Quy Cheá Toång Quaùt
Saùch Leã Roâma
Canh taân theo nghò quyeát cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
coâng boá theo leänh Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI
hieäu ñính döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
Phieân dòch töø aán baûn maãu thöù ba Nhaø in Vaticanoâ - naêm 2002
UÛy Ban Phuïng Töï tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam 18/06/2009
Chöông II
Cô Caáu Thaùnh Leã, Caùc Yeáu Toá
Vaø Caùc Phaàn Cuûa Thaùnh Leã
I. Cô Caáu Toång Quaùt Cuûa Thaùnh Leã
27. Trong Thaùnh leã, töùc laø böõa toái cuûa Chuùa, daân Thieân Chuùa ñöôïc qui tuï neân moät, coù linh muïc chuû toïa vôùi tö theá cuûa Chuùa Kitoâ, ñeå cöû haønh nghi thöùc töôûng nieäm Ngöôøi, töùc laø hy leã Thaùnh Theå. Vì theá, vieäc Hoäi Thaùnh taäp hôïp moät nôi laø theå hieän caùch toái haûo lôøi höùa cuûa Chuùa Kitoâ: "ÔÛ ñaâu coù hai hay ba ngöôøi hoäi hoïp nhaân danh Thaày, thì coù Thaày ôû giöõa hoï" (Mt 10,20). Vì chöng, cöû haønh Thaùnh leã laø laøm cho hy leã cuûa Chuùa Kitoâ treân thaäp giaù ñöôïc toàn taïi maõi. Chuùa Kitoâ thöïc söï hieän dieän nôi coäng ñoaøn ñöôïc qui tuï nhaân danh Ngöôøi, nôi thöøa taùc vieân, trong lôøi cuûa Ngöôøi vaø coøn hieän dieän theo baûn theå vaø lieân tuïc döôùi hình baùnh vaø hình röôïu.
28. Coù theå noùi Thaùnh leã goàm hai phaàn: phuïng vuï lôøi Chuùa vaø phuïng vuï Thaùnh Theå; caû hai phaàn lieân keát chaët cheõ vôùi nhau ñeán noãi laøm neân moät haønh ñoäng phuïng töï duy nhaát. Quaû thaät, trong Thaùnh leã, coù doïn saün caû baøn tieäc lôøi Thieân Chuùa vaø baøn tieäc Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ, nhôø ñoù caùc tín höõu ñöôïc giaùo huaán vaø boå döôõng. Coù theâm nhöõng nghi thöùc môû ñaàu vaø keát thuùc vieäc cöû haønh.
II. Nhöõng Yeáu Toá Khaùc Nhau Cuûa Thaùnh Leã
Ñoïc vaø giaûng lôøi Chuùa
29. Khi Saùch Thaùnh ñöôïc ñoïc trong Hoäi Thaùnh thì chính Thieân Chuùa noùi vôùi daân Ngaøi vaø Ñöùc Kitoâ, hieän dieän trong lôøi cuûa Ngöôøi vaø loan baùo Tin Möøng.
Bôûi ñoù, moïi ngöôøi phaûi kính caån laéng nghe caùc baøi ñoïc lôøi Chuùa, moät yeáu toá raát quan troïng trong Phuïng vuï. Maëc daàu lôøi Chuùa trong caùc baøi ñoïc Thaùnh Kinh höôùng veà moïi ngöôøi, thuoäc moïi thôøi ñaïi, vaø hoï coù theå hieåu ñöôïc, nhöng lôøi Chuùa seõ ñöôïc hieåu bieát hôn vaø höõu hieäu hôn, nhôø vieäc trình baøy soáng ñoäng, töùc laø nhôø baøi giaûng, laø thaønh phaàn cuûa haønh ñoäng phuïng vuï.
Caùc lôøi nguyeän vaø caùc phaàn khaùc daønh cho linh muïc
30. Trong caùc phaàn daønh cho linh muïc, thì tröôùc heát laø kinh nguyeän Thaùnh Theå, ñænh cao cuûa toaøn boä vieäc cöû haønh. Keá ñeán laø caùc lôøi nguyeän, töùc laø lôøi nguyeän nhaäp leã, lôøi nguyeän tieán leã vaø lôøi nguyeän hieäp leã. Nhöõng lôøi nguyeän naøy ñöôïc linh muïc, ñaïi dieän Chuùa Kitoâ, chuû toïa coäng ñoaøn, ñoïc, vaø thay maët toaøn theå daân thaùnh cuøng nhöõng ngöôøi chung quanh daâng leân Thieân Chuùa. Vì theá, goïi caùc kinh naøy laø "kinh nguyeän chuû toïa" thì thaät ñuùng.
31. Vôùi tö caùch chuû toïa coäng ñoaøn ñaõ ñöôïc quy tuï, linh muïc coøn phaûi noùi ít lôøi nhaén nhuû ñaõ truø lieäu trong chính nghi thöùc. Nôi naøo chöõ ñoû cho pheùp, thì vò chuû teá coù theå thích öùng nhöõng lôøi nhaén nhuû caùch naøo ñoù, nhaèm ñaùp öùng khaû naêng tieáp thu cuûa nhöõng ngöôøi tham döï. Tuy nhieân, linh muïc phaûi chuù yù tôùi ñieàu naøy, laø luoân tuaân giöõ yù nghóa cuûa lôøi nhaén nhuû ñaõ ñöôïc ñeà ra trong saùch phuïng vuï vaø duøng ít lôøi maø dieãn taû yù töôûng ñoù. Linh muïc chuû teá cuõng phaûi ñieàu haønh phaàn lôøi Chuùa vaø ban pheùp laønh cuoái cuøng. Hôn nöõa, chính linh muïc chuû söï cuõng ñöôïc pheùp noùi ít lôøi vaén taét trong nhöõng luùc naøy:
Sau lôøi chaøo ñaàu leã vaø tröôùc haønh ñoäng thoáng hoái ñeå daãn caùc tín höõu vaøo Thaùnh leã trong ngaøy;
Tröôùc caùc baøi ñoïc ñeå daãn vaøo phuïng vuï lôøi Chuùa;
Tröôùc kinh Tieàn tuïng ñeå daãn vaøo kinh nguyeän Thaùnh Theå, nhöng khoâng bao giôø ñöôïc noùi trong chính kinh nguyeän Thaùnh Theå;
Vaø tröôùc khi giaûi taùn ñeå keát thuùc toaøn boä vieäc cöû haønh thaùnh.
32. Baûn chaát caùc kinh nguyeän "chuû toïa" buoäc linh muïc phaûi ñoïc roõ raøng, lôùn tieáng, vaø buoäc moïi ngöôøi phaûi chaêm chuù laéng nghe. Vì theá, khi linh muïc ñoïc caùc kinh naøy, khoâng ai ñöôïc ñoïc hay haùt kinh naøo khaùc, cuõng khoâng ñöôïc ñaùnh ñaøn hay chôi nhaïc cuï naøo khaùc.
33. Vì chöng, vôùi tö caùch laø chuû toïa vaø nhaân danh Hoäi Thaùnh vaø coäng ñoaøn ñöôïc quy tuï, linh muïc ñoïc caùc kinh nguyeän. Tuy nhieân, ñoâi khi ngaøi chæ ñoïc vôùi tö caùch caù nhaân ñeå xin cho ñöôïc chu toaøn thöøa taùc vuï vôùi taâm hoàn chaêm chuù vaø ñaïo ñöùc hôn. Ñoù laø nhöõng kinh phaûi ñoïc thaàm tröôùc khi ñoïc baøi Tin Möøng, khi chuaån bò cuûa leã, cuõng nhö tröôùc vaø sau khi röôùc leã.
Nhöõng coâng thöùc khaùc duøng trong Thaùnh leã
34. Vì, töï baûn chaát, vieäc cöû haønh Thaùnh leã coù tính caùch coäng ñoaøn, cho neân nhöõng lôøi ñoái ñaùp giöõa linh muïc vaø coäng ñoaøn ñang qui tuï, cuõng nhö caùc lôøi tung hoâ, coù moät giaù trò lôùn lao. Vì chöng, ñoù khoâng chæ laø nhöõng daáu beân ngoaøi cuûa moät cöû haønh chung, nhöng coøn laø nhöõng yeáu toá trôï giuùp vaø laøm neân söï hieäp thoâng giöõa linh muïc vaø coäng ñoaøn.
35. Caùc lôøi tung hoâ vaø caâu ñaùp laïi caùc lôøi chaøo vaø lôøi caàu nguyeän cuûa linh muïc, taïo neân moät möùc ñoä tham döï tích cöïc, laø ñieàu phaûi ñöôïc caùc tín höõu hieän dieän thöïc haønh khi tham döï, baát kyø Thaùnh leã ñöôïc cöû haønh döôùi hình thöùc naøo, ngoõ haàu haønh ñoäng cuûa toaøn theå coäng ñoaøn ñöôïc bieåu loä caùch roõ raøng vaø noàng nhieät hôn.
36. Coøn nhöõng phaàn khaùc raát höõu ích ñeå bieåu loä vaø giuùp cho vieäc tham döï tích cöïc cuûa tín höõu, vaø laø nhöõng phaàn thuoäc veà toaøn theå coäng ñoaøn ñöôïc quy tuï, ñoù laø haønh ñoäng thoáng hoái, vieäc tuyeân xöng ñöùc tin, lôøi nguyeän chung vaø kinh Laïy Cha.
37. Sau heát, trong caùc coâng thöùc khaùc:
a) Coù nhöõng coâng thöùc taïo neân moät nghi thöùc hay moät haønh vi bieät laäp, nhö thaùnh thi Vinh Danh, thaùnh vònh ñaùp ca, Alleluia vaø lôøi tung hoâ tröôùc baøi Tin Möøng, baøi ca Thaùnh! Thaùnh! Thaùnh!, lôøi tung hoâ sau truyeàn pheùp, baøi haùt sau Hieäp leã;
b) Coù nhöõng coâng thöùc khaùc ñi theo moät nghi thöùc, nhö ca nhaäp leã, ca tieán leã, ca beû baùnh (Laïy Chieân Thieân Chuùa) vaø ca hieäp leã.
Caùch ñoïc caùc baûn vaên khaùc nhau
38. Ñoái vôùi nhöõng vaên baûn phaûi ñoïc roõ raøng vaø lôùn tieáng, cho duø laø do linh muïc, phoù teá, thaày ñoïc saùch, hay taát caû moïi ngöôøi, thì phaûi lieäu sao cho gioïng ñoïc phuø hôïp vôùi töøng loaïi baûn vaên, tuøy theo ñoù laø baøi ñoïc, lôøi nguyeän, lôøi nhaén nhuû, lôøi tung hoâ, hay baøi haùt, ñoàng thôøi cuõng phaûi phuø hôïp vôùi hình thöùc cöû haønh vaø tính caùch long troïng cuûa buoåi leã. Ngoaøi ra, coøn phaûi ñeå yù ñeán tính chaát cuûa caùc ngoân ngöõ khaùc nhau vaø baûn saéc cuûa moãi daân toäc.
Vaäy, trong caùc chöõ ñoû vaø caùc quy taéc sau ñaây, khi duøng töø "noùi" hay "ñoïc" phaûi hieåu caû veà haùt laãn ñoïc, vaø phaûi tuaân giöõ caùc nguyeân taéc neâu treân.
Taàm quan troïng cuûa baøi haùt
39. Thaùnh Toâng ñoà khuyeân Kitoâ höõu, luùc hoäi hoïp mong ñôïi Chuùa ñeán, haõy cuøng nhau haùt nhöõng baøi thaùnh vònh, thaùnh thi vaø thaùnh ca thieâng lieâng (x. Cl 3,16). Quaû vaäy, haùt laø daáu chæ nieàm vui trong taâm hoàn (x. Cv 2,46). Bôûi ñoù, thaùnh Augustinoâ noùi caùch chí lyù: "Haùt laø haønh ñoäng cuûa ngöôøi ñang yeâu". Vaø ngay töø ngaøn xöa, ñaõ coù caâu phöông ngoân: "haùt hay laø caàu nguyeän hai laàn".
40. Vaäy vieäc söû duïng ca haùt khi cöû haønh Thaùnh leã phaûi laø ñieàu quan troïng, nhöng phaûi löu yù ñeán baûn saéc cuûa moãi daân toäc vaø khaû naêng cuûa moãi coäng ñoaøn phuïng vuï. Maëc daàu khoâng luoân caàn thieát, ví duï: trong leã caùc ngaøy trong tuaàn, haùt heát nhöõng phaàn, theo baûn chaát laø phaûi haùt, nhöng döùt khoaùt phaûi lieäu sao ñöøng boû qua caùc baøi haùt cuûa caùc thöøa taùc vieân vaø coäng ñoaøn trong caùc cöû haønh Chuùa nhaät vaø leã buoäc.
Tuy nhieân, trong thöïc teá, khi choïn nhöõng phaàn ñeå haùt, thì phaûi daønh öu tieân cho nhöõng phaàn quan troïng hôn, nhaát laø nhöõng phaàn do linh muïc, hoaëc phoù teá hay ñoäc vieân haùt, coù coäng ñoaøn ñaùp; hoaëc nhöõng phaàn maø caû linh muïc vaø coäng ñoaøn cuøng haùt.
41. Vôùi tö caùch laø ñieäu ca rieâng cuûa phuïng vuï Roâma, bình ca, töùc ñieäu ca "Greâgoârianoâ", phaûi chieám ñòa vò öu tieân ñoái vôùi caùc ñieäu ca cuøng loaïi. Coøn caùc loaïi thaùnh nhaïc khaùc, ñaëc bieät nhaïc ña aâm khoâng heà bò loaïi boû mieãn laø hôïp vôùi tinh thaàn phuïng vuï vaø giuùp moïi tín höõu tham döï soát saéng hôn.
Vì caùc cuoäc tuï taäp caùc tín höõu thuoäc nhieàu quoác gia moãi ngaøy moãi gia taêng, neân thaät höõu ích neáu moïi ngöôøi coù theå cuøng haùt ít laø moät soá kinh trong phaàn Thöôøng leã baèng tieáng Latinh vôùi cung ñieäu deã haùt, ñaëc bieät laø kinh Tin Kính vaø kinh Laïy Cha.
Cöû chæ vaø ñieäu boä cuûa thaân xaùc
42. Cöû chæ vaø ñieäu boä cuûa caû linh muïc laãn phoù teá hay caùc thöøa taùc vieân cuõng nhö cuûa daân chuùng phaûi theá naøo ñeå toaøn theå cuoäc cöû haønh ñöôïm veû ñeïp ñôn sô trang troïng, giuùp thaáy roõ yù nghóa thaät vaø ñaày ñuû cuûa caùc phaàn khaùc nhau cuõng nhö laøm cho moïi ngöôøi ñöôïc tham döï deã daøng hôn. Bôûi theá, caàn phaûi chuù yù tôùi nhöõng qui ñònh cuûa Qui cheá toång quaùt naøy vaø theo caùch thöïc haønh truyeàn thoáng cuûa Nghi leã Roâma, cuõng nhö nhöõng gì ñem laïi lôïi ích thieâng lieâng chung cho daân Chuùa hôn laø theo sôû thích hay phaùn ñoaùn cuûa rieâng mình.
Ñieäu boä chung maø moïi ngöôøi tham döï phaûi giöõ laø daáu chæ cuûa söï hôïp nhaát giöõa caùc thaønh phaàn cuûa coäng ñoaøn Kitoâ höõu ñang quy tuï ñeå cöû haønh phuïng vuï thaùnh: noù bieåu loä vaø khích leä taâm hoàn cuõng nhö tình caûm cuûa caùc ngöôøi tham döï.
43. Caùc tín höõu ñöùng: töø khi baét ñaàu ca nhaäp leã, hoaëc khi linh muïc tieán tôùi baøn thôø, cho ñeán heát lôøi nguyeän nhaäp leã; khi ñoïc baøi ca Alleluia tröôùc baøi Tin Möøng; khi ñoïc baøi Tin Möøng; khi ñoïc kinh Tin Kính vaø lôøi nguyeän chung; vaø töø lôøi môøi goïi "Anh chò em haõy caàu nguyeän" tröôùc lôøi nguyeän tieán leã cho ñeán heát leã, tröø nhöõng gì noùi sau ñaây.
Caùc tín höõu ngoài: khi ñoïc caùc baøi ñoïc vaø thaùnh vònh ñaùp ca tröôùc baøi Tin Möøng; khi nghe giaûng vaø khi chuaån bò leã vaät trong phaàn daâng leã; vaø tuøy nghi, khi giöõ thinh laëng thaùnh sau khi röôùc leã.
Caùc tín höõu quyø: khi truyeàn pheùp Mình Thaùnh vaø Maùu Thaùnh, tröø khi bò ngaên trôû, vì lyù do söùc khoeû, vì nôi choán chaät heïp hoaëc vì quaù ñoâng ngöôøi döï leã, hay vì nhöõng lyù do chính ñaùng naøo khaùc. Coøn nhöõng ai khoâng quyø goái luùc truyeàn pheùp, thì phaûi cuùi mình khi linh muïc cuùi mình sau truyeàn pheùp.
Tuy nhieân, Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñöôïc quyeàn thích nghi caùc cöû chæ vaø ñieäu boä ghi trong phaàn Nghi thöùc Thaùnh leã, sao cho phuø hôïp vôùi baûn saéc vaø truyeàn thoáng hôïp lyù cuûa caùc daân toäc, theo tieâu chuaån luaät phaùp. Nhöng cuõng phaûi lieäu sao cho phuø hôïp vôùi yù nghóa vaø tính chaát cuûa töøng phaàn Thaùnh leã. Taïi Vieät Nam, caùc tín höõu coù thoùi quen quyø goái suoát töø sau lôøi tung hoâ Thaùnh! Thaùnh! Thaùnh! cho ñeán heát kinh nguyeän Thaùnh Theå vaø tröôùc luùc röôùc leã khi linh muïc ñoïc: Ñaây Chieân Thieân Chuùa. Ñoù laø ñieàu ñaùng khen neân giöõ.
Ñeå coù söï ñoàng nhaát trong cöû chæ vaø ñieäu boä suoát buoåi leã, caùc tín höõu phaûi tuaân theo nhöõng lôøi baûo cuûa phoù teá hay cuûa thöøa taùc vieân giaùo daân, hoaëc linh muïc, trong khi cöû haønh, theo nhöõng gì ñaõ qui ñònh trong Saùch leã.
44. Trong caùc cöû chæ, phaûi keå caû caùc haønh ñoäng vaø caùc cuoäc röôùc: khi linh muïc cuøng vôùi phoù teá vaø caùc thöøa taùc vieân tieán ra baøn thôø; khi phoù teá röôùc saùch Tin Möøng ñeán giaûng ñaøi tröôùc khi coâng boá baøi Tin Möøng; khi caùc tín höõu daâng leã vaät vaø tieán leân röôùc leã. Neân lieäu sao cho caùc haønh ñoäng vaø caùc cuoäc röôùc ñoù dieãn ra caùch toát ñeïp, ñang khi haùt nhöõng baøi thích hôïp theo nhö quy luaät ñaõ aán ñònh cho töøng vieäc.
Thinh laëng
45. Thinh laëng thaùnh laø moät thaønh phaàn cuûa vieäc cöû haønh; vì theá phaûi ñöôïc giöõ vaøo ñuùng luùc cuûa noù. Tính chaát cuûa söï thinh laëng tuøy thuoäc vaøo luùc phaûi giöõ trong moãi cöû haønh. Thaät vaäy, trong haønh ñoäng thoáng hoái vaø sau lôøi môøi caàu nguyeän, laø ñeå moïi ngöôøi hoài taâm laïi; sau baøi ñoïc hoaëc baøi giaûng laø ñeå moïi ngöôøi suy gaãm vaén taét veà nhöõng gì ñaõ nghe; coøn sau khi röôùc leã thì ñeå ca ngôïi vaø caàu xin Thieân Chuùa trong loøng.
Ngay tröôùc khi cöû haønh Thaùnh leã, raát neân giöõ thinh laëng trong nhaø thôø, trong phoøng thaùnh vaø trong nhöõng nôi gaàn caän, ñeå moïi ngöôøi doïn loøng cöû haønh caùc maàu nhieäm thaùnh caùch soát saéng vaø ñuùng pheùp.
III. Töøng Phaàn Cuûa Thaùnh Leã
A. Nhöõng nghi thöùc môû ñaàu
46. Taát caû nhöõng leã nghi ñi tröôùc phuïng vuï lôøi Chuùa, töùc laø ca nhaäp leã, lôøi chaøo, haønh ñoäng thoáng hoái, kinh Laïy Chuùa, xin thöông xoùt, thaùnh thi Vinh Danh Thieân Chuùa vaø lôøi nguyeän nhaäp leã ñeàu coù tính caùch môû ñaàu, daãn nhaäp vaø chuaån bò.
Muïc ñích cuûa caùc leã nghi naøy laø giuùp cho caùc tín höõu ñang tuï hoïp ñöôïc hieäp thoâng vôùi nhau vaø chuaån bò taâm hoàn hoï nghe lôøi Chuùa caùch nghieâm chænh vaø cöû haønh Thaùnh leã caùch xöùng ñaùng.
Trong moät soá tröôøng hôïp, khi coù moät cöû haønh ñi tröôùc vaø ñöôïc noái lieàn vôùi Thaùnh leã theo qui luaät cuûa caùc saùch phuïng vuï, thì nhöõng leã nghi môû ñaàu Thaùnh leã ñöôïc boû qua hay ñöôïc cöû haønh theo caùch thöùc rieâng.
Ca nhaäp leã
47. Khi daân chuùng ñaõ tuï hoïp vaø ñang khi linh muïc cuøng vôùi phoù teá vaø caùc thöøa taùc vieân tieán vaøo thì haùt ca nhaäp leã. Baøi ca naøy coù muïc ñích môû ñaàu vieäc cöû haønh, giuùp hôïp nhaát coäng ñoaøn, höôùng taâm hoàn hoï veà maàu nhieäm muøa phuïng vuï hay ngaøy leã vaø ñeå keøm theo cuoäc röôùc linh muïc vaø caùc thöøa taùc vieân tieán ñeán baøn thaùnh.
48. Ca nhaäp leã ñöôïc haùt luaân phieân giöõa ca ñoaøn vaø coäng ñoaøn, hoaëc cuõng theo theå thöùc aáy, giöõa ca vieân vaø coäng ñoaøn, hoaëc taát caû do coäng ñoaøn hay ca ñoaøn haùt. Coù theå duøng tieàn xöôùng cuøng vôùi thaùnh vònh ñi keøm coù trong saùch Caùc baøi ca tieán caáp cuûa Phuïng vuï Roâma (Graduale Romanum) hay saùch Caùc baøi ca tieán caáp ñôn giaûn cuûa Phuïng vuï Roâma (Graduale Romanum simplex); hoaëc duøng moät ca khuùc naøo khaùc thích hôïp vôùi cuoäc cöû haønh, hoaëc vôùi tính chaát cuûa ngaøy leã hay muøa phuïng vuï maø baûn vaên ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùm muïc chuaån nhaän.
Taïi Vieät Nam, UÛy ban Thaùnh nhaïc tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm muïc seõ tuyeån choïn moät soá baøi thích hôïp vaø ñeä trình leân Hoäi Ñoàng Giaùm muïc ñeå xeùt duyeät vaø phoå bieán.
Neáu khoâng haùt ca nhaäp leã, thì taát caû hoaëc moät vaøi giaùo daân hoaëc moät ñoäc vieân, ñoïc ca nhaäp leã ghi saün trong Saùch leã. Neáu khoâng coù ai ñoïc, thì chính linh muïc ñoïc, khi aáy ngaøi coù theå thích öùng theo nhö ñaõ noùi veà lôøi nhaén nhuû ñaàu leã (xem soá 31).
Chaøo baøn thôø vaø coäng ñoaøn
49. Khi tôùi cung thaùnh, linh muïc, phoù teá vaø caùc thöøa taùc vieân cuùi mình chaøo baøn thôø.
Ñeå toû loøng toân kính, linh muïc vaø phoù teá hoân baøn thôø; roài linh muïc tuøy nghi xoâng höông thaùnh giaù vaø baøn thôø.
Taïi Vieät Nam, linh muïc coù theå vaùi nhang vaø caém vaøo baùt höông tröôùc baøn thôø, hoaëc ñoå höông vaøo bình than chaùy trong lö höông ñaët tröôùc baøn thôø. (Caùch thöùc xoâng höông vaø xaù nhang, xem ôû döôùi, soá 277).
50. Döùt ca nhaäp leã, linh muïc ñöùng taïi gheá, cuøng toaøn theå coäng ñoaøn laøm daáu thaùnh giaù treân mình. Tieáp ñoù, linh muïc duøng lôøi chaøo bieåu thò cho coäng ñoaøn bieát söï hieän dieän cuûa Chuùa. Lôøi chaøo cuûa linh muïc vaø caâu ñaùp cuûa coäng ñoaøn noùi leân maàu nhieäm cuûa Hoäi Thaùnh ñöôïc quy tuï.
Sau lôøi chaøo, linh muïc hoaëc phoù teá hoaëc moät thöøa taùc vieân giaùo daân coù theå noùi raát vaén taét daãn ñöa coäng ñoaøn vaøo Thaùnh leã ngaøy hoâm aáy.
Haønh ñoäng thoáng hoái
51. Tieáp ñeán, linh muïc môøi moïi ngöôøi thoáng hoái. Sau giaây laùt thinh laëng, taát caû coäng ñoaøn ñoïc coâng thöùc thuù toäi chung vaø linh muïc ñoïc lôøi xaù giaûi ñeå keát thuùc, tuy nhieân lôøi xaù giaûi naøy khoâng coù hieäu löïc cuûa bí tích Saùm hoái.
Ngaøy Chuùa nhaät, nhaát laø trong muøa Phuïc sinh, thay vì haønh ñoäng thoáng hoái thöôøng leä, ñoâi khi coù theå laøm pheùp vaø raûy nöôùc thaùnh ñeå töôûng nhôù bí tích Thanh taåy.
Laïy Chuùa, xin thöông xoùt
52. Sau haønh ñoäng thoáng hoái, bao giôø cuõng xöôùng kinh Laïy Chuùa, xin thöông xoùt tröø khi ñaõ ñoïc lôøi tung hoâ naøy trong haønh ñoäng thoáng hoái. Vì laø baøi ca caùc tín höõu duøng ñeå ca tuïng vaø keâu caàu loøng thöông xoùt cuûa Chuùa, neân thoâng thöôøng moïi ngöôøi cuøng haùt, nghóa laø caû daân chuùng laãn ca ñoaøn hay ca vieân ñeàu goùp phaàn vaøo ñoù.
Thöôøng moãi lôøi tung hoâ ñöôïc haùt hai laàn, nhöng tuøy theo ñaëc tính cuûa ngoân ngöõ khaùc nhau, hoaëc ngheä thuaät aâm nhaïc, hoaëc vì hoaøn caûnh, cuõng coù theå haùt nhieàu laàn. Khi lôøi tung hoâ Laïy Chuùa, xin thöông xoùt ñöôïc haùt nhö laø moät phaàn cuûa haønh ñoäng thoáng hoái, thì theâm "moät caâu ngaén" tröôùc moãi lôøi tung hoâ.
Thaùnh thi Vinh danh
53. Vinh danh laø moät thaùnh thi coù töø raát laâu ñôøi vaø ñaùng kính maø Hoäi Thaùnh, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn quy tuï, duøng ñeå toân vinh Chuùa Cha vaø Chieân Con vaø caàu khaån vôùi Chieân Con. Khoâng ñöôïc thay theá baûn vaên cuûa thaùnh thi naøy baèng baûn vaên naøo khaùc. Linh muïc, hoaëc tuøy nghi, moät ca vieân hay caû ca ñoaøn xöôùng, roài hoaëc taát caû moïi ngöôøi cuøng haùt, hoaëc coäng ñoaøn haùt luaân phieân vôùi ca ñoaøn, hoaëc moät mình ca ñoaøn haùt. Neáu khoâng haùt thì phaûi ñoïc, hoaëc moïi ngöôøi ñoïc chung, hoaëc chia hai beø.
Thaùnh thi naøy ñöôïc haùt hay ñoïc trong caùc Chuùa nhaät ngoaøi Muøa Voïng vaø Muøa Chay, trong caùc leã troïng vaø leã kính, vaø trong caùc cöû haønh ñaëc bieät khaù long troïng.
Lôøi nguyeän nhaäp leã
54. Tieáp ñeán, linh muïc môøi coäng ñoaøn caàu nguyeän; vaø moïi ngöôøi cuøng linh muïc thinh laëng trong giaây laùt, ñeå yù thöùc mình ñang ôû tröôùc thaùnh nhan Thieân Chuùa vaø coù theå noùi leân trong loøng nhöõng nguyeän öôùc cuûa mình. Roài linh muïc ñoïc lôøi nguyeän, quen goïi laø "lôøi nguyeän nhaäp leã", lôøi nguyeän naøy noùi leân ñaëc tính cuûa vieäc cöû haønh. Theo truyeàn thoáng ngaøn xöa cuûa Hoäi Thaùnh, lôøi nguyeän nhaäp leã thöôøng höôùng veà Chuùa Cha, nhôø Chuùa Kitoâ, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø keát baèng caâu keát daøi coù tính Ba Ngoâi, nhö sau:
- Neáu höôùng veà Chuùa Cha: Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Con Chuùa (Cha), laø Thieân Chuùa vaø laø Chuùa chuùng con. Ngöôøi haèng soáng vaø hieån trò cuøng Chuùa (Cha) trong söï hôïp nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán muoân ñôøi.
- Neáu lôøi nguyeän höôùng veà Chuùa Cha, nhöng cuoái lôøi nguyeän ñaõ nhaéc tôùi Chuùa Con, thì: Ngöôøi laø Thieân Chuùa haèng soáng vaø hieån trò cuøng Chuùa (Cha), trong söï hôïp nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán muoân ñôøi.
- Neáu höôùng veà Chuùa Con, thì: Chuùa laø Thieân Chuùa haèng soáng vaø hieån trò cuøng Thieân Chuùa Cha, trong söï hôïp nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán muoân ñôøi.
Coäng ñoaøn keát hôïp vôùi lôøi nguyeän vaø thöa lôøi tung hoâ Amen ñeå nhaän lôøi nguyeän laøm cuûa mình. Trong Thaùnh leã, luoân chæ ñoïc moät lôøi nguyeän nhaäp leã duy nhaát.
B. Phuïng vuï lôøi Chuùa
55. Caùc baøi laáy töø Thaùnh Kinh, cuøng vôùi caùc baøi haùt xen giöõa, taïo neân phaàn chính cuûa phuïng vuï lôøi Chuùa; coøn baøi giaûng, kinh Tin kính vaø lôøi nguyeän chung, cuõng goïi laø lôøi nguyeän tín höõu, khai trieån vaø keát thuùc phaàn naøy. Qua caùc baøi ñoïc, ñöôïc baøi giaûng giaûi thích, Thieân Chuùa noùi vôùi daân Ngaøi, Ngaøi maïc khaûi maàu nhieäm cöùu chuoäc vaø ôn cöùu ñoä, ñoàng thôøi cung caáp löông thöïc thieâng lieâng; chính Ñöùc Kitoâ hieän dieän giöõa caùc tín höõu qua lôøi cuûa Ngöôøi. Nhôø söï thinh laëng vaø caùc baøi haùt, coäng ñoaøn laøm cho lôøi Chuùa thaønh cuûa mình; vaø nhôø lôøi tuyeân xöng ñöùc tin, hoï gaén boù vôùi lôøi Chuùa; vaø ñöôïc lôøi Chuùa nuoâi döôõng, nhôø lôøi nguyeän chung, hoï daâng lôøi caàu xin cho caùc nhu caàu cuûa toaøn theå Hoäi Thaùnh vaø cho caû theá giôùi ñöôïc cöùu ñoä.
Thinh laëng
56. Phuïng vuï lôøi Chuùa phaûi ñöôïc cöû haønh theá naøo ñeå giuùp cho coäng ñoaøn suy nieäm, neân phaûi traùnh moïi hình thöùc voäi vaõ khieán ngöôøi ta khoù hoài taâm. Trong phuïng vuï lôøi Chuùa, neân coù nhöõng luùc thinh laëng ngaén, phuø hôïp vôùi coäng ñoaøn ñang hieän dieän, nhôø ñoù, döôùi taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, lôøi Chuùa thaám nhaäp loøng ngöôøi vaø chuaån bò hoï ñaùp laïi baèng lôøi caàu nguyeän. Tuøy hoaøn caûnh, coù theå giöõ thinh laëng sau baøi ñoïc thöù nhaát vaø thöù hai, cuõng nhö sau baøi giaûng.
Caùc baøi ñoïc Thaùnh Kinh
57. Trong caùc baøi ñoïc, baøn tieäc lôøi Chuùa ñöôïc doïn ra cho caùc tín höõu vaø caùc kho taøng Thaùnh Kinh ñöôïc môû ra cho hoï. Bôûi theá, neân giöõ thöù töï caùc baøi ñoïc Thaùnh Kinh ñeå cho ngöôøi ta thaáy roõ söï thoáng nhaát cuûa caû hai giao öôùc vaø lòch söû cöùu ñoä, cuõng khoâng ñöôïc pheùp thay theá caùc baøi ñoïc vaø thaùnh vònh ñaùp ca voán chöùa ñöïng lôøi Chuùa, baèng caùc baûn vaên khaùc ngoaøi Thaùnh Kinh.
58. Trong Thaùnh leã coù coäng ñoaøn, caùc baøi ñoïc luoân phaûi ñoïc treân giaûng ñaøi.
59. Theo truyeàn thoáng, vieäc ñoïc caùc baøi ñoïc khoâng phaûi laø nhieäm vuï cuûa vò chuû toïa, maø laø cuûa thöøa taùc vieân. Thöøa taùc vieân ñoïc saùch ñoïc caùc baøi ñoïc, coøn phoù teá hoaëc moät linh muïc khaùc coâng boá Tin Möøng. Nhöng neáu khoâng coù phoù teá hay linh muïc naøo khaùc, thì chính linh muïc chuû teá ñoïc baøi Tin Möøng. Neáu khoâng coù thaày ñoïc saùch thích hôïp naøo, thì chính linh muïc chuû teá ñoïc caû caùc baøi khaùc.
Sau moãi baøi ñoïc, ngöôøi ñoïc xöôùng lôøi tung hoâ, vaø coäng ñoaøn hieän dieän ñaùp laïi ñeå toân vinh lôøi Chuùa maø hoï ñaõ ñoùn nhaän baèng ñöùc tin vaø loøng bieát ôn.
60. Baøi ñoïc Tin Möøng laø ñænh cao cuûa phuïng vuï lôøi Chuùa. Chính Phuïng vuï daïy ta phaûi heát loøng toân kính baøi ñoïc naøy, vì Phuïng vuï daønh cho baøi Tin Möøng söï toân kính ñaëc bieät hôn caùc baøi ñoïc khaùc: veà phía thöøa taùc vieân ñöôïc ñeà cöû ñeå ñoïc thì phaûi doïn mình nhôø lôøi chuùc laønh hay lôøi caàu nguyeän; veà phía caùc tín höõu, thì phaûi tung hoâ ñeå nhìn nhaän vaø tuyeân xöng Ñöùc Kitoâ ñang hieän dieän vaø noùi vôùi hoï; hoï ñöùng ñeå nghe Tin Möøng; ngoaøi ra coøn coù nhöõng daáu chæ toân kính ñaëc bieät daønh rieâng cho Saùch Tin Möøng.
Thaùnh vònh ñaùp ca
61. Sau baøi ñoïc thöù nhaát laø thaùnh vònh ñaùp ca, baøi ca naøy laø thaønh phaàn troïn veïn cuûa phuïng vuï lôøi Chuùa vaø raát quan troïng veà maët phuïng vuï vaø muïc vuï, vì giuùp suy nieäm lôøi Chuùa.
Thaùnh vònh ñaùp ca phaûi thích hôïp vôùi moãi baøi ñoïc vaø thöôøng phaûi laáy töø Saùch Baøi ñoïc.
Neân haùt thaùnh vònh ñaùp ca, ít laø caâu ñaùp cuûa coäng ñoaøn. Ngöôøi xöôùng hoaëc haùt thaùnh vònh seõ xöôùng hoaëc haùt thaùnh vònh taïi giaûng ñaøi hay taïi moät nôi thích hôïp, ñang khi toaøn theå coäng ñoaøn ngoài nghe vaø hôn theá, thoâng thöôøng coøn tham döï baèng nhöõng caâu ñaùp, tröø khi thaùnh vònh ñöôïc haùt lieân tuïc, nghóa laø khoâng coù caâu ñaùp. Tuy nhieân, ñeå coäng ñoaøn coù theå haùt nhöõng caâu ñaùp deã daøng hôn, moät soá baûn vaên cuûa caùc caâu ñaùp vaø caùc thaùnh vònh ñaõ ñöôïc choïn saün cho töøng muøa trong naêm, hoaëc cho töøng baäc thaùnh nhaân, ñeå moãi khi haùt thaùnh vònh, coù theå duøng caùc baûn vaên naøy thay cho baûn vaên töông öùng vôùi baøi ñoïc. Neáu khoâng theå haùt thaùnh vònh, thì ñoïc caùch naøo cho phuø hôïp ñeå giuùp suy nieäm lôøi Chuùa.
Thay theá cho thaùnh vònh ñöôïc chæ ñònh trong Saùch baøi ñoïc, cuõng coù theå haùt ca tieán caáp laáy ôû saùch Caùc baøi ca tieán caáp cuûa Phuïng vuï Roâma hoaëc thaùnh vònh ñaùp ca, hoaëc thaùnh vònh ñaùp ca vaø lôøi tung hoâ Alleluia laáy ôû saùch Caùc baøi ca tieán caáp ñôn giaûn cuûa Phuïng vuï Roâma, nhö ñöôïc trình baøy trong caùc saùch ñoù.
Lôøi tung hoâ tröôùc baøi Tin Möøng
62. Sau baøi ñoïc lieàn tröôùc baøi Tin Möøng, haùt Alleluia hay baøi naøo khaùc do chöõ ñoû quy ñònh tuøy muøa phuïng vuï. Lôøi tung hoâ nhö vaäy töï noù laø moät nghi thöùc hoaëc moät haønh vi ñoäc laäp, qua ñoù coäng ñoaøn tín höõu ñoùn chaøo Chuùa saép noùi vôùi mình trong Tin Möøng vaø duøng lôøi haùt tuyeân xöng nieàm tin cuûa mình. Ca ñoaøn hoaëc ca vieân xöôùng tröôùc Alleluia, moïi ngöôøi ñöùng haùt, vaø neáu caàn thì laëp laïi. Coøn caâu tung hoâ thì ca ñoaøn hoaëc ca vieân haùt.
a) Alleluia ñöôïc haùt trong caùc muøa ngoaøi Muøa Chay, caâu tung hoâ laáy ôû Saùch Baøi ñoïc, hoaëc saùch Caùc baøi ca tieán caáp .
b) Muøa Chay, thay vì Alleluia thì haùt caâu tung hoâ tröôùc baøi Tin Möøng coù trong Saùch Baøi ñoïc. Cuõng coù theå haùt moät thaùnh vònh khaùc hay ca tieáp lieân muøa Chay, nhö thaáy trong saùch Caùc baøi ca tieán caáp.
63. Neáu tröôùc Tin Möøng chæ coù moät baøi ñoïc, thì:
a) Trong muøa phaûi ñoïc Alleluia, coù theå söû duïng thaùnh vònh coù Alleluia, hoaëc thaùnh vònh vaø Alleluia vôùi caâu tung hoâ.
b) Trong muøa khoâng ñöôïc ñoïc Alleluia, coù theå söû duïng thaùnh vònh vaø caâu xöôùng tröôùc baøi Tin Möøng, hoaëc chæ moät mình thaùnh vònh thoâi.
c) Alleluia hoaëc lôøi tung hoâ tröôùc baøi Tin Möøng, neáu khoâng haùt thì coù theå boû.
64. Ngoaøi leã Phuïc sinh vaø leã Hieän Xuoáng thì tuøy nghi coù theå boû qua ca tieáp lieân. Neáu ñoïc, thì ñoïc tröôùc Alleluia.
Baøi giaûng
65. Baøi giaûng laø thaønh phaàn cuûa Phuïng vuï vaø raát ñöôïc khuyeán khích, vì caàn thieát ñeå nuoâi döôõng ñôøi soáng Kitoâ giaùo. Phaûi dieãn giaûi hoaëc moät khía caïnh cuûa caùc baøi ñoïc Thaùnh Kinh, hoaëc caùc baûn vaên naøo khaùc thuoäc phaàn chung hay phaàn rieâng cuûa Thaùnh leã ngaøy ñoù, coù lieân heä tôùi maàu nhieäm ñöôïc kính nhôù, hay nhu caàu ñaëc bieät cuûa thính giaû.
66. Thoâng thöôøng baøi giaûng hoaëc do chính linh muïc chuû teá, hoaëc moät vò ñoàng teá ñöôïc ngaøi uûy thaùc, ñaûm nhieäm. Ñoâi khi, cuõng coù theå tuøy nghi trao cho moät phoù teá, nhöng khoâng bao giôø trao cho moät giaùo daân65. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät vaø coù lyù do chính ñaùng, Ñöùc Giaùm muïc hoaëc moät linh muïc khaùc, hieän dieän nhöng khoâng theå ñoàng teá, cuõng coù theå giaûng.
Vaøo caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø leã buoäc, trong moïi Thaùnh leã cöû haønh coù coäng ñoaøn tham döï, phaûi giaûng vaø khoâng ñöôïc boû, tröø khi coù lyù do quan troïng; coøn caùc ngaøy khaùc cuõng neân giaûng, nhaát laø caùc ngaøy trong tuaàn muøa Voïng, muøa Chay vaø muøa Phuïc sinh, vaø trong caùc leã khaùc cuõng nhö caùc dòp coù khaù ñoâng ngöôøi tôùi nhaø thôø.
Sau baøi giaûng, neân giöõ thinh laëng moät khoaûng thôøi gian vaén.
Tuyeân xöng ñöùc tin
67. Kinh Tin kính, cuõng goïi laø lôøi tuyeân xöng ñöùc tin, nhaèm laøm cho coäng ñoaøn hieän dieän ñaùp laïi lôøi Chuùa ñaõ ñöôïc coâng boá trong caùc baøi ñoïc laáy töø Thaùnh Kinh vaø ñöôïc trình baøy qua baøi giaûng; ñoàng thôøi khi tuyeân xöng ñöùc tin theo coâng thöùc ñaõ ñöôïc chuaån nhaän ñeå duøng trong phuïng vuï, hoï nhôù laïi vaø tuyeân xöng caùc maàu nhieäm cao caû cuûa ñöùc tin, tröôùc khi baét ñaàu cöû haønh caùc maàu nhieäm aáy trong bí tích Thaùnh Theå.
68. Kinh Tin kính phaûi do linh muïc haùt hoaëc ñoïc chung vôùi coäng ñoaøn vaøo caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø leã troïng; cuõng coù theå ñoïc trong nhöõng cöû haønh ñaëc bieät khaù long troïng.
Neáu haùt, thì linh muïc, hoaëc tuøy nghi, moät ca vieân hay ca ñoaøn xöôùng leân, roài taát caû moïi ngöôøi cuøng haùt, hoaëc coäng ñoaøn haùt luaân phieân vôùi ca ñoaøn.
Neáu khoâng haùt, thì moïi ngöôøi cuøng ñoïc hoaëc chia laøm hai beø ñoái ñaùp.
Lôøi nguyeän chung
69. Trong lôøi nguyeän chung, cuõng goïi laø lôøi nguyeän tín höõu, moät caùch naøo ñoù coäng ñoaøn ñaùp laïi lôøi Chuùa maø hoï vöøa ñoùn nhaän trong ñöùc tin vaø thöïc thi chöùc vuï linh muïc nhaän ñöôïc qua bí tích Thanh Taåy maø daâng leân Thieân Chuùa nhöõng lôøi nguyeän caàu xin ôn cöùu ñoä cho moïi ngöôøi. Thöôøng neân ñoïc lôøi nguyeän naøy trong caùc Thaùnh leã coù giaùo daân tham döï ñeå caàu cho Hoäi Thaùnh, cho caùc nhaø caàm quyeàn, cho nhöõng ngöôøi ñang gaëp caùc khoù khaên khaùc nhau, cho heát moïi ngöôøi vaø cho toaøn theå theá giôùi ñöôïc ôn cöùu ñoä.
70. Nhöõng yù nguyeän thöôøng theo thöù töï naøy laø:
a) Cho caùc nhu caàu cuûa Hoäi Thaùnh;
b) Cho caùc nhaø caàm quyeàn vaø cho toaøn theá giôùi ñöôïc ôn cöùu ñoä;
c) Cho caùc ngöôøi ñang gaëp baát cöù khoù khaên naøo;
d) Cho coäng ñoaøn ñòa phöông.
Nhöng trong moät buoåi cöû haønh ñaëc bieät naøo ñoù, nhö laø Theâm söùc, Hoân phoái, An taùng, thì thöù töï caùc yù nguyeän coù theå öu tieân cho tröôøng hôïp ñaëc bieät ñoù.
71. Chính linh muïc chuû teá seõ ñieàu khieån vieäc caàu nguyeän taïi gheá. Ngaøi noùi vaén taét maáy lôøi daãn nhaäp môøi goïi caùc tín höõu caàu nguyeän vaø ngaøi ñoïc lôøi nguyeän keát thuùc. Nhöõng yù nguyeän ñöa ra phaûi giaûn dò, baèng nhöõng lôøi vaén taét töï nhieân vaø thaän troïng, dieãn taû yù nguyeän cuûa toaøn theå coäng ñoaøn.
Thöôøng thì caùc yù nguyeän ñöôïc ñoïc töø giaûng ñaøi hoaëc moät nôi khaùc thích hôïp, do phoù teá, hoaëc do moät ca vieân, hoaëc moät ñoäc vieân, hoaëc moät tín höõu giaùo daân.
Coøn coäng ñoaøn thì ñöùng vaø bieåu loä lôøi nguyeän cuûa mình, hoaëc baèng lôøi keâu caàu chung sau moãi yù nguyeän ñöôïc xöôùng leân, hoaëc baèng caùch caàu nguyeän trong thinh laëng.
C. Phuïng vuï Thaùnh Theå
72. Trong böõa toái sau heát, Ñöùc Kitoâ ñaõ thieát laäp hy leã vaø böõa tieäc vöôït qua, nhôø ñoù hy leã thaäp giaù vaãn tieáp tuïc hieän dieän trong Hoäi Thaùnh khi linh muïc, ñaïi dieän Chuùa Kitoâ, laøm cuøng moät vieäc chính Chuùa Kitoâ ñaõ laøm vaø uûy thaùc cho caùc moân ñeä laøm, ñeå töôûng nhôù ñeán Ngöôøi.
Quaû vaäy, Ñöùc Kitoâ ñaõ caàm laáy baùnh vaø cheùn, daâng lôøi taï ôn, beû ra vaø trao cho caùc moân ñeä vaø noùi: Caùc con haõy nhaän laáy, haõy aên, haõy uoáng; ñaây laø Mình Thaày, ñaây laø cheùn Maùu Thaày. Caùc con haõy laøm vieäc naøy ñeå töôûng nhôù ñeán Thaày. Vì theá Hoäi Thaùnh saép ñaët toaøn theå vieäc cöû haønh Thaùnh Theå theo caùc phaàn töông öùng vôùi nhöõng lôøi vaø nhöõng cöû chæ cuûa Ñöùc Kitoâ, nhö sau:
1) Trong phaàn chuaån bò leã vaät, baùnh, röôïu cuøng vôùi nöôùc ñöôïc ñem tôùi baøn thôø, töùc laø nhöõng gì Ñöùc Kitoâ ñaõ caàm laáy trong tay.
2) Trong kinh nguyeän Thaùnh Theå, chuùng ta taï ôn Thieân Chuùa veà taát caû coâng trình cöùu ñoä, vaø leã vaät ñöôïc trôû thaønh Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ.
3) Nhôø vieäc beû baùnh vaø vieäc hieäp leã, caùc tín höõu tuy nhieàu, nhöng taát caû ñeàu laõnh nhaän töø cuøng moät taám baùnh laø Mình Chuùa vaø töø cuøng moät cheùn röôïu laø Maùu Chuùa, cuõng moät caùch nhö caùc Toâng ñoà ñaõ nhaän töø chính tay Ñöùc Kitoâ.
Chuaån bò leã vaät
73. Baét ñaàu phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå, caùc leã vaät ñöôïc ñöa leân baøn thôø vaø seõ trôû thaønh Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ.
Tröôùc heát phaûi chuaån bò baøn thôø hay baøn aên cuûa Chuùa, taâm ñieåm nôi dieãn ra toaøn boä phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå, phaûi traûi treân ñoù moät khaên thaùnh, ñaët khaên lau cheùn, saùch leã vaø cheùn leã, tröø khi cheùn leã ñöôïc doïn ôû baøn phuï.
Tieáp ñeán laø ñem leã vaät leân: neân ñeå giaùo daân daâng baùnh vaø röôïu, linh muïc hay phoù teá nhaän taïi moät nôi thuaän tieän, vaø ñöa leân baøn thôø. Maëc daàu ngaøy nay giaùo daân khoâng coøn mang baùnh röôïu cuûa mình ñeán ñeå duøng vaøo vieäc phuïng vuï nhö xöa, nhöng vieäc daâng leã vaät vaãn giöõ ñöôïc giaù trò vaø yù nghóa thieâng lieâng cuûa noù.
Cuõng ñöôïc nhaän tieàn baïc hay caùc phaåm vaät khaùc, do tín höõu mang ñeán hay ñöôïc quyeân ngay trong nhaø thôø ñeå giuùp ngöôøi ngheøo hay nhaø thôø, nhöõng phaåm vaät naøy ñöôïc ñaët ôû moät nôi xöùng hôïp ngoaøi baøn thôø.
74. Khi ñoaøn röôùc leã vaät tieán leân, thì haùt ca tieán leã (x. soá 37, b) vaø keùo daøi baøi haùt ít laø cho tôùi khi ñaët leã vaät treân baøn thôø. Quy luaät veà caùch haùt ca tieán leã cuõng gioáng nhö caùch haùt ca nhaäp leã (x. soá 48). Luoân coù theå haùt ca tieán leã caû khi khoâng coù röôùc cuûa leã leân.
75. Linh muïc ñaët baùnh vaø röôïu treân baøn thôø trong khi ñoïc nhöõng coâng thöùc ñaõ ñöôïc qui ñònh. Coù theå xoâng höông leã vaät ñaët treân baøn thôø, roài xoâng höông thaùnh giaù vaø chính baøn thôø, ñeå noùi leân raèng leã vaät vaø lôøi caàu nguyeän cuûa Hoäi Thaùnh cuõng ví nhö höông traàm bay leân tröôùc thaùnh nhan Chuùa. Sau ñoù, phoù teá hay thöøa taùc vieân naøo khaùc coù theå xoâng höông cho linh muïc, vì ngaøi ñaõ ñöôïc laõnh taùc vuï thaùnh, vaø xoâng höông cho coäng ñoaøn, vì phaåm giaù do pheùp Thanh Taåy ban taëng.
76. Sau ñoù, linh muïc röûa tay beân caïnh baøn thôø: nghi thöùc naøy bieåu loä loøng öôùc ao ñöôïc thanh taåy trong taâm hoàn.
Lôøi nguyeän tieán leã
77. Sau khi ñaët leã vaät treân baøn thôø vaø hoaøn taát nhöõng nghi thöùc ñi keøm, qua lôøi môøi coäng ñoaøn cuøng caàu nguyeän vaø ñoïc lôøi nguyeän tieán leã, linh muïc keát thuùc phaàn chuaån bò leã vaät vaø söûa soaïn ñoïc kinh nguyeän Thaùnh Theå.
Trong Thaùnh leã chæ ñoïc moät lôøi nguyeän tieán leã vaø keát baèng caâu keát ngaén, nghóa laø: Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ, Chuùa chuùng con. Nhöng neáu ôû cuoái lôøi nguyeän vöøa noùi tôùi Chuùa Con, thì ñoïc: Ngöôøi haèng soáng vaø hieån trò muoân ñôøi.
Coäng ñoaøn keát hôïp vôùi lôøi caàu nguyeän vaø laøm cho lôøi caàu nguyeän trôû thaønh cuûa mình khi ñaùp laïi baèng lôøi tung hoâ: Amen.
Kinh nguyeän Thaùnh Theå
78. Baây giôø baét ñaàu ñi vaøo taâm ñieåm vaø cao ñieåm cuûa toaøn boä vieäc cöû haønh nghóa laø ñeán chính kinh nguyeän Thaùnh Theå, laø kinh nguyeän taï ôn vaø hieán thaùnh. Linh muïc môøi coäng ñoaøn höôùng taâm hoàn leân ñeå caàu nguyeän vaø taï ôn Thieân Chuùa; ñoàng thôøi lieân keát hoï vôùi mình trong lôøi caàu nguyeän, ñeå nhaân danh taát caû coäng ñoaøn daâng lôøi caàu nguyeän leân Chuùa Cha, nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn. YÙ nghóa cuûa lôøi caàu nguyeän naøy laø ñeå toaøn theå coäng ñoaøn tín höõu keát hieäp vôùi Ñöùc Kitoâ maø tuyeân xöng nhöõng kyø coâng cuûa Thieân Chuùa vaø hieán daâng hy leã. Kinh nguyeän Thaùnh Theå ñoøi moïi ngöôøi cung kính vaø thinh laëng laéng nghe.
79. Nhöõng yeáu toá chính taïo neân kinh nguyeän Thaùnh Theå, coù theå phaân bieät nhö sau:
a) Taï ôn (ñaëc bieät ñöôïc neâu roõ trong lôøi tieàn tuïng) khi linh muïc nhaân danh toaøn theå daân thaùnh ngôïi khen Thieân Chuùa Cha vaø caûm taï Ngaøi veà taát caû coâng trình cöùu ñoä, hoaëc vì lyù do naøo ñaëc bieät, tuøy ngaøy, tuøy leã, tuøy muøa khaùc nhau.
b) Tung hoâ: toaøn theå coäng ñoaøn hôïp cuøng caùc caùc Duõng thaàn treân trôøi, haùt baøi ca Thaùnh, Thaùnh, Thaùnh. Lôøi tung hoâ naøy laø thaønh phaàn cuûa chính kinh nguyeän Thaùnh Theå, neân caû coäng ñoaøn vaø linh muïc cuøng hôïp tieáng.
c) Lôøi caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn: Hoäi Thaùnh daâng lôøi keâu caàu ñaëc bieät naøi xin quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå caùc leã vaät do con ngöôøi daâng leân ñöôïc Ngaøi hieán thaùnh, nghóa laø laøm cho trôû thaønh Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ, vaø ñeå cuûa leã tinh tuyeàn ñöôïc röôùc laáy trong khi hieäp leã, ñem laïi ôn cöùu ñoä cho nhöõng ai laõnh nhaän.
d) Lôøi töôøng thuaät vieäc laäp bí tích Thaùnh theå vaø vieäc hieán thaùnh: hy leã ñöôïc thöïc hieän nhôø lôøi noùi vaø haønh ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ, ñoù laø hy leã chính Chuùa Kitoâ ñaõ thieát laäp trong Böõa toái sau heát, khi daâng hieán Mình vaø Maùu Ngöôøi döôùi hình baùnh vaø hình röôïu, vaø ban cho caùc Toâng ñoà ñeå aên vaø uoáng, ñoàng thôøi truyeàn cho caùc ngaøi phaûi laøm cho maàu nhieäm naøy ñöôïc toàn taïi maõi.
e) Vieäc töôûng nieäm: nhôø vieäc töôûng nieäm, Hoäi Thaùnh thi haønh meänh leänh ñaõ laõnh nhaän töø Ñöùc Kitoâ qua caùc Toâng ñoà, khi kính nhôù chính Ñöùc Kitoâ vaø ñaëc bieät töôûng nieäm cuoäc Thöông khoù hoàng phuùc, söï Phuïc sinh vinh hieån vaø Leân trôøi cuûa Ngöôøi.
f) Vieäc daâng tieán: nhôø vieäc daâng tieán trong cuoäc töôûng nieäm naøy, Hoäi Thaùnh, vaø ñaëc bieät coäng ñoaøn ñang quy tuï taïi ñaây vaø luùc naøy, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, daâng leân Chuùa Cha cuûa leã tinh tuyeàn. Hoäi Thaùnh muoán caùc tín höõu khoâng nhöõng daâng cuûa leã tinh tuyeàn, maø coøn hoïc cho bieát daâng chính mình, vaø, nhôø Ñöùc Kitoâ laøm trung gian, moãi ngaøy moät hieäp nhaát hôn vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi nhau, ñeå cuoái cuøng Thieân Chuùa seõ laø moïi söï trong moïi ngöôøi.
g) Lôøi chuyeån caàu: caùc lôøi chuyeån caàu cho thaáy hy leã Thaùnh Theå ñöôïc cöû haønh, trong söï hieäp thoâng vôùi toaøn theå Hoäi Thaùnh, caû thieân quoác laãn traàn gian, vaø cho thaáy leã vaät ñöôïc daâng tieán ñeå caàu cho chính Hoäi Thaùnh vaø moïi chi theå, coøn soáng cuõng nhö ñaõ qua ñôøi, laø nhöõng chi theå ñaõ ñöôïc keâu môøi thoâng phaàn ôn cöùu chuoäc vaø ôn cöùu ñoä do Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ ñem laïi.
h) Vinh tuïng ca keát thuùc: ñaây laø lôøi chuùc tuïng vinh quang Thieân Chuùa, ñöôïc lôøi tung hoâ Amen cuûa coäng ñoaøn cuûng coá vaø keát thuùc.
Nghi thöùc hieäp leã
80. Vì cöû haønh Thaùnh Theå laø chính böõa tieäc vöôït qua, vì theá theo leänh Chuùa truyeàn, caùc tín höõu ñöôïc chuaån bò thích hôïp, seõ röôùc Mình Maùu Thaùnh Chuùa nhö cuûa aên thieâng lieâng. Vieäc beû baùnh vaø caùc nghi thöùc chuaån bò khaùc coù muïc ñích naøy laø nhôø caùc nghi thöùc noùi treân caùc tín höõu ñöôïc ñöa ngay vaøo vieäc hieäp leã.
Kinh Laïy Cha
81. Trong kinh Laïy Cha, ta xin Chuùa ban baùnh haèng ngaøy; baùnh naøy ñoái vôùi Kitoâ höõu coøn aùm chæ caùch rieâng baùnh Thaùnh Theå; laïi xin Chuùa thanh taåy taâm hoàn cho khoûi moïi toäi loãi, haàu cuûa thaùnh ñöôïc thöïc söï ban cho nhöõng ngöôøi thaùnh. Linh muïc ñoïc lôøi keâu môøi caàu nguyeän, roài heát moïi tín höõu cuøng ñoïc kinh ñoù vôùi linh muïc; moät mình linh muïc ñoïc tieáp kinh Xin cöùu chuùng con, vaø coäng ñoaøn keát thuùc baèng lôøi chuùc vinh. Kinh Xin cöùu chuùng con khai trieån yù nguyeän cuoái cuøng cuûa kinh Laïy Cha, töùc laø xin cho toaøn theå coäng ñoaøn tín höõu ñöôïc thoaùt khoûi quyeàn löïc söï döõ.
Lôøi keâu môøi, chính kinh Laïy Cha, kinh Xin cöùu chuùng con vaø lôøi chuùc vinh maø giaùo daân duøng ñeå keát thuùc, ñöôïc haùt hoaëc ñoïc roõ tieáng.
Nghi thöùc chuùc bình an
82. Tieáp theo laø nghi thöùc chuùc bình an: qua ñoù Hoäi Thaùnh caàu xin ôn bình an vaø hieäp nhaát cho chính mình vaø cho toaøn theå gia ñình nhaân loaïi. Roài caùc tín höõu baøy toû cho nhau söï hieäp thoâng trong Hoäi Thaùnh vaø loøng yeâu thöông nhau, tröôùc khi thoâng hieäp vôùi bí tích Thaùnh Theå.
Caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc seõ tuøy theo tinh thaàn vaø phong tuïc cuûa moãi daân toäc maø aán ñònh caùch thöùc chuùc bình an. Tuy nhieân, ñeå thuaän tieän thì moãi ngöôøi chæ neân chuùc bình an cho nhöõng ngöôøi gaàn nhaát moät caùch ñôn giaûn thoâi.
Taïi Vieät Nam, ñeå chuùc bình an cho coäng ñoaøn, chuû teá dang hai tay, quay veà phía coäng ñoaøn vaø noùi: Bình an cuûa Chuùa haèng ôû cuøng anh chò em. Coäng ñoaøn ñaùp laïi Vaø ôû cuøng cha, vaø khoâng laøm cöû chæ gì khaùc nöõa. Sau caâu keâu môøi cuûa chuû teá hoaëc phoù teá: Anh chò em haõy chuùc bình an cho nhau, thì: Chuû teá quay sang vò ñoàng teá hoaëc phoù teá, hoaëc thöøa taùc vieân ñöùng beân, cuùi mình vaø noùi: Bình an cuûa Chuùa ôû cuøng cha (hoaëc thaày). Vò ñoàng teá hay thöøa taùc vieân ñöùng keá beân cuõng cuùi mình vaø noùi: Bình an cuûa Chuùa ôû cuøng cha (Thaày). Caùc vò ñoàng teá hay thöøa taùc vieân khaùc ñöùng beân nhau cuõng laøm nhö vaäy. Giaùo daân hai beân loøng nhaø thôø cuõng quay vaøo nhau cuùi mình ñeå chuùc bình an cho nhau maø khoâng caàn noùi gì.
Beû baùnh
83. Linh muïc beû baùnh Thaùnh Theå, vaø neáu caàn thì coù phoù teá hay moät vò ñoàng teá phuï giuùp. Cöû chæ beû baùnh, maø Ñöùc Kitoâ ñaõ thöïc hieän trong böõa toái sau heát, vaø ñaõ trôû thaønh teân goïi cho toaøn boä haønh ñoäng Thaùnh Theå thôøi caùc Toâng ñoà, bieåu thò raèng: ñoâng ñaûo caùc tín höõu ñaõ laøm neân moät thaân theå (1Cr 10,17) khi thoâng hieäp vaøo cuøng moät taám baùnh ban söï soáng laø Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ cheát vaø soáng laïi vì phaàn roãi cuûa theá giôùi. Vieäc beû baùnh baét ñaàu sau khi chuùc bình an vaø tieán haønh vôùi söï kính caån thích hôïp nhöng ñöøng keùo daøi caùch khoâng caàn thieát, cuõng ñöøng quan troïng hoùa quaù möùc. Nghi thöùc naøy daønh rieâng cho linh muïc vaø phoù teá.
Ñang khi linh muïc beû baùnh vaø boû moät phaàn vaøo cheùn thaùnh, thì thoâng thöôøng, ca ñoaøn hay ca vieân haùt hay ít laø ñoïc lôùn tieáng kinh Laïy Chieân Thieân Chuùa, vaø coäng ñoaøn ñaùp laïi. Kinh naøy ñi keøm vôùi vieäc beû baùnh, vì theá coù theå laëp ñi laëp laïi, neáu caàn, cho ñeán khi beû xong. Laàn cuoái cuøng ñöôïc keát baèng caâu Xin ban bình an cho chuùng con.
Hieäp leã
84. Linh muïc ñoïc thaàm lôøi nguyeän ñeå chuaån bò röôùc Mình vaø Maùu Thaùnh cho coù hieäu quaû. Tín höõu cuõng thinh laëng caàu nguyeän ñeå chuaån bò.
Sau ñoù, linh muïc giô baùnh Thaùnh Theå treân ñóa thaùnh hay treân cheùn thaùnh cho caùc tín höõu thaáy, vaø môøi hoï ñeán döï tieäc cuûa Ñöùc Kitoâ, roài cuøng vôùi hoï bieåu loä loøng khieâm toán baèng nhöõng lôøi Tin Möøng ñaõ ñöôïc chæ ñònh.
85. Caùc linh muïc buoäc phaûi röôùc Mình Thaùnh ñöôïc truyeàn pheùp trong chính Thaùnh leã cöû haønh, thì cuõng raát öôùc mong laø caùc tín höõu cuõng ñöôïc röôùc Mình Thaùnh ñöôïc truyeàn pheùp trong chính Thaùnh leã hoï ñang tham döï. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñaõ ñöôïc truø lieäu, hoï cuõng ñöôïc röôùc Maùu Thaùnh (x. soá 283), ñeå, caû baèng nhöõng daáu chæ, hoï thaáy roõ hôn hieäp leã laø tham döï vaøo hy leã ñang cöû haønh.
86. Ñang khi linh muïc röôùc leã, thì haùt ca hieäp leã. Baøi ca naøy coù muïc ñích dieãn taû söï hôïp nhaát thieâng lieâng giöõa nhöõng ngöôøi röôùc leã qua söï hôïp nhaát trong lôøi ca, ñoàng thôøi bieåu loä nieàm vui trong loøng, vaø laøm noåi baät tính coäng ñoàng cuûa ñoaøn ngöôøi ñang leân röôùc leã. Baøi haùt ñöôïc keùo daøi ñang khi cho caùc tín höõu röôùc leã. Neáu coøn haùt baøi naøo sau khi röôùc leã, thì phaûi keát thuùc ca hieäp leã vaøo ñuùng luùc.
Haõy lieäu cho caùc ca vieân cuõng ñöôïc röôùc leã caùch thích hôïp.
87. Veà ca hieäp leã, coù theå duøng tieàn xöôùng trong saùch Caùc baøi ca tieán caáp cuûa Phuïng vuï Roâma cuøng vôùi thaùnh vònh hay khoâng coù thaùnh vònh, hoaëc tieàn xöôùng vôùi thaùnh vònh trong saùch Caùc baøi ca tieán caáp ñôn giaûn, hoaëc baøi haùt naøo khaùc thích hôïp ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùm muïc chuaån nhaän. Baøi naøy do mình ca ñoaøn haùt, hoaëc do ca ñoaøn hay ca vieân haùt vôùi coäng ñoaøn.
Neáu khoâng haùt, thì coäng ñoaøn, hoaëc moät vaøi giaùo daân hay ñoäc vieân ñoïc ca hieäp leã ghi trong Saùch leã. Neáu khoâng coù ai ñoïc, thì chính linh muïc ñoïc sau khi ngaøi röôùc leã vaø tröôùc khi cho tín höõu röôùc leã.
88. Sau khi cho röôùc leã, linh muïc vaø coäng ñoaøn tuøy nghi thinh laëng caàu nguyeän ít phuùt. Neáu muoán, taát caû coäng ñoaøn cuõng coù theå haùt moät thaùnh thi, moät thaùnh vònh hay moät baøi thaùnh ca ngôïi khen naøo khaùc.
89. Ñeå hoaøn taát lôøi nguyeän cuûa daân Chuùa vaø keát thuùc toaøn theå nghi thöùc hieäp leã, linh muïc ñoïc lôøi nguyeän hieäp leã ñeå caàu xin cho maàu nhieäm cöû haønh sinh hieäu quaû.
Trong Thaùnh leã, chæ coù moät lôøi nguyeän hieäp leã, ñöôïc keát baèng caâu keát ngaén, nghóa laø:
- Neáu lôøi nguyeän höôùng veà Chuùa Cha, thì keát: Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ, Chuùa chuùng con;
- Neáu lôøi nguyeän höôùng veà Chuùa Cha, nhöng cuoái lôøi nguyeän nhaéc ñeán Chuùa Con, thì keát: Ngöôøi haèng soáng vaø hieån trò muoân ñôøi;
- Neáu lôøi nguyeän höôùng veà Chuùa Con, thì keát: Chuùa haèng soáng vaø hieån trò muoân ñôøi.
- Coäng ñoaøn thöa lôøi tung hoâ Amen ñeå laøm cho lôøi nguyeän trôû thaønh cuûa mình.
D. Nghi thöùc keát thuùc
90. Nghi thöùc keát thuùc goàm coù:
a) Vaøi lôøi baûo vaén taét, neáu caàn;
b) Lôøi chaøo vaø chuùc laønh cuûa linh muïc. Trong moät soá ngaøy vaø moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät, lôøi chuùc laønh naøy coù hình thöùc moät lôøi nguyeän treân daân chuùng hay moät coâng thöùc chuùc laønh troïng theå hôn.
c) Lôøi giaûi taùn daân chuùng do phoù teá hoaëc linh muïc, ñeå ai naáy trôû veà vôùi coâng vieäc laøm aên löông thieän cuûa mình maø ngôïi khen vaø chuùc tuïng Thieân Chuùa.
d) Vieäc linh muïc vaø phoù teá hoân baøn thôø; roài, linh muïc, phoù teá vaø caùc thöøa taùc vieân khaùc cuùi mình chaøo baøn thôø.