Ngaøy 6.12.2001
Göông Nhaân Nghóa
Toáng Töông coâng vaø quaân ñoäi nöôùc Sôû ñang giao chieán ôû ven bôø nöôùc saâu. Binh Toáng ñaõ xeáp haøng traän theá, quaân cuûa Sôû coøn chöa qua soâng.
Höõu tö maõ hieán keá cho Toáng Töông coâng, noùi: "Quaân Sôû nhieàu maø quaân Toáng ít, lôïi duïng luùc hoï qua soâng haøng nguõ chöa chænh teà, ta ñoät nhieân baét ñaàu coâng kích, nhö theá hoï taát bò baïi khoâng coøn nghi ngôø gì caû".
Toáng Töông coâng noùi: "Ta nghe quaân töû noùi: "Hai beân giao chieán, khoâng laøm toån thöông ngöôøi ñaõ bò thöông, khoâng baét nhöõng laõo binh toùc ñaõ ñoám baïc; ngöôøi ôû nôi nguy hieåm, khoâng ñaåy hoï teù xuoáng vöïc saâu; ngöôøi ôû vaøo hoaøn caûnh khoù khaên, khoâng böùc hoï chaïy ñöôøng cuøng; khoâng taán coâng khi ñoäi nguõ chöa thaønh traän theá" - Baây giôø toaøn boä quaân Sôû chöa qua soâng maø chuùng ta ñaõ baét ñaàu taán coâng, ñaây khoâng phaûi laø vieäc ñaïo ñöùc. Vaãn cöù ñeå cho toaøn boä binh lính cuûa hoï qua soâng saép xeáp xong traän theá, roài haõy ñaùnh troáng tieán coâng".
Höõu tö maõ noùi: "Ngaøi khoâng yeâu quyù nhaân daân cuûa ñaát nöôùc mình, ñeå quoác gia bò toån haïi, leõ naøo nhö theá môùi goïi laø ñaïo ñöùc sao?"
Ñôïi sau khi quaân Sôû qua soâng saép xeáp xong traän theá, baáy giôø Toáng Töông coâng môùi haï leänh ñaùnh troáng tieán quaân. Keát quaû binh Toáng ñaïi baïi, Töông coâng bò thöông naëng ôû baép veá, ba ngaøy sau thì cheát.
(Haøn Phi töû)
Suy tö:
Laøm vua moät nöôùc, ñaõ ra traän maø coøn ñem loøng töø bi cuûa quaân töû ñeå nhöôøng nhòn ñoái phöông, töùc laø ñöa quaân mình vaøo choå cheát; khi laâm traän thì caàn giaønh theá thöôïng phong, maïnh duøng söùc, yeáu duøng möu, ñoù laø caên baûn cuøa ngöôøi caàm quaân. Ñaõ muoán nhöôøng ñoái phöông, thì chi baèng ñem ñaát nöôùc toaøn quoác cuûa mình maø daâng cho ñòch quaân, coøn hôn ñem quaân ra chieán ñaáu. Toáng Töông coâng ñaõ laøm moät vieäc "nhaân töø quaân töû" neân ñaõ thua maø laïi coøn maát maïng.
Trong ñôøi soáng linh thieâng cuõng theá, ñaõ chieán ñaáu thì phaûi chieán ñaáu tôùi cuøng, khoâng nhaân nhöôïng; vôùi toäi loãi maø nhaân nhöôïng thì chæ coù thua cho ñeán thua; vôùi xaùc thòt cuõng theá, ñöøng nhaân töø kieåu quaân töû: caû muøa chay aên chay roài, baây giôø "aên buø" cho thoûa loøng; toäi naày khoâng quan troïng, ñi xöng toäi laø xong ngay; hi sinh trong loøng, Chuùa bieát laø ñöôïc roài.v.v... ñoù laø nhöõng nhaân nhöôïng kieåu quaân töû.
Toâi cuõng ñaõ nhieàu laàn nhaân nhöôïng kieåu ñoù vôùi xaùc thòt, vôùi nhöõng ñam meâ taàm thöôøng, khieán cho toâi ngaøy caøng xa Chuùa hôn maø khoâng bieát./.
Lm. Nhaân Taøi, csjb.
(dòch vaø vieát suy tö)