Tr
Tranh Thaùnh
(= Icoâne)
Trong tieáng Hy Laïp eikoân coù nghóa laø hình aûnh. Phuïng vuï Ñoâng Phöông daønh cho caùc tranh thaùnh moät vò trí quan troïng, xem ñoù nhö laø daáu chæ roõ raøng veà ñieàu caùc tranh naøy moâ taû, hoaëc hôn nöõa, veà caùc bieåu hieän cuûa tranh: Chuùa Ba ngoâi, Ñöùc Kitoâ, Thaùnh Maãu, caùc Thieân Thaàn vaø caùc Thaùnh, taát caû caùc maàu nhieäm cuûa nhieäm cuïc cöùu ñoä, töùc laø Lòch Söû Cöùu Ñoä. Vieäc toân kính caùc tranh thaùnh baét nguoàn töø maàu nhieäm Nhaäp Theå, döïa theo caùc ñònh tín cuûa coâng ñoàng Nixeâa II (787). Vì Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng con ngöôøi theo hình aûnh vaø gioáng nhö Ngöôøi (St 1,26), vaø vì Con Thieân Chuùa nhaäp theå laø hình aûnh hoaøn haûo cuûa Chuùa Cha (Cl 1,15), neân khoa veõ tranh thaùnh tröôùc heát laø moät vieäc thaùnh thieâng. Bôûi theá, caùc hoïa só veõ tranh thaùnh yù thöùc raèng mình ñem taøi naêng cuûa mình ñeå phuïc vuï Coâng Trình Thieân Chuùa: hoï aên chay vaø caàu nguyeän tröôùc khi veõ. Sau khi ñöôïc laøm pheùp vaø xöùc daàu, tranh thaùnh ñöôïc ñöa vaøo trong phuïng vuï, maø phuïng vuï laø toaøn boä hình aûnh veà Nhieäm Cuïc Cöùu Ñoä. Vì laø vieäc dieãn ñaït caùc höõu hình caùc maàu nhieäm khoâng phaûi ñeå nhìn ngaém, nhöng ñeå laõnh nhaän. Taïi Ñoâng Phöông, ngöôøi ta khoâng tröng baøy Thaùnh Theå: Thaùnh Theå ñöôïc ban laøm löông thöïc. Trong caùc Hoäi Thaùnh Ñoâng Phöông, nhôø coù soá löôïng lôùn tranh thaùnh, caùc tín höõu ñöôïc soáng tröôùc khung caûnh Gieârusalem treân trôøi vaø phuïng vuï thieân quoác. Nhôø caùc tranh thaùnh ñoù, tín höõu laøm quen vôùi coäng ñoaøn caùc thaùnh, caùc thieân thaàn, Thaùnh Maãu Thieân Chuùa, Ñöùc Kitoâ vaø Chuùa Ba Ngoâi.
Traéng (Maøu)
(= Blanc)
Maøu phaåm phuïc phuïng vuï duøng trong muøa Giaùng Sinh vaø muøa Phuïc Sinh. Phuïng vuï coøn duøng maøu traéng trong caùc leã cung hieán, leã Ñöùc Trinh Nöõ Maria, leã caùc thieân thaàn, caùc thaùnh muïc töû, caùc thaùnh tieán só vaø caùc thaùnh nam nöõ khoâng töû ñaïo.
Maøu traéng dieãn taû söï tinh saïch, vaø hôn theá, coøn bieåu loä vinh quang Thieân Chuùa vaø söï choùi ngôøi cuûa taát caû nhöõng gì lieân heä ñeán Thieân Chuùa. Ñoù laø maøu cuûa söï Phuïc Sinh (xc. AÙo traéng daøi).
Ñoái vôùi Hoäi Thaùnh Ñoâng Phöông, maàu traéng laø maàu tang cheá.
Trinh Nöõ
(= Vierge)
Tieáng La tinh vigro nghóa laø thieáu nöõ tinh tuyeàn. Trinh nöõ tuyeät haûo nhaát laø Ñöùc Maria, ñaáng ñaõ thöa vôùi söù thaàn Gabriel trong bieán coá truyeàn tin raèng: "Toâi khoâng bieát ñeán vieäc vôï choàng" (Lc 1,34). Noái goùt Ñöùc Maria vaø ñaùp lôøi môøi goïi cuûa Ñöùc Kitoâ (xc. Mt 25,1.13), ngay töø nhöõng theá kyû ñaàu, ñaõ coù nhöõng thieáu nöõ tuyeân khaán soáng khieát tònh, baét ñaàu laø caùch tö rieâng, sau ñoù laø coâng khai, nhaát laø töø theá kyû thöù IV.
Caùc saùch bí tích thôøi xöa coøn löu giöõ nhöõng lôøi nguyeän coå kính trong nghi leã thaùnh hieán trinh nöõ, ñaëc bieät laø saùch nghi thöùc ñöùc giaùo hoaøng Leâoâ, vaø ñöôïc söû duïng laïi trong saùch nghi thöùc canh taân. Cuõng nhö trong moïi nghi thöùc cung hieán troïng theå (truyeàn chöùc, tuyeân khaán), nghi thöùc thaùnh hieán trinh nöõ cuõng goàm coù lôøi daãn nhaäp cuûa vò chuû söï (thöôøng laø giaùm muïc), caùc caâu hoûi thaåm vaán yù ñònh cuûa öùng vieân, haùt kinh caàu, vaø lôøi nguyeän thaùnh hieán; sau ñoù laø nghi thöùc trao nhaãn, vaø tuøy nghi trao khaên luùp vaø saùch caùc Giôø Kinh Phuïng Vuï. Ñoái vôùi caùc nöõ ñan só, nghi thöùc thaùnh hieán thöôøng ñi lieàn vôùi vieäc tuyeân khaán troïng theå trong cuøng moät nghi leã.
Trong leã kính caùc thaùnh, saùch leã vaø saùch caùc Giôø Kinh Phuïng Vuï coù phaàn chung caùc thaùnh Trinh Nöõ.
Ñoái vôùi Ñöùc Maria vaø caùc thaùnh Trinh Nöõ, nhöõng vò ñaõ tuyeân khaán soáng ñôøi trinh khieát, thì khoâng phaûi laø khoâng coù hoân leã, nhö thaùnh AÂu Tinh giaûi thích: caùc vò aáy nhaéc nhôû cho tín höõu raèng, vaøo thôøi chung cuoäc, toaøn theå Hoäi Thaùnh chính laø Hieàn Theâ cuûa Ñöùc Kitoâ (xc. Mt 9,15; Ga 3,29), laø Gieârusalem thieân quoác ñöôïc saùch Khaûi Huyeàn trình baøy "nhö laø taân nöông trang ñieåm ñeå ñoùn Taân Lang" (21,2; xc. Ep 5,25-32).
Tro
(= Cendres)
Trong truyeàn thoáng Thaùnh Kinh cuõng nhö trong phaàn lôùn caùc toân giaùo coå xöa, tro töôïng tröng cho söï voâ nghóa cuûa con ngöôøi. Hieän höõu cuûa con ngöôøi thaät baáp beânh: maëc duø coù söï cao caû vaén voûi - thöïc söï haøo nhoaùng - hieän höõu con ngöôøi seõ mau choùng tieâu tan thaønh kieáp buïi tro. Khi kyø keøo vôùi Ñöùc Giaveâ nhaân vieäc Ngöôøi ñònh huûy dieät thaønh Xoâñom vaø Goâmoâra, oâng AÙbraham ñaõ thaän troïng nhìn nhaän tính caùch haõo huyeàn cuûa mình tröôùc nhan Thieân Chuùa: "Maëc duø con chæ laø thaân tro buïi, con cuõng xin maïn pheùp thöa vôùi Chuùa" (St 18,27). Tröôùc nhan Thieân Chuùa, con ngöôøi khoâng nhöõng moûng manh vaø baáp beânh, nhöng coøn laø vaø chuû yeáu laø toäi nhaân, nghóa laø phaûn nghòch laïi yù muoán yeâu thöông cuûa Ñaáng Taïo Hoùa. Ngoïn löûa böøng böøng khí noä cuûa Thieân Chuùa seõ vuøi daäp söï kieâu ngaïo cuûa con ngöôøi thaønh tro buïi (Ed 28,18).
Phuïng vuï thöù Tö Leã Tro cuï theå gôïi leân cho ngöôøi tín höõu yù thöùc veà thaân phaän thuï taïo toäi loãi cuûa mình: Khi nhaän tro raéc treân ñaàu, ngöôøi tín höõu ñöôïc nhaéc nhôû: Haõy nhôù mình laø tro buïi vaø seõ trôû veà buïi tro. Hoäi Thaùnh khoâng buoäc phaûi laên mình trong tro (Gr 6,26), hay phaûi ngoài treân ñoáng tro (G 42,6; Gn 3,6; Mt 11,21), nhöng chæ caàn raéc tro treân ñaàu caùch töôïng tröng, trong tinh thaàn saùm hoái vaø toû daáu hoaùn caûi (Gd 4,11-1,55; 9,1; Ed 27,30). Thöôøng tro ñöôïc xöùc treân traùn (xc. Chay tònh).
Theo truyeàn thoáng, ngöôøi ta ñoát caùc taøu laù ñaõ laøm pheùp ñeå laáy tro.
Trung Gian (Ñaáng)
(= Meùdiateur)
Ngöôøi trung gian laø ngöôøi ñöùng giöõa nhieàu ngöôøi hoaëc nhoùm ngöôøi ñeå giuùp hoï hoøa giaûi vôùi nhau. Theo caùch noùi cuûa thaùnh Phaoloâ trong 1Tm: "Chæ coù moät Thieân Chuùa, chæ coù moät Ñaáng Trung Gian giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi; ñoù laø moät con ngöôøi, Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng töï hieán laøm giaù chuoäc moïi ngöôøi" (2,5-6). OÂng Moâseâ laø ngöôøi trung gian cuûa Giao Öôùc Xinai, nhöng oâng chæ laø moät con ngöôøi, cho duø oâng coù ñöôïc soáng thaân maät vôùi Ñöùc Chuùa vaø coù ñöôïc ñöa vaøo vinh quang Thieân Chuùa. "Hieän nay Ñöùc Gieâsu ñöôïc moät taùc vuï cao troïng hôn, bôûi vì Ngöôøi laø trung gian cuûa moät Giao Öôùc toát ñeïp hôn" (Dt 8,6; xc 9,15; 12,24). Laø Thieân Chuùa thaät vaø cuõng laø ngöôøi thaät, Ñöùc Kitoâ Gieâsu lieân keát con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa moät caùch hoaøn haûo: khoâng phaûi Ngöôøi chæ soáng giöõa loaøi ngöôøi, nhöng Ngöôøi coøn vöøa laø Thieân Chuùa vöøa laø ngöôøi. Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå laø Giao Öôùc môùi, vónh cöûu, khoâng gì coù theå phaù vôõ ñöôïc. Tuy nhieân ta khoâng theå noùi raèng Ñöùc Kitoâ laø ngöôøi trung gian cho chính Ngöôøi: laø con ngöôøi vaø laø Thieân Chuùa, Ngöôøi laø Ñaáng hoøa giaûi loaøi ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, Ngöôøi laø Ñaáng hoøa giaûi loaøi ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, Ngöôøi laø Ñaáng daãn ñöa nhaân loaïi veà vôùi Chuùa Cha.
Neáu Ñöùc Kitoâ laø Giao Öôùc, laø "Thaàn söù giao öôùc" (xc. Mt 3,1) vaø neáu phuïng vuï laø söï gaëp gôõ giöõa Thieân Chuùa vaø Daân cuûa Ngöôøi ñeå cöû haønh Giao Öôùc (xc. Giao Öôùc; Phuïng vuï), thì ta hieåu raèng vai troø trung gian cuûa Ñöùc Kitoâ naèm ôû trung taâm cuûa Phuïng Vuï. Khoâng phaûi laø voâ lyù khi taøi lieäu ñaàu tieân cuûa Huaán Quyeàn lieân quan ñeán Phuïng Vuï baét ñaàu baèng nhöõng chöõ Ñaáng Trung Gian giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi (mediator Dei et hominum: Toâng huaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XII, ngaøy 20/12/1947). Chöùc vuï tö teá cuûa Ñöùc Kitoâ ñaët caên baûn treân vai troø laøm Ñaáng Trung Gian cuûa Ngöôøi, haønh vi chính yeáu Ngöôøi thöïc hieän, ñoù laø hy leã treân nuùi Canveâ, khoâng ngöøng ñöôïc hieän taïi hoùa trong bí tích Thaùnh Theå. Theo PV cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, toaøn theå Phuïng Vuï laø caùch thöïc hieän chöùc vuï tö teá cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ (soá 7), ñoù laø caùch lieân keát Hoäi Thaùnh vôùi söï soáng cuûa Chuùa Con.
Söï soáng cuûa Chuùa Con heä taïi vieäc Ngöôøi ñöôïc ñoùn nhaän töø Chuùa Cha, Ñaáng sinh ra Ngöôøi trong Hôi Thôû tình yeâu cuûa Thaùnh Thaàn, vaø roài laïi trôû veà vôùi Chuùa Cha nhôø söï thuùc ñaåy cuûa cuøng moät Thaùnh Thaàn. Vai troø trung gian cuûa Chuùa Con Nhaäp Theå, cuõng nhö Ngoâi vò cuûa Ngöôøi, ñöôïc lieân keát vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn. Söù maïng cuûa Chuùa Con vaø söù maïng cuûa Thaùnh Thaàn, Ñaáng Baàu Chöõa, lieân keát vôùi nhau: Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå, ñöôïc Chuùa Cha phaùi ñeán, laø chính Ngoâi Lôøi laøm phaùt sinh Tình Yeâu, ñöôïc sinh ra trong Tình Yeâu, trao ban Tình Yeâu töùc laø Chuùa Thaùnh Thaàn. Coâng trình trung gian cuûa Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, trong Lòch Söû Cöùu Ñoä vaø trong ñôøi soáng vónh cöûu cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc tuyeån choïn, mang laïi cho caùc con caùi Thieân Chuùa, trong tö caùch laø con, khaû naêng soáng söï soáng cuûa Chuùa Ba Ngoâi. Giöõa ñôøi soáng cuûa Ba Ngoâi, coù theå noùi Chuùa Thaùnh Thaàn laø Ñaáng Trung Gian, hieåu theo nghóa Ngöôøi laø moái daây lieân laïc coù ngoâi vò, laø caùi hoân vaø laø söï duy nhaát giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con. Nhöõng söù maïng vaø vai troø trung gian cuûa Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå vaø cuûa Thaùnh Thaàn - Ñaáng Baàu Chöõa, ñeå möu ích cho caùc thuï taïo thieâng lieâng ñaõ ñöôïc cöùu chuoäc vaø thaùnh hoùa, giuùp cho caùc thuï taïo naøy ñi vaøo doøng chaûy cuûa phuïng vuï vónh cöûu, töùc laø söï trao ñoåi giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con trong söï hieäp nhaát vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn (xc. Chuùa Thaùnh Thaàn; Kinh caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn; Tö teá).
Trung Gian (Ngöôøi)
(= Pontife)
Trong tieáng La tinh pontifex coù nghóa laø ngöôøi baéc caàu. Trong laõnh vöïc toân giaùo, ngöôøi trung gian laø moät linh muïc, thi haønh vai troø noái keát giöõa coäng ñoaøn nhaân loaïi vôùi Thieân Chuùa, Phuïng Vuï laø moâi tröôøng chính yeáu ñeå thi haønh vai troø trung gian naøy (xc. Tö Teá). Ñöùc Giaùo Hoaøng, vò ñaïi dieän Chuùa Kitoâ vaø thuû laõnh cuûa toaøn theå Phaåm Traät Hoäi Thaùnh, cuõng ñöôïc goïi baèng danh hieäu naøy (xc. Ñöùc Thaùnh Cha). Ñöùc Giaùm Muïc laø ngöôøi trung gian cuûa phuïng vuï Kitoâ giaùo (xc. Giaùm Muïc).
Trung Gian (Vai Troø)
(= Meùdiation)
Trong tieáng La tinh medius coù nghóa laø ngöôøi ôû giöõa, ngöôøi trung gian. Ñaây laø haønh vi hay tình traïng cuûa ngöôøi ñöùng ôû giöõa nhieàu ngöôøi, nhieàu beân ñeå laøm cho hoï hoøa giaûi vôùi nhau. Phuïng vuï laø caùch thöïc thi hoaøn haûo nhaát vai troø trung gian tö teá cuûa Ñöùc Kitoâ giöõa Thieân Chuùa. Thaân Phuï cuûa Ngöôøi, vaø nhaân loaïi do Ngöôøi ñaõ döïng neân, laø anh em cuûa Ngöôøi, qua hieán leã Ngöôøi ñaõ daâng (xc. Tö Teá). Vai troø trung gian cuûa Ñöùc Maria, hoaøn toaøn tuøy thuoäc söï trung gian nôi Con cuûa Ngöôøi, ñöôïc lieân keát vôùi vieäc Meï luoân gaén boù vôùi coâng trình cuûa Thieân Chuùa vaø coâng trình cuûa Con Meï, vaø vôùi vieäc Meï ñöôïc ñöa leân höôûng phuùc vinh quang beân caïnh Ñöùc Gieâsu, Ñaáng haèng soáng ñeå chuyeån caàu cho chuùng ta (Dt 7,25). Ñöùc Maria laø Omnipotentia supplex nghóa laø Ñaáng khaån caàu toaøn naêng (xc. Voâ nhieãm nguyeân toäi).
Truyeàn Chöùc (Bí Tích)
(= Ordre)
Töø La tinh Ordo coù nghóa laø haøng, söï keá tuïc. Moïi coäng ñoaøn haân vò, moïi xaõ hoäi, ñeàu goàm coù moät caáu truùc noäi taïi, ngay caû coäng ñoaøn Ba Ngoâi Thieân Chuùa laø Chuùa Cha, Chuùa Con, vaø Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng vaäy (xc. 1Ga 1,3: Societas trong baûn Phoå Thoâng). Cuõng nhö Chuùa Cha sai Chuùa Con - chöù khoâng phaûi ngöôïc laïi, Ñöùc Kitoâ cuõng sai caùc Toâng Ñoà ñeå tieáp noái söù vuï cuûa Ngöôøi qua trung gian vaø thôøi gian, baèng caùch ban cho caùc vò nhöõng thaåm quyeàn caàn thieát ñeå thi haønh chöùc vuï: caùc Toâng Ñoà cuõng tieáp nhaän Thaùnh Thaàn trong Ñöùc Kitoâ (Ga 20,21-22; xc. Mt 3,16). Bí tích Truyeàn Chöùc laøm cho Hoäi Thaùnh coù moät caáu truùc vaø moät traät töï noäi taïi, vôùi nhöõng daáu chæ soáng ñoäng vaø höõu hieäu veà söï hieän dieän cuûa Ñöùc Kitoâ. Giaùm Muïc coù chöùc tö teá troïn haûo.trong giaùo ñoaøn cuûa mình, giaùm muïc laø nguyeân uûy cuûa moïi chöùc thaùnh. Tuøy theo caùch thöùc khaùc nhau, linh muïc vaø phoù teá tham döï vaøo söù vuï thaåm quyeàn vieân maõn cuûa giaùm muïc: linh muïc trong chöùc naêng tö teá coøn phoù teá trong chöùc naêng phuïc vuï. Nhö vaäy, ñeå hieåu ñöôïc bí tích Truyeàn Chöùc, khoâng phaûi laø tìm xem chöùc linh muïc theâm gì vaøo chöùc phoù teá hoaëc chöùc giaùm muïc theâm gì vaøo chöùc linh muïc, nhöng phaûi baét ñaàu töø chöùc giaùm muïc maø tìm xem caùc linh muïc vaø phoù teá, tuøy theo caùch thöùc khaùc nhau, ñaõ tham döï vaøo söù vuï vaø thaåm quyeàn cuûa giaùm muïc nhö theá naøo. Bí tích Truyeàn Chöùc taùc ñoäng nhôø aân hueä cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå möu ích cho tín höõu. Nghi thöùc coát yeáu cuûa Bí Tích Truyeàn Chöùc laø vieäc ñaët tay, cuøng vôùi lôøi caàu nguyeän thaùnh hieán (xc. Giaùm Muïc; Linh Muïc; Phoù Teá; Phaåm Traät; Giaùo Só).
Truyeàn Chöùc (Nghi Thöùc)
(= Ordination)
Tieáng La tinh ordinatio nghóa laø saép xeáp theo traät töï, toå chöùc phaân phoái nhieäm vuï. Ñaây laø nghi leã long troïng ban bí tích Truyeàn Chöùc. Haønh vi chính yeáu trong nghi leã truyeàn chöùc giaùm muïc, linh muïc vaø phoù teá laø vieäc ñaët tay khi ñoïc lôøi nguyeän thaùnh hieán. Phaûi laø giaùm muïc môùi ban caùc bí tích Truyeàn Chöùc thaønh söï (xc. Giaùm muïc; Linh muïc; Phoù teá).
Truyeàn Tin (Leã)
(= Annonciation)
Vaøo ngaøy 25 thaùng 3 cöû haønh leã troïng möøng kính bieán coá loan baùo cho Ñöùc Maria vieäc Chuùa Nhaäp Theå. Caùc saùch phuïng vuï ñeàu ghi laø leã Baùo Tin Chuùa, hieåu ngaàm cho Ñöùc Maria. Ai cuõng bieát laø trình thuaät veà bieán coá ñaà tieân naøy ñaõ ñöôïc thaùnh Luca trình baøy trong phaàn ñaàu saùch Tin Möøng cuûa ngöôøi (1,26-38). Leã naøy ñöôïc coâng nhaän vaøo khoaûng theá kyû thöù IV, maëc duø Maàu Nhieäm Nhaäp Theå ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán ngay töø ñaàu kyû nguyeân Kitoâ giaùo trong caùc taùc phaåm cuûa caùc giaùo phuï vaø caùc taùc phaåm ngheä thuaät thaùnh.
Ñoái töôïng coát yeáu cuûa leã naøy laø vieäc Nhaäp Theå laøm ngöôøi cuûa Ngoâi Lôøi trong cung loøng Ñöùc Maria, trong ñoù coù lôøi loan baùo cho Ñöùc Trinh Nöõ vaø söï öng thuaän cuûa Ngöôøi. Thieân Chuùa laø Ñaáng khôûi xöôùng, nhöng muoán coù söï öng thuaän chính thöùc cuûa Ñöùc Trinh Nöõ ñeå Ngöôøi thuï thai do taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Nhôø tieáng Xin Vaâng - Fiat - cuûa Ñöùc Maria, thaùi ñoä bieåu loä söï coäng taùc hoaøn haûo nhaát cuûa con ngöôøi vaøo coâng trình Thieân Chuùa, Ngoâi Lôøi ñaõ thaønh xaùc phaøm (Ga 1,14). Giao Öôùc chung cuoäc giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi ñaõ ñöôïc thieát laäp. OÛ ñaây, Ñöùc Maria laø khuoân maãu cuûa Hoäi Thaùnh, moät Hoäi Thaùnh, trong moïi sinh hoaït cuûa mình, nhaát laø trong phuïng vuï, vaãn öng thuaän moät caùch tích cöïc vaø naêng ñoäng tröôùc coâng trình Thieân Chuùa, qua trung gian Ñöùc Kitoâ, Ñaáng vöøa laø Thieân Chuùa vöøa laø ngöôøi, vaø nhôø taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Caàn beát raèng Leã Truyeàn Tin ñöôïc cöû haønh ñuùng chín thaùng tröôùc leã Giaùng Sinh, ñieàu naøy töông öùng vôùi thôøi gian thai ngheùn cuûa con ngöôøi.
Tröø Taø (Nghi Thöùc)
(= Exorcisme)
Tieáng Hy Laïp exorkidzeùin nghóa laø xua ñuoåi. Tröø taø laø caàu xin (orkidzeùin) ñeå truïc xuaát (ex). Nghi leã tröø taø laø xua ñuoåi ma quæ ñeå giaûi thoaùt cho con ngöôøi hay caùc ñoà vaät. nghi leã naøy goàm caùc lôøi nguyeän, cöû chæ nhö haø hôi, ñaët tay, laøm daáu thaùnh giaù, raûy nöôùc thaùnh. Tröø taø naèm trong caùc nghi thöùc thôøi döï toøng laø caùc nghi thöùc chuaån bò laõnh bí tích Thaùnh Taåy. Moät soá nghi thöùc chuùc laønh cuõng ñöôïc baét ñaàu baèng vieäc tröø taø.
Vieäc thöïc haønh tröø quæ ñaõ coù töø xa xöa trong Hoäi Thaùnh, maëc duø thöôøng bò pha troän moät soá yeáu toá dò ñoan. Nghi thöùc tröø taø coù cô sôû laø göông Ñöùc Kitoâ: caùc Tin Möøng keå laïi caùch thöùc Ngöôøi tröø quæ (Mt 8,28tt; 15,21-28; Mc 1,23-28; Lc 8,12; xc. Ga 12,31).
Tröø Taø (Taùc Vieân)
(= Exorciste)
Thaày tröø taø laø thöøa taùc vieân ñeå thi haønh vieäc tröø taø. Caùc laàn tröø taø trong thôøi gian döï toøng coù theå ñöôïc thöïc hieän do linh muïc, phoù teá hay ngay caû giaùo lyù vieân. Nhöõng laàn tröø taø khi cöû haønh bí tích Thaùnh Taåy ñöôïc daønh cho linh muïc hoaëc phoù teá. Vieäc tröø taø trong moät soá nghi thöùc chuùc laønh ñöôïc daønh cho linh muïc. Ñeå thöïc hieän vieäc tröø quæ trong nhöõng tröôøng hôïp taø ma aùm aûnh, buøa eám... Ñöùc Giaùm Muïc chæ ñònh moät hay nhieàu linh muïc trong giaùo phaän cuûa ngöôøi ñeå thi haønh vieäc naøy.
Tröng Baøy Thaùnh Theå
(= Exposition)
Ñoù laø vieäc tröng baøy Thaùnh Theå cho tín höõu toân thôø. Thoâng thöôøng, Mình Thaùnh ñöôïc ñaët trong maët nguyeät, roài ñaët trong maët nhaät vaø ñaët treân baøn thôø, coù neán xung quanh. Khoâng ñöôïc pheùp tröng baøy Thaùnh Theå trong thaùnh leã. Cuõng coù theå tröng baøy di tích caùc thaùnh ñeå giaùo daân toân kính taïi moät nôi xöùng hôïp (xc. Tranh thaùnh).