Phuùt Caàu Nguyeän Cuoái Ngaøy (1)
(Nhöõng Baøi Suy Nieäm vaø Caàu Nguyeän Haèng Ngaøy
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 129 -
Moät Ngaøn Leõ Moät Chuyeän Veà Chuoät Trong Naêm Tyù
Moät Ngaøn Leõ Moät Chuyeän Veà Chuoät Trong Naêm Tyù.
Möôøng Giang
Xoùm Coàn Ñoâng 2007
Vaøo thôøi trung coå khaép caùc vuøng queâ nöôùc Phaùp, khoâng ai daùm gieát hay ñuïng chaïm tôùi chuoät vì moïi ngöôøi ñeàu tin raèng 'hoï haøng nhaø Tyù', laø moät trong nhöõng nhaân vaät ñaàu tieân ñaõ tôùi maùng coû ñeå möøng 'Chuùa Giaùng Sinh'. Bôûi vaäy Phaùp môùi coù taäp tuïc sau Noel laø Teát Chuoät, ñaõ keùo daøi haèng bao theá kyû. Ngaøy ñoù moïi ngöôøi baøy ñuû sôn haøo haûi vò cuõng nhö môû roäng kho luùa ñeå cho chuoät tha hoà aên uoáng vaø phaù phaùch nhö choã khoâng ngöôøi.
Nhöng roài moïi söï vôû leõ, thì ra taát caû laàm laãn ñeàu phaùt xuaát töø caâu chuyeän nghe keå coù moät 'RAT (Chuoät)' tôùi laøm leã taïi Bethlehem trong luùc Chuùa ra ñôøi. Vì thuôû aáy trình ñoä ñoïc vieát vaø hieåu bieát cuûa ngöôøi daân Phaùp ôû noâng thoân raát keùm, neàn haàu heát chæ tin vaøo lôøi giaûng vaø ñaõ laàm laãn chöõ 'RAT' vôùi chöõ 'RAS' laø hai töø ngöõ hoaøn toaøn coù nghóa khaùc nhau. Trong khi 'Rat' laø 'chuoät' thì 'Ras' ñöôïc duøng ñeå chæ töôùc vò giaùo só cuûa Hoaøng ñeá Gaspar, ñaõ tôùi töø Ethiopie (Chaâu Phi). Neân töø ñoù veà sau hoï haøng nhaø chuoät lôùn nhoû bò moïi ngöôøi taän dieät khoâng nöông tay.
Caâu chuyeän Chuoät töôûng ñaâu ñaõ keát thöùc, khoâng ngôø cuõng ñaõ xaûy ra taïi AÁn Ñoä maø moïi ngöôøi ñeàu bieát vì ñoù laø nöôùc luoân xaõy ra nhöõng traän ñaïi dòch (dòch haïch, dòch taû.), do chuoät gaây ra laøm cheát haèng vaïn ngöôøi. Theá nhöng chính thuû phaïm ñoù, gioáng chuoät coáng maøu ñen (Rattus Rattus) hieän coù maët khaép AÁn Ñoä tôùi ngaøy nay, vaãn ñöôïc moïi ngöôøi toân thôø nhö laø baäc thaàn thaùnh. Tuy nhieân noåi tieáng nhaát xöù AÁn veà vuï thôø chuoät, thì khoâng ñaâu baèng thaønh phoá Deshnoke thuoäc tieåu bang Rajasthan ôû mieàn taây baéc nöôùc naøy.
Taïi ñaây ngöôøi ta ñaõ thieát laäp moät ngoâi ñeàn nguy nga traùng leä xaây baèng loaïi ñaù hoa traéng tuyeät ñeïp. Ñaëc bieät ôû ñaây baét buoäc du khaùch phaûi côûi boû giaøy deùp khi vaøo trong, maëc duø khaép nôi ñaâu ñaâu cuõng ñaày phaân chuoät dô baån vaø tanh thuùi noàng naëc. Coù leõ ñaây laø nôi duy nhaát ôû AÁn Ñoä vaø theá giôùi loaøi chuoät ñöôïc toân kính vì ñoù laø con vaät thieâng lieâng. Vì khoâng sôï con ngöôøi tieâu dieät cho neân chuoät ôû ñaây taùo baïo vaø luùc nhuùc nhieàu tôùi ñoä khoâng ai coù theå ñeám heát ñöôïc. Chuùng coù maët khaép nôi nhöng ñoâng nhaát coù luùc leân tôùi 20,000 con, tuï taäp soáng trong ñeàn nhôø vaøo thaäp phöông boá thí cuûa haèng traêm tín ñoà mang tôùi cuùng döôøng haèng ngaøy. ÔÛ ñaây coù luaät neáu du khaùch voâ tình daüm cheát moät con chuoät, thì phaûi thöôøng moät con chuoät soáng khaùc hay theá baèng con chuoät ñuùc baèng vaøng y, baèng khoâng seõ bò raéc roái vôùi caùc toaùn an ninh coù nhieäm vuï baûo veä söï an toaøn cho hoï haøng nhaø chuoät taïi ñaây.
Caâu chuyeän baét nguoàn töø moät baø thaàn cuûa ngöôøi AÁn teân Karnijii Mata soáng vaøo theá kyû XV maø truyeàn thuyeát daân gian cho bieát baø ta thoï tôùi 151 tuoåi. Theo huyeàn thoaïi, Mata laø hoùa thaân cuûa nöõ thaàn Durga vôï thaàn Siva. Vaøo naêm 1430, Mata soáng taïi Deshnoke vaø noåi tieáng laø nöõ thaàn y vì ñaõ cöùu soáng nhieàu ngöôøi neân raát ñöôïc daân chuùng meán moä nhaát laø giôùi ngheøo. Cuõng theo truyeàn thuyeát, vì Mata khoâng cöùu soáng noåi moät ñöùa chaùu neân theà raèng sau naøy baø taùi sinh seõ ñaàu thai laøm con chuoät coáng ñen. Caâu chuyeän hoang ñöôøng treân coøn ñöôïc boå tuùc theâm truyeàn thuyeát veà thaàn Ganesa coù ñaàu voi, laø con trai lôùn cuûa thaàn Siva, thöôøng côûi moät con chuoät coáng ñen to lôùn. Ñoù laø tín ngöôõng ñaëc bieät ôû Deshnoke ñaõ laøm cho chuoät coù giaù. Chaúng nhöõng theá Mata coøn coù coâng thaønh laäp vöông quoác Jangaldesh, toàn taïi töø 1459-1947 môùi bò tieâu dieät khi AÁn Ñoä chính thöùc daønh ñöôïc ñoäc laäp töø thöïc daân Anh. Ñoù laø lyù do ngöôøi daân ôû Deshnoke thôø cuùng Mata vaø coi chuoät nhö thaàn thaùnh. Duø lòch söû coù sang trang nhöng loøng tin cuûa ngöôøi daân ôû ñaây chaúng heà thay ñoåi. Vì vaäy haèng naêm cöù ñeán ngaøy hoäi Mela keát thuùc moät muøa ñoâng laïnh giaù, coù tôùi 30,000 tín ñoà tuï taäp quanh ñeàn thôø Mata ñeå chôø vaøo leã baùi. Ñoù laø lyù do ngöôøi AÁn chaúng sôï nhöõng côn ñaïi dòch nhö môùi ñaây ñaõ xaûy ra, maø vaãn cöù thôø chuoät nhö moät ñaáng chuùa teå khoâng ngai trong moät thaønh phoá kyø laï nhaát theá giôùi, qua caûnh töôïng ' chuoät vaø ngöôøi; soáng hoøa hôïp, hoøa giaûi vaø hoøa bình suoát maáy traêm naêm qua maø phaàn thieät thoøi luoân vaãn daønh cho con ngöôøi löông thieän trong xaõ hoäi.
Nhöng chuyeän chuoät soáng chung vôùi ngöôøi taïi Phaùp thôøi trung coå vaø ôû thaønh phoá Deshnoke (AÁn Ñoä) cuõng chöa coù laï vaø ruøng rôïn baèng caâu chuyeän thöông taâm ñaüm ñaày maùu leä cuûa kieáp ngheøo Vieät Nam, baét buoäc phaûi cuøng chuoät aên ôû coäng sinh taïi Baõi Vaøng Hieáu Lieâm (Phöôùc Long), trong thieân ñöôøng xaõ nghóa sau ngaøy 30-4-1975.
Naêm Tyù böôùc vaøo theá giôùi nhaø chuoät, ñaâu phaûi chæ coù thaéc maéc taïi sao ngöôøi xöa laïi choïn chuoät ñöùng ñaàu trong 12 con giaùp hay vì sao meøo thích aên thòt chuoät... ñaïi loaïi chuyeän naøo cuõng kyø laï haáp daãn töø ngoaøi ñôøi cho tôùi chuoät maùy tính hay trong phoøng thí nghieäm.
1- 1001 Chuyeän Laï Veà Chuoät Quanh Theá Giôùi Loaøi Ngöôøi:
Ñöøng bao giôø coi thöôøng loaøi chuoät, duø laø gioáng chuoät nhaét soáng quanh ta haèng ngaøy. Theo baùo caùo y khoa, thì töø naêm 1982 tôùi nay ñaõ coù hôn 50,000 ngöôøi maéc phaûi beänh Lyme, vì moät loaïi vi khuaån soáng trong loaøi chuoät nhaéc gaây ra do muoãi huùt maùu vaø truyeàn beänh laïi cho con ngöôøi. Chuoät laø loaøi ñoäng vaät coù vuù ñoâng ñaûo nhaát theá giôùi vì ñaëc tính sinh saûn raát maïnh. Theo ñoù, moät caëp chuoät sau ba naêm coù theå saûn sinh ra khoaûng 1 trieäu con toàn taïi theo kieåu thaäp ñaïi ñoàng ñöôøng. Tuy nhieân trong thieân nhieân luoân coù söï caân baèng sinh thaùi giöõa caùc sinh vaät cuøng soáng chung trong moät vuøng, moät quan nieäm do Charles Darwin ñeà xöôùng. Sau naøy coù ba khoa hoïc gia ngöôøi Myõ laø Christian, Ratecliff vaø Snyder trong moät hoäi nghò quoác teá veà 'noäi tieát hoïc' qua nhöõng thí nghieäm veà chuoät, ñaõ chöùng minh raèng khi daân soá ñaõ quaù ñoâng , laäp töùc seõ coù moät taùc ñoäng voâ hình tôùi caùc tuyeán noäi tieát laøm giaûm khaû naêng sinh saûn. Ñoù laø chöa noùi tôùi caùc tai hoïa do ngöôøi, raén, cuù meøo, thieân tai gieát chuoät neân hoï haøng nhaø Tyù chæ soáng soùt töø 10 - 15% so vôùi lyù thuyeát. Chuoät chaïy nhanh khoâng caàn nghó treân ñoaïn ñöôøng daøi 15 km, laïi coù theå leo thoaên thoaét treân maët töôøng voâi hay ñaù thaúng ñöùng tröø vaùch kính. Chuoät coøn coù taøi ñeo ngöõa buïng leân trôøi nhö döôùi gaàm giöôøng hay giaây phôi quaàn aùo ngoaøi trôøi trong nhieàu giôø lieân tieáp. Rieâng loaøi chuoät coáng laïi coøn coù taøi nhaûy raát cao vaø bôi loâi nhö raùi caù. Nhöng ñaëc bieät nhaát vaãn laø caùi ñuoâi coù moät söùc maïnh ñaùng keå coøn cô theå thì chòu ñöôïc moät luoàng phoùng xaï cao hôn baát cöù moät ñoäng vaät naøo khaùc.
Vì raêng chuoät phaùt trieån raát maïnh neân hoï nhaø Tyù phaûi luoân gaëm nhaém ñeå boä raêng moøn bôùt neáu khoâng noù khoâng theå ngaäm mieäng laïi ñöôïc seõ cheát ñoùi. Trung bình moät con chuoät coáng tieâu thuï löông thöïc töø 50-100 gam moãi ngaøy. Ngoaøi ra chuùng laïi vöøa aên vöøa phaù do aûnh höôûng ñoäc haïi cuûa phaân vaø nöôùc tieåu chuoät, laøm hö haïi soá lôùn haït nguû coác gioáng khoâng gieo troàng ñöôïc. Chuoät soáng khaép nôi treân theá giôùi vaø coù nhieàu loaïi khaùc nhau, ñoâng nhaát laø chuoät ñaøn (Rattus) coù 570 loaïi vaø chuoät nhaét (Mus) coù khoaûng 370 loaøi. Naêm 1970 Hung Gia Lôïi phaùt ñoäng chieán dòch 'Dieät Chuoät', chæ rieâng taïi thuû ñoâ Budapest, ngöôøi ta phaûi duøng caû ngaøn xe vaän taûi môùi doïn saïch xaùc chuoät nhöng chæ moät naêm sau, ho haøng nhaø tyù laïi taêng gaáp ba boán so vôùi laàn tröôùc khi bò gieát.
Coøn lyù do vì sao meøo thích thòt chuoät, ñaõ ñöôïc caùc nhaø nghieân cöùu Trung Hoa giaûi thích vì meøo laø moät ñoäng vaät saên moài ban ñeâm nhöng cô theå laïi khoâng coù khaû naêng taïo ra chaát ngöu hoaøng toan giuùp taêng cöôøng thò löïc ban ñeâm. Trong danh muïc caùc vò thuoác Ñoâng y, coù loaïi ngöu hoaøng (ngöu hoaøng toan) laø nhöõng vieân soõi keát tinh bôûi dòch maät cuûa traâu (thuûy ngöu) hay boø (hoaøng ngöu) tieát ra. Chaát dòch ñoù töùc laø ñaûm toan hay acide maät (NH2) , chöõa trò ñöôïc nhieàu chöùng beänh vaø coøn giuùp cho maét toû saùng veà ñeâm. Trôøi sinh ra loaøi chuoät nhaét cuõng coù khaû naêng taïo ra chaát ñaûm toan nhö traâu boø. Ñaây laø söï huyeàn dieäu cuûa taïo hoaù, sinh ra loaøi chuoät lanh leï, gaëm nhaém, phaù phaùch ban ñeâm... thì gaëp phaûi gioáng meøo cuõng chuyeân hoaït ñoäng ban ñeâm laïi meâ thích thòt chuoät ñeå taêng cöôøng thò löïc cuûa mình nhôø nhaäp ñöôïc vaøo cô theå chaát ngöu hoaøng toan töø thòt chuoät. Chuyeän thaät hay giaû ñaâu ai bieát nhöng coù moät daïo taïi Vieät Nam nhieàu nôi ñaõ quaûng caùo moùn Phôû Chuoät aên vaøo saùng maét nhöng tôùi baây giôø cuõng ñaâu thaáy ai saùng maét hôn tröôùc thaùng 4-1975?
+ Chim Chuoät Cuøng Hang
Cao nguyeân Thanh Taïng thuoäc tænh Thanh Haûi (Ngoaïi Moâng) coù ñoä cao hôn maët bieån treân 4,000m, coù ñoàng coû xanh toát vaøo muøa heø duøng ñeå nuoâi ñaøn gia suùc boø deâ cöøu... Ñaëc bieät vuøng naøy khoâng moät thöù caây naøo moïc ñöôïc neân chim choùc khoâng laøm toå ôû treân cao nhö caùc nôi khaùc. Do moâi tröôøng khaéc nghieät neân caùc loaïi chim choùc soáng taïi ñaây ñaõ maát khaû naêng bay löôïn. Trong soá naøy coù loaøi quaï ñaát löng naâu , lôùn hôn chim seõ moät chuùt vì bay khoâng ñöôïc neân coù hai chaân raát maïnh vaø moät caùi mieäng tuy nhoû nhöng cöùng, thöôøng chaïy saên moài treân maët ñaát. Chim naøy laøm toå ñeû tröùng trong hang neân ñaõ xaûy ra hieän töôïng kyø laï 'chim chuoät cuøng ôû chung trong moät hang'.
Chuyeän naøy töôûng ñaâu chæ coù trong saùch vôû coå nhöng hieän nay ñöôïc caùc nhaø bieân khaûo xaùc nhaän ñoù laø söï thaät. Ñaây laø söï coäng sinh vì hoaøn caûnh baét buoäc, trong ñoù chuoät ñao hang laøm toå cho chim, coøn chim thì canh gaùc cho chuoät laïi coøn hay ñöùng treân löng noù ñeå baét caùc kyù sinh truøng baùm trong cô con vaät naøy. Tuy noùi laø ôû chung nhöng thaät söï trong hang coøn coù nhieàu ngoõ ngaùch khaùc vaø thöôøng chuùng khoâng ra vaøo chung moät cöûa hang, neân thænh thoaûng hay tình côø chuoät môùi chaïy vaøo aån trong hang chim vaø cuoäc soáng chung hoaø bình naøy khoâng keùo daøi laâu ñöôïc vì coù moät beân seõ doïn ñi hang khaùc.
Hieän töôïng naøy cuõng ñaõ xaûy ra taïi sa maïc Tatramacan , chim seõ vaø chim sôn ca soáng trong hang cuûa loaøi chuoät caùt vaø chuoät vaøng ñeå ñeû tröùng nuoâi con. Coøn chuoät caùt vaø chuoät vaøng vì vì thò löïc raát keùm neân phaûi nhôø chim caûnh baùo nhöõng nguy cô ñeå cuøng chaïy veà hang laùnh naïn.
+ Chuoät tuùi nguû moät giaác tôùi nöûa naêm
Taïi mieàn baéc Trung Hoa muøa ñoâng ñeán raát sôùm nhöng döùt treå vaø thöôøng keùo daøi treân 6 thaùng. Loaøi chuoät nuùi sinh soáng ôû ñaây coù thaân nhieät raát cao nhöng khi nguû ñoâng thì thaân nhieät laïi bieán ñoåi theo moâi tröôøng nôi cö truù. Tröôùc khi vaøo giaác nguû, chuùng ñaõ chuaån bò oå rôm, quaû khoâ ñoà aên ñuû moïi thöù. Laïi coøn duøng buøn ñaát bòt kín cöûa hang, ñeå traùnh caùc loaøi thuù khaùc tìm tôùi phaù giaác nguû. Trong hang, chuoät guïc ñaàu giöõa hai ñuøi, cuoän troøn nhö quaû boùng vaø chìm daàn vaøo giaác nguû mieân tröôøng. Cuõng nhôø cô theå ñaëc bieät, giuùp chuoät töï ñoäng ñieàu hoøa thaân nhieät thích öùng vôùi hoaøn caûnh, töø luùc bình thöôøng laø 36 ñoä C giaûm xuoáng tôùi möùc thaáp nhaát chæ coøn 10 ñoä C, keùo theo söï hoaït ñoäng cuûa caùc chöùc naêng chæ coøn 1/27 neân luùc ñoù chuoät chæ caàn moät löôïng dinh döôûng raát ít cuõng ñuû duy trì söï soáng.
Toùm laïi ñaây laø loaøi thuù ham nguû nhaát treân theá giôùi, hieän coù chöøng 10 loaøi soáng khaép nôi treân ñòa caàu. Chuoät nuùi leo treøo raát gioûi, soáng treân caây, aên hoa quaû coân truøng, tröùng chim. Nhôø lôùp da ñuoâi deå bò troùc loät neân khi bò loaøi linh mieâu saên ñuoåi, chuoät nuùi thöôøng duøng keá 've saàu thoaùt xaùc' boû lôùp da ñuoâi cho meøo gaëm vaø chaïy thoaùt thaân.
+ Thöû Vöông
Laø teân goïi cuûa Vua chuoät, moät hieän töôïng ñoäc ñaùo cuûa naêm hay baûy con chuoät töï nhieân coù ñuoâi bò thaét guùt laïi. Chuyeän naøy ñaõ xaûy ra töø thôøi trung coå, laøm cho nhieàu ngöôøi meâ tín dò ñoan kinh sôï. Taïi thaønh phoá Strasbourg (Phaùp) vaøo naêm 1683, laàn ñaàu tieân ngöôøi ta phaùt hieän ñöôïc moät con Thöû vöông coøn soáng, goàm 6 con keát thaønh, soáng trong caên haàm cuûa nhaø oâng Thò tröôûng. Vua chuoät ñöôïc ñem tröng baøy taïi Toøa thò saûnh ñeå daân chuùng thöôûng thöùc nhöng moät con trong boïn ñaõ troán maát khoâng bieát baèng caùch naøo. Sau ñoù Thöû vöông bò gieát vaø xaùc ñöôïc öôùp ñeå laøm vaät maãu tröng baøy trong vieän baûo taøng thaønh phoá. Vaøo theá kyû XVIII cuõng taïi ñaây, theâm hai Vua chuoät ñöôïc tìm thaáy.
Hieän töôøng kyø laï naøy cuõng ñaõ tìm thaáy nhieàu nôi taïi Ñöùc quoác. Söï phaùt hieän kyø thuù naøy laøm nhieàu nhaø khoa hoïc quan taâm. Moät Vua chuoät khaùc goàm baûy con ñaõ ñöôïc tìm thaáy ôû Chaâteauroux vaø ñöôïc göûi tôùi vieän baûo taøng ñoäng thöïc vaät taïi Paris ñeå nghieân cöùu. Thaùng Gieâng naêm 1931 laïi phaùt giaùc theâm moät Vua chuoät goàm 6 con taïi Veùnezobres, quaän Aleøs thuoäc tænh Grad.
Chuyeän 'Thöû Vöông' ñeán nay khoa hoïc vaãn chöa coù lôøi giaûi ñaùp, trong ñoù coù caâu hoûi Vua chuoät soáng baèng caùch naøo trong khi moät baày chuoät ñuoâi thaét chaët nhau, naèm toûa ra nhö caùnh quaït thì laøm sao chuùng coù theå di chuyeån ñi kieám thöùc aên?
+ AÂu Myõ trong côn meâ chuoät
Shipley thuoäc haït Yorkshire (Anh) laø ñòa phöông 'nuoâi chuoät' trong nhaø hôn 100 naêm qua. ÔÛ ñaây chuoät ñöôïc nuoâi daïy ñeå thi taøi trong caùc cuoäc ñua hay tranh giaûi qua caùc cuoäc thi 'saéc ñeïp chuoät' ñöôïc toå chöùc trong nöôùc. Muoán trôû thaùnh Top Model 'chuoät', chuùng phaûi ñöôïc nuoâi döôõng caån thaân theo moät cheá ñoä aên uoáng ñaëc bieät vôùi thöïc ñôn goàm 'baùnh bich qui, luùa maïch, haït meø troøn, baùnh mì, söõa, rau coû, thòt soáng...' Ban ngaøy chuoät ñöôïc coi truyeàn hình maøu, ban ñeâm nguû treân giöôøng ñaët trong chuoàng rieâng cuûa chuùng. Hieän töôïng naøy hieän ñang phoå bieán khaép Anh, nhieàu nhaø ñaõ nuoâi chuoät thay choù meøo vì hoï cho raèng chuoät thoâng minh laïi beù nhoû khoâng chieám nhieàu choã trong nhaø nhö hai con vaät kia. Moät baø teân Rose Ann cho bieát ñaõ nuoâi tôùi 70 con chuoät keøm theo moät con meøo nhöng khoâng khí soáng chung hoøa bình raát hoøa hôïp.
Theo baùo chí cho bieát phong traøo 'chôi chuoät' ñaõ buøng noå töø naêm 1993. Taïi Myõ treân ñaïi loä Hoaøng Hoân (Hollywood) , khoâng ai ngaïc nhieân tröôùc caûnh caùc baø ñaàm daét chuoät rong phoá ngaém caûnh. Coøn E.Brown moät nhaø chuyeân söu taäp chuoät, thöôøng toå chöùc taïi nhaø nhöõng cuoäc ñua chuoät treân khoaûng ñöôøng daøi 30m, trong nhöõng loái rieâng daønh töøng con chuoät tham döï. Ñaây cuõng laø dòp ñeå moïi ngöôøi caù ñoä nhö ñua ngöïa, coøn veà caùc vuï doping chuoät thì chöa thaáy xaõy ra.
Ngoaøi moân chaïy ñua, chuoät coøn ñöôïc tham döï caùc cuoäc thi saéc ñeïp taïi Anh, Myõ, Haø Lan, Ñöùc... vaø hy voïng seõ coù cuoäc thi quoác teá. Tuy nhieân ñieàu naøy khoù loøng thöïc hieän noåi vì nöôùc naøo cuõng muoán 'tieâu dieät chuoät'. Chæ rieâng taïi Anh, haèng naêm coù khoaûng 40 cuoäc thi ñuû loaïi veà chuoät, ñöôïc toå chöùc taïi London vaø Yorkshire. Moät caâu laïc boä daønh cho nhöõng ngöôøi yeâu chuoät cuõng ñaõ hình thaønh töø naêm 1892 do Walter Masey laøm chuû tòch, qua teân 'National Mouse Club' ñeán nay ñaõ coù tôùi 150 hoäi vieân ña soá laø nhöõng nhaø nuoâi chuoät thöông mai vaø caùc oâng baø giaø veà höu khoâng bieát laøm gì cho qua ngaøy buoàn teõ.
+ Opossum, loaøi chuoät tuùi ñoäc aùc
Theo nhöõng khaùm phaù môùi nhaát veà loaïi chuoät tuùi Opossum coù maët treân traùi ñaát caùch ñaây treân 130 trieäu naêm, laø loaïi thuù coù vuù duy nhaát daùm aên thòt ñoàng loaïi cuûa mình trong ñoù coù caû meï noù. Chuyeân gia veà chuoät tuùi soáng ôû Virginia (Myõ) teân Martine Attramentowicz giaûi thích raèng 'khoâng phaûi luùc naøo nhöõng con chuoät nhoû hay chuoät caùi yeáu ñuoái thuoäc loaøi Opossum môùi bò nhöõng con maïnh aên thòt, maø laø chuùng bò aên caùi ñuoâi tröôùc cho ñeán khi phaùt giaùc thì ñaõ muoän maøng'. Sôõ dó coù hieän töôïng naøy vì trong cô theå loaøi chuoät tuùi coù moät loaïi hormone noäi tieát, ñaõ taùc duïng gaây neân söï ñau ñôùn ôû phaàn ñuoâi cuûa chuoät, neân chuùng phaûi tìm ñuoâi cuûa moät chuoät khaùc ñeå giaûi thoaùt nhöõng öùc cheá cuûa mình cho dòu bôùt côn ñau.
Trong moät traïi nuoâi thuù taïi Paris (Phaùp) Martine ñaõ chöùng kieán ñöôïc caûnh baày chuoät Myõ con coù tuùi môùi 4 thaùng, thay vì buù söõa meï, chuùng ñaõ xuùm laïi aên phaàn thòt döôùi buïng con chuoät caùi. Toùm laïi khoâng theå naøo thuaàn döôõng ñöôïc gioáng chuoät hung döõ vaø coù trí nhôù raát toài teä naøy. Qua taäp quaùn caùc nhaø ñoäng vaät hoïc cho raèng chuoät coù tuùi gioáng loaøi boø saùt hôn laø thuù coù vuù. Trong tröôøng hôïp nguy caáp, chuoät Opossum coá vuøng vaãy baèng caùch söû duïng caùi ñuoâi daøi nhö moät chieác roi hay duøng ñuoâi ñeå treo ngöôïc ñaàu caén loaïn xaï.
Chuoät tuùi coù nguoàn goác töø Chaâu Myõ vaø danh töø Opossum ñaõ ñöôïc ngöôøi da ñoû duøng ñeå goïi taát caû loaøi naøy tuy nhieân gioáng xöa nhaát laïi ñöôïc phaùt giaùc taïi UÙc, ñaõ xuaát hieän ñoàng thôøi voùi loaøi khuûng long maø baèng chöùng ñaõ tìm thaáy laø nhöõng maåu raêng cuûa chuoät naèm laãn loän trong voõ tröùng hoùa thaïch cuûa loaøi thuù khoång loà tuyeät chuûng naøy. Chuoät tuùi hieän coù khoaûng 82 loaøi khaùc nhau, soáng ñôn ñoäc, aên ñuû thöù töø thòt soáng tôùi caây coû saâu boï, coù voùc daùng nhoû hôn chuoät nhaø, saên moài ban ñeâm.
Hieän coù söï tranh caõi giöõa caùc nhaø khoa hoïc veà caùc ñieåm töông ñoàng vaø dò bieät giöõa hai nhoùm thuù coù tuùi taïi UÙc vaø nhoùm chuoät coù tuùi, raùi caù, haûi lyù, thoû... tuy raèng caû hai xuaát hieän caùch ñaây hôn 130 trieäu naêm nhaát laø veà phöông dieän sinh saûn. Thaät söï töø tröôùc ñeán nay chaúng ai thaáy ñöôïc chuoät coù tuùi Opossum trong luùc sinh nôû vì chuùng quaù nhoû (1,5kg) neân khoù phaân bieät con caùi naøo ñang mang baàu. Rieâng chuoät tuùi sô sinh raát yeáu ôùt (daøi 0,01m, naëng 0, 02 g) neân chuoät meï phaûi aáp chuùng vaøo moät caùi tuùi ôû buïng. Moãi con ngaäm vaøo moät ñaàu vuù cuûa chuoät meï suoát 4 thaùng. Luùc ñoù luõ chuoät con thoaùt ra khoûi tuùi meï vaø quay sang aên thòt ñaáng sanh thaønh.
Cuõng töø ñoù chuoät tuùi baét ñaàu cuoäc soáng ñôn ñoäc, taøn saùt caû ñoàng loaïi khoâng chuùt thöông tieác nhaát laø vaøo thôøi kyø phaùt duïc laïi caøng theâm hung döõ. Ñaëc tính cuûa loaøi naøy laø taøi ñoùng kòch theo thôøi, luùc gaëp keû ñoái dieän yeáu ôùt thì phoâ tröông boä daùng aùc nhaân nhöng khi chaïm maët vôùi keû thuø nguy hieåm thì chuoät tuùi lieàn giaû cheát laøm nhö quaù haõi sôï baèng caùch teù xuoáng ñaát, töù chi cöùng ñô, maét ñoanh troøng boït suøi meùp, ñoàng luùc tieát ra moät muøi hoâi haùm khoâng chòu ñöôïc, laøm cho ai cuõng phaûi boû chaïy. Loaøi chuoät tuùi chæ soáng chöøng ba naêm vaø phaàn lôùn töû vong bôûi raêng haøm ñaõ moøn khoâng giuùp chuùng tìm ñöôïc thöùc aên vì raêng laø söï soáng coøn cuûa taát caû caùc loaøi chuoät.
+ Dòch Haïch taïi AÁn Ñoä
Moät traän ñaïi dòch kinh khieáp nhaát trong lòch söû nhaân loaïi vaøo theá kyû XV, ñaõ laøm thieät maïng khoaûng 20 trieäu ngöôøi, töø AÂu Chaâu lan sang caùc nöôùc Chaâu AÙ taïi Trung Ñoâng, Trung Hoa vaø AÁn Ñoä. Theo caùc söû gia thì côn dòch baét ñaàu töø caùc thaûo nguyeân Chaâu AÙ sau ñoù theo chaân caùc thöông khaùch vaø ñoaøn quaân Moâng Coå ñem vi truøng beänh gieo raéc khaép nôi. Ñoù laø chöa keå tôùi nhöõng chieác taøu haøng mang ñaày chuoät beänh xaâm nhaäp caùc nöôùc ñaõ gheù qua.
Nhöng ñaïi hoïa ñaâu phaûi chæ xaõy ra moät laàn roài döùt, maø laïi taùi dieãn vaøo thaùng 9-1994 sau 650 naêm mai phuïc maàm beänh trong nhöõng con chuoät vaø boï cheùt soáng kyù sinh nôi chuùng. Trong hieåm hoïa laàn naøy, thaønh phoá Surat cuûa AÁn Ñoä laø nôi ñaàu tieân phaùt beänh maø thuû phaïm chính laø loaøi vi khuaån hình que teân Yesenia pestis coù trong teá baøo boï cheùt baùm ñaày treân chuoät. Sau khi gieát cheát 50 ngöôøi, laøm 2,500 ngöôøi khaùc phaûi nhaäp vieän, dòch nhanh choùng lan tôùi thaønh phoá lôùn nhaát nöôùc AÁn laø Calcutta duø hai nôi caùch nhau hôn 2,000 km. Tieáp theo tôùi thuû ñoâ New Delhi cuõng roái loaïn leân vì dòch haïch, laøm nhieàu ngöôøi cheát ñeán noåi chính phuû phaûi ñoùng cöûa tröôøng hoïc, raïp chieáu boùng, chôï buùa vaø nhöõng nôi coâng coäng nhö ga xe löûa, tram xe bus..
Cuoái cuøng côn dòch cuõng ñöôïc ñaåy lui nhöng haäu quaû cuûa noù ñeå laïi voâ cuøng nghieâm troïng vì AÁn Ñoä gaàn nhö bò coâ laäp vì haøng loaït caùc nöôùc laùng gieàng ñeàu ñoùng cöûa bieân giôùi vaø taïm ngöng caùc chuyeán bay töø Sri Lanka, Pakistan, Maõ Lai AÙ, Nga, Yemen vaø 6 quoác gia vuøng vònh. Ñeán nay nguyeân nhaân phaùt beänh vaãn chöa tìm ñöôïc nhöng nhieàu ngöôøi vaãn cho raèng ñaïi dòch xaûy ra töø haäu quaû traän ñoäng ñaát vaøo ngaøy 30-9-1993 taïi bang Maharashtra ôû mieàn nam AÁn, giaùp ranh vôùi thaønh phoá Surat thuoäc bang Gujarat, gieát cheát hôn 10,000 ngöôøi, ñoàng thôøi laøm ñoäng oå chuoät ñang sinh soáng trong khu röøng keá caïnh khieán chuùng uøa ve thaønh phoá Surat,aû laãn troán trong nhöõng khu daân cö lao ñoäng ñoâng ñuùc vaø baét ñaàu gieo raéc ñaïi dòch.
Ngoaøi ra coøn coù moät söï nguy hieåm khaùc trong traän dòch naøy, ñoù laø chuoät ñaõ mang tôùi cho con ngöôøi cuøng luùc hai thöù beänh: Dòch haïch (bubinic) vaø Phoåi Coù Nöôùc (pneumonia) khieán cho beänh nhaân cheát sau 48 giôø mang beänh. Hôn nöõa beänh naøy laïi deã laây truyeàn sang ngöôøi khaùc do söï khaïc nhoå khaép nôi do di daân töø Surat mang truyeàn khaép nhöõng nôi hoï ñeán treân laõnh thoå AÁn Ñoä. Bi thaûm nhaát laø taïi beänh vieän chính cuûa thaønh phoá naøy laø New Civil coù 800 giöông nhöng hoaøn toaøn teâ lieät vì taát caû 51 baùc syõ cuøng nhieàu y taù ñaõ troán maát.
Surat laø queâ höông cuûa coá thuû töôùng Mohadas Gandhi neân vaãn coøn coù nhieàu anh huøng dam hy sinh cho ñoàng baøo, vì vaäy ñaõ coù 5 baùc syõ vaø 7 y taù chaáp nhaän laây beänh chòu ôû laïi beänh vieän, nhôø ñoù ñaõ cöùu soáng ñöôïc haøng vaïn beänh nhaân khaùc trong côn hieåm ngheøo.
+ Giaëc Chuoät ôû UÙc
Trong khi beân Anh naêm naøo cuõng toå chöùc thi saéc ñeïp chuoät, coøn ñaïi loä Hoaøng Hoân naèm trong kinh ñoâ aùnh saùng, caùc baø ñaàm Myõ vaãn nhôûn nhô daét chuoät ñi ngaém caûnh daïo phoá khoe giaøu, thì moät hình aûnh kinh khieáp cuøng luùc ñang dieãn ra taïi khu vöïc Savit (UÙc). Ñoù laø caûnh töôïng cuûa haøng tyû con chuoät xuaát hieän taán coâng taøn phaù caùc trang traïi maø söï thieät haïi ñaõ leân tôùi haøng chuïc trieäu ñoâ la, ñeán noåi chính quyeàn tieåu bang Savic vaøo ngaøy 12-7-1993 ñaõ chaáp thuaän söû duïng hoùa chaát Strychnine ñeå tieâu dieät chuoät.
Ñaây laø gioáng chuoät nhaø (mus domesticus) töø Chaâu AÂu theo taøu bieån ñoå boä vaøo UÙc. Song haønh coøn coù loaøi kieán löûa Chaâu Phi, caû hai ñaïo quaân 'caùch maïng' ñi tôùi ñaâu cuõng ñeàu 'giaûi phoùng' tôùi ñoù, töø ruoäng luùa ngoaøi ñoàng, gia suùc trong chuoàng, kho chöùa gaïo thoùc thöïc phaåm, keå luoân daây ñieän xe hôi vaø chaân giöôøng nôi phoøng nguõ... ñeàu bò caén phaù tan naùt khoâng coøn moät thöù gì nguyeân veïn, coi nhö phaûi ñoåi môùi hoaøn toaøn.
Khoâng rieâng gì caùnh ñoàng luùa maïch ôû phía ñoâng tieåu bang maø ngay caû vuøng duyeân haûi baùn ñaûo York cuõng bò chuoät taøn phaù vaø cuoäc tieán quaân saép tôùi caùc ñoàn ñieàn trang traïi taïi Horsham vaø Queenslan's Darlinh Downs laøm cho ngöôøi UÙc caøng theâm hoån loaïn. Theo moät vieân chöùc UÙc teân Greg Mutze trong UÛy ban kieåm soaùt kyõ ngheä, thì chính söï thay ñoåi thôøi tieát khieán cho möa gíoù baát thöôøng, muøa maøng thaát thu nhöng ñoái vôùi chuoät khoâng heà haán gì vì chuùng coù theå soáng baèng caùch gaëm nhaém baát cöù loaïi caây coû thaáy ñöôïc, ñeán noåi meøo laø khaéc tinh cuûa chuoät maø luùc ñoù cuõng phaûi boû chaïy vì aên nhieàu quaù cuõng ôùn sôï, coøn choù thì ñaõ cong ñuoâi troán maát.
Thöû xem coù caûnh töôïng naøo ñau khoå hôn ñoái vôùi ngöôøi daân UÙc luùc ñoù, laø moãi buoåi saùng phaûi queùt doïn haøng traêm xaùc chuoät ñaõ cheát vì thuoác. Trong luùc giaëc chuoät döôùi ñaát chöa yeân thì tieáp theo laø naïn 'loaøi chuoät coù caùnh' xuaát hieän khaép nôi taïi UÙc nhieàu khoâng ñeám ñöôïc. Ñoù laø loaøi veït bình thöôøng raát ñöôïc ngöôøi ta öa thích nhôø veõ ñeïp beân ngoaøi nhöng vì phaù hoaïi cuûa chuùng coøn taøn aùc hôn chuoät, cho neân ai cuõng muoán gieát cho heát chuùng. Tuy nhieân taát caû loãi laàm ñueàu do con ngöôøi gaây ra vì ñaõ phaù nhieàu khu röøng laø nôi veït laøm toå, khieán cho chuùng khoâng coøn ñaât soáng neân phaûi laøm loaïn ñeå maø soáng.
Theá laø khaép nöôùc UÙc töø nhöõng caùnh ñoàng troàng thaàu daàu ôû Wimmera, cho tôùi ruoäng luùa saép gaët taïi mieàn nam Nouvelle-Gallex, roài tôùi phieân cao löông taän mieàn baéc, ñaäu phuïng gaàn Cao York vuøng Queensland.. taát caû ñeàu bò veït taøn phaù, laøm cho muøa maøng coi nhö maát saïch. Trong khi ñoù taïi caùc thaønh phoá lôùn taïi UÙc, boïn nhaø giaøu theo moát thôøi thöôïng nhö ôû Anh vaø Myõ nuoâi chuoät ñeå daïo phoá hay thi saéc ñeïp, coøn taïi ñaây moïi ngöôøi nuoâi veït laøm kieång nhö nuoâi boà caâu khoâng loàng hay chuoàng. Do ñöôïc töï do bay nhaûy, neân luõ chuoät trôøi naøy ruõ nhau tuï taäp döôùi nhöïng taøn caây um tuøm ñeå gaëm phaù cho tôùi khi caây gaõy. Toùm laïi chuùng khoâng boû qua nhöõng gì tröôùc maët keå caû lôùp nhöïa boïc daây ñieän ñöôøng, vaùn loùt caàu, caây goå trong coâng vieân...
Tröôùc tình hình quaù nghieâm trong, bang Victoria phaûi hoïp khaån ñeå baøn caùch ñoái phoù vôùi 'chuoät trôøi' Nhöng roát cuïc khoâng ñi tôùi ñaâu vì ai cuõng coù yù kieán nhöng tröôùc maét khoâng coù ai laøm cho chuùng sôï.
2- Chuoät Trong Phoøng Thí Nghieäm Vaø Maùy Computer:
Trong khi ñoù thì cuõng coù haøng trieäu con chuoät khaùc ñaõ hy sinh trong caùc phoøng thí nghieäm taïi Hoa Kyø. Hieän coù ñeán 1,700 gioáng chuoät ñöôïc nuoâi döôõng trong caù phoøng thí nghieäm, trong soá naøy coù hôn 700 chuoät 'mutant' töùc laø chuoät ñaõ ñöôïc thöû qua ñaëc tính di truyeàn hoïc khieán chuùng töï sinh ra caùc loaïi beänh taät maø con ngöôøi thöôøng maéc phaûi. Vì chuoät vaø ngöôøi coù tôùi 85% gene töông töï, ñoàng thôøi söï hoaït ñoäng cuûa cuûa boä maùy tieâu hoùa giöõa ngöôøi vaø chuoät cuõng gaàn gioáng nhau. Do ñoù töø naêm 1889 caùc nhaø khoa hoïc ñaõ baét ñaàu choïn chuoät laøm vaät thöû nghieäm caùc chöùng beänh veà ung thö trong thaân theå con vaät naøy. Naêm 1929 caùc nhaø di truyeàn hoïc taïi taïi Ñaïi hoïc Haward (Hoa Kyø) ñaõ thaønh laäp Jackson Laboratory, maø coâng chính laø cuûa tieán syõ George Snell qua caùc cuoäc thí nghieäm, phaùt hieän vaø nuoâi caáy chuoät 'mutant'. Naêm 1980 oâng ñöôïc trao giaûi Nobel veà y hoïc. Hieän nôi naøy ñang duøng chuoät ñeå nghieân cöùu caùc chöùng beänh veà tim maïch, beänh AIDS, nguyeân nhaân gaây chöùng saåy thai vaø nhieàu beänh di truyeàn khaùc.
+ Chuoät Voâ Tính Cumulina
Sau khi con cöøu Dolly ra ñôøi baèng phöông phaùp sinh saûn voâ tính, thì moïi söï gaàn nhö beá taéc vì chính cha ñeõ cuûa noù laø nhaø khoa hoïc Scotland Ian Wilmut ñaõ khoâng laäp laïi ñöôïc thí nghieäm cuûa mình. Nhöng may caâu traû lôøi treân ñöôïc giaûi ñaùp. Laàn naøy khoâng phaûi laø cöøu maø laø chuoät vôùi soá löôïng nhieàu con ra ñôøi vaø tieáp tuïc baèng söï sinh saûn voâ tính. Coù moät söï khac bieät giöõa cöøu Dolly vaø chuoät voâ tính laàn naøy so vôùi caùc saûn phaåm voâ tính töø tröôùc ñaõ ñöôïc saùng taïo nhö heo boø cöøu... laø chuùng ñöôïc sinh ra töø caùc teá baøo ñaõ tröôûng thaønh, chöù khoâng phaûi ñöôïc taïo baèng caùc teá baøo phoâi thai nhö tröôùc kia.
Hieän chöa coù moät nhaø khoa hoïc naøo thaønh coâng trong vieäc taïo ñöôïc caùc gene trong teá baøo chuyeân bieät ñeå chuùng trôû thaønh moät teá baøo phoâi thai nhö tröôùc nhö tröôøng hôïp cuûa cöuø Dolly khoâng ai laäp laïi ñöôïc keát quaû thí nghieäm laànthöù hai.
Moät ngöôøi Nhaät teân Teruhiko Wakayama, 31 tuoåi trong thôøi gian laøm luaän aùn tieán só taïi Ñaïi hoïc Hawaii ñaõ thaønh coâng trong cuoäc thí nghieäm sinh saûn voâ tính cuûa loaøi chuoät, loaøi ñoäng vaät coù vuù ñöôïc coi laø khoù thí nghieäm nhaát vì teá baøo phoâi cuûa chuùng raát tinh vi vaø ñöôïc phaùt trieån quaù nhanh. Trong thí nghieäm naøy, Wakayama duøng caùc teá baøo ñaõ tröôûng thaønh cuûa chuoät (cumulus kell) bao quanh caùc tröùng trong noaõn saøo vaø goïi coâng trình cuûa mình laø Cumulina.
Thaät söï hai coâng trình kyõ thuaät taïo ra söï sinh saûn voâ tính giöõa cöøu Dolly vaø chuoät Cumulina gaàn gioáng nhau tröø hai giai ñoaïn thí nghieäm quan troïng cuoái cuøng. Thöù nhaát Wakayama ñaõ khoâng söû duïng cöôøng ñoä ñieän ñeå cöôûng böùc caùc teá baøo ñaõ tröôûng thaønh quay veà vôùi teá baøo phoâi maø nhaân ñaõ ñöôïc huûy. Traùi laïi oâng ñaõ tieâm thaúng teá baøo Cumuliana vaøo caùc phoâi ñaõ maát nhaân. Sau ñoù laïi cho caùc teá baøo lai treân ngöng hoaït ñoäng trong 6 giôø tröôùc khi kích thích chuùng phaân thaønh caùc phoâi. Söï thaønh coâng cuûa Wakayama coøn taêng yù nghóa chaéc chaén laø oâng ñaõ lieân tieáp thöïc hieän nhieàu laàn vôùi moät keát quaû cuoái cuøng khoâng thay ñoåi vôùi soá löôïng chuoät ra ñôøi soáng soùt ñöôïc 3%... Loaøi chuoät naøy khoâng khaùc gì chuoät ñöôïc sinh saûn bình thöôøng vaø coù khaû naêng giao hôïp ñeå sinh saûn noái gioøng. Toùm laïi tôùi nay Wakayama ñaï taïo ñöôïc 50 chuoät qua ba theá heä sinh saûn voâ tính, giuùp cho coâng trình naøy caøng theâm thöïc teá trong cuoäc soáng con ngöôi qua nhieàu laõnh vöïc trong ñoù quan troïng nhaát vaãn laø nhöõng mô öôùc veà y khoa.
+ Chuoät Dò Daïng töø phoøng thí nghieäm
Ngoaøi vieäc tìm kieám nhöõng bí maät nôi chuoät coù lieân quan tôùi ngöôøi, con vaät naøy coøn bò caùc nhaø khoa hoïc laøm cho bieán dang ñeå thoûa taùnh toø moø cuûa hoï. Ñoù laø keát quaû cuûa nhöõng nhaø nghieân cöùu Nhaät taïi Ñaïi hoïc Osaka ñaõ taïo neân nhöõng con chuoät coù boä loâng maøu xanh laù caây. Ngay khi chuoät coøn laø moät phoâi, ngöôøi ta ñaõ gheùp vaøo chuùng moät gene coù töø loaøi suùa Baéc Myõ. Gene naøy coù ñaëc tính phaùt ra chaát huyønh quang (GFP) maø loaøi söùa Acquorea Victoria laøm loùe leân moät maøu xanh raát ñeïp trong vuøng nöôùc bieån saâu. Nhôø coâng trình naøy, caùc baùc syõ hy voïng duøng gene ñoù ñeå caáy vaøo nhöõng khoái u ung thö cuûa moät soá teá baøo, ñeå coù theå theo doõi vaø chöûa trò.
Cuøng chieàu höôùng naøy, caùc nhaø nghieân cöùu taïi Ñaïi hoïc Massachusetts (Hoa Kyø) cuõng ñaõ thaønh coâng taïo ra moät con chuoät mang moät caùi tai ngöôøi treân löng baèng caùch gaøi döôùi lôùp da cuûa chuoät moät khuoân naên baèng chaát Polymeøre vaø caáy vaøo ñoù laø suïn ngöôøi. Kyõ thuaät naøy ñaõ giuùp cho ngaønh y khoa taùi taïo laïi caùc phaàn cô theå ngöôøi bò maát vì tai naïn hay kieám khuyeát baüm sinh.
+ Chuoät Do Thaùm
Chuoät coøn ñöôïc con ngöôøi huaán luyeän ñeå doï thaùm tin töùc vaø raø mìn nhôø nhöõng ñaëc tính thieân phuù nhö thaân hình nhoû beù, khöùu giaùc beùn nhaïy, cöû ñoäng lanh leï. Ñeå ñaït ñöôïc tieâu chuaån chuyeân moân cuûa moät nhaân vieân tình baùo hay moät ngöôøi lính trinh saùt, doï thaùm... ñaàu tieân chuoät ñöôïc nhoát trong loàng roài ñem chuùng ñaët taïi nhöõng nôi choán oàn aøo naùo nhieät ñaày tieáng ñoäng nhö saân bay... taïo cho chuùng khoâng coøn söï sôï haõi tröôùc ñaùm ñoâng. Giai ñoaïn thöù hai ñöôïc dieãn trong phoøng thí nghieäm, ñeå chuoät taäp quen daàn vôùi muøi vò ñuû caùc loaïi bom ñaïn, chaát noå keå caû thuoác suùng. Hieän Hoa Kyø vaø Do Thaùi laø hai nöôùc ñang söû duïng ñaïo quaân 'tình baùo, do thaùm' chuoät trong coâng taùc raø doø mìn nhaát laø trong giai ñoaïn khuûng boá quoác teá ñang söû duïng caùc loaïi mìn nhö laø moät thöù vuõ khí taán coâng nguy hieåm khoâng bieát ñaâu maø löôøng.
Taïi caùc saân bay nhaäp noäi, cô quan an ninh duøng chuoät doï thaùm vaø raø xeùt caùc chaát noå. Khi haønh khaùch ñi ngang qua ñòa ñieåm coù ñaët chuoàng chuoät, neáu mang theo chaát noå thì chuoät seõ phaûn öùng baèng caùch nhaûy nhoùt lieân tuïc. Hieän chuoät do thaùm ñaõ ñöôïc söû duïng trong ngaønh haøng khoâng, ñöôïc coi nhö moät phöông phaùp môùi choáng laïi boïn khoâng taëc. Laàn naøy ngöôøi ta duøng loaøi chuoät vaøng ñeå doø mìn. Coâng trình naøy do moät baùc syõ quaân y Myõ teân Roland ñaõ huaán luyeän thaønh coâng chuyeân moân cho chuoät, baèng caùch noái ñieän vaøo daây thaàn kinh khöùu giaùc naõo cuûa chuoät, Sau ñoù kích thích nhieàu laàn luyeän taäp naõo chuoät quen daàn vôùi khoaùi caõm trong muïc ñích doø tìm mìn. Khi chính thöùc thi haønh coâng taùc, chuoät ñöôïc ñöa tôùi vò trí caàn doø tìm mìn qua moät xe ñieàu khieån töø xa. Khi chuoät phaùt hieän ñöôïc choå choân daáu mìn, laäp töùc heä thoáng thaàn kinh khöùu giaùc naõo cuûa chuùng seõ giao ñoäng maïnh taïo ra nhöõng khoaùi caûm. Phaûn öùng naøy seõ ñöôïc moät maùy ñieän töû cöïc nhoû gaén treân chuoät, truyeàn veà cô quan chæ huy nhôø theá xaùc ñònh ñöôïc vò trí choân mìn hay chaát noå. Ñoù cuõng laø lyù do trong töông lai chuoät seõ ñöôïc daàn hoài thay theá choù ñaõm nhieäm coâng taùc quan troïng naøy.
+ Theá giôùi chuoät trong maùy Computer
Ngaønh khoa hoïc kyû thuaät veà maùy computer caøng ngaøy caøng tieán tôùi choã tinh vi, taïo theâm nhieàu tieän nghi khoâng sao keå xieát. Trong laõnh vöïc phaùt minh naøy, boä phaän ñieàu khieån söï vaän haønh cuûa maùy goïi laø chuoät, ñöôïc phaùt minh laàn ñaàu tieân vaøo thaäp nieân 60 cuûa theá kyû XX vôùi voùc daùng to baèng quaû ñaïi baùc raát thoâ keäch. Sau ñoù theo thôøi gian, chuoät maùy ñöôïc phaùt minh ñuû loaïi, chaúng nhöõng ñeå cho ngöôøi bình thöôøng söû duïng maø coøn coù loaïi ñaëc bieät daønh cho ngöôøi beänh vaø khuyeát taät.
Phaùt minh ra chuoät daønh cho ngöôøi khieám thò do Irael saûn xuaát coù khaû naêng hoaït ñoäng nhö moät con maét ngöôøi, giup1 ngöôøi muø xem ñöôïc hình aûnh treân maùy computer baèng xuùc giaùc. Heä thoáng naøy ñöôïc goïi laø Vir Touch (VTS) coøn coù khaû naêng giuùp cho hoï thöôûng thöùc ñöôïc nhöõng neùt veõ tinh vi cuûa caùc böùc danh hoïa hay nhìn thaáy ñöôïc ñöôøng ranh giôùi giöõa caùc nöôùc treân baûn ñoà theá giôùi. VTS coøn cho pheùp ngöôøi muø ñoïc caùc böùc thö baèng chöõ thöôøng hay chöõ noãi baèng caùch ñaët ba ngoùn tay leân ba mieáng ñeäm nhoû treân con chuoät. Tuy nhieân giaù caû cuûa noù quaù cao (5,000 ñoâ la /1 chieác) neân duø coù maët treân thò tröôøng töø thaùng 9-2004 cuõng ñaâu coù bao nhieâu ngöôøi ñuû ñieàu kieän ñeå mua duøng.
Laïi coøn coù loaïi chuoät daønh cho ngöôøi cuït hai tay söû duïng. Thieát bò naøy ñöôïc ngöôøi Nga cheá taïo, to hôn con chuoät thöôøng moät chuùt, ñöôïc ñaët döôùi saøn nhaø, duy nhaát chæ coù moät nuùt baám ñöôïc ñieàu kieän baèng chaân. Ngoaøi ra coøn ñuû caùc loaïi chuoät daønh cho ngöôøi bò ra moà hoâi tay, chuoät dieät ñöôïc vi khuaån, chuoät daønh cho ngöôøi bò run tay kinh nieân...
Thaät ra thì naêm naøo, ôû ñaâu chuoät cuõng aên haïi vaø phaù hoaïi cuoäc soáng an bình cuûa loaøi ngöôøi. Toùm laïi chuoät naøo cuõng laø keû thuø truyeàn kieáp cuûa nhaân loaïi, töø chuoät ñoàng phaù hoaïi muøa maøng vöôøn töôïc ôû ñoàng queâ, cho tôùi loaøi chuoät nhaét soáng chung vôùi ngöôøi trong nhaø. Ñoù laø chöa noùi tôùi gioáng chuoät sieâu ñaúng tham nhuõng ñuïc khoeùt coâng quyû, coâng khoá laøm huûy hoaïi quoác gia daân toäc, hieän sinh soâi naåy nôû baønh tröôùng tieán nhanh tieán maïnh vaø tieán moät caùch vöõng chaéc taïi Vieät Nam ngaøy nay, maø khoâng coù moät loaïi thuoác hay phöông caùch naøo tieâu dieät chuùng noåi, cho duø chaùy nhaø ñaõ loä ra loaøi chuoät naøy ñang ñoái maët vôùi thieân haï coâng khai.
Tröôùc thaùng 5-1975 ôû mieàn Nam Vieät Nam, theo thoáng keâ coøn löu tröõ, moãi naêm chuoät ñoàng phaù hoaïi muøa maøng caùc tænh töø Quaûng Trò vaøo Haø Tieân khoaûng 5% thieät haïi. Töø sau naêm 1990 tôùi nay, khoâng rieâng caùc tænh ôû phía baêc Vieät Nam maø keå luoân ñoàng baèng soâng Cöûu Long, chuoät ñaõ laøm toån thaát caùc vuï thu hoaïch luùa leân tôùi nhieàu chuïc laàn, phaù hoaïi döõ tôïn nhaát laø gioáng chuoät ñaát (chuoät lôùn) naëng tôùi 0.6 kg ôû mieàn thöông du Baéc Vieät.
Chuoät ôû ñaâu cuõng coù nhöng chuoät ôû baûi vaøng Hieáu Lieâm (Phöôùc Long) laø moät noåi buoàn cho thaân phaän Vieät Nam hoâm nay. Taïi ñaây chuoät vaø ngöôøi soáng chung vôùi nhau cho neân ñaõ coù khoâng bieát bao nhieâu chuyeän keå veà chuoät vaø chuyeän naøo cuõng raát laø buoàn. ÔÛ ñaây chuoät vaø ngöôøi coäng sinh, chuoät soáng nhôø gaëm xöông ngöôøi cheát maø sinh soâi naåy nôû an toaøn, coøn ngöôøi nhôø chuoät maø xöông khoâng ai daùm duïng tôùi. Cuõng taïi ñaây khi ñoùi quaù, con ngöôøi baét chuoät ñeå aên thòt vaø ngöôïc laïi chuoät cuõng aên thòt ngöôøi ñeå maø sinh toàn.
Ai ñaõ töøng neám muøi tuø toäi cuûa VC sau thaùng 5-1975, môùi thaém thía veà caùi ñoùi laïnh hôøn haän tuûi nhuïc cuûa kieáp ngöôøi thua traän. Luùc tröôùc khi coøn soáng trong quaân nguõ nhöõng ngaøy xuoâi nam ngöôïc baéc, nhöõng luùc döøng quaân taïm nôi quaùn beân ñöôøng, lai rai vôùi beø baïn qua moùn thòt chuoät vaøng mieàn Bình Long ñaát ñoû. Laøm thòt chuoät cuõng chaúng khaùc gì laøm thòt doâng ôû Phan Thieát. Chæ khaùc ôû choå doâng khoâng coù loâng neân khoâng caàn thui tröôùc khi laøm thòt. Ñem chuoät thaûy leân beáp löûa cho ruïi heát loâng, keá tieáp caét boû boán chaân vaø caùi ñuoâi nhöng cuõng ñöøng queân boû boán caùi haïch ôû trong naùch nôi 4 chaân. Sau ñoù duøng dao nhoïn raïch moät ñöôøng töø oùt xuoáng roán chuoät roài loät da, moå buïng vaø röõa sach roài ñem thòt öôùp muoái tieâu ôùt toõi theâm nguõ vò höông tröôùc khi nöôùng laø xong chuyeän. Ñoù laø nieàm haïnh phuùc lôùn cuûa ngöôøi lính beân coác röôïu ñeá vaø mieáng thòt chuoät vaøng nöôùng thôm ngon, beân nhöõng ñoàng ñoäi baïn beø ñang soáng taïm trong cuoäc chieán khoâng coù ngaøy mai.
Nhöõng ngaøy tuø toäi VC taïi Huy Khieâm, Taùnh Linh, Baéc Ruoäng... anh em cuõng soáng nhôø vaøo nhöõng con chuoät ñoàng trong khi ñi lao ñoäng. Chuoät thì ñaày ruoäng chæ caàn laøm moät vaøi chuïc caùi baåy xaäp laø aên meät nghó. Coøn röôïu thì phaûi ñem quaàn aùo ñoåi vôùi ngöôøi thöôïng Roglai taïi ñaây laø coù. Tuø toäi VC cuõng nhö ñôøi lính tröôùc kia bieát ñaâu maø moø, neân ai cuõng muoán vui khi coù dòp nhaát laø ñoái vôùi caùc anh em chung caûnh ngoä tuø.
Naêm Tyù keå chuyeän laï veà chuoät, coù leõ nhöõng caâu chuyeän chuoät lieân quan tôùi lính laø moät kyû nieäm ñeå ñôøi. Nhöng giôø naøy khoâng bieát coøn ñöôïc maáy ngöôøi nhôù tôùi?
Ñònh Höôùng Tuøng Thö
Lieân Laïc Nhaân Vaên Thaùng 02 naêm 2008
Xuaân Maäu Tyù