Nöôùc Maét vaø Haïnh Phuùc
(Nhöõng baøi Suy Nieäm Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Linh Muïc Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ.)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 07 -
Nöôùc Maét
Noùi veà nöôùc maét cuõng khoù nhö noùi veà tình yeâu. Noùi veà nöôùc maét cuõng khoù nhö noùi veà ñau khoå.
Tình yeâu vaø ñau khoå laø nhöõng ngoân ngöõ phaûi hieåu baèng con tim hôn baèng lôøi. Vaø nöôùc maét cuõng theá.
Laøm sao coù theå taû ñöôïc noãi khoå cuûa ngöôøi vôï treû nghe tin choàng töû traän töø mieàn xa. Laøm sao coù theå noùi ñöôïc noãi ñau cuûa cuoäc tình phaûn boäi. Laøm theá naøo ñeå dieãn taû ñöôïc noãi ñaéng cuûa ngöôøi con gaùi gaëp traàm luaân treân bieån caû. Ñoù laø nöôùc maét vaø ñau khoå. Khoâng coù ngoân ngöõ naøo noùi veà nhöõng doøng nöôùc maét ñoù cho ñuû.
Nöôùc maét cuûa ñau khoå töï noù laø moät ngoân ngöõ. Moät thöù ngoân ngöõ khoâng coù vaên phaïm. Vì nöôùc maét laø ngoân ngöõ khoâng coù vaên phaïm neân ai cuõng coù theå ñoïc ñöôïc. Ngöôøi giaøu khoùc. Keû ngheøo cuõng theá. Ngöôøi trí thöùc, keû queâ muøa, ai cuõng coù luùc khoùc. Nöôùc maét vaø ñau khoå laø ngoân ngöõ chung. Ngöôøi töø phöông ñoâng cuõng coù theå gaëp keû töø phöông taây, trong ngoân ngöõ aáy. Mình coù nöôùc maét vaø thaáy ngöôøi khaùc coù nöôùc maét.
Nöôùc maét laø ngoân ngöõ chung. Nhöng ñoïc ñöôïc khoâng coù nghóa laø hieåu ñöôïc. Töø ñoïc ñöôïc ñeán hieåu ñöôïc vaãn coøn laø chaëng ñöôøng daøi. Doøng nöôùc maét naøy khoâng coù vaên phaïm ñeå ñoïc, nhöng laïi coù vaên phaïm ñeå hieåu. Vaên phaïm ñeå hieåu nhöõng doøng nöôùc maét cuûa ñau khoå laø con tim. Nhìn moät ngöôøi khoùc, toâi bieát ñoù laø nöôùc maét. Toâi ñaõ ñoïc ñöôïc. Nhöng toâi coù hieåu doøng nöôùc maét ñoù khoâng laïi laø moät chuyeän khaùc. Ñaõ bao laàn toâi thaáy ngöôøi khoùc, nhöng toâi vaãn bình thaûn. Ñaõ bao laàn toâi thaáy nöôùc maét chaûy, nhöng chaúng coù nghóa gì ñoái vôùi toâi. Cuõng coù nhöõng laàn toâi khoâng muoán nhìn nöôùc maét. Nöôùc maét ñau khoå laø ngoân ngöõ chaúng caàn hoïc cuõng nhìn thaáy, nhöng chaúng bao giôø hieåu ñöôïc neáu khoâng hoïc. Ñeå hieåu doøng nöôùc maét ñoù phaûi hoïc baèng con tim cuûa yeâu thöông vaø taâm hoàn cuûa chia seû.
Noãi ñau ñaõ noùi baèng nöôùc maét, thì ñeå hieåu cuõng caàn traû lôøi baèng nöôùc maét. Nhöng ngöôøi ta chaúng traû lôøi ñöôïc baèng nöôùc maét neáu ngöôøi ta khoâng hoïc yeâu thöông vaø chia seû. Ñaây laø baøi hoïc khoù nhaát trong ñôøi. Nhaän ra nöôùc maét ñau thöông ôû chung quanh mình ñaõ laø ñieàu khoù. Hoïc ñeå chaáp nhaän doøng nöôùc maét aáy vaø ñeå doøng nöôùc maét aáy hoøa vaøo cuoäc soáng cuûa mình laïi caøng khoù hôn. "Nôi ñieàu naøy maø ta bieát ñöôïc loøng meán: laø Ñaáng aáy ñaõ thí maïng mình vì ta. Vaø ta, ta cuõng phaûi thí maïng mình vì anh em" (1Yn 3,16). Khi Thieân Chuùa yeâu, Ngaøi yeâu ñeán cuøng. Bôûi ñoù, yeâu thöông laø baøi hoïc khoâng coù ngaøy ra tröôøng, noù giai giaúng caû ñôøi. Baøi hoïc naøy khoâng coù chöùng chæ xaùc nhaän, vì coù ai chæ yeâu thöông moät laàn laø xong?
Moät ngöôøi khoùc vôùi noãi ñau cuûa toâi, toâi thaáy bôùt khoå hôn khi hoï chæ noùi veà noãi ñau cuûa toâi. Hoï chaúng noùi gì, chæ im laëng thoâi, nhöng nhìn trong ñoâi maét caûm thoâng cuûa hoï, toâi coù can ñaûm. Hoï khoâng cho toâi gì caû, nhöng toâi thaáy mình laõnh nhaän. Doøng nöôùc maét cuûa toâi laø yeáu ñuoái thì doøng nöôùc maét cuûa hoï laïi laø söùc maïnh cho toâi. Ñoù laø söï nhieäm maàu cuûa nöôùc maét, vaø ôû choã ñoù, nöôùc maét laø ôn thaùnh. Trong thô gôûi tín höõu Roma, Thaùnh Phaoloâ vieát: "Vui vôùi ai möøng vui, khoùc vôùi ai ñang khoå saàu" (Rom 12,15). Lôøi noùi thì deã, quaø taëng cuõng coù theå mua. Khoùc thì thaät khoù, vì nöôùc maét laø möùc ñoä rung caûm saâu xa nhaát cuûa con tim, vaø cuõng chính vì choã ñoù, nöôùc maét laø hoàng aân. Ñeå hieåu ñöôïc nöôùc maét cuûa ngöôøi khaùc vaø noùi vôùi hoï baèng nöôùc maét cuûa mình laø moät con ñöôøng töû naïn Jerusalem. Ngöôøi ñöùng xem thì nhieàu, nhöng keû khoùc thì chaúng coù bao nhieâu.
Nöôùc maét ôû ñaâu?
Trong traïi tò naïn, toâi thaáy coù nhöõng taâm hoàn laïc loõng, khoâng ngöôøi thaân, khoâng tieàn baïc. Bieån chieàu laø nhöõng noãi vaéng khoân nguoâi. Hoï ngoài moät mình, im laëng, nhìn veà bieån maø khoùc. Trong khi ñoù, coù ngöôøi mang theo ñöôïc vaøng baïc, coù thaân nhaân, hoï bình thaûn beân quaùn caø pheâ, mô ngaøy ñi saém ñoà ôû Hong Kong, Bangkok. Hoï chaúng theå hieåu ñöôïc nhöõng doøng nöôùc maét kia. Vì muoán hieåu, hoï phaûi môøi doøng nöôùc maét ñoù moät ly caø pheâ, moät taám aùo maëc. "Keû naøo coù cuûa ñôøi naøy vaø thaáy anh em noù laâm phaûi tuùng thieáu, laïi khoùa loøng daï laïi ñoái vôùi anh em noù thì laøm sao loøng meán cuûa Thieân Chuùa löu laïi ñöôïc trong noù? (1Yn 3,17). Hai ngaøn naêm tröôùc, hoï ñaõ chaúng hieåu moà hoâi vaø nöôùc maét Chuùa Kitoâ treân ñöôøng töû naïn vì hoï laø keû ñöùng beân leà ñeå xem.
Nöôùc maét ôû ñaâu?
ÔÛ trong nhöõng taâm hoàn tan naùt. Coù nhöõng veát thöông ñau ñôùn cuûa moät ñôøi ngöôøi. Nhöõng ngöôøi thieáu nöõ gaëp traàm luaân treân bieån caû. Hoï ñau khoå. Trong khi ñoù, coù ngöôøi ñem nhöõng chuyeän ñoù ñeå mua vui. Hoï chaúng theå hieåu ñöôïc doøng nöôùc maét kia. Vì hai ngaøn naêm tröôùc hoï cuõng ñaõ loät traàn Ñöùc Kitoâ vaø cöôøi vôùi nhau. "Khi cheá dieãu Ngaøi roài, thì hoï côûi chieác nhung y ñi, cho Ngaøi maëc laïi aùo cuûa Ngaøi, roài hoï ñieäu Ngaøi ñi maø ñoùng ñinh treân thaäp giaù" (Mt 27,31). Ñoùng ñinh keû khaùc cuõng laø thuù vui cuûa moät soá ngöôøi.
Nöôùc maét ôû ñaâu?
Coù nhöõng taâm hoàn laàm lôõ, chæ vì yeáu ñuoái maø chua xoùt. Hoï muoán queân ñi caùi quaù khöù baát haïnh aáy. Nhöng coù keû bieát chuyeän laïi ñem noùi cho ngöôøi khaùc hay ñeå toû ra söï hieåu bieát cuûa mình. Hoï chaúng theå hieåu ñöôïc noãi ñaéng cay kia. Vì, hai ngaøn naêm tröôùc hoï ñaõ muoán neùm ñaù ngöôøi ñaøn baø ngoaïi tình (Yn 8,5). Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, noùi nhöõng khuyeát ñieåm cuûa keû khaùc laø hình thöùc ñeå noùi mình trong saïch. Hoï chæ thua cuoäc khi bò phôi traàn tröôùc maët Ñöùc Kitoâ.
Hai ngaøn naêm tröôùc laø theá, hoâm nay cuõng vaäy, toâi thaáy nhieàu ngöôøi khoùc, nhöng taâm hoàn toâi chaúng rung caûm. Laøm sao coù theå rung caûm, laøm sao coù theå hieåu ñöôïc khi toâi chæ ñöùng xem ngöôøi vaùc thaäp giaù chöù toâi khoâng vaùc thaäp giaù.
*
* *
Trong tình yeâu cuõng coù nöôùc maét. Mai Ñeä Lieân ñaõ khoùc: "Ñöùng ñaøng sau phía chaân Ngaøi, baø khoùc nöùc nôû" (Lc 7,38). Pheâroâ ñaõ khoùc vì choái Thaày: "Vaø Pheâroâ nhôù laïi lôøi Ñöùc Kitoâ ñaõ baùo: Tröôùc khi gaø gaùy, ngöôi ñaõ choái Ta ba laàn. Vaø ra ngoaøi oâng khoùc loùc thaûm thieát" (Mt 26,75). Pheâroâ khoâng noùi gì vôùi Chuùa khi Chuùa nhìn, nhöng chæ khoùc. Mai Ñeä Lieân cuõng vaäy. Hoï chaúng noùi nhöng nöôùc maét ñaõ noùi taát caû. Ñoù laø nhöõng gioït nöôùc maét saùm hoái. Nhöõng gioït nöôùc maét khi bieát mình loãi laàm bao giôø cuõng coù giaù trò cöùu roãi.
Eva ñaõ loãi phaïm. Khi Chuùa hoûi thì Eva ñoå loãi cho con raén. Baø ñaõ khoâng khoùc.
Adong ñaõ loãi phaïm, Khi Chuùa hoûi thì Adong ñoå toäi cho Eva. OÂng ñaõ khoâng khoùc.
Toäi keá ñeán xaåy ra trong gia ñình ñaàu tieân cuûa nhaân loaïi laø Cain gieát em mình. Khi Chuùa hoûi em mình ñaâu, Cain traû lôøi: "Toâi khoâng bieát! Toâi laø ngöôøi giöõ noù aø?" (Kn 4,9). Chaøng ñaõ khoâng khoùc.
OÂi! Nhöõng doøng nöôùc maét ñaõ hieám hoi laøm sao. Vì thuôû ban ñaàu ñaõ thieáu nöôùc maét aên naên, neân baây giôø nöôùc maét gian truaân ôû khaép choán.
Nöôùc maét ñaõ laøm ñoäng loøng Thieân Chuùa. Nöôùc maét xoùa nhoøa quaù khöù. Nöôùc maét môû cöûa töông lai. Nöôùc maét laøm haïnh phuùc phuïc sinh.
Coù nhöõng doøng nöôùc maét hieám hoi bao nhieâu, thì döôøng nhö, cuõng coù nhöõng doøng nöôùc maét dö thöøa baáy nhieâu. Coù ngöôøi khoùc vì maát moät soá cuûa caûi, nhöng laïi chaúng khoùc khi maát Chuùa. Coù ngöôøi khoùc vì bò ngaên caûn moät öôùc mô khoâng chính ñaùng, nhöng laïi chaúng khoùc khi boû lôõ moät giaác mô chính ñaùng ñaõ ñi qua maø khoâng thöïc hieän.
Laïy Chuùa, ñeå hieåu doøng nöôùc maét ñau khoå, con phaûi hoïc thöù vaên phaïm cuûa ngoân ngöõ ñoù, ñoù laø moät traùi tim yeâu thöông, moät coõi loøng coù Chuùa ngöï, moät taâm hoàn khoâng ñöùng xem Chuùa vaùc thaäp giaù maø xuoáng ñöôøng vaùc thaäp giaù vôùi Chuùa.
Nöôùc maét coù caàn khoâng?
Khoùc laø moät aân hueä. Nhöõng traùi tim baèng goã khoâng theå khoùc. Nhöõng taâm hoàn laïnh luøng cuõng chaúng theå rung caûm. Xin haõy daïy con bieát khoùc nhö Pheâroâ, ñöøng chai ñaù nhö Cain. Nöôùc maét coù theå tha thöù moïi loãi laàm cuûa con. Vaø, Nöôùc Trôøi ñaõ môû cöûa cho con caû hai loái. Con coù theå vaøo moät caùch anh huøng nhö caùc thaùnh töû ñaïo, con cuõng coù theå vaøo baèng tieáng khoùc nhö Mai Ñeä Lieân.