Tin Möøng maø chuùc laønh cho coäng ñoaøn.
Sau heát, ñaët saùch Tin Möøng treân baøn phuï hoaëc moät nôi naøo khaùc thích hôïp vaø xöùng ñaùng.
176. Neáu khoâng coù thaày ñoïc saùch xöùng hôïp khaùc, thì chính thaày phoù teá ñoïc caùc baøi ñoïc khaùc.
177. Sau lôøi môû ñaàu cuûa linh muïc, phoù teá seõ xöôùng caùc yù nguyeän cuûa lôøi nguyeän chung ôû giaûng ñaøi nhö thöôøng leä.
Phuïng vuï Thaùnh Theå
178. Döùt lôøi nguyeän chung, ñang khi linh muïc ôû taïi gheá, phoù teá doïn baøn thôø, coù thöøa taùc vieân giuùp leã phuï, nhöng chính phoù teá phaûi söûa soaïn caùc bình, cheùn thaùnh. Thaày cuõng giuùp linh muïc tieáp nhaän leã vaät do coäng ñoaøn daâng tieán. Roài thaày trao ñóa thaùnh coù baùnh leã cho linh muïc. Thaày vöøa roùt röôïu vaø chuùt nöôùc vaøo cheùn thaùnh, vöøa ñoïc thaàm: Nhôø daáu chæ nöôùc hoøa röôïu naøy, xin cho chuùng con ñöôïc tham döï vaøo thaàn tính cuûa Ñaáng ñaõ ñoaùi thöông thoâng phaàn nhaân tính cuûa chuùng con. Roài trao cheùn thaùnh cho linh muïc. Coù theå söûa soaïn cheùn thaùnh taïi baøn phuï. Neáu coù xoâng höông, thaày giuùp linh muïc xoâng höông leã vaät vaø baøn thôø, sau ñoù, thaày hoaëc moät thöøa taùc vieân khaùc, seõ xoâng höông linh muïc vaø coäng ñoaøn.
179. Trong phaàn kinh nguyeän Thaùnh Theå, thaày phoù teá ñöùng gaàn linh muïc, phía sau moät chuùt, ñeå khi caàn, giuùp ngaøi trong nhöõng gì lieân quan ñeán cheùn thaùnh hoaëc saùch leã.
Sau ñoù, thaày phoù teá quyø goái nhö thöôøng leä töø lôøi caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn (Epiclesis) cho ñeán khi naâng cheùn thaùnh. Neáu coù nhieàu phoù teá, thì moät vò coù theå boû höông vaøo bình vaø xoâng höông ñang khi linh muïc daâng Mình vaø Maùu Thaùnh.
180. Ñeán vinh tuïng ca keát thuùc kinh nguyeän Thaùnh Theå, thaày phoù teá ñöùng caïnh linh muïc, naâng cheùn thaùnh leân, ñang khi linh muïc naâng ñóa coù Mình Thaùnh, cho ñeán khi coäng ñoaøn ñaõ tung hoâ: Amen.
181. Sau khi linh muïc ñoïc kinh caàu bình an: Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ... vaø caâu: Bình an cuûa Chuùa haèng ôû cuøng anh chò em, vaø coäng ñoaøn ñaùp Vaø ôû cuøng Cha, thì thaày phoù teá tuøy nghi môøi goïi chuùc bình an, thaày chaép tay, höôùng veà coäng ñoaøn vaø noùi: Anh chò em haõy chuùc bình an cho nhau. Chính thaày nhaän lôøi chuùc bình an cuûa linh muïc, vaø coù theå trao bình an cho nhöõng thöøa taùc vieân ñöùng gaàn mình hôn caû.
182. Sau khi linh muïc röôùc leã, thaày röôùc leã döôùi hai hình töø tay linh muïc, roài giuùp linh muïc cho coäng ñoaøn röôùc leã. Neáu cho röôùc leã döôùi hai hình, chính thaày caàm cheùn cho röôùc Maùu Thaùnh; vaø, sau khi cho röôùc leã xong, neáu coøn Maùu Thaùnh, thì thaày ñeán taïi baøn thôø, cung kính röôùc heát; neáu caàn, thì caùc phoù teá vaø caùc linh muïc khaùc uoáng giuùp.
183. Cho röôùc leã xong, cuøng vôùi linh muïc trôû veà baøn thôø, thaày löôïm caùc muïn baùnh thaùnh, neáu coù, roài ñem cheùn thaùnh vaø caùc bình thaùnh xuoáng baøn phuï maø traùng, lau vaø saép xeáp nhö thöôøng leä; ñang khi ñoù, linh muïc trôû veà gheá chuû toïa. Cuõng coù theå ñeå cheùn vaø bình thaùnh chöa traùng, chöa lau treân moät khaên thaùnh ôû baøn phuï, che ñaäy caùch thích hôïp, ñeå sau leã seõ traùng, khi ñaõ giaûi taùn daân chuùng.
Nghi thöùc keát thuùc
184. Khi linh muïc ñaõ ñoïc lôøi nguyeän hieäp leã, neáu caàn loan baùo ñieàu gì cho coäng ñoaøn, thaày phoù teá seõ vaén taét loan baùo, tröø khi chính linh muïc muoán loan baùo.
185. Neáu duøng coâng thöùc chuùc laønh long troïng hoaëc lôøi nguyeän treân daân chuùng, thaày phoù teá noùi: Anh chò em haõy cuùi mình nhaän pheùp laønh. Sau khi linh muïc chuùc laønh, thaày phoù teá giaûi taùn coäng ñoaøn, thaày chaép tay höôùng veà coäng ñoaøn maø noùi: Leã xong, chuùc anh chò em ñi bình an.
186. Sau ñoù, cuøng vôùi linh muïc, thaày hoân kính baøn thôø, vaø sau khi cuùi mình chaøo baøn thôø, thaày ra veà cuøng moät caùch nhö luùc tieán ra baøn thôø.
C. Phaän vuï thöøa taùc vieân giuùp leã
187. Caùc phaàn vieäc maø thöøa taùc vieân giuùp leã coù theå laøm thuoäc nhieàu loaïi khaùc nhau; laïi coù nhieàu phaàn vieäc phaûi laøm cuøng moät luùc. Vaäy neân phaân phoái caùc phaàn vieäc ñoù cho nhieàu ngöôøi. Nhöng neáu chæ coù moät thaày giuùp leã coù maët, thaày seõ thi haønh nhöõng gì quan troïng hôn; coøn caùc vieäc khaùc, thì trao cho nhöõng thöøa taùc vieân khaùc.
Nghi thöùc ñaàu leã
188. Khi tieán ra baøn thôø, thaày giuùp leã coù theå mang thaùnh giaù ñi giöõa hai thöøa taùc vieân caàm neán chaùy. Khi tôùi baøn thôø, thaày döïng thaùnh giaù beân caïnh baøn thôø ñeå thaønh thaùnh giaù taïi baøn thôø; neáu khoâng, thì ñaët thaùnh giaù taïi moät nôi xöùng ñaùng, roài veà choã cuûa mình trong cung thaùnh.
189. Trong suoát buoåi cöû haønh, nhieäm vuï cuûa thaày giuùp leã laø ñeán gaàn linh muïc, hoaëc phoù teá, moãi khi caàn, ñeå ñöa saùch vaø giuùp caùc ngaøi trong nhöõng gì caàn thieát. Do ñoù, theo möùc coù theå, neân daønh cho thaày moät choã thuaän tieän, ñeå thaày deã daøng lo phaàn vieäc cuûa mình nôi gheá ngoài hay taïi baøn thôø.
Phuïng vuï Thaùnh Theå
190. Neáu khoâng coù phoù teá, thì sau lôøi nguyeän chung, vaø khi linh muïc coøn ôû taïi gheá, thaày giuùp leã ñaët khaên thaùnh, khaên lau cheùn, cheùn thaùnh vaø saùch leã leân baøn thôø. Roài, neáu caàn, thaày giuùp linh muïc tieáp nhaän leã vaät do coäng ñoaøn daâng tieán vaø, tuøy nghi, ñöa baùnh röôïu tôùi baøn thôø vaø trao cho linh muïc. Neáu coù xoâng höông, chính thaày ñöa bình höông cho linh muïc vaø giuùp ngaøi xoâng höông leã vaät, thaùnh giaù vaø baøn thôø. Roài thaày xoâng höông cho linh muïc vaø coäng ñoaøn.
191. Thaày giuùp leã ñaõ ñöôïc chính thöùc thieát laäp ñeå laøm thöøa taùc vieân ngoaïi leä, coù theå giuùp linh muïc cho coäng ñoaøn röôùc leã, khi caàn. Neáu cho röôùc leã döôùi hai hình, maø khoâng coù phoù teá, thì chính thaày giuùp leã cho röôùc Maùu Thaùnh hoaëc caàm cheùn thaùnh neáu cho röôùc leã theo caùch chaám.
192. Cho röôùc leã xong, thaày giuùp leã ñaõ ñöôïc chính thöùc thieát laäp giuùp linh muïc hoaëc phoù teá lau cheùn vaø saép xeáp caùc bình thaùnh. Khi khoâng coù phoù teá, thaày giuùp leã mang caùc bình thaùnh tôùi baøn phuï, traùng vaø lau caùc bình thaùnh taïi ñoù nhö thöôøng leä.
193. Khi Thaùnh leã keát thuùc, thaày giuùp leã vaø caùc thöøa taùc vieân khaùc cuøng vôùi phoù teá vaø linh muïc laøm ñoaøn röôùc trôû veà phoøng thaùnh theo cuøng moät caùch vaø thöù töï nhö khi ñi ra baøn thôø.
D. Phaän vuï thöøa taùc vieân ñoïc saùch
Nghi thöùc ñaàu leã
194. Khi tieán ra baøn thôø, neáu khoâng coù thaày Phoù teá, thaày ñoïc saùch coù theå mang saùch Tin Möøng, naâng cao leân moät chuùt, nhöng phaûi maëc phaåm phuïc ñaõ ñöôïc chuaån nhaän: trong tröôøng hôïp aáy, thaày ñi tröôùc linh muïc; neáu khoâng, thaày ñi vôùi caùc thöøa taùc vieân khaùc.
195. Khi ñeán baøn thôø, thaày cuøng vôùi caùc ngöôøi khaùc cuùi mình. Neáu thaày mang saùch Tin Möøng, thì böôùc leân ñaët saùch Tin Möøng treân baøn thôø. Ñoaïn thaày cuøng vôùi caùc thöøa taùc vieân khaùc veà choã cuûa mình trong cung thaùnh.
Phuïng vuï lôøi Chuùa
196. Thaày ñöùng taïi giaûng ñaøi ñoïc caùc baøi ñoïc tröôùc baøi Tin Möøng. Khi khoâng coù ngöôøi haùt thaùnh vònh, thaày cuõng coù theå ñoïc thaùnh vònh vaø ñaùp ca sau baøi ñoïc thöù nhaát.
197. Khi khoâng coù phoù teá, sau lôøi daãn nhaäp cuûa linh muïc, thaày ñoïc saùch coù theå xöôùng caùc yù nguyeän lôøi nguyeän chung.
198. Neáu khoâng haùt ca nhaäp leã hoaëc ca hieäp leã, vaø tín höõu khoâng ñoïc caùc ca nhaäp leã hoaëc ca hieäp leã ghi trong saùch leã, thì thaày ñoïc saùch ñoïc caùc ca nhaäp leã hoaëc ca hieäp leã vaøo luùc thích hôïp (x. soá 48, 87).
II. Thaùnh Leã Ñoàng Teá
Nhöõng ñieàu caàn bieát tröôùc
199. Vieäc ñoàng teá bieåu loä caùch thích ñaùng söï hôïp nhaát cuûa chöùc linh muïc, cuûa hy leã vaø cuûa toaøn theå daân Chuùa. Chính nghi thöùc buoäc phaûi coù ñoàng teá:
a) trong nghi leã taán phong Giaùm muïc vaø truyeàn chöùc linh muïc;
b) trong leã chuùc phong Ñan vieän phuï;
c) vaø trong leã laøm pheùp Daàu.
Khuyeân neân ñoàng teá trong caùc tröôøng hôïp sau ñaây, tröø phi lôïi ích cuûa tín höõu ñoøi hoûi caùch khaùc:
a) Trong Thaùnh leã Tieäc Ly chieàu thöù Naêm tuaàn Thaùnh;
b) Trong Thaùnh leã cuûa caùc Coâng ñoàng, caùc cuoäc hoïp cuûa caùc Giaùm muïc vaø trong caùc Hoäi ñoàng;
c) Trong Thaùnh leã tu vieän vaø Thaùnh leã chính taïi caùc nhaø thôø vaø nhaø nguyeän;
d) Trong Thaùnh leã nhaân dòp baát cöù cuoäc hoäi hoïp naøo cuûa caùc linh muïc trieàu hay doøng.
Tuy nhieân, moãi linh muïc vaãn ñöôïc pheùp cöû haønh Thaùnh leã rieâng, nhöng khoâng ñöôïc truøng vaøo luùc trong nhaø thôø hoaëc nhaø nguyeän ñoù coù Thaùnh leã ñoàng teá. Tuy nhieân, leã Tieäc Ly ngaøy Thöù Naêm tuaàn Thaùnh vaø leã Canh thöùc Vöôït Qua, thì khoâng ñöôïc pheùp cöû haønh leã rieâng.
200. Caùc linh muïc qua ñöôøng cuõng ñöôïc chaáp nhaän vaøo ñoàng teá, mieãn laø bieát roõ tình traïng cuûa linh muïc ñoù.
201. Nôi naøo coù nhieàu linh muïc, coù theå toå chöùc daâng Thaùnh leã ñoàng teá nhieàu laàn trong cuøng moät ngaøy, khi nhu caàu hoaëc lôïi ích muïc vuï khuyeân laøm theá; tuy nhieân, phaûi laøm vaøo nhöõng thôøi gian keá tieáp nhau hoaëc taïi nhöõng nôi thaùnh khaùc nhau.
202. Chieáu theo luaät, Giaùm muïc coù quyeàn aán ñònh veà kyû luaät ñoàng teá cho giaùo phaän cuûa mình trong moïi nhaø thôø vaø nhaø nguyeän.
203. Phaûi heát söùc quyù troïng leã ñoàng teá maø caùc linh muïc trong moãi giaùo phaän cöû haønh vôùi Giaùm muïc cuûa mình, trong leã Ñaïi trieàu, nhaát laø trong caùc cuoäc leã troïng hôn cuûa naêm phuïng vuï, trong leã taán phong Giaùm muïc môùi trong giaùo phaän, hoaëc Giaùm muïc phoù hoaëc phuï taù cuûa ngaøi, trong leã laøm pheùp daàu, trong leã Tieäc Ly ban chieàu, trong leã möøng thaùnh saùng laäp cuûa giaùo phaän ñòa phöông hoaëc thaùnh Boån maïng giaùo phaän, trong caùc leã kyû nieäm cuûa Giaùm muïc, sau heát trong dòp hoïp Hoäi ñoàng hoaëc vieáng thaêm muïc vuï.
Vì lyù do ñoù, neân khuyeán khích ñoàng teá moãi khi caùc linh muïc tuï hoïp vôùi Ñöùc Giaùm muïc cuûa mình, nhö trong dòp tónh taâm hay taäp hoïp khaùc. Trong nhöõng dòp aáy, daáu hieäu hieäp nhaát cuûa chöùc linh muïc, vaø cuûa Hoäi Thaùnh, ñaëc tröng cuûa moïi leã ñoàng teá, ñöôïc bieåu loä moät caùch roõ raøng.
204. Khi coù lyù do ñaëc bieät hoaëc vì yù nghóa cuûa nghi thöùc hoaëc vì ngaøy leã, thì ñöôïc pheùp cöû haønh Thaùnh leã hay ñoàng teá moät ngaøy nhieàu laàn trong nhöõng dòp sau ñaây:
a) Ngaøy thöù Naêm Tuaàn Thaùnh, ai ñaõ cöû haønh Thaùnh leã hay ñoàng teá trong Thaùnh leã laøm pheùp daàu, coøn ñöôïc cöû haønh Thaùnh leã hay ñoàng teá trong Thaùnh leã Tieäc Ly ban chieàu;
b) Ai ñaõ cöû haønh Thaùnh leã hoaëc ñoàng teá trong Thaùnh leã Voïng Phuïc sinh, coøn ñöôïc cöû haønh Thaùnh leã hay ñoàng teá trong Thaùnh leã ngaøy Phuïc sinh;
c) Trong leã Giaùng sinh, caùc linh muïc coù theå cöû haønh hoaëc ñoàng teá ba leã, mieãn laø caùc leã naøy phaûi ñöôïc cöû haønh vaøo thôøi gian ñaõ ñònh;
d) Ngaøy caàu cho caùc tín höõu ñaõ qua ñôøi, mieãn laø caùc leã cöû haønh vaøo nhöõng thôøi gian khaùc nhau, vaø tuaân giöõ nhöõng ñieàu qui ñònh veà yù chæ cuûa leã thöù hai vaø thöù ba;
e) Trong Hoäi ñoàng vaø trong dòp kinh lyù muïc vuï coù Giaùm muïc hoaëc vò ñaïi dieän cuûa ngaøi hoaëc nhaân dòp caùc linh muïc hoäi hoïp, ai ñaõ ñoàng teá trong dòp ñoù, vaãn coù theå cöû haønh Thaùnh leã laàn nöõa vì lôïi ích cuûa caùc tín höõu. Ñieàu naøy cuõng coù giaù trò ñoái vôùi caùc coäng ñoaøn tu só, mieãn laø phaûi tuaân thuû ñuùng nhöõng gì phaûi giöõ.
205. Phaûi toå chöùc Thaùnh leã ñoàng teá, baát cöù döôùi hình thöùc naøo, theo nhöõng qui luaät chung phaûi giöõ (x. soá 112-198), vaø sau ñaây laø nhöõng gì phaûi giöõ hay phaûi thay ñoåi:
206. Moät khi Thaùnh leã ñaõ baét ñaàu, thì khoâng ai ñöôïc nhaäp ñoaøn ñoàng teá hoaëc ñöôïc nhaän vaøo ñoàng teá nöõa.
207. Trong cung thaùnh, phaûi doïn:
a) Gheá vaø saùch cho caùc vò ñoàng teá;
b) ÔÛ baøn phuï: cheùn leã ñuû lôùn hoaëc nhieàu cheùn leã.
208. Neáu trong Thaùnh leã ñoàng teá maø khoâng coù phoù teá, thì moät vaøi vò ñoàng teá thi haønh nhöõng phaàn vieäc cuûa phoù teá.
Neáu khoâng coù caû caùc thöøa taùc vieân khaùc, thì coù theå giao nhöõng phaàn vieäc cuûa hoï cho nhöõng tín höõu thích hôïp. Neáu khoâng coù nhöõng tín höõu thích hôïp, thì moät vaøi vò ñoàng teá thi haønh nhöõng phaàn vieäc naøy.
209. Taïi phoøng maëc aùo hay ôû moät nôi naøo thuaän tieän, caùc vò ñoàng teá seõ maëc leã phuïc nhö thöôøng maëc khi laøm leã moät mình. Nhöng khi coù lyù do chính ñaùng, ví duï nhö coù nhieàu ngöôøi ñoàng teá quaù maø khoâng coù ñuû aùo leã, thì, tröø vò chuû teá, caùc vò ñoàng teá khaùc coù theå boû aùo leã, maø chæ duøng aùo traéng daøi vaø daây caùc pheùp.
Nghi thöùc ñaàu leã
210. Khi moïi söï ñaõ xeáp ñaët chu ñaùo, thì laøm thaønh ñoaøn röôùc ñi qua nhaø thôø tieán leân baøn thôø nhö thöôøng leä. Caùc linh muïc ñoàng teá ñi tröôùc vò chuû teá chính.
211. Khi tôùi baøn thôø, caùc vò ñoàng teá vaø chuû teá chính cuùi mình vaø leân hoân kính baøn thôø roài veà choã cuûa mình. Coøn chuû teá chính tuøy nghi xoâng höông thaùnh giaù vaø baøn thôø, roài cuõng veà gheá cuûa mình.
Phuïng vuï lôøi Chuùa
212. Trong phaàn phuïng vuï lôøi Chuùa, caùc vò ñoàng teá ôû taïi choã, ngoài hoaëc ñöùng nhö vò chuû teá chính.
Baét ñaàu haùt Alleluia, moïi ngöôøi ñöùng, tröø Giaùm muïc, ngaøi thinh laëng boû höông, chuùc laønh cho phoù teá, vaø neáu khoâng coù phoù teá, thì chuùc laønh cho vò ñoàng teá seõ coâng boá Tin Möøng. Trong leã ñoàng teá do linh muïc chuû söï, thì vò ñoàng teá coâng boá Tin Möøng, khi khoâng coù phoù teá, khoâng xin maø cuõng khoâng nhaän chuùc laønh.
213. Thoâng thöôøng thì chuû teá chính hoaëc moät trong caùc vò ñoàng teá giaûng.
Phuïng vuï Thaùnh Theå
214. Vieäc chuaån bò cuûa leã (x. soá 139-145) do vò chuû teá chính thöïc hieän, caùc vò ñoàng teá khaùc ôû laïi taïi choã.
215. Sau khi chuû teá chính ñoïc lôøi nguyeän tieán leã, caùc vò ñoàng teá leân ñöùng chung quanh baøn thôø, nhöng phaûi saép xeáp theá naøo ñeå khoâng gaây caûn trôû khi cöû haønh caùc nghi thöùc vaø ñeå coäng ñoaøn thaáy roõ nghi leã, vaø cuõng khoâng caûn trôû phoù teá, khi thaày phaûi lui tôùi thi haønh phaän vuï nôi baøn thôø.
Khi coù caùc linh muïc ñoàng teá, thì phoù teá vaãn phaûi thi haønh phaän vuï rieâng cuûa mình nôi baøn thôø, khi caàn giuùp trong nhöõng gì lieân quan ñeán cheùn thaùnh vaø saùch leã. Nhöng trong möùc coù theå ñöôïc, phoù teá ñöùng sau caùc vò ñoàng teá moät chuùt, ñang khi caùc ngaøi ñöùng bao quanh vò chuû teá chính.
Caùch thöùc ñoïc kinh nguyeän Thaùnh Theå
216. Moät mình vò chuû teá chính ñoïc hoaëc haùt kinh Tieàn tuïng; nhöng heát moïi linh muïc cuøng vôùi coäng ñoaøn haùt hay ñoïc lôøi tung hoâ: Thaùnh! Thaùnh! Thaùnh!.
217. Sau lôøi tung hoâ Thaùnh! Thaùnh! Thaùnh!, caùc vò ñoàng teá tieáp tuïc kinh nguyeän Thaùnh Theå theo caùch ñöôïc moâ taû döôùi ñaây. Moät mình vò chuû teá chính laøm caùc cöû chæ, tröø khi ghi chuù caùch khaùc.
218. Caùc phaàn maø taát caû caùc vò ñoàng teá cuøng ñoïc, thì caùc vò ñoàng teá phaûi ñoïc nhoû tieáng ñeå tieáng cuûa chuû teá chính ñöôïc nghe roõ. Nhö vaäy, coäng ñoaøn seõ deã nghe hôn.
Thaät laø ñaùng khen neáu haùt nhöõng phaàn taát caû caùc ñoàng teá cuøng ñoïc vaø saùch leã coù ghi daáu nhaïc.
Kinh nguyeän Thaùnh Theå I hoaëc Leã Qui Roâma
219. Trong kinh nguyeän Thaùnh Theå I hoaëc Leã Qui Roâma, moät mình chuû teá dang tay ñoïc phaàn: Laïy Cha raát nhaân töø...
220. Laïy Chuùa, xin nhôù ñeán... vaø Hieäp thoâng cuøng Hoäi Thaùnh... coù theå ñeå moät hoaëc hai vò ñoàng teá luaân phieân ñoïc. Ngaøi dang tay ñoïc moät mình vaø lôùn tieáng.
221. Vì vaäy, laïy Chuùa: laïi moät mình vò chuû teá chính dang tay ñoïc.
222. Töø Laïy Chuùa, xin thöông ban phuùc... cho ñeán Laïy Chuùa toaøn naêng...: chuû teá chính laøm caùc cöû chæ, coøn taát caû caùc vò ñoàng teá cuøng ñoïc chung theo caùch thöùc sau ñaây:
a) Laïy Chuùa, xin thöông ban phuùc...: giô hai tay veà phía leã vaät;
b) Hoâm tröôùc ngaøy chòu khoå hình... vaø Cuøng moät theå thöùc aáy... chaép tay;
c) Khi ñoïc lôøi truyeàn pheùp, neáu thaáy thuaän tieän, giô tay maët höôùng veà baùnh vaø cheùn; khi naâng Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh cho ngöôøi ta thaáy, thì moïi ngöôøi nhìn leân Baùnh Thaùnh vaø Cheùn thaùnh, roài cuùi mình;
d) Vì vaäy, laïy Chuùa... vaø Xin Chuùa gheù maét nhaân töø... dang tay;
e) Laïy Chuùa toaøn naêng... cuùi mình vaø chaép hai tay laïi, cho tôùi lôøi laø khi röôùc Mình vaø Maùu Thaùnh Con Chuùa... thì ñöùng thaúng leân vaø laøm daáu thaùnh giaù treân mình khi ñoïc caâu chuùng con ñöôïc traøn ñaày ôn phuùc bôûi trôøi.
223. Laïy Chuùa, xin cuõng nhôù ñeán... vaø Xin cuõng cho chuùng con laø toâi tôù toäi loãi, coù theå ñeå moät hai vò ñoàng teá luaân phieân ñoïc, ngaøi dang tay ñoïc moät mình vaø lôùn tieáng.
224. Ñeán caâu Xin cuõng cho chuùng con laø toâi tôù toäi loãi caùc vò ñoàng teá cuøng ñaám ngöïc.
225. Laïy Chuùa, nhôø Ngöôøi, Chuùa haèng saùng taïo... mình chuû teá chính ñoïc.
Kinh nguyeän Thaùnh Theå II
226. Trong kinh nguyeän Thaùnh Theå II, moät mình chuû teá chính dang tay ñoïc: Laïy Chuùa, Chuùa thaät laø Ñaáng Thaùnh...
227. Töø Vì theá, chuùng con naøi xin Chuùa... cho ñeán Chuùng con cuùi xin Chuùa..., caùc vò ñoàng teá cuøng ñoïc chung theo caùch thöùc sau ñaây:
a) Vì theá, chuùng con naøi xin Chuùa: giô hai tay veà phía leã vaät;
b) Khi töï nguyeän noäp mình vaø Cuøng moät theå thöùc aáy: chaép tay;
c) Khi ñoïc lôøi truyeàn pheùp, neáu thaáy thuaän tieän, giô tay maët höôùng veà baùnh vaø cheùn; khi naâng Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh cho ngöôøi ta thaáy, thì moïi ngöôøi nhìn leân Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh, roài cuùi mình;
d) Vì vaäy, laïy Chuùa vaø Chuùng con tha thieát naøi xin Chuùa: dang tay.
228. Caàu cho ngöôøi coøn soáng: Laïy Chuùa, xin nhôù ñeán Hoäi Thaùnh Chuùa, vaø caàu cho ngöôøi ñaõ ly traàn: Xin Chuùa cuõng nhôù ñeán: coù theå ñeå moät hai vò ñoàng teá luaân phieân ñoïc, ngaøi dang tay ñoïc moät mình vaø lôùn tieáng.
Kinh nguyeän Thaùnh Theå III
229. Trong kinh nguyeän Thaùnh Theå III, moät mình chuû teá chính dang tay ñoïc: Laïy Chuùa, Chuùa thaät laø Ñaáng Thaùnh...
230. Töø Vì vaäy, laïy Chuùa, chuùng con tha thieát naøi xin Chuùa... cho ñeán Chuùng con naøi xin Chuùa ñoaùi nhìn...: caùc vò ñoàng teá cuøng ñoïc chung, theo caùch thöùc sau ñaây:
a) Vì vaäy, laïy Chuùa, chuùng con naøi xin: giô hai tay höôùng veà leã vaät;
b) Trong ñeâm bò trao noäp... vaø Cuøng moät theå thöùc aáy...: chaép tay;
c) Khi ñoïc lôøi truyeàn pheùp, neáu thaáy thuaän tieän, giô tay maët höôùng veà baùnh vaø cheùn; khi naâng Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh cho ngöôøi ta thaáy, thì moïi ngöôøi nhìn leân Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh, roài cuùi mình.
d) Vì vaäy, laïy Chuùa... vaø Chuùng con naøi xin Chuùa ñoaùi nhìn...: dang tay.
231. Lôøi chuyeån caàu: Nguyeän xin Chuùa Thaùnh Thaàn vaø Laïy Chuùa, chuùng con nguyeän xin Cuûa leã hoøa giaûi naøy: coù theå ñeå moät hai vò ñoàng teá luaân phieân ñoïc, ngaøi dang tay ñoïc moät mình vaø lôùn tieáng.
Kinh nguyeän Thaùnh Theå IV
232. Trong kinh nguyeän Thaùnh Theå IV, moät mình chuû teá chính dang tay ñoïc Laïy Cha chí Thaùnh... cho ñeán vaø hoaøn taát coâng vieäc thaùnh hoùa.
233. Töø Vì vaäy, laïy Chuùa, chuùng con naøi xin Chuùa cho ñeán Laïy Chuùa, xin ñoaùi nhìn hieán leã...: caùc vò ñoàng teá cuøng ñoïc chung theo caùch thöùc sau ñaây:
a) Vì vaäy, laïy Chuùa, chuùng con naøi xin Chuùa cho Chuùa Thaùnh Thaàn: giô hai tay höôùng veà leã vaät;
b) Vaäy, laïy Cha chí Thaùnh vaø Cuøng moät theå thöùc aáy... chaép tay;
c) Khi ñoïc lôøi truyeàn pheùp, neáu thaáy thuaän tieän, giô tay maët höôùng veà baùnh vaø cheùn; khi naâng Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh cho ngöôøi ta thaáy, thì moïi ngöôøi nhìn leân Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh, roài cuùi mình;
d) Vì vaäy, laïy Chuùa, giôø ñaây vaø Laïy Chuùa, xin ñoaùi nhìn dang tay.
234. Lôøi chuyeån caàu: Vaäy, giôø ñaây, laïy Chuùa, xin nhôù ñeán moïi ngöôøi coù theå ñeå moät hai vò ñoàng teá ñoïc vaø ngaøi dang tay ñoïc lôùn tieáng kinh naøy.
235. Coøn veà caùc kinh nguyeän Thaùnh Theå khaùc ñaõ ñöôïc Toøa Thaùnh pheâ chuaån, thì haõy giöõ nhöõng quy luaät ñaõ aán ñònh cho töøng kinh.
236. Lôøi keát thuùc kinh nguyeän Thaùnh Theå chæ do vò chuû teá chính vaø caùc vò ñoàng teá ñoïc maø thoâi, tín höõu khoâng ñöôïc ñoïc.
Nghi thöùc hieäp leã
237. Tieáp ñoù, chuû teá chính chaép tay ñoïc lôøi nhaén nhuû tröôùc kinh Laïy Cha, roài dang tay ñoïc kinh Laïy Cha cuøng vôùi caùc vò ñoàng teá, caùc vò naøy cuõng dang tay vaø cuøng ñoïc vôùi coäng ñoaøn.
238. Laïy Chuùa, xin cöùu chuùng con... moät mình chuû teá dang tay ñoïc. Caùc vò ñoàng teá cuøng vôùi coäng ñoaøn ñoïc hoaëc haùt lôøi tung hoâ keát thuùc: Vì vöông quyeàn, uy löïc vaø vinh quang...
239. Sau khi phoù teá hoaëc, neáu khoâng coù phoù teá, moät vò ñoàng teá keâu môøi: Anh chò em haõy chuùc bình an..., moïi ngöôøi chuùc bình an cho nhau. Nhöõng ai ôû gaàn chuû teá chính hôn, thì nhaän bình an cuûa ngaøi tröôùc phoù teá.
240. Ñang khi ñoïc Laïy Chieân Thieân Chuùa, caùc phoù teá hoaëc moät vaøi vò ñoàng teá coù theå giuùp chuû teá chính beû baùnh cho caùc vò ñoàng teá vaø coäng ñoaøn röôùc leã.
241. Sau khi hoøa Mình Thaùnh vaøo Maùu Thaùnh, moät mình chuû teá chính ñoïc thaàm kinh Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa haèng soáng hoaëc kinh Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, con saép röôùc Mình vaø Maùu Thaùnh Chuùa...
242. Ñoïc xong lôøi nguyeän tröôùc röôùc leã, chuû teá chính cuùi mình, roài lui laïi moät chuùt. Caùc vò ñoàng teá, töøng vò moät, vò noï sau vò kia, cuùi mình, kính caån nhaän laáy Mình Thaùnh Chuùa töø baøn thôø; tay maët caàm Mình Thaùnh, tay traùi ñôõ phía döôùi, roài veà choã ñöùng. Caùc vò ñoàng teá coù theå ñöùng taïi choã, chuû teá chính hoaëc moät hay nhieàu vò ñoàng teá caàm ñóa thaùnh ñi ñeán tröôùc töøng vò, ñeå moãi vò nhaän Mình Thaùnh töø ñóa thaùnh; hoaëc chuyeàn ñóa thaùnh töø vò naøy tôùi vò khaùc cho ñeán vò cuoái cuøng.
243. Ñoaïn chuû teá chính caàm Mình Thaùnh truyeàn pheùp trong chính Thaùnh leã aáy, naâng cao leân moät chuùt treân ñóa thaùnh hay treân cheùn thaùnh, höôùng veà coäng ñoaøn maø ñoïc: Ñaây Chieân Thieân Chuùa... roài cuøng vôùi caùc vò ñoàng teá vaø coäng ñoaøn tieáp tuïc: Laïy Chuùa, con chaúng ñaùng...
244. Tieáp ñoù, chuû teá chính quay veà baøn thôø, ñoïc thaàm: Xin Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ gìn giöõ con, cho con ñöôïc soáng muoân ñôøi, roài cung kính röôùc Mình Thaùnh Chuùa. Caùc vò ñoàng teá cuõng röôùc leã nhö vaäy. Sau ñoù, phoù teá nhaän Mình vaø Maùu Thaùnh Chuùa töø tay chuû teá chính.
245. Coù theå röôùc Maùu Thaùnh hoaëc tröïc tieáp töø cheùn thaùnh, hoaëc baèng caùch chaám, hoaëc baèng oáng huùt, hoaëc baèng thìa.
246. Neáu röôùc tröïc tieáp töø cheùn thaùnh, coù theå söû duïng moät trong caùc caùch sau ñaây:
a) Chuû teá chính caàm laáy cheùn thaùnh vaø ñoïc thaàm: Xin Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ gìn giöõ con, cho con ñöôïc soáng muoân ñôøi roài röôùc moät chuùt Maùu Thaùnh; sau ñoù, trao cheùn thaùnh cho phoù teá hay moät vò ñoàng teá. Ñoaïn ngaøi cho tín höõu röôùc leã (x. soá 160-162). Coøn caùc vò ñoàng teá, töøng ngöôøi moät, hoaëc töøng hai ngöôøi, neáu coù hai cheùn thaùnh, tieán tôùi baøn thôø, cuùi mình, röôùc Maùu Thaùnh, lau mieäng cheùn thaùnh, roài trôû veà gheá cuûa mình.
b) Chuû teá chính ñöùng giöõa baøn thôø nhö thöôøng leä maø röôùc Maùu Thaùnh. Caùc vò ñoàng teá coù theå ñöùng taïi choã maø röôùc Maùu Thaùnh, do phoù teá hoaëc moät vò ñoàng teá ñem cheùn thaùnh ñeán cho uoáng; hoaëc caùc vò aáy tieáp nhaän cheùn thaùnh, roài chuyeàn cho nhau. Cheùn thaùnh luoân phaûi ñöôïc lau, hoaëc do vò uoáng hay vò ñöa cho uoáng. Sau khi hieäp leã, ai naáy trôû veà gheá mình.
247. Phaàn Maùu Thaùnh coøn laïi, phoù teá cung kính röôùc heát taïi baøn thôø; neáu caàn thì nhôø vaøi vò ñoàng teá uoáng giuùp, roài ñem cheùn xuoáng baøn phuï; taïi ñoù, chính thaày hoaëc thaày giuùp leã ñaõ ñöôïc thieát laäp traùng, lau vaø doïn deïp cheùn nhö thöôøng leä (x. soá 183).
248. Vieäc hieäp leã cuûa caùc vò ñoàng teá cuõng coù theå saép xeáp nhö sau: Moãi vò tôùi baøn thôø röôùc Mình Thaùnh Chuùa, roài röôùc luoân Maùu Thaùnh nöõa. Trong tröôøng hôïp naøy, chuû teá chính röôùc Mình vaø Maùu Thaùnh nhö thöôøng leä (x. soá 158), nhöng phaûi giöõ nghi thöùc röôùc Maùu Thaùnh theo theå thöùc ñaõ löïa choïn cho töøng tröôøng hôïp; vaø caùc vò ñoàng teá khaùc cuõng phaûi röôùc Maùu Thaùnh theo theå thöùc ñoù.
Khi chuû teá hieäp leã xong, ñaët cheùn thaùnh treân moät khaên thaùnh beân baøn thôø, caùc vò ñoàng teá, töøng ngöôøi moät, ñeán giöõa baøn thôø, cuùi mình, röôùc Mình Thaùnh Chuùa, roài sang phía beân caïnh baøn thôø röôùc Maùu Thaùnh, theo nghi thöùc röôùc Maùu Thaùnh ñaõ ñöôïc löïa choïn, nhö noùi treân.
Vieäc hieäp leã cuûa phoù teá vaø vieäc traùng cheùn cuõng laøm theo caùch thöùc noùi treân.
249. Neáu caùc vò ñoàng teá hieäp leã theo caùch chaám, thì chuû teá chính röôùc Mình vaø Maùu Thaùnh nhö thöôøng leä, nhöng phaûi löu yù ñeå laïi trong cheùn ñuû Maùu Thaùnh cho caùc vò ñoàng teá röôùc. Sau ñoù, thaày phoù teá hay moät vò ñoàng teá seõ tuøy nghi ñaët Cheùn thaùnh vaø ñóa ñöïng caùc phaàn Baùnh thaùnh, hoaëc taïi giöõa baøn thôø, hoaëc treân moät khaên thaùnh khaùc ôû moät beân baøn thôø. Caùc vò ñoàng teá, töøng ngöôøi moät, tieán ñeán baøn thôø, cuùi mình, caàm moät phaàn Baùnh thaùnh, chaám moät chuùt trong cheùn thaùnh vaø laáy ñóa höùng döôùi mieäng maø hieäp leã, roài trôû veà choã mình, nhö luùc ñaàu leã.
Phoù teá cuõng röôùc leã theo caùch chaám. Thaày thöa: Amen khi moät vò ñoàng teá noùi: Mình vaø Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ. Nhöng phoù teá uoáng taïi baøn thôø taát caû Maùu Thaùnh coøn laïi. Neáu caàn thì nhôø vaøi vò ñoàng teá uoáng, roài ñem cheùn thaùnh xuoáng baøn phuï, taïi ñoù chính thaày hay thaày giuùp leã ñaõ ñöôïc thieát laäp traùng, lau vaø saép xeáp nhö thöøông leä.
Nghi thöùc keát thuùc
250. Chuû teá chính laøm moïi vieäc khaùc cho tôùi cuoái leã nhö thöôøng leä (x. soá 166-169), coøn caùc vò ñoàng teá cöù ôû taïi choã.
251. Tröôùc khi rôøi khoûi baøn thôø, caùc vò ñoàng teá cuùi mình tröôùc baøn thôø. Coøn chuû teá chính thì kính caån hoân baøn thôø nhö thöôøng leä.
III. Thaùnh Leã Chæ Coù Moät Thöøa Taùc Vieân Tham Döï
252. Trong Thaùnh leã maø chæ coù moät thöøa taùc vieân tham döï vaø ñoái ñaùp, thì giöõ nghi thöùc coù coäng ñoaøn tham döï (x. soá 120-169), thöøa taùc vieân tuøy nghi ñoïc phaàn cuûa coäng ñoaøn.
253. Neáu thöøa taùc vieân laø phoù teá, thì chính thaày thi haønh nhöõng phaän vuï rieâng cuûa mình (x. soá 171-186), ñoàng thôøi chu toaøn caùc phaän vuï khaùc cuûa coäng ñoaøn.
254. Neáu khoâng coù lyù do chính ñaùng vaø hôïp lyù, thì khoâng ñöôïc cöû haønh Thaùnh leã maø khoâng coù ngöôøi giuùp, hoaëc ít laø moät tín höõu naøo ñoù. Trong tröôøng hôïp naøy, thì boû caùc lôøi chaøo, lôøi baûo vaø pheùp laønh cuoái leã.
255. Cheùn leã ñöôïc doïn tröôùc hoaëc treân baøn phuï beân caïnh baøn thôø, hoaëc treân baøn thôø phía beân tay maët; coøn saùch leã thì ñaët phía beân tay traùi.
Nghi thöùc ñaàu leã
256. Linh muïc tieán ñeán baøn thôø, cuùi mình chaøo roài hoân kính baøn thôø, ñoaïn veà gheá. Neáu muoán, ngaøi coù theå ñöùng taïi baøn thôø. Trong tröôøng hôïp naøy, phaûi doïn saùch leã taïi ñoù. Sau ñoù thöøa taùc vieân hoaëc linh muïc ñoïc ca nhaäp leã.
257. Ñoaïn linh muïc cuøng vôùi thöøa taùc vieân laøm daáu thaùnh giaù treân mình vaø ñoïc: Nhaân danh Cha... Roài linh muïc quay laïi chaøo thöøa taùc vieân theo moät trong nhöõng coâng thöùc ñöôïc chæ ñònh.
258. Sau ñoù laø haønh ñoäng thoáng hoái, vaø tuøy theo chöõ ñoû, ñoïc Laïy Chuùa, xin thöông xoùt vaø thaùnh thi Vinh danh.
259. Roài ngaøi chaép tay ñoïc: Chuùng ta daâng lôøi caàu nguyeän, ngöøng laïi giaây laùt, roài dang tay ñoïc lôøi nguyeän nhaäp leã. Cuoái lôøi nguyeän, thöøa taùc vieân tung hoâ: Amen.
Phuïng vuï lôøi Chuùa
260. Neáu coù theå ñöôïc, thì neân ñoïc caùc baøi ñoïc taïi giaûng ñaøi hay taïi giaù saùch.
261. Xong lôøi nguyeän nhaäp leã, thöøa taùc vieân ñoïc baøi ñoïc thöù nhaát vôùi thaùnh vònh, roài baøi ñoïc thöù hai, khi phaûi ñoïc, sau ñoù, Alleluia vaø caâu xöôùng keøm theo hoaëc baøi ca khaùc.
262. Ñoaïn linh muïc cuùi mình ñoïc kinh Laïy Thieân Chuùa toaøn naêng, xin thanh taåy... roài ñoïc baøi Tin Möøng. Keát baøi Tin Möøng, ngaøi noùi: Ñoù laø lôøi Chuùa, thöøa taùc vieân thöa: Laïy Chuùa Kitoâ... Roài linh muïc kính caån hoân saùch vaø ñoïc thaàm: Nhôø nhöõng lôøi Tin Möøng vöøa ñoïc...
263. Sau ñoù, tuøy theo luaät chöõ ñoû, linh muïc cuøng vôùi thöøa taùc vieân ñoïc kinh Tin kính.
264. Tieáp ñoù, cuõng coù theå ñoïc caû trong Thaùnh leã naøy lôøi nguyeän chung: linh muïc xöôùng caùc yù nguyeän, thöøa taùc vieân thöa.
Phuïng vuï Thaùnh Theå
265. Trong phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå laøm moïi söï nhö trong Thaùnh leã coù coäng ñoaøn tham döï, tröø caùc ñieàu sau ñaây:
266. Sau lôøi tung hoâ cuoái kinh keá tieáp kinh Laïy Cha, linh muïc ñoïc kinh Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa ñaõ noùi... roài theâm: Bình an cuûa Chuùa haèng ôû cuøng anh em, thöøa taùc vieân thöa: Vaø ôû cuøng Cha. Linh muïc tuøy nghi chuùc bình an cho thöøa taùc vieân.
267. Ñoaïn, ñang khi ngaøi ñoïc Laïy Chieân Thieân Chuùa... cuøng vôùi thöøa taùc vieân, linh muïc beû baùnh thaùnh treân ñóa. Xong kinh Laïy Chieân Thieân Chuùa, ngaøi vöøa hoøa troän Mình vaø Maùu Thaùnh vöøa ñoïc thaàm kinh Xin cho vieäc hoøa Mình vaø Maùu Ñöùc Gieâsu Kitoâ...
268. Sau nghi thöùc hoøa troän, linh muïc ñoïc thaàm: Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa haèng soáng... hoaëc Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, con saép röôùc Mình...; ñoaïn cuùi mình, caàm Mình Thaùnh. Neáu thöøa taùc vieân coù röôùc leã, ngaøi quay veà phía thöøa taùc vieân, giô Mình Thaùnh leân cao moät chuùt treân ñóa thaùnh, vaø noùi: Ñaây Chieân Thieân Chuùa... roài cuøng vôùi thöøa taùc vieân ñoïc moät laàn: Laïy Chuùa, con chaúng ñaùng... Ñoaïn quay vaøo baøn thôø, ngaøi röôùc Mình Thaùnh Chuùa. Neáu thöøa taùc vieân khoâng röôùc leã, linh muïc cuùi mình, caàm Mình Thaùnh quay maët veà baøn thôø ñoïc thaàm moät laàn: Laïy Chuùa, con chaúng ñaùng... vaø Xin Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ..., roài röôùc Mình Thaùnh Chuùa. Ñoaïn ngaøi caàm laáy cheùn vaø ñoïc thaàm: Xin Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ... roài röôùc Maùu Thaùnh.
269. Linh muïc ñoïc ca hieäp leã tröôùc khi cho thöøa taùc vieân röôùc leã.
270. Linh muïc traùng cheùn ôû caïnh baøn thôø hoaëc taïi baøn phuï. Neáu traùng cheùn taïi baøn thôø, thì coù theå trao cho thöøa taùc vieân ñem xuoáng baøn phuï, hoaëc cöù ñeå beân caïnh baøn thôø.
271. Traùng cheùn xong, linh muïc phaûi giöõ thinh laëng moät chuùt, roài ñoïc lôøi nguyeän hieäp leã.
Nghi thöùc keát thuùc
272. Nghi thöùc keát thuùc cuõng laøm nhö trong Thaùnh leã coù coäng ñoaøn tham döï, nhöng boû caâu Leã xong... Linh muïc hoân kính baøn thôø nhö thöôøng leä vaø cuùi mình cuøng vôùi thöøa taùc vieân, ñoaïn rôøi baøn thôø.
IV. Moät Ít Quy Luaät Chung Cho Taát Caû Caùc Hình Thöùc Thaùnh Leã
Vieäc toân kính baøn thôø vaø saùch Tin Möøng
273. Theo thoùi quen löu truyeàn, vieäc toân kính baøn thôø vaø saùch Tin Möøng ñöôïc theå hieän baèng caùch hoân kính. Nhöng, ôû nôi naøo daáu toân kính naøy khoâng phuø hôïp vôùi taäp tuïc hay ñaëc tính ñòa phöông, thì ôû ñoù, Hoäi ñoàng Giaùm muïc coù theå chæ ñònh daáu khaùc thay theá vôùi söï chaáp thuaän cuûa Toøa Thaùnh.
Taïi Vieät Nam vaãn giöõ thoùi quen hoân kính baøn thôø vaø Saùch Tin Möøng theo taäp tuïc chung cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi.
Baùi goái vaø cuùi mình
274. Baùi goái laø baùi goái beân phaûi saùt ñaát, bieåu loä söï thôø laïy, vì theá, noù ñöôïc daønh ñeå toân kính pheùp Thaùnh Theå vaø Thaùnh giaù keå töø khi nghi thöùc toân thôø troïng theå trong phuïng vuï ngaøy thöù Saùu Tuaàn Thaùnh cho ñeán luùc khôûi ñaàu Canh thöùc Vöôït Qua.
Taïi Vieät Nam, Hoäi Ñoàng Giaùm muïc ñaõ qui ñònh thay theá baùi goái baèng cuùi mình.
Trong Thaùnh leã, coù ba laàn chuû teá cuùi mình thay baùi goái, töùc laø: sau khi daâng Mình Thaùnh, sau khi daâng Maùu Thaùnh vaø tröôùc khi röôùc leã. Nhöõng ñieàu rieâng bieät phaûi giöõ trong Thaùnh leã ñoàng teá ñöôïc ghi ôû phaàn noùi veà leã ñoàng teá (x. soá 210-251).
Neáu nhaø taïm coù Mình Thaùnh Chuùa ñaët trong cung thaùnh, thì linh muïc, phoù teá vaø caùc thöøa taùc vieân cuùi mình khi ñeán baøn thôø hoaëc khi rôøi baøn thôø, nhöng khoâng cuùi mình tröôùc nhaø taïm ñang khi cöû haønh Thaùnh leã.
Ngöôïc laïi, moïi ngöôøi cuùi mình khi ñi qua tröôùc Mình Thaùnh Chuùa, tröø ra khi ñang ñi kieäu.
Nhöõng thöøa taùc vieân caàm thaùnh giaù neán cao (ñeøn haàu) ñi röôùc, thì cuùi ñaàu thay vì cuùi mình.
275. Vieäc cuùi ñaàu, cuùi mình noùi leân söï toân kính ñoái vôùi chính caùc nhaân vaät hoaëc caùc bieåu töôïng cuûa caùc nhaân vaät aáy.
Coù hai caùch cuùi: cuùi ñaàu vaø cuùi mình.
a) Cuùi ñaàu: moãi khi ñoïc kinh Ba Ngoâi Thieân Chuùa moät traät, khi ñoïc teân Chuùa Gieâsu, teân Ñöùc Maria ñoàng trinh vaø teân vò thaùnh ñöôïc kính trong leã hoâm aáy.
b) Cuùi mình hay cuùi saâu: khi chaøo kính baøn thôø, khi ñoïc caùc kinh Laïy Thieân Chuùa toaøn naêng, xin thanh taåy..., vaø kinh Laïy Chuùa laø Thieân Chuùa, xin thöông nhaän..., khi ñoïc caâu: Bôûi pheùp Chuùa Thaùnh Thaàn..., trong kinh Tin kính, caâu: Laïy Chuùa toaøn naêng, chuùng con naøi xin Chuùa... trong Leã Qui Roâma. Phoù teá cuõng cuùi mình khi xin chuùc laønh tröôùc khi ñi ñoïc baøi Tin Möøng. Ngoaøi ra, linh muïc cuõng hôi cuùi mình khi ñoïc lôøi truyeàn pheùp.
Vieäc xoâng höông
276. Vieäc xoâng höông baøy toû söï toân kính vaø caàu nguyeän, theo yù nghóa trong Saùch Thaùnh (x. Tv 140,2; Kh 8,3).
Coù theå tuøy nghi duøng höông trong baát cöù hình thöùc Thaùnh leã naøo:
a) Khi ñi röôùc ra baøn thôø;
b) Ñaàu leã, xoâng höông thaùnh giaù vaø baøn thôø;
c) Khi röôùc saùch Tin Möøng vaø tröôùc khi coâng boá baøi Tin Möøng;
d) Sau khi ñaët baùnh vaø cheùn treân baøn thôø, xoâng höông leã vaät, thaùnh giaù vaø baøn thôø, roài cuõng xoâng höông linh muïc vaø coäng ñoaøn;
e) Khi naâng Baùnh thaùnh vaø Cheùn thaùnh sau truyeàn pheùp.
277. Linh muïc boû höông vaøo bình vaø thinh laëng laøm pheùp baèng moät daáu thaùnh giaù.
Tröôùc vaø sau khi xoâng höông, cuùi mình chaøo ngöôøi hoaëc vaät ñöôïc xoâng höông, tröø baøn thôø vaø leã vaät duøng cho Thaùnh leã.
Xoâng höông ba laàn: tröôùc Thaùnh Theå, goã Thaùnh giaù, caùc aûnh Chuùa ñöôïc tröng baøy cho ngöôøi ta cung kính, thaùnh giaù cuûa baøn thôø, saùch Tin Möøng, neán Phuïc sinh, linh muïc vaø coäng ñoaøn.
Xoâng höông hai laàn: tröôùc xöông vaø aûnh caùc Thaùnh ñöôïc tröng baøy cho ngöôøi ta toân kính, vaø chæ laøm luùc ñaàu leã khi xoâng höông baøn thôø.
Xoâng höông baøn thôø töøng nhòp moät theo caùch thöùc sau ñaây:
a) Neáu baøn thôø caùch bieät vaùch töôøng, linh muïc vöøa ñi chung quanh baøn thôø vöøa xoâng höông;
b) Neáu baøn thôø khoâng caùch bieät vaùch töôøng, linh muïc vöøa ñi qua vöøa xoâng höông phía tay maët baøn thôø, roài vöøa ñi qua vöøa xoâng höông phía tay traùi.
c) Neáu thaùnh giaù ñaët phía treân baøn thôø hay taïi baøn thôø, thì xoâng höông thaùnh giaù tröôùc khi xoâng baøn thôø; neáu khoâng thì xoâng höông khi linh muïc ñi ngang qua tröôùc thaùnh giaù.
Linh muïc xoâng höông ba laàn treân leã vaät tröôùc khi xoâng thaùnh giaù vaø baøn thôø, hoaëc duøng bình höông veõ hình thaùnh giaù treân leã vaät.
Taïi Vieät Nam, ñöôïc pheùp vaùi nhang hay ñoå höông vaøo lö höông thay cho xoâng höông. Neáu vaùi nhang, thoâng thöôøng chæ vaùi nhang luùc ñaàu leã tröôùc baøn thôø. Chuû teá caàm nhang, giô cao leân ñeå daâng roài cuùi mình ba laàn ñeå toû loøng toân kính, sau ñoù caém nhang vaøo baùt nhang. Neáu trong phaàn daâng leã, khi muoán cho moät soá ñaïi dieän coäng ñoaøn leân vaùi nhang cuøng vôùi chuû teá, thì cuõng coù theå vaùi nhang laàn nöõa vaøo luùc naøy. Trong tröôøng hôïp vaùi nhang chung vôùi moät soá ngöôøi ñaïi dieän, thì neân vaùi nhang ngay sau khi nhaän cuûa leã ñeå nhöõng ngöôøi daâng cuûa leã khoûi phaûi ñöùng chôø treân cung thaùnh.
Neáu ñoå höông vaøo bình than chaùy trong lö höông, thì sau khi ñoå höông seõ chaép tay cuùi mình moät laàn ñeå toû loøng toân kính. Coù theå ñoå höông luùc ñaàu leã, sau khi daâng baùnh vaø röôïu vaø tröôùc khi truyeàn pheùp Mình Maùu Thaùnh. Khoâng ñoå höông tröôùc khi ñi ñoïc Tin Möøng, vì laàn xoâng höông naøy chuû yù ñeå toân kính saùch Tin Möøng, vì theá phaûi laøm tröôùc Saùch Tin Möøng, chöù khoâng laøm tröôùc baøn thôø. Chuû teá khoâng boû baøn thôø xuoáng ñoå höông tröôùc khi truyeàn pheùp Mình Maùu Thaùnh, nhöng ñeå cho thöøa taùc vieân laøm vieäc naøy.
Vieäc traùng cheùn
278. Moãi khi coù muïn Baùnh thaùnh dính vaøo tay, nhaát laø sau khi beû baùnh hay cho coäng ñoaøn röôùc leã, linh muïc phaûi lau caùc ngoùn tay treân ñóa hoaëc röûa neáu caàn. Cuõng phaûi thu löôïm caùc muïn Baùnh thaùnh neáu rôùt ra ngoaøi ñóa thaùnh.
279. Neân heát söùc lieäu ñeå traùng, lau caùc bình thaùnh taïi baøn phuï, sau khi röôùc leã hoaëc sau Thaùnh leã, hoaëc do chính linh muïc, hoaëc phoù teá hay thöøa taùc vieân giuùp leã ñaõ ñöôïc thieát laäp. Traùng cheùn baèng röôïu vaø nöôùc, hoaëc baèng nöôùc thoâi, roài chính vò ñoù uoáng nöôùc traùng aáy. Ñóa thaùnh thöôøng ñöôïc lau baèng khaên lau cheùn thaùnh.
Caàn löu yù laø neáu Maùu Thaùnh coøn dö sau khi cho röôùc leã phaûi ñöôïc röôùc heát ngay taïi baøn thôø.
280. Neáu Baùnh thaùnh hoaëc moät muïn Baùnh thaùnh rôùt xuoáng ñaát, thì phaûi kính caån nhaët leân, neáu coù chuùt Maùu Thaùnh rôùt xuoáng choã naøo, thì phaûi laáy nöôùc maø lau choã ñoù, roài ñoå nöôùc aáy vaøo gieáng thaùnh.
Vieäc hieäp leã döôùi hai hình
281. Xeùt veà phöông dieän daáu chæ, vieäc röôùc leã döôùi hai hình laø hình thöùc ñaày ñuû hôn. Quaû thaät, döôùi hình thöùc naøy, daáu chæ cuûa böõa tieäc Thaùnh Theå ñöôïc saùng toû hôn. YÙ Thieân Chuùa muoán thieát laäp Giao Öôùc môùi vaø vónh cöûu trong Maùu Thaùnh Chuùa cuõng ñöôïc bieåu loä roõ raøng hôn. Ñoàng thôøi, moái töông quan giöõa böõa tieäc Thaùnh Theå vaø böõa tieäc caùnh chung trong nöôùc Chuùa Cha ñöôïc dieãn taû minh baïch hôn.
282. Caùc vò chuû chaên phaûi lieäu caùch naøo thích hôïp nhaát ñeå nhaéc nhôû nhöõng ngöôøi röôùc leã cuõng nhö nhöõng ngöôøi döï leã, nhôù laïi giaùo lyù coâng giaùo veà hình thöùc röôùc leã, theo yù Coâng ñoàng Trentoâ. Tröôùc heát, phaûi nhaéc cho caùc Kitoâ höõu nhôù raèng theo ñöùc tin coâng giaùo, duø röôùc leã döôùi moät hình, hoï cuõng laõnh nhaän troïn veïn Chuùa Kitoâ vaø bí tích thöïc söï. Bôûi ñoù, veà hieäu quaû, ngöôøi röôùc leã döôùi moät hình cuõng chaúng thieät maát ôn naøo caàn thieát cho söï cöùu ñoä.
Cuõng phaûi daïy cho hoï bieát trong vieäc phaân phaùt caùc bí tích, tuy vaãn phaûi giöõ nguyeân veïn nhöõng gì thuoäc baûn chaát cuûa bí tích, Hoäi Thaùnh coù quyeàn aán ñònh hoaëc thay ñoåi nhöõng gì xeùt ra thuaän tieän hôn cho vieäc toân kính caùc bí tích, hay cho lôïi ích cuûa ngöôøi laõnh nhaän, tuøy theo bieán chuyeån cuûa söï vaät, thôøi ñaïi vaø nôi choán. Ñoàng thôøi, cuõng phaûi khuyeân baûo hoï neân tham döï caùch nhieät tình hôn vaøo nghi thöùc thaùnh, qua ñoù daáu chæ cuûa tieäc Thaùnh Theå ñöôïc bieåu loä caùch ñaày ñuû hôn.
283. Ngoaïi tröø nhöõng tröôøng hôïp ñöôïc noùi ñeán trong caùc saùch nghi thöùc, coøn ñöôïc röôùc leã döôùi hai hình:
a) Caùc linh muïc khoâng coù theå cöû haønh Thaùnh leã hay ñoàng teá;
b) Thaày phoù teá vaø nhöõng ngöôøi thi haønh moät phaän vuï trong Thaùnh leã;
c) Caùc thaønh vieân cuûa caùc coäng ñoaøn trong thaùnh leã tu vieän hoaëc trong thaùnh leã goïi laø "thaùnh leã coäng ñoaøn", caùc chuûng sinh, moïi ngöôøi ñang tónh taâm hoaëc tham döï hoäi nghò veà thieâng lieâng vaø muïc vuï.
Giaùm muïc giaùo phaän coù theå aán ñònh nhöõng quy luaät veà röôùc leã döôùi hai hình cho giaùo phaän mình, maø ngay caû caùc nhaø thôø cuûa caùc doøng tu vaø caùc nhoùm nhoû cuõng phaûi tuaân giöõ. Giaùm muïc giaùo phaän cuõng coù quyeàn cho pheùp röôùc leã döôùi hai hình moãi khi linh muïc chuû teá thaáy thích hôïp, mieãn laø tín höõu ñöôïc höôùng daãn kyõ vaø khoâng coù nguy cô xuùc phaïm ñeán Thaùnh Theå, hoaëc nghi thöùc thaønh khoù khaên hôn vì soá ngöôøi tham döï quaù ñoâng hay vì lyù do naøo khaùc.
Coøn caùch thöùc cho caùc tín höõu röôùc leã döôùi hai hình vaø vieäc môû roäng naêng quyeàn, thì caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc coù theå ra caùc quy luaät vôùi söï pheâ chuaån cuûa Toøa Thaùnh.
Hoäi Ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam khoâng coù qui ñònh gì rieâng veà vaán ñeà naøy.
284. Khi cho röôùc leã döôùi hai hình, thì:
a) Ngöôøi caàm cheùn thaùnh, thoâng thöôøng laø phoù teá, neáu khoâng coù, thì moät linh muïc, hay moät thaày giuùp leã ñaõ ñöôïc thieát laäp, hoaëc moät thöøa taùc vieân ngoaïi leä cho röôùc leã, hoaëc khi caàn, moät tín höõu, ñöôïc trao nhieäm vuï taïi choã.
b) Neáu coøn dö Maùu Thaùnh, thì phaûi ñöôïc röôùc heát taïi baøn thôø, do linh muïc hoaëc phoù teá, hoaëc do thaày giuùp leã ñaõ thieát laäp, laø ngöôøi ñaõ caàm cheùn thaùnh, roài traùng, lau vaø saép xeáp bình thaùnh theo thöôøng leä.
Coøn caùc tín höõu chæ muoán röôùc döôùi moät hình baùnh maø thoâi, thì cöù cho hoï theo hình thöùc ñoù.
285. Ñeå cho röôùc leã döôùi hai hình, phaûi chuaån bò:
a) Neáu cho uoáng tröïc tieáp töø cheùn thaùnh, thì hoaëc doïn moät cheùn thaùnh ñuû lôùn, hoaëc phaûi coù nhieàu cheùn thaùnh. Tuy nhieân, bao giôø cuõng phaûi caån thaän döï truø ñöøng ñeå Maùu Thaùnh dö quaù maø phaûi uoáng heát sau khi röôùc leã.
b) Neáu cho röôùc leã döôùi hai hình theo caùch chaám, thì phaûi lieäu sao cho Baùnh thaùnh ñöøng quaù moûng hay quaù nhoû, nhöng hôi daøy hôn thöôøng moät chuùt ñeå khi ñaõ chaám moät phaàn vaøo Maùu Thaùnh, coøn coù theå cho röôùc leã deã daøng.
286. Neáu cho röôùc Maùu Thaùnh baèng caùch uoáng töø cheùn thaùnh, ngöôøi röôùc leã böôùc qua ñöùng tröôùc maët thöøa taùc vieân caàm cheùn thaùnh. Thöøa taùc vieân noùi: Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ; ngöôøi röôùc leã thöa: Amen. Thöøa taùc vieân trao cheùn thaùnh, ngöôøi röôùc leã töï tay caàm cheùn thaùnh ñöa leân mieäng, ngöôøi röôùc leã uoáng moät chuùt töø cheùn thaùnh, roài trao laïi cho thöøa taùc vieân vaø veà choã; thöøa taùc vieân laáy khaên lau cheùn maø lau mieäng cheùn thaùnh.
287. Neáu röôùc Maùu Thaùnh baèng caùch chaám, ngöôøi röôùc leã caàm ñóa höùng döôùi mieäng, tieán tôùi tröôùc maët linh muïc ñang caàm cheùn thaùnh vaø thöøa taùc vieân caàm bình ñöïng Mình Thaùnh ñöùng beân caïnh. Linh muïc laáy Baùnh thaùnh, nhuùng moät phaàn vaøo cheùn thaùnh, giô leân vaø noùi: Mình vaø Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ, ngöôøi röôùc leã ñaùp: Amen, roài röôùc leã baèng mieäng töø tay linh muïc, vaø veà choã.