Nöôùc Maét vaø Haïnh Phuùc
(Nhöõng baøi Suy Nieäm Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Linh Muïc Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ.)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 20 -
Ñöôøng Ñôøi
Toâi soáng trong cuoäc ñôøi nhöng toâi coù rieâng ñöôøng ñôøi cuûa toâi. Môùi hoâm naøo boá meï nhìn baày con chung quanh maâm côm chieàu. Choã naøo cuõng laø gaàn guõi yeâu thöông, töø nhaø ra saân, töø ngoõ ñi vaøo.
Doøng soâng lôùn leân aâm thaàm reõ nhaùnh. Toâi ñi theo tieáng goïi cuûa ñôøi toâi. Luõ em laàn löôït böôùc vaøo ngoõ quanh cuûa moãi ñöùa. Baây giôø ñaõ laø xa caùch. Trong cuoäc ñôøi, nhöng moãi ñöùa coù rieâng ñöôøng ñôøi cuûa mình.
Kinh Thaùnh keå, sau khi daâng leã ôû Jerusalem veà, Meï Maria laïc maát Chuùa. Meï hoái haû ñi tìm: "Cha con vaø meï phaûi ñau khoå ñi tìm con". Chuùa thöa laïi: "Meï tìm con laøm chi, vì con phaûi ôû nôi nhaø Cha con" (Lc 2,48-49). Trong cuoäc ñôøi, Chuùa coù ñöôøng Chuùa phaûi ñi. Meï Maria coù loái cuûa Meï.
Moãi ngöôøi coù moät cuoäc soáng rieâng neân khoâng ñöôøng cuûa ai gioáng ñöôøng cuûa ai. Tuy vaäy, chæ coù moät ngöôøi goïi, ñoù laø Chuùa. Vaø cuõng chæ coù moät tieáng goïi, ñoù laø tieáng goïi veà Nhaø Cha. Chæ coù moät thöù tieáng goïi vaø do moät ngöôøi goïi, thì ñöôøng ñi coù khaùc, vaãn ôû trong toaøn theå. ÔÛ trong toaøn theå thì coù lieân heä vaø aûnh höôûng. Vôùi yù nghóa ñoù, cuoäc soáng ñöùc tin cuûa ngöôøi naøy lieân quan ñeán cuoäc soáng cuûa ngöôì kia. Loái veà Nhaø Cha phaûi ñi rieâng ñöôøng cuûa mình. Ñieàu aáy coù nghóa laø ñi moät mình. Ñi moät mình trong haøm yù laø töï mình ñi chöù khoâng phaûi laø ñi leû loi.
Chuùa Yeâsu leân ñöôøng veà Jerusalem ñeå chòu töû naïn. Theo tieáng goïi, Pheâroâ cuõng leân ñöôøng vôùi Ngaøi. Nhöng treân ñöôøng ñi, Pheâroâ gôïi yù cho Chuùa boû cuoäc. (Mc 8,31-33). Laøm gì coù Phuïc Sinh neáu Chuùa Yeâsu nghe lôøi Pheâroâ choái töø Thaäp Giaù. Töø boû con ñöôøng cuûa mình phaûi ñi laø ñaùnh maát baûn tính cuûa mình. Neáu Chuùa cuõng chæ laø Chuùa khi Chuùa ñi con ñöôøng cuûa Chuùa thì ñaáy phaûi laø ñònh luaät khoâng theå thay theá cho toâi. Toâi seõ chaúng coøn laø toâi neáu choái töø con ñöôøng cuûa mình.
*
* *
Moãi ngöôøi coù moät con ñöôøng, vì sao hoï laïi khoâng ñi ñöôïc ñöôøng cuûa hoï?
Treân ñöôøng ñôøi, caû hai: ñau khoå vaø haïnh phuùc, ñeàu laø nhöõng tieáng goïi doã daønh laøm toâi laïc loái.
Ñau khoå daãn tôùi laån traùnh ñöôøng ñi.
Pheâroâ ñaõ aâm thaàm caûm nghieäm ñöôïc moät khuùc ñôøi khoán khoù neáu ñeå Chuùa veà Jerusalem töû naïn. Ñau ñôùn thöôøng daãn ñeán chaïy troán. Treân ñöôøng ñi, coù nhöõng quaõng ñôøi roän raõ tieáng cöôøi nhö ngaøy Chuùa long troïng vaøo thaùnh thaùnh: "Daân chuùng raát ñoâng ñaûo, traûi aùo choaøng treân ñöôøng, nhoùm khaùc chaët caây maø loùt loái ñi. Keû tröôùc, ngöôøi theo sau tung hoâ raèng: Hosanna, con vua David. Vaïn tueá Ñaáng nhaân danh Chuùa maø ñeán. Hosanna treân choán trôøi cao" (Mt 21,8-9). Töng böøng laø theá ñoù, nhöng laïi khoâng hieåu nhöõng ngaøy haét hiu: "Hoàn Ta buoàn quaù ñoãi, muoán cheát ñöôïc. Caùc ngöôi haõy ôû laïi maø thöùc vôùi Ta". Ñaõ chaúng ai thöùc vôùi Chuùa trong giôø phuùt leû loi nhaát aáy: "Simon, ngöôi nguû sao? Ngöôi khoâng theå thöùc vôùi Ta ñöôïc moät giôø ö?" (Mc 14,34-37). Coù nhöõng ngaõ tö ñoâng ñuùc, cuõng coù nhöõng ngoõ vaéng daãn vaøo coâ tòch ñìu hiu. Ngoõ vaéng aáy laø ngaïi nguøng. Coâ tòch ñìu hiu kia laø ñau khoå. "Ai boû taát caû maø theo Ta seõ ñöôïc gaáp traêm" (Mc 10,28-30). "Ai muoán theo Ta haõy vaùc thaäp giaù maø theo Ta" (Mc 8,34). Lôøi ban ñaàu laø quaõng ñöôøng ñeïp höùa heïn ñaày moäng öôùc. Lôøi keá tieáp laø khuùc vaéng daãn vaøo ñìu hiu, coâ tòch.
Chuùa khoâng veà Jerusalem ñeå cheát vónh vieãn treân thaäp giaù, maø laø ñeå ñoùn nhaän phuïc sinh vì hoaøn taát thaùnh yù cuûa Chuùa Cha. Bôûi ñoù, ñöôøng veà Nhaø Cha thì Nhaø Cha môùi laø cuøng ñích. Nhöng coâ tòch ñìu hiu, nhöõng ngoõ vaéng neáu coù treân ñöôøng ñi, toâi phaûi chaáp nhaän. Choái töø phöông tieän laø choái töø cuøng ñích. Ñöôøng cuûa Yoan Taåy Giaû laø "moïi thaùc gheành seõ ñöôïc laáp ñaày, ñoài cao seõ haï thaáp, nôi cong queo neân ngay thaúng" (Lc 3,4-6), ñeå doïn ñöôøng cho Ñaáng Cöùu Theá ñeán. Chaáp nhaän ñöôøng cuûa mình. Yoan ñaõ phaûi ñi nhöõng quaõng ñöôøng raát vaéng veû, raát ñìu hiu trong nguïc toái vì daùm laøm chöùng cho söï thaät. (Mc 6,17-28).
Trôøi sa maïc roäng quaù. Yoan caát tieáng keâu. Tieáng keâu trong sa maïc thì thaám vaøo ñaâu. Nhöng loái ñi cuûa Yoan laø theá. Söù maïng cuûa söù ngoân laø leân tieáng. Khoâng theå ñeå caùi hoang vu cuûa sa maïc laøm naûn loøng. Duø khoâng coù ai nghe, ngöôøi söù ngoân vaãn phaûi caát tieáng. Choái töø leân tieáng laø ñaùnh maát baûn tính laøm söù ngoân cuûa mình. Baûn tính ñoù heä taïi laø ngöôøi söù ngoân coù leân tieáng hay khoâng chöù khoâng heä taïi ngöôøi nghe choái töø hay chaáp nhaän.
Gian nan laøm ngöôøi ta muoán choái töø con ñöôøng cuûa mình theá naøo thì haïnh phuùc giaû cuõng laøm ngöôøi ta laïc loái nhö theá.
AÛo aûnh haïnh phuùc deã ñöa laàm ñöôøng.
Vì ñöôøng ñôøi ñi trong cuoäc ñôøi, neân coù luùc ngöôøi khaùc ñi cuøng vôùi toâi. Ñi cuøng khoâng coù nghóa laø ñi con ñöôøng cuûa nhau. Ñöôøng toâi ñi vaãn laø cuûa rieâng toâi, neân duø khoâng ai ñi cuøng, toâi vaãn phaûi ñi. Nhöõng luùc treân ñöôøng vaéng aáy, moät quaùn haïnh phuùc beân ngaõ reõ deã môøi toâi taét loái queïo ngang. Sau nhöõng ngaøy aên chay trong sa maïc, Chuùa ñoùi. Ma quyû ñaõ ñeán caùm doã Ngaøi: "Neáu ngöôi laø con Thieân Chuùa, thì haõy truyeàn cho vieân ñaù naøy thaønh baùnh" (Mc 4,3). Luoân luoân coù lôøi ngoït ngaøo baûo toâi choái boû con ñöôøng cuûa toâi.
Trong hoân nhaân, bieát bao ñoå vôõ ñaõ ñeán töø nhöõng boùng maùt haïnh phuùc ôû beân caïnh. Trong ñôøi tu, bieát bao troáng traûi ñaõ uû xuoáng hoàn vì nhöõng lôøi goïi khoâng chính ñaùng. Moãi ngöôøi coù moät loái ñi. Vì cuøng ñi trong cuoäc ñôøi, neân seõ thaáy coù ngöôøi böôùc tôùi, coù ngöôøi quay veà, coù ngöôøi taét ngang. Ñieàu aáy deã gaây xoân xao. Coù ngöôøi laáy boùng haïnh phuùc cuûa keû khaùc laøm cuûa mình, vì theá hoï chaúng bao giôø tìm ñöôïc haïnh phuùc thaät. Coù ngöôøi laïi loâi keùo keû khaùc vaøo con ñöôøng cuûa hoï. Laøm nhö theá, ngôõ laø yeâu thöông, nhöng thaät ra, hoï ñaõ taøn taät hoùa con ñöôøng cuûa nhau phaûi ñi. Naâng ñôõ nhau treân ñöôøng ñi khoâng bao giôø coù nghóa laø ñi con ñöôøng cuûa keû khaùc. Yeâu thöông laø ñeå keû khaùc ñi treân con ñöôøng cuûa hoï.
Nguy hieåm treân ñöôøng ñi laø söï löøa doái löông taâm cuûa chính mình. Khi ngöôøi ta gian laän nhieàu laàn, thì daàn daø seõ thaønh thoùi quen, nhöng thaønh thoùi quen khoâng coù nghóa laø ñöôïc pheùp.
Cöù ñi laïi nhieàu laàn treân baõi hoang, thì töï nhieân seõ thaønh ñöôøng ñi, nhöng thaønh ñöôøng ñi khoâng coù nghóa ñaáy laø chính loä.
*
* *
Laïy Chuùa, hoâm nay con muoán noùi vôùi Chuùa veà noãi loøng cuûa con ñaõ thaáy gì treân ñöôøng con ñi. treân ñöôøng ñi, con thaáy coù nhieàu quaùn troï. Coù quaùn cho con boùng maùt. Coù quaùn baûo con ñöøng ñi. Meät nhoïc laøm con muoán döøng nghæ. Choáng ñoái, hieåu laàm, ghen tî, keát aùn laøm con muoán boû cuoäc. Vaø döôøng nhö, neáu con caøng döøng nghæ thì con caøng ngaïi ñi. Neáu con caøng laøm quen vôùi löôøi bieáng thì con caøng ngaïi nguøng trôû veà con ñöôøng Chuùa muoán con soáng. Roài, ñöôøng ñi cöù theá maø chaäm theâm. Vaø, cuõng treân ñöôøng ñi, sao coù nhieàu quaõng ñöôøng thaät xaáu, goà gheà nhö quaõng ñöôøng Chuùa ñi xöa. Hình aûnh ñoài soï laøm con tính toaùn löôõng löï. Coù nhöõng quaõng ñöôøng sao maø toái taêm laøm con hoà nghi khoâng bieát coù phaûi laø ñöôøng thaät khoâng. Ñaây laø luùc con phaân vaân khoâng bieát thaùnh yù Chuùa ôû ñaâu. Vaø cuõng laø nhöõng luùc con bò caùm doã nghi ngôø ôn goïi Chuùa ñaõ ban. Ñi troïn tieáng goïi cuûa mình theo Phuùc AÂm khoâng deã vì coù nhieàu hình aûnh ñaùnh löøa con. Coù phaûi vì theá maø Chuùa ñaõ daën: "Ñöôøng deã daõi seõ daãn ñeán hö ñi" (Mt 7,13-14).
Hoâm nay, coù ñieàu con cuõng muoán thöa vôùi Chuùa laø duø ñöôïc an uûi hay chòu ñöïng aâm u cuûa nhöõng ngaøy naëng neà, con vaãn nghe thaáy tieáng Chuùa khuyeán khích con ñi con ñöôøng cuûa rieâng con. Tuy coù khoù khaên nhöng con vaãn tin ôû tröôùc maët laø moät bình minh raát ñeïp. Ñieàu aáy laøm con vöõng taâm.
*
* *
Trong lòch söû laàm ñöôøng, choái boû loái ñi cuûa mình bao giôø cuõng coù maët cuûa Satan. Khi Pheâroâ ngaên caûn Chuùa ñöøng chòu cheát. Chuùa maéng: "Satan haõy cuùt khoûi sau Ta vì ñaây khoâng phaûi laø ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa" (Mt 8,31-33).
Phuùc AÂm thaùnh Luca noùi veà Yuña nhö sau: "Satan nhaäp vaøo haén, vaø y ñi thöông löôïng vôùi caùc thöôïng teá ñeå laøm sao noäp Ngaøi cho hoï" (Lc 22,3-4).
Trong sa maïc, keû caùm doã Chuùa ñöøng ñi con ñöôøng cuûa Chuùa cuõng laø Satan (Mt 4,1-11).
Ngaøy xöa trong vöôøn ñòa ñaøng, Adong, Evaø ñaõ khoâng ñi ñöôïc con ñöôøng cuûa mình cuõng vì lôøi ma quyû löøa gaït. Lòch söû laàm ñöôøng laø lòch söû coù maët cuûa Satan. Ñieàu aáy cho toâi tin chaéc raèng khi toâi khoâng muoán ñi con ñöôøng cuûa mình, toâi phaûi caån thaän vì tieáng noùi cuûa thaàn döõ raát tinh vi.
Noùi veà haønh ñoäng Yuña ñi laïc loái, Phuùc AÂm thaùnh Yoan keát luaän: "Laäp töùc haén ñi ra vaø trôøi ñaõ toái" (Yn 13,30). Khi noùi trôøi ñaõ toái, Yoan khoâng coù yù vieát moät baøi vaên chöông taû caûnh hoaøng hoân. Baèng ngoân ngöõ thaàn hoïc, raát saâu saéc, Yoan muoán noùi khi con ngöôøi choái boû ôn goïi cuûa mình ñeå Satan ñoåi höôùng ñôøi mình phaûi ñi, ñaáy laø luùc "ngöôøi ta yeâu meán boùng toái hôn söï saùng" (Yn 3,19).
Khoâng ñi ñöôøng mình phaûi ñi, chìm vaøo boùng toái thì toâi tìm thaáy gì trong vuøng ñaát aáy?
Trôøi ñaõ toái, tieáng than ngaén nguûi maø thaêm thaêm nhö noãi tuyeät voïng mòt muø, buoâng xuoáng che kín moät ñôøi ngöôøi. Lôøi thaùnh Yoan nhaén nhuû nghe buoàn nhö tieáng thôû daøi, nheï maø raát saâu: "Ai ñi trong toái taêm thì chaúng bieát mình ñi ñaâu" (Yn 12,35).
*
* *
Laïy Chuùa, con ñöôøng ñôøi cuûa rieâng con. Choái boû con ñöôøng cuûa mình laø löøa doái chính mình vaø traùnh maët Chuùa, keû ñang ñôïi chôø con ôû ñaàu ñöôøng beân kia.