Phuùt Caàu Nguyeän Cuoái Ngaøy (2)
(Nhöõng Baøi Suy Nieäm vaø Caàu Nguyeän Haèng Ngaøy
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- Ngaøy Toân Vinh Cha Meï (Mother's Day, Father's Day) -
Coâng Cha, Nghóa Meï
Coâng Cha, Nghóa Meï.
(LM Anphong Traàn Ñöùc Phöông)
"Ngoït Ngaøo Tình Meï, Tình Cha,
Yeâu thöông döôõng duïc ñöa ta vaøo ñôøi."
Moãi naêm vaøo Thaùng Naêm vaø Thaùng Saùu, chuùng ta laïi coù dòp ñaëc bieät möøng ngaøy "Toân Vinh Meï" (Mother's Day) vaø ngaøy "Toân Vinh Cha" (Father's Day). Noùi laø "ñaëc bieät", vì khoâng phaûi chæ khi ñeán nhöõng ngaøy naøy, chuùng ta môùi nhôù ñeán cha meï chuùng ta, vì tình hieáu thaûo ñoái vôùi cha meï taát nhieân luoân traøn ngaäp trong taâm hoàn moãi ngöôøi. Nhöng hai dòp naøy laø nhöõng dòp ñeå chuùng ta bieåu loä moät caùch cuï theå taám loøng cuûa chuùng ta ñoái vôùi caùc baäc thaân phuï maãu:
"Coâng Cha Nhö Nuùi Thaùi Sôn,
Nghóa Meï Nhö Nöôùc Trong Nguoàn Chaûy Ra!"
Ñaëc bieät, ñoái vôùi caùc baäc cha meï ñaõ hy sinh bieát bao, vaát vaõ bieát bao khi phaûi boû laïi queâ höông thaân yeâu dìu daét gia ñình ñi sang caùc mieàn ñaát môùi taïi caùc nöôùc nhö Hoa-Kyø naøy, vöøa khaùc phong tuïc, khí haäu, vöøa khaùc tieáng noùi. Ñaëc bieät hôn nöõa, ñoái vôùi caùc baäc Cha Meï ñaõ phaûi ñau khoå boû laïi queâ höông Mieàn Baéc (töø Beán Haûi) Vieät Nam ñeå ñöa gia ñình di cö vaøo Mieàn Nam naêm 1954; roài sau bao nhieâu coâng lao xaây döïng gia ñình taïi Mieàn Nam, giôø ñaây laïi boû laïi taát caû vaø di taûn ñi ra nöôùc ngoaøi vôùi bao cöïc nhoïc vaø khoå ñau.
Bao nhieâu vaát vaû, lo laéng caùc baäc Cha Meï Vieät Nam ñaõ vaø ñang phaûi traûi qua ñeå chaúng nhöõng nuoâi soáng ñaøn con chaùu, maø coøn phaûi khoân kheùo vöøa giuùp caùc em hoäi nhaäp ñöôïc vaøo neáp soáng, vaøo neàn vaên hoùa cuûa ñaát nöôùc môùi laï (nhö Hoa-Kyø chaúng haïn), vöøa giöõ ñöôïc neàn ñaïo ñöùc, vaên hoùa, ngoân ngöõ vaø truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa caùc gia ñình Vieät Nam.
Trong nhieàu naêm laøm vieäc muïc vuï cho ngöôøi Vieät Nam thuoäc caùc coäng ñoàng Vieät Nam taïi Hoa-Kyø, chuùng toâi thöôøng coù dòp ñöôïc tieáp xuùc vôùi nhieàu giaùo daân vaø haøng giaùo phaåm Hoa Kyø; caùc vò ñoù thöôøng noùi: "Nöôùc Myõ vaø Giaùo Hoäi taïi Hoa-Kyø raát caùm ôn söï ñoùng goùp cuûa ngöôøi Vieät-Nam cho ñaát nöôùc Hoa-Kyø veà nhieàu phöông dieän, nhöng nhaát laø veà truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa gia ñình Vieät Nam. Coù leõ nhôø vaäy maø caùc con em Vieät Nam lôùn leân ôû Hoa-Kyø thöôøng raát chaêm hoïc vaø ñaït ñöôïc nhieàu thaønh quûa toát veà hoïc vaán . Chöa keå coøn coù nhieàu thanh nieân nam nöõ Vieät Nam sau khi toát nghieäp Ñaïi Hoïc vaø coù nhieàu ngöôøi coù baèng caáp cao, nhöng vaãn ñöôïc "ôn goïi" ñi tu laøm Linh Muïc, Tu Só nam nöõ cho nhieàu Giaùo phaän vaø Doøng tu taïi Hoa-Kyø; nhö vaäy cuõng ñoùng goùp ñaùng keå cho Giaùo Hoäi taïi Hoa Kyø noùi rieâng vaø cho caû ñaát nöôùc Hoa Kyø noùi chung. Caùc vò thöôøng khuyeán khích chuùng toâi neân noå löïc giuùp duy trì neàn vaên hoùa toát ñeïp vaø truyeàn thoáng gia ñình cuûa daân toäc Vieät-Nam nôi caùc coäng ñoàng Vieät Nam taïi Hoa-Kyø. Caùc vò cuõng khuyeán khích neân giuùp caùc em Vieät Nam lôùn leân taïi Hoa-Kyø vaãn coù theå noùi ñöôïc tieáng Vieät-Nam. Coøn tieáng Anh thì taát nhieân lôùn leân vaø ñi hoïc laø caùc em raát thoâng thaïo. Hôn nöõa bieát theâm moät ngoân ngöû laø môû roäng theâm taàm trí thöùc cuûa con ngöôøi.
Nhöõng ngöôøi di cö töø caùc nôi sang Hoa-Kyø thuoäc caùc theá heä tröôùc cuõng ñaõ phaûi vaát vaû bieát bao ñeå xaây döïng caùc gia ñình cuûa hoï treân phaàn ñaát naøy; vì theá con chaùu cuûa hoï ñaõ tìm caùch naøy hay caùch khaùc ñeå toû loøng tri ôn caùc baäc sinh thaønh, chaúng nhöõng moät caùch rieâng tö nôi töøng gia ñình, qua caùc truyeàn thoáng vaø toân giaùo rieâng, maø coøn muoán toå chöùc chung moät leã möøng cho toaøn quoác Hoa-Kyø, vaø theá laø "Ngaøy Toân Vinh Meï" (Mother's Day) vaø "Ngaøy Toân Vinh Cha" (Father's Day) ñaõ xuaát hieän treân toaøn quoác gia Hoa Kyø.
Theo taøi lieäu trong cuoán "American Book of Days" vaø nhöõng taøi lieäu laáy treân "Maïng Tin Hoïc" thì goác tích cuûa "Ngaøy Toân Vinh Meï" vaø "Toân Vinh Cha" nhö sau:
Ngaøy "Toân Vinh Meï" coù tröôùc. Trong thôøi gian Noäi Chieán taïi Hoa-Kyø (Civil War), vaøo naêm 1872, baø Julia Ward Howe gôïi yù laø ngaøy 4 thaùng 7 (July 4th) haøng naêm neân ñöôïc goïi laø "Ngaøy Cuûa Meï" (Mother's Day) vaø ñaëc bieät ñeå coå voõ cho hoøa bình. Baø ñaõ coù coâng toå chöùc nhöõng buoåi "hoïp maët" haèng naêm vaøo ngaøy naøy taïi Boston tieåu bang Massachusetts ñöôïc moät soá naêm; sau ñoù khoâng ñöôïc maáy ngöôøi höôûng öùng. Cho maõi ñeán naêm 1907 , baø Ana Jarvis ôû Philadelphia baét ñaàu coå voõ vieäc thaønh laäp moät ngaøy "Toân Vinh Meï" cho toaøn quoác. Baø baét ñaàu keâu goïi Nhaø Thôø Grafton (West Virginia) möøng leã naøy vaøo Chuùa Nhaät thöù hai Thaùng Naêm (naêm ñoù truøng chính vaøo ngaøy gioå cuûa thaân maãu cuûa baø). Naêm sau, ngaøy naøy cuõng ñöôïc möøng caû ôû Philadelphia. Thaáy vieäc möøng naày coù yù nghóa, neân baø vaø nhieàu ngöôøi uûng hoä baø ñaõ vieát thô yeâu caàu caùc nhaø thôø, caùc doanh nhaân, caùc chính trò gia thaønh laäp "Ngaøy Toân Vinh Meï" cho toaøn quoác Hoa-Kyø. Vieäc coå voõ naày raát thaønh coâng, neân ñeán naêm 1911 thì haàu nhö ngaøy naøy ñöôïc möøng ôû khaép caùc Tieåu Bang. Ñeán naêm 1914, Toång Toáng Woodrow Wilson chính thöùc tuyeân boá ngaøy "Toân Vinh Meï" cho toaøn quoác Hoa-Kyø vaø haøng naêm möøng vaøo Chuùa Nhaät thöù II Thaùng Naêm.
Ngaøy "Toân Vinh Cha" (Father's Day) ñöôïc thaønh laäp do coâng ôn cuûa Baø Sonora Smart Dodd ôû Spokane (Tieåu Bang Washington). Boá cuûa baø Sonora teân laø William Smart. OÂng laø moät cöïu chieán binh thôøi Noâi Chieán (Civil War). OÂng goùa vôï khi baø vôï oâng cheát luùc sinh ñöùa con thöù saùu. Theá laø oâng ñaõ queân mình hy sinh caû cuoäc ñôøi laøm luïng vaát vaû taïi moät noâng traïi ñeå nuoâi döôõng vaø giaùo duïc caû 6 ngöôøi con neân ngöôøi. Vì theá baø Sonora raát caûm phuïc vaø luoân toân vinh coâng lao ngöôøi cha cuûa baø. Naêm 1909 vaøo ngaøy Chuùa Nhaät Toân Vinh Meï, khi baø vaø gia ñình ñi döï leã ôû Nhaø Thôø, baø raát caûm ñoäng khi nghe baøi giaûng veà Coâng Ôn Cha Meï. Baø nghó ñeán coâng ôn ñaëc bieät cuûa cha baø vaø naûy ra yù ñònh toå chöùc moät Ngaøy Toân Vinh Cha. Vì boá baø sinh vaøo thaùng 6, neân baø ñaõ toå chöùc "Ngaøy Toân Vinh Cha" ñaàu tieân taïi Spokane (WA) vaøo ngaøy 19 thaùng 6 naêm 1910. Vaøo thôøi gian tröôùc ñoù ít laâu, naêm 1908 oâng Robert Webb cuõng ñaõ thaønh coâng trong vieäc vaän ñoäng toå chöùc Ngaøy Toân Vinh Cha taïi moät Nhaø Thôø ôû Fairmont, West Virginia. Tuy nhieân nhôø söï vaän ñoäng maïnh meõ cuûa Baø Sonora maø ngaøy Toân Vinh Cha ñöôïc phoå bieán ñeán khaép nôi taïi Hoa-Kyø. Vaøo naêm 1024, Toång Thoáng Calvin Coolidge ñaõ chính thöùc tuyeân boá "Ngaøy Toân Vinh Cha"cho toaøn quoác Hoa-Kyø vaø möøng vaøo ngaøy Chuùa Nhaät III Thaùng Saùu haèng naêm.
Trong ngaøy "Toân Vinh Meï" vaø "Toân Vinh Cha", caùc ngöôøi con taëng cha meï caùc thieäp chuùc möøng, caùc moùn quaø, nhöõng baøi thô, baøi vaên ca tuïng coâng ôn cha meï. Caùc giaùo daân ñeán Nhaø Thôø ñeå caàu nguyeän cho cha meï: caùc vò coøn soáng cuõng nhö caùc vò ñaõ qua ñôøi. Caên cöù vaøo caùc taøi lieäu, thì theo truyeàn thoáng ngöôøi Hoa-Kyø thöôøng ñeo hoa Caåm Chöôùng (Carnation) vaøo "Ngaøy Toân Vinh Meï" (hoa maøu traéng neáu meï ñaõ qua ñôøi; hoa maøu thaém neáu meï coøn soáng) vaø ñeo hoa hoàng vaøo Ngaøy Toân Vinh Cha (hoa hoàng maøu traéng neáu cha ñaõ qua ñôøi; vaø hoa hoàng maøu ñoû neáu cha coøn soáng).
Treân ñaây laø lòch söû hai ngaøy "Toân Vinh Meï" vaø "Toân Vinh Cha" taïi Hoa-Kyø. Theo taøi lieäu, thì hieän nay coù tôùi 47 quoác gia haèng naêm coù "Ngaøy Toân Vinh Meï" maëc daàu vaøo caùc ngaøy thaùng khaùc nhau. Rieâng caùc nöôùc nhö Ñan Maïch, Phaàn Lan, Thoå Nhæ Kyø, UÙc, vaø Bæ cuõng toå chöùc "Ngaøy Toân Vinh Meï" vaøo cuøng ngaøy nhö ôû Hoa-Kyø. Taïi Anh Quoác thì möøng vaøo Chuùa Nhaät IV Muøa Chay vaø ôû AÙ Caên Ñình (Argentina) thì möøng vaøo Chuùa Nhaät Thöù Hai Thaùng 10. Cuõng theo taøi lieäu, thì hieän nay "Ngaøy Quoác Teá Toân Vinh Meï" laø ngaøy 11 thaùng 5 haøng naêm. Rieâng taïi Canada "Ngaøy Toân Vinh Meï" vaø "Ngaøy Toân Vinh Cha" cuõng möøng vaøo caùc ngaøy Chuùa Nhaät nhö ôû Hoa-Kyø.
"Coâng cha, nghóa meï" thaät laø lôùn lao: "nghóa naëng, tình saâu"; vì theá töø thôøi xa xöa daân toäc naøo, toân giaùo naøo cuõng coù nhöõng ngaøy ñaëc bieät "gioå cha" "gioå meï" ñeå nhôù ñeán vaø nhaéc nhôû con chaùu cuøng nhôù ñeán coâng ôn lôùn lao cuûa caùc baäc cha meï ñaõ qua ñôøi. Coøn ñoái vôùi caùc vò ñang coøn soáng, con chaùu cuõng luoân tìm dòp toû loøng hieáu thaûo caùch naày hay caùch khaùc. Taïi Vieät Nam, chuùng ta toân vinh ñaëc bieät caùc baäc oâng baø cha meï vaøo dòp Teát Nguyeân Ñaùn. Coøn caùc daân toäc khaùc thì tuøy theo.
Trong Kinh Thaùnh, Cöïu Öôùc cuõng nhö Taân Öôùc, ñeàu coù raát nhieàu choå noùi ñeán loøng hieáu thaûo ñoái vôùi cha meï (chaúng haïn: Saùch Khôûi nguyeân 3:20; Xuaát haønh 20:12; Levilicus 19:3; Ñeä Nhò Luaät 5:16; Caùc Vua (2) 4:30; Caùch ngoân 10:1; Isaia 66:13; Ezachiel 16:44; Luca 2:43-2:51; Gioan 19:26-27); ñaëc bieät laø duï ngoân "Ngöôøi Con ñi hoang" (Luca 5:11-32) ñeà caäp ñeán Thieân Chuùa nhö "Ngöôøi Cha Nhaân Haäu" ñoái vôùi nhaân loaïi toäi loãi. Trong kinh "Laïy Cha" (Mattheâu 6:9-13, Luca 11:2-4), Thieân Chuùa cuõng ñöôïc xöng tuïng nhö "Ngöôøi Cha" ban phaùt moïi ôn laønh, saün saøng tha thöù moïi loãi phaïm cuûa chuùng ta, neáu chuùng ta cuõng bieát deå daøng tha thöù cho nhau. Hôn nöõa, trong 10 "Giôùi raên cuûa Chuùa", thì giôùi raên thöù boán daønh rieâng ñeå noùi ñeán boån phaän phaûi "thaûo kính cha meï".
Nhö vaäy Thieân Chuùa ñaõ khaéc ghi loøng toân kính vaø tri ôn cha meï vaøo taâm hoàn moãi ngöôøi nhö moät baûn tính. Con ngöôøi bình thöôøng ôû moïi nôi, moïi thôøi, ñeàu coù taám loøng thaûo kính cha meï.
Taïi Vieät Nam coù nhöõng nhaïc só ñaõ saùng taùc nhuõng baûn Thaùnh Ca toân vinh caùc baäc Cha Meï, vaø ñaõ ñöïôc ghi vaøo nhöõng cuoán baêng Thaùnh ca, lôøi vaø nhaïc raát hay, raát yù nghóa nhö: "Caàu cho Cha Meï", "Coâng Cha, Nghóa Meï", "Coâng Ñöùc Sinh Thaønh". Nhieàu gia ñinh ñaõ mua veà ñeå nghe vaø nuoâi döôõng tinh thaàn hieáu thaûo cho con chaùu.
"Xin Chuùa chuùc laønh cho ñôøi Cha Meï cuûa con. Coâng ôn Ngöôøi nhö nuùi non, döôõng nuoâi con bao ngaøy vuoâng troøn...
"Ai qua laø bao choán xa, thaáy ñaâu vui cho baèng maùi nhaø. Mai con lôùn leân roài, ra ñi tung caùnh trong ñôøi, daàu xa voâ bôø, vaãn nhôù ñeán tình Meï Cha..." (Trích trong baûn Thaùnh ca "Caàu Cho Cha Meï 3).
(LM Anphong Traàn Ñöùc Phöông)