Nöôùc Maét vaø Haïnh Phuùc
(Nhöõng baøi Suy Nieäm Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Linh Muïc Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ.)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 15 -
Noãi Mong
Soáng mong ñôïi laø soáng trong thöông nhôù. Noãi nhôù caøng nhieàu thì noãi mong caøng ray röùt. Mong ñôïi laø gôûi taâm hoàn mình ñi ñeå tìm moät taâm hoàn. Laø soáng ôû ñaây, nhöng vaãn khoâng laø soáng thöïc. Moät phaàn ñôøi naøo ñoù ñaõ maát. ÔÛ raát xa.
Lòch söû cöùu roãi laø lòch söû mong ñôïi. "Trôøi cao haõy ñoå söông xuoáng vaø ngaøn maây haõy möa vò cöùu tinh". Daân Chuùa ñaõ mong ñôïi aân tình cöùu roãi. Ñaáng Thieân Sai ñaõ ñeán. Con ngöôøi khoâng chaáp nhaän. Ñoùng ñinh Ngaøi treân thaäp giaù. Con ngöôøi ñaõ boû ñöôøng ñeán cöùu ñoä. Ñi xa. Vaø baây giôø, ñeán löôït Thieân Chuùa mong chôø, Ngaøi ñôïi toâi trôû veà. Moät phaàn ñôøi naøo ñoù ñaõ maát. ÔÛ raát xa.
Caâu chuyeän "Ngöôøi Con Hoang Ñaøng" trong Tin Möøng Luca ñaõ dieãn taû trung thöïc hình aûnh mong ñôïi cuûa Cha. Ngöôøi con ñi hoang nhöng ngöôøi con ñaõ trôû veà. Nhö theá, coù theå goïi duï ngoân laø caâu chuyeän "Ngöôøi Con Trôû Veà". Duø ngöôøi con trôû veà hay ngöôøi con ñi hoang thì tình thöông cuûa Cha vaãn khoâng thay ñoåi. Bôûi ñoù, toâi thích ñaët teân cho duï ngoân laø "Noãi Mong Cuûa Cha". Vì noùi ñeán mong ñôïi laø noùi ñeán tình thöông.
Ngöôøi con ñeán noùi vôùi cha mình: "Xin cha ban cho con phaàn gia saûn thuoäc veà con!" Nhìn con ra ñi. Nhìn trôøi cao. Sôï coù maây ñen ñem möa gioù. Cha nguyeän xin cho möa baõo ñöøng ñeán. Cha mong cho baàu trôøi cöù naéng bình yeân ñeå ñôøi con mình coù moät töông lai. Ra ñi roài, cha ôû laïi thao thöùc khoâng bieát con mình ra sao. Moät phaàn ñôøi ñaõ maát. ÔÛ raát xa.
"Ñaõ bao laàn Ta nhö gaø meï muoán tuï hoïp con caùi laïi döôùi caùnh nhöng chuùng chaúng nghe" (Mt 23,37). Ñaây laø tình thöông cuûa Chuùa muoán taâm söï vôùi con ngöôøi. Caøng thöông bao nhieâu, khi maát caøng buoàn. Caøng thöông bao nhieâu, khi xa caøng nhôù. Caøng nhôù thì taâm hoàn ngöôøi nhôù caøng gaàn ngöôøi mình nhôù. Chæ coù keû ra ñi laø ô hôø. "Cho duø meï coù queân con thì Ta vaãn chaúng nguoâi loøng nhôù thöông ngöôi" (Is 49,15). Ñaây laø traùi tim cuûa Chuùa ñoái vôùi toâi.
Mong ñôïi laø daáu aâm thaàm noùi: toâi nhôù. Coù thöông thì môùi nhôù. Khi Chuùa muoán toâi trôû veà laø daáu chæ Chuùa noùi: cha thöông con. Caâu chuyeän "Ngöôøi Cha Mong Con Trôû Veà" (Lc 15,11-31), dieãn taû tuyeät vôøi tình thöông naøy:
Noù coøn ôû ñaøng xa thì cha noù ñaõ thaáy noù, vaø oâng chaïnh loøng thöông: chaïy laïi oâng baù laáy coå noù maø hoân laáy hoân ñeå. Ngöôøi con môùi noùi vôùi oâng: Thöa cha, con ñaõ troùt phaïm toäi nghòch vôùi Trôøi vaø tröôùc maët cha, con khoâng coøn xöùng ñaùng goïi laø con cha nöõa! Nhöng cha noù ñaõ noùi cuøng ñaày tôù: Mau mau! ñem aùo thöôïng haïng maø maëc cho noù; haõy xoû nhaãn vaøo tay noù; vaø giaày vaøo chaân noù; roài ñem con boø tô naøy maø haï ñi! Ta phaûi aên möøng môùi ñöôïc vì nay con ta ñaây: noù ñaõ cheát maø laïi hoaøn sinh, ñaõ maát maø laïi tìm thaáy ñöôïc. Vaø ngöôøi ta môû tieäc aên khao.
*
* *
Phaân tích ñoaïn vaên treân ñaây ta seõ thaáy tình thöông cuûa Chuùa öôùp vaøo töøng lôøi, töøng chöõ, laø tha thieát voâ cuøng.
- ... noù coøn ñaøng xa thì cha noù ñaõ thaáy noù. Caâu chuyeän khoâng noùi roõ laø bao nhieâu naêm trôøi ngöôøi con ñaõ xa nhaø. Nhöng cho duø naêm thaùng coù laâu, cho duø phöông trôøi coù xa. Cho duø thaân xaùc coù ñoåi thay. Khi thaáy boùng con laø nhaän ra ngay. Lôøi vaên nhaán maïnh laø "noù coøn ôû ñaøng xa". Coøn xa thì boùng hình coøn môø. Môø thì khoù nhaän dieän. Nhöng thaáy con laø cha nhaän ra ngay!
- ... vaø oâng chaïnh loøng thöông. Mong ñôïi laø ngoân ngöõ cuûa thöông nhôù. Tieáng "chaïnh loøng thöông" ôû ñaây laø lôøi phieân dòch tình thöông thaønh xuùc ñoäng. Laø cuï theå hoùa tình thöông thaønh tieáng khoùc. Laø muoán keùo voâ hình thaønh höõu hình. Laø moät thöù vôõ oøa cuûa thöông meán noäi taïi trong taâm hoàn ra beân ngoaøi. Xuùc ñoäng vì gaëp laïi con, hay chaïnh loøng traéc aån khi thaáy con tieàu tuïy vì con "phaûi aên baùm daân trong vuøng, vaø ngöôøi ta ñaõ sai noù ra ñoàng chaên heo", thì cuõng laø ñoäng löïc ñeán töø traùi tim giaøu loøng thöông xoùt, thì cuõng laø tình thöông baät nôû sau bao ngaøy cöu mang aån kín.
- ... oâng chaïy laïi. Ngöôøi ta chæ chaïy khi voäi vaøng. Chaïy khi khoâng coù thì giôø. Chaïy laø muoán ruùt ngaén. Chaïy laø bò thuùc ñaåy bôûi moät ñoäng löïc raát maïnh. Chaïy thì ít an toaøn hôn ñi thong thaû. Bieát ít an toaøn maø cha giaø vaãn chaïy laø lieàu chaáp nhaän moät thieät thoøi coù theå xaåy ñeán cho mình. Khoâng ai coù theå suy nghó, tính toaùn, saùng taùc trong luùc chaïy. Caøng chaïy nhanh thì caøng maát ñi hình aûnh beân caïnh. Chaïy thì queân heát nhöõng gì chung quanh ñeå chæ coøn moät muïc tieâu duy nhaát ñang nhaém tôùi. Cha giaø ñaõ queân heát moïi söï, tröôùc maët chæ thaáy con. Chaïy laø muoán ruùt ngaén thôøi gian mong nhôù.
- ... oâng baù laáy coå noù maø hoân laáy hoân ñeå. Caùi hoân cuûa Yuña laïnh luøng bao nhieâu, thì caùi hoân cuûa ngöôøi cha giaø tha thieát baáy nhieâu. Ít khi naøo Phuùc AÂm keå chi tieát nhö ôû ñaây. Caùi hoân cuûa ngöôøi cha nhö voäi vaøng, hoái haû, nhö sôï saép maát, nhö moät troâng ñôïi voâ cuøng.
- ngöôøi con noùi: tröôùc maët cha con khoâng xöùng ñaùng goïi laø con cha nöõa. Nhöng cha noùi cuøng ñaày tôù... Noùi nhöng coù nghóa laø muoán noùi ngöôïc laïi. Noùi nhöng coù nghóa laø baûo ngöôøi nghe ñöøng theo yù rieâng mình maø haõy theo yù cuûa ngöôøi noùi. Trong kinh nghieäm soáng, ta haõy thaáy haïnh phuùc hay ñau khoå nhieàu khi heä taïi coù moät chöõ nhöng. Ngöôøi con muoán nhaéc cho cha caùi quaù khöù laàm loãi cuûa mình. Nhöng cha chaúng quan taâm. Vì trong mong ñôïi laø coù tha thöù roài.
Trong caâu chuyeän naøy, ngöôøi cha khoâng heà nhaéc ñeán toäi cuûa con. Chính luùc ngöôøi con muoán cha nhaän lôøi xin loãi cuûa mình, cha cuõng khoâng muoán nhaän. OÂng gaït ñi. OÂng muoán queân haún. Ñaây laø thaùi ñoä cuûa Chuùa ñoái vôùi toâi. Trong traùi tim Chuùa chæ coù tình thöông chöù khoâng coù trí nhôù veà toäi. Nhöõng ñau khoå gaây ra bôûi toäi cuûa toâi chæ laø toâi töï xa caùch tình thöông. Ngöôøi con ñi hoang phaûi chaên heo vaø "öôùc gì coù theå laáy rau heo maø aên cho ñaày buïng nhöng cuõng chaúng coù ai cho". Ñau khoå naøy khoâng phaûi laø hình phaït cuûa cha, maø chæ laø ngöôøi con khoâng muoán ôû vôùi söï giaøu coù cuûa cha mình.
- ... oâng noùi cuøng ñaày tôù: mau mau ñem aùo. Noùi mau mau laø noùi ñeán gaáp ruùt. Khi truyeàn cho moät ngöôøi laøm vieäc mau mau coù nghóa laø vieäc ñoù raát quan troïng, raát caàn. Moät vieäc phaûi laøm mau mau laø vieäc muoán coù keát quaû ngay. mau mau laø haønh ñoäng ñang bò hoái duïc. Toaøn theå maïch vaên cuûa caâu truyeän ñeàu dieãn taû söï noùng loøng mong con trôû veà. Thaáy con veà thì cha giaø chaïy voäi vaøng. thaáy con raùch röôùi thì sai gia nhaân mau mau laáy aùo.
- mau mau leân ñem aùo thöôïng haïng maø maëc cho noù. AÙo thöôïng haïng laø aùo quyù. Nhöõng gì quyù thì gìn giöõ caån thaän. Khoâng ai maëc aùo thöôïng haïng ñeå ñi laøm. Ngöôøi ta maëc aùo thöôïng haïng trong tieäc môøi, trong nghi leã. Bôûi ñoù, neáu oâng chæ baûo gia nhaân veà nhaø laáy aùo, chaéc chaén hoï khoâng laáy aùo quyù. Maëc aùo thöôïng haïng ôû khung caûnh naøy hoaøn toaøn khoâng thích hôïp. Ngöôøi con môùi ôû phöông xa veà, phaûi chaên heo maø soáng, ñoùi raùch, ñau oám, toùc tai dô baån vì buïi ñöôøng. Maëc aùo thöôïng haïng ôû ñaây coi nhö dò ñôøi. Theo thöôøng tình, oâng phaûi ñôïi con veà nhaø, taém röûa, chuaån bò kyõ caøng cho böõa tieäc aên khao ñaõ, roài baáy giôø môùi maëc aùo quyù. Nhöng cha giaø quaù lính quyùnh, oâng khoâng bieát laøm sao giöõ ñöôïc haïnh phuùc trong tim oâng. OÂng nghó gì noùi vaäy chöù khoâng caàn xeùt raèng maëc aùo thöôïng haïng luùc naøy chaúng thích hôïp vôùi hoaøn caûnh. OÂng khoâng duøng lyù trí ñeå phaân tích hoaøn caûnh, nhöng chæ nghe tieáng noùi cuûa tình thöông. Taát caû haønh ñoâng ôû ñaây ñeàu laø haønh ñoäng muoán ñoát chaùy thôøi gian vì ñaõ mong nhôù quaù laâu. Ñaõ chôø ñôïi quaù daøi. OÂng "chaïy hoái haû", oâng "baù laáy coå", oâng "hoân laáy hoân ñeå", oâng truyeàn leänh "mau mau".
- ... haõy xoû nhaãn vaøo tay noù. Coù theå caàn aùo laønh ñeå thay aùo ñaõ dô baån, nhöng nhaãn, thöïc söï chöa caàn ñeå ñeo. Ngöôøi ta ñeo nhaãn trong ngaøy cöôùi, trong ngaøy giao öôùc. Taát caû ñeàu xaåy ra trong nghi thöùc trang troïng, coù traàm höông, nhaïc khuùc. Vì sao cha giaø khoâng ñôïi cho con veà nhaø roài haõy ñeo nhaãn, coù muoän maøng gì? Neáu nhaãn laø bieåu töôïng cuûa quyeàn thöøa höôûng gia taøi, thì chæ coøn moät khuùc ñöôøng ngaén nöõa, coù muoän maøng gì maø khoâng ñôïi?
- ... vaø xoû giaày vaøo chaân noù. Ñaõ bao naêm dong duoåi tha phöông caàu thöïc. Ñaõ bao ñoaïn ñöôøng ñi qua trong ñôøi. Ngöôøi con ñaõ ñi chaân traàn. Chæ coøn moät khuùc ñöôøng ngaén laø tôùi nôi. Coù caàn thieát gì phaûi ñi giaày? Neáu chaân traàn laø bieåu töôïng cuûa keû ngheøo thì chæ coøn moät khuùc ñöôøng ngaén laø tôùi nhaø, laø coù gia nghieäp cuûa cha. Coù laâu laéc gì maø khoâng chôø?
Ta phaûi aên möøng môùi ñöôïc!
Vaø ngöôøi ta môû tieäc aên khao!
*
* *
Laïy Chuùa, con ñaõ ñöôïc nghe raát nhieàu laø Chuùa phaït nhöõng ngöôøi toäi loãi, hôn laø ñöôïc nghe noùi veà tình thöông cuûa Chuùa. Ñeå roài, noùi ñeán Chuùa laø con nghó ñeán moät vò quan toøa. Nhìn Chuùa kính sôï hôn laø daùm ñeán gaàn. Coù ngôø ñaâu, Chuùa mong con ñeán beân ñeå keå cho con nghe nhöõng caâu chuyeän veà loøng thöông xoùt cuûa Chuùa, ñeå chöõa laønh veát thöông cuûa taâm hoàn, ñeå noùi cho con nghe veà haïnh phuùc, ñeå chæ cho con thaáy veû ñeïp cuûa cuoäc soáng.
Xin cho con ñöôïc nhìn Chuùa vôùi tình thöông.
Trong caâu chuyeän duï ngoân Chuùa keå, khi thaáy ñöùa con trôû veà, cha giaø chaïy voäi vaõ ñoùn con. Cha tha thöù loãi laàm tröôùc khi con töï thuù. Giöõa cha meï vôùi con caùi, muoán ñöôïc tha thì phaûi xin loãi. Coù khi xin loãi cuõng chaúng ñöôïc tha. Chuùa thì laïi tha tröôùc khi xin loãi. Xin cho con bieát hoái haän vì ñaõ bao laàn con chaúng ñeå yù ñeán loøng nhaân töø cuûa Chuùa.
Laïy Chuùa, ngöôøi con trôû veà ñaõ ñöôïc maëc aùo quyù, ñeo nhaãn vôùi quyeàn thöøa höôûng gia nghieäp. Cha giaø ñaõ gieát boø tô aên möøng. Hình aûnh moâ taû nhö moät ñaïi tieäc ñeå möøng söï thaønh coâng, vinh quang cuûa moät ngöôøi con ñaõ hoïc haønh thaønh taøi, ñoã ñaït vinh hieån, nay veà queâ laøm raïng danh coâng ôn cuûa cha meï.
Laïy Chuùa, chæ coù vieäc con leân ñöôøng trôû veà maø Chuùa haïnh phuùc nhö vaäy sao?