Moi ngay mot cau chuyen

Ñaëc bieät laø tìm haïnh phuùc trong gia ñình, hoaëc noùi: laøm sao ñeå gia ñình coù haïnh phuùc, thì cuõng theá thoâi. Con ngöôøi ta ai cuõng muoán soáng haïnh phuùc, ai cuõng muoán coù haïnh phuùc, maø gia ñình haïnh phuùc thì tuyeät vôøi hôn taát caû moïi söï treân theá gian naøy, nhöng laøm theá naøo ñeå coù haïnh phuùc chöù?

Haïnh phuùc, coù raát nhieàu ñònh nghóa: ñoái vôùi ngöôøi ngheøo thì haïnh phuùc cuûa hoï chính laø coù tieàn, coù côm aên ngaøy hai böõa, coù aùo coù quaàn maëc laø ñuû roài; haïnh phuùc ñoái vôùi ngöôøi giaøu coù thì muoán coù nhieàu tieàn hôn, coù quyeàn theá hôn; ñoái vôùi caùc baïn treû thì haïnh phuùc laø coù moät ngheà nghieäp oån ñònh, coù tieàn leû ñeå xaøi, vaø coù moät coâ boà deå thöông, xinh xaén laø nhaát treân ñôøi... ... vaø nhöõng öôùc mô haïnh phuùc khaùc maø con ngöôøi muoán coù trong cuoäc soáng hieän taïi.

Nhöng taát caû nhöõng ñieàu aáy khoâng phaûi laø haïnh phuùc, bôûi vì coù tieàn thì muoán coù tieàn nhieàu hôn, coù tieàn nhieàu hôn thì aên khoâng ngon mieäng, nguû khoâng ngon giaác, vì sôï... troäm, maø soáng trong lo sôï thì laøm sao maø coù haïnh phuùc ñöôïc chöù? Vaø caùc baïn treû ñaõ coù ngöôøi yeâu, thì ngaøy ñeâm ñeàu soáng trong noåi lo, lo bò maát vieäc, lo bò boà giaän, lo bò boà ñaù, lo ñuû thöù. Nhö theá thì laøm sao maø coù haïnh phuùc ñöôïc.

Haïnh phuùc, khoâng phaûi töï treân trôøi rôi xuoáng cho mình höôûng, cuõng chaúng phaûi ai cho mình caû, nhöng chính laø do mình töï taïo laáy haïnh phuùc cho mình (caùc nhaø coá vaán, caùc chuyeân gia veà gia ñình, cuõng chæ ñöa ra cho ta nhöõng phöông phaùp, nhöõng lôøi khuyeân maø thoâi). Vaø khi ñaõ coù haïnh phuùc roài, thì laøm theá naøo maø giöõ ñöôïc noù?

Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng neân Adong, ñaët oâng ôû trong vöôøn ñòa ñaøng, töùc laø vöôøn haïnh phuùc, Ngaøi ban cho oâng moät tình yeâu (baø Eva), ñaõ ban cho oâng moïi thöù caàn duøng cho cuoäc soáng nhö aên, uoáng, maø khoâng caàn phaûi laøm luïng moãi ngaøy 8 tieáng ñoàng hoà nôi coâng xöôûng, nôi nhaø maùy laøm chi cho meät nhoïc, Ngaøi cuõng ñaõ ban cho oâng moïi thöù trong vöôøn laøm sôû höõu cuûa mình, ban cho oâng quyeàn cai quaûn vuõ truï... ... Toùm laïi: Thieân Chuùa ñaõ ban cho oâng vaät chaát (coù ñuû moïi thöù caàn duøng), danh vò (laøm con ngöôøi) vaø quyeàn löïc (treân moïi loaøi ôû maët ñaát) ñeå oâng ñöôïc haïnh phuùc, vaø haïnh phuùc nhaát laø ñöôïc soáng maõi vôùi Thieân Chuùa.

Nhöng oâng Adong ñaõ ñaùnh maát taát caû haïnh phuùc aáy (lyù do taïi sao thì khoûi caàn noùi laïi vì ai cuõng bieát). Nguyeân toå ñaõ ñaùnh maát haïnh phuùc, thì con chaùu baây giôø vaø maõi maõi sau naøy ñeàu ñi tìm laïi haïnh phuùc aáy.

Maø caùi haïnh phuùc lôùn nhaát, theo toâi, chính laø haïnh phuùc gia ñình.

Ngöôøi ta thöôøng noùi: Gia ñình laø nhaø tröôøng ñaàu tieân, laø nôi ñaøo taïo con ngöôøi; ngöôøi ta thöôøng quan nieäm raèng, gia ñình laø caùi maét xích lieân keát xaõ hoäi thaønh moät khoái ñoaøn keát... Neáu gia ñình khoâng coù kæ cöông, khoâng coù moät neàn giaùo duïc toát, thì seõ saûn sinh ra moät theá heä treû khoâng coù ñaïo ñöùc, gaây nguy haïi cho xaõ hoäi. Maø con caùi trong gia ñình ñöôïc giaùo duïc toát theá naøo ñöôïc khi maø boá meï "côm khoâng laønh, canh khoâng ngoït". Maáy naêm trôû laïi ñaây, taïi Saigon baùo chí ñaõ ñaêng nhieàu tin töùc: nhöõng phaàn töû toäi phaïm thanh thieáu nieân ñeàu laø nhöõng ñöùc con nhaø giaøu coù, con caùn boä cao caáp, taát nhieân chuùng noù coù raát nhieàu tieàn vaø cuõng raát... tuùng tieàn. Nhieàu tieàn laø vì cha meï coù tieàn cho chuùng noù xaøi chôi quen roài, ñeán khi khoâng coøn tieàn nöõa thì ñi giöït daây chuyeàn cuûa ngöôøi ñi ñöôøng, ñi aên caép ñeå huùt, ñeå chích choaùc, ñeå aên nhaäu, ñeå bao gaùi, ñoù khoâng phaûi laø tuùng tieàn sao?

Nguyeân nhaân chính khoâng phaûi laø con caùi, maø laø taïi boá meï. Sau khi con caùi bò coâng an baét, boá meï môùi bieát laø con mình ñi buïi, lyù do: bôûi boá meï chæ bieát lo vieäc kieám tieàn, chæ lo vieäc beân ngoaøi xaõ hoäi, maø khoâng, hoaëc raát ít ngoù ngaøng tôùi con caùi. Nhöng nguyeân nhaân lôùn nhaát chính laø boá meï khoâng coøn yeâu thöông nhau nöõa, nghóa laø boá meï khoâng coøn soáng haïnh phuùc beân nhau nöõa, coù theå laø ñaõ li dò, ñöôøng ai naáy ñi, cuõng coù theå laø ñaõ li thaân, oâng aên chaû baø aên nem, hueà caû ñaùm. Ñaây chính laø ñieàu maø toâi muoán noùi vôùi caùc baïn treû, bôûi vì, neáu baïn khoâng ñi tu laøm linh muïc hay laøm baø phöôùc, thì caùc baïn seõ laäp gia ñình, nghóa laø ñi kieám "caùi xöông söôøn" cuûa mình, ñeå thuû thæ, ñeå aâu yeám "caùi xöông söôøn" cuûa mình môùi kieám laïi ñöôïc. Hay noùi caùch vaên veû hôn laø: caùc baïn seõ keát hoân vôùi moät ngöôøi xa laï, nhöng raát gaàn guõi, ñeå thaønh laäp moät gia ñình, maø moät gia ñình ñuùng nghóa cuûa noù laø laø: cha + meï + con. Neáu thieáu moät trong ba, thì seõ khoâng ñuùng nghóa moät gia ñình thaät söï.

Theo caùc nhaø ñaïo ñöùc hoïc phaân tích thì muoán gia ñình ñöôïc haïnh phuùc phaûi coù 5 yeáu toá hoaëc 5 coù sau ñaây:

Chuùng ta cuøng nhau tìm hieåu töøng caùi "Coù" ñeå coù theå giuùp cho baûn thaân hoaëc giuùp yù kieán cho ai ñoù muoán hoûi veà ñieàu kieän ñeå gia ñình coù ñöôïc haïnh phuùc.

Ñaây laø tình yeâu song phöông, nghóa laø hai ngöôøi cuøng töï nguyeän yeâu nhau, chöù khoâng phaûi bò eùp buoäc, khoâng phaûi yeâu ñeå ñöôïc höôûng gia taøi... ...nghóa laø moät tình yeâu maø hai ngöôøi nam nöõ "nhìn thaáy mình" trong ngöôøi mình yeâu. Khoâng theå noùi laø tình yeâu, neáu moät trong hai ngöôøi lôïi duïng ngöôøi kia, hoaëc yeâu giaû vôø, yeâu ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích. Tình yeâu khoâng töï noù maø ñeán, nhöng töø hai con tim rung nhòp, hoøa hôïp nhö daây ñaøn rung leân döôùi baøn tay kì dieäu cuûa ngöôøi ngheä só vó ñaïi: Thieân Chuùa.

Chính Thieân Chuùa laø taùc giaû cuûa tình yeâu, nhöng Ngaøi khoâng ñem tình yeâu ñoù aán ñònh, hay baét anh naày phaûi yeâu coâ noï, maø laø ñeå cho tình yeâu bay boãng, lô löõng trong aùnh maét, trong cöû chæ, trong con tim, trong lôøi noùi cuûa moät "nöûa con ngöôøi", vaø töï noù -tình yeâu- ñi tìm "nöûa con ngöôøi" coøn laïi cuûa mình, ñeå trôû thaønh "moät" trong hai, ñoù chính laø tình yeâu (xin coi baøi noùi chuyeän - tình yeâu).

Nhö vaäy caùi coù thöù nhaát ñeå taïo neân haïnh phuùc gia ñình chính laø tình yeâu song phöông, tình yeâu chung thuûy, khoâng ai choái caõi ñöôïc.

Moät tuaàn sau leã Giaùng Sinh naêm noï, coù moät coâ vôï treû gaëp toâi noùi: "Thaày bieát khoâng (1) con muoán cheát cho roài, thaèng choàng con noù khoâng cho con ñi leã ñeâm Noel, leã saùng noù cuõng chaúng cho con ñi, con chaùn quaù"... Toâi noùi ñuøa: "Sao laïi laø thaèng choàng con, phaûi goïi laø anh, hay oâng xaõ chöù?"- Coâ ta noùi tieáp: "Thaày coi, ñeâm Noel noù baét con ôû nhaø laøm ñoà nhaäu ñeå noù nhaäu vôùi baïn beø, coøn noùi con ñi leã ñeå heïn hoø vôùi trai chöù leã gì maø leã, coøn leã saùng (25.12) thì noù noùi ñi Vuõng Taøu chôi, baét con ñi theo".

Cuøng moät tín ngöôõng, töùc laø hai ngöôøi cuøng chung moät nieàm tin, thì khoâng nhöõng hoï tìm ñöôïc nhöõng nieàm an uûi trong nieàm tin cuûa mình, maø chính baûn thaân cuûa hoï cuõng nhaän thaáy raèng, tình yeâu ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng Ñöùc tin, ñem laïi cho hoï nhöõng xaùc tín khi gaëp khoù khaên, vaø bieát thoâng caûm cho nhau, ít nöõa laø trong nieàm tin vaøo Ñöùc Kitoâ.

Taïi moät nhaø thôø noï, trong nhaø thôø coù moät haøng gheá, maø theo thoùi quen, giaùo daân khoâng ai ngoài hoaëc quøy ôû ñoù caû, bôûi vì ai cuõng bieát ñoù laø haøng gheá cuûa moät gia ñình, maø moãi laàn ñi döï thaùnh leã, thì caû boá meï, con caùi ñeàu cuøng quyø ngoài ôû haøng gheá aáy, khoâng phaûi laø hoï "xí" tröôùc haøng gheá aáy, maø laø chính giaùo daân, ngöôøi ta toân troïng moät gia ñình maø moãi laàn tham döï thaùnh leã, ñeàu coù ñaày ñuû caû gia ñình. Hoï giaøu ngheøo ra sao khoâng ai bieát, nhöng ngöôøi ta ñeàu bieát roõ hoï laø moät gia ñình kính Chuùa. Ñoù khoâng phaûi laø haïnh phuùc sao?

Tröôùc Coâng Ñoàng chung Vatican II, ngöôøi coâng giaùo khoâng ñöôïc keát hoân vôùi ngöôøi khaùc ñaïo, xem ra Giaùo Hoäi coù lyù do chính ñaùng ñeå baûo veä haïnh phuùc gia ñình. Sau Coâng Ñoàng Vatican II, Giaùo Hoäi ñaõ môû roäng nhieàu trong moïi laõnh vöïc, trong ñoù coù: ngöôøi coâng giaùo ñöôïc pheùp keát hoân vôùi ngöôøi khaùc ñaïo. Dó nhieân ngöôøi coù ñaïo phaûi luoân gìn giöõ Ñöùc Tin cuûa mình, vaø tìm caùch ñöa ngöôøi baïn cuûa mình trôû thaønh Kitoâ höõu. Vaø ngöôøi khaùc ñaïo phaûi cam ñoan ñeå cho baïn mình töï do tham döï caùc leã nghi cuûa ñaïo Coâng Giaùo.

Khoâng cuøng tín ngöôõng, treân thöïc teá, cuõng coù nghóa laø moät cuoäc chieán tranh laïnh ñang aâm thaàm hình thaønh trong yù thöùc cuûa ngöôøi khoâng coâng giaùo (vôï hoaëc choàng), neáu hoï hieåu vaø yù thöùc ñöôïc nieàm tin cuûa ngöôøi baïn mình, thì khoâng coù gì phaûi lo ngaïi. Nhöng neáu hoï khoâng hieåu vaø coù khi ñöa ñeán thaùi ñoä gheùt ñaïo, vaø laøm khoù deå cho ngöôøi baïn cuûa mình nhö tröôøng hôïp cuûa caâu chuyeän treân, thì thaät laø moät söï ñaùng tieác, vaø aûnh höôûng laâu daøi treân gia ñình, con caùi.

Coù moät laàn daïy giaùo lyù hoân nhaân cho moät ñoâi baïn treû khoâng cuøng moät toân giaùo (oâng choàng khoâng phaûi laø Kitoâ höõu), thuù thaät, trong loøng toâi khoâng vui chuùt naøo caû, bôûi khi nhìn thaáy daùng veû chìu chuoäng, nuõng nòu, laõ lôi cuûa coâ gaùi ñoái vôùi anh chaøng, toâi thaàm bieát raèng, anh chaøng naày chaúng thích gì Chuùa Meï caû, tröôùc sau gì cuõng haønh haï coâ vôï vaø baét vôï phaûi töø giaõ... nhaø thôø cho maø coi. Vaø ñuùng nhö theá, khoâng nhöõng caám vôï khoâng ñöôïc ñeán nhaø thôø döï thaùnh leã, maø oâng coøn caám khoâng ñöôïc röûa toäi cho con caùi, ñoù laø chöa keå tôùi aûnh höôûng cuûa boá meï choàng coù thaønh kieán vôùi ñaïo Coâng Giaùo.

Nhö vaäy, coù cuøng moät tín ngöôõng, cuõng laø moät yeáu toá ñeå ñem laïi haïnh phuùc cho gia ñình vaäy.

Ñaïo ñöùc maø toâi muoán noùi ôû ñaây, khoâng phaûi laø loaïi ñaïo ñöùc cuûa caùc dì phöôùc, phaûi ñi daâng leã moãi ngaøy, phaûi laàn chuoåi Maân Coâi moãi ngaøy, hoaëc nhö caùc Linh muïc, moãi ngaøy phaûi ñoïc ít laø 5 laàn giôø kinh phuïng vuï (PVCGK) (2), hoaëc laø nhö caùc cuï giaø raûnh vieäc ñeán nhaø thôø caàu nguyeän, ñoïc kinh rieát cho ñeán giôø aên thì veà nhaø. Ñaïo ñöùc maø toâi noùi ôû ñaây "nheï" hôn moät chuùt, ñoù chính laø "bieát" boån phaän cuûa mình ñoái vôùi gia ñình (vôï, choàng, con caùi).

Trong gia ñình, ngöôøi choàng khoâng coù ñaïo ñöùc thì khoâng bieát lo troøn boån phaän cuûa mình, naøy nheù, ngöôøi choàng khoâng coù ñaïo ñöùc thì suoát ngaøy leø nheø chöûi maéng vôï con, vì laø bôïm nhaäu; cuoái thaùng laõnh löông thì cuøng baïn beø ñi nhaäu bia oâm, haùt karaokeâ... ...moïi vieäc trong nhaø thì hoaøn toaøn moät tay vôï troâng coi, nhöng oâng choàng laïi khoâng bieát ñieàu aáy, cöù laáy quyeàn laøm choàng maø xöû teä vôùi vôï con.v.v... ñoù laø nhöõng oâng choàng nhaø ngheøo khoâng coù ñaïo ñöùc. Coøn nhöõng oâng choàng nhaø giaøu coù khoâng coù ñaïo ñöùc thì sao? Ñoïc qua baùo chí chuùng ta thaáy nhöõng oâng choàng loaïi naøy, thì sa ñaø trong töù ñoå töôøng, noùi khoâng noåi. Nhöõng haïng oâng choàng nhö theá, thì laøm sao maø ñem laïi haïnh phuùc cho gia ñình ñöôïc.

Vaø nhöõng baø vôï khoâng coù ñaïo ñöùc, xeùt cho cuøng, caøng teä haïi hôn caû oâng choàng khoâng coù ñaïo ñöùc! Moät baø vôï khoâng coù ñaïo ñöùc thì suoát ngaøy la caø haøng xoùm, heát noùi xaáu nhaø naøy ñeán nhaø noï, heát con meï naøy ñeán thaèng cha kia, vaø khi heát chuyeän ñeå noùi, thì ñem chuyeän choàng con ra "ñaáu toá" vôùi haøng xoùm: naøo laø thaèng choàng nhaø toâi chaúng bieát laøm gì caû, chæ bieát ñaïp xích-loâ, maùnh mung chaúng bieát, thaät thua nhöõng thaèng ñaøn oâng khaùc; hoaëc laø: choàng chò sao maø gioûi quaù vaäy, bieát chìu chuoäng vôï con, bieát... ..., ñuû thöù lôøi leû ñeå toá khoå choàng mình. Moät ngöôøi vôï khoâng coù ñaïo ñöùc thì haèng ngaøy ñaùnh phaán moâi son, aùo quaàn loøe loeït ñi khoe vôùi thieân haï, trong luùc ñoù, con caùi nheo nhoùc, côm khoâng coù aên, aùo quaàn raùch vaù traêm choå, choàng ñi laøm ñaàu taét maët toái ñeå kieám tieàn, toái veà chaúng thaáy côm nöôùc gì caû, thöû hoûi thaèng choàng naøo maø khoâng buoàn khoâng böïc töùc chöù? Vaø theá laø to tieáng, ñaùnh ñaäp, chöûi bôùi nhau. Nhö vaäy thì laøm gì maø coù haïnh phuùc?

Traùi laïi, moät oâng choàng coù ñaïo ñöùc thì bieát chu toaøn boå phaän cuûa moät ngöôøi cha, ngöôøi choàng trong gia ñình, bieát yeâu thöông vôï, bieát giaùo duïc con caùi theo tinh thaàn Phuùc AÂm, nghóa laø bieát thöïc haønh Ñöùc AÙi ngay trong cuoäc soáng gia ñình, bieát yù thöùc vai troø to taùt maø Thieân Chuùa ñaõ "phaân quyeàn" cho, ñeå tieáp tuïc taïo ra con ngöôøi môùi, söï soáng môùi maø khoâng oaùn traùch, than van. Cuõng vaäy, ngöôøi vôï coù ñaïo ñöùc thì nhö vieân kim cöông quyù baùu cuûa ngöôøi choàng (Cn 31, 10), noù taêng theâm nieàm haõnh dieän cho ngöôøi choàng vaø cho con caùi: "Naøng khoân ngoan trong lôøi aên tieáng noùi, vaø dòu daøng khi daïy doã baûo ban" (Cn 31, 26). Ngöôøi vôï ñaïo ñöùc khoâng bao giôø ñem chuyeän choàng con ra noùi xaáu vôùi haøng xoùm, khoâng to tieáng khi choàng meät nhoïc, khoâng boû maëc choàng gaùnh vaùc vieäc nhaø moät mình. Ngöôøi vôï ñaïo ñöùc bieát daïy doå con caùi kính Chuùa yeâu ngöôøi, laø ngöôøi bieát chia seû, bieát nhu caàu cuûa con caùi maø höôùng daãn chuùng noù. Trong gia ñình, aûnh höôøng cuûa ngöôøi meï treân con caùi raát nhieàu, do ñoù, coù ñöôïc moät ngöôøi vôï ñaïo ñöùc, theo toâi, thì hôn caû vieân kim cöông quyù baùu vaïn laàn (duø nghóa boùng laãn nghóa ñen), vì vieân kim cöông duø coù ñaét giaù bao nhieâu laàn chaêng nöõa, thì cuõng chæ laø haït kim cöông voâ tri, ñeå trang söùc, noù khoâng theå daïy doå moät theá heä (vaø hôn theá nöõa) trôû neân ngöôøi toát ñöôïc, nhöng chính ngöôøi meï laïi laøm ñöôïc chuyeän aáy, vì khi daïy doå con caùi mình soáng ñaïo ñöùc, thì baø meï ñaõ chuaån bò xaây döïng moät theá heä töông lai cuûa con mình toát ñeïp roài vaäy. Coù moät ngöôøi vôï nhö theá thì 100 vieân kim cöông cuõng khoâng theøm, chöù ñöøng noùi 1 vieân. Khoâng bieát caùc baïn treû thích 100 vieân kim cöông hay thích 1 ngöôøi vôï phuùc haäu ñaïo ñöùc nhö theá ? Vaäy thì yeáu toá thöù ba naày, cuõng ñem laïi haïnh phuùc cho gia ñình chuùng ta vaäy!

Tröôùc naêm 1975, toâi coù nghe qua baøi haùt "Tuùp leàu lí töôûng" do ñoâi ca só noåi tieáng haùt, ñuùng laø baøi haùt vui nhoän vaø "lí töôøng hoùa" tình yeâu. Baøi haùt ñaïi khaùi laø: moät tuùp leàu, trong ñoù coù 2 quaû tim vaøng (töùc laø chaøng vaø naøng, chöù khoâng phaûi baèng vaøng thöù thieät ñaâu maø ham), ñöôïc xaây döïng baèng duyeân baèng tình, chöù khoâng baèng tieàn. Lí töôûng quaù ñi chöù! Vaø thôøi nay, töùc laø thôøi ñaïi ngaøy nay, cuõng coù nhöõng "ñoâi tim vaøng" nhö theá, hoï yeâu nhau maø khoâng caàn... aên uoáng, cuõng khoâng caàn ... aùo quaàn maëc (tieàn ñaâu maø mua saém), bôûi vì hoï chæ caàn moät tuùp leàu tranh laø ñuû roài. Moät tuùp leàu tranh, hai traùi tim vaøng vaø moät baày con thô, ñuùng laø lí töôûng. Nhöng neáu coù gioù baõo caáp 12 thì coøn tuùp leàu tranh khoâng? Nhaø xaây beâ toâng coát saét cuõng coøn saäp nöõa chöù ñöøng noùi laø tuùp leàu tranh; vaø khi con caùi beänh hoaïn, thieáu aên, thieáu maëc, thì coøn coù hai quaû tim vaøng nöõa hay khoâng, hay trôû thaønh hai quaû tim... ñaát seùt vôõ naùt vì tuùp leáu tranh doät naùt vaø baày con ñoùi meo nheo nhoùc? Tuy laø moät baøi haùt, nhöng chuùng ta cuõng neân thaáy thöïc teá cuûa cuoäc soáng. Hai quaû tim vaøng, duø yeâu nhau ñeán ñaâu chaêng nöõa, cuõng khoâng theå ngaøy ngaøy nhìn nhau maø soáng, hay caïp ñaát maø aên, nhöng phaûi ñi laøm vieäc. Thaùnh Phaoloâ Toâng ñoà ñaõ noùi raát thöïc teá: "Ai khoâng laøm thì ñöøng coù aên". Do ñoù, chuùng ta phaûi coù ngheà nghieäp, moät ngheà oån ñònh, bôûi vì: nhaát ngheä tinh, nhaát thaân vinh. Khoâng nhaát thieát phaûi laøm baùc só, kæ sö hay nhaø giaùo... chæ caàn moät ngheà cho thoâng, cho raønh, thì seû coù tieàn baïc vaät chaát, maëc duø tieàn baïc khoâng phaûi laø yeáu toá cuûa haïnh phuùc, nhöng noù cuõng coù moät phaàn quyeát ñònh haïnh phuùc trong gia ñình. Khoâng coù tieàn, chuùng ta seõ khoâng coù nhöõng vaät duïng trong gia ñình, khoâng coù tieàn, con caùi chuùng ta khoâng ñöôïc ñeán tröôøng hoïc... Duø nam nöõ bình ñaúng, nhöng bình ñaúng ôû ngoaøi xaõ hoäi, coøn trong gia ñình, theo toâi, ngöôøi choàng vaãn laø soá moät, maø caùc baø vôï phaàn ñoâng cuõng thích nhö theá, chæ coù nhöõng baø vôï naøo döû tôïn nhö sö töû Haø Ñoâng, môùi thích mình treân cô oâng choàng thaät thaø cuûa mình. Vì vaäy, choàng phaûi coù moät ngheà nghieäp ñeå ñem laïi haïnh phuùc cho gia ñình. Toâi ñaõ thaáy nhöõng baïn thanh-nieân-lôùn-tuoåi chöa laäp gia ñình, vì chöa coù moät ngheà nghieäp nhaát ñònh ñeå baûo ñaûm cuoäc soáng cho moät gia ñình töông lai. Toâi cuõng thaáy (vaø cuõng daïy giaùo lyù cho hoï) nhöõng baïn treû keát hoân maø khoâng coù moät ngheà nghieäp naøo caû, khi ñöôïc hoûi taïi sao, thì hoï chæ cöôøi vaø noùi: trôøi sinh voi, thì sinh coû. Ñuùng laø coù... ñöùc tin to lôùn vaø cuõng lieàu gheâ gôùm. Treân theá giôùi naïn thaát nghieäp ngaøy caøng gia taêng ñaùng keå, ôû Vieät Nam cuõng theá, nhöng khoâng phaûi vì thaát nghieäp nhieàu maø vaät giaù reû ñi, hay laø ñôïi caùc coâng ty baùn haï giaù (haï giaù vì quaù haïn) roài mua, nhöng duø cho ñaïi haï giaù nhö baùnh trung thu heát "ñaùt", mua moät caùi taëng moät caùi chaêng nöõa, thì cuõng phaûi coù tieàn maø mua ñeå ñöôïc taëng chöù! Traùch nhieäm ngöôøi choàng trong gia ñình raát naëng neà, moät traùch nhieäm maø neáu suy nghó cho thaät thaáu lí thaáu ñaùo, thì quaû laø ñaùng sôï thaät, bôûi Thieân Chuùa bieát caùi ñaùng sôï aáy cuûa caùc oâng choàng, neân ñaõ ban cho caùc oâng choàng moät ngöôøi baïn ñöôøng, baïn ñöôøng ñaây khoâng phaûi laø baïn ñöùng nôi ñöôøng Huyeàn Traân coâng chuùa, hay ñöôøng Leâ Hoàng Phong (1), cuõng chaúng phaûi laø baïn nhaäu nheït "caày tô" beân leà ñöôøng Coáng Quyønh, maø laø moät ngöôøi baïn ñöôøng ñuùng nghóa cuûa noù: ñöôøng cuûa ñôøi ngöôøi, ñoù chính laø ngöôøi vôï, laø "xöông söôøn", laø "moät nöõa coøn laïi" cuûa mình, maø ngöôøi ñaøn oâng ñaõ "tìm laïi" ñöôïc sau nhieàu ngaøy thaùng suy nghó, baøn hoûi vôùi boá meï, vôùi cha sôû vaø vôùi... "xöông söôøn" tuyeät vôøi cuûa mình, töùc laø ngöôøi vôï ngaøy hoâm nay vaäy. Chính naøng - chöù khoâng ai khaùc - seõ cuøng ñi vôùi choàng suoát quaõng ñôøi, chia seû nhöõng vui buoàn, nhöõng lo aâu cuûa hoâm nay vaø cuûa ngaøy mai vôùi choàng. Ngöôøi vôï, tuy laø lo coâng vieäc noäi trôï, nhöng neáu coù moät ngheà nghieäp ñeå phuï vôùi choàng veà kinh teá gia ñình, thì tuyeät vôøi khoâng cheâ vaøo ñaâu ñöôïc. Chaúng haïn nhö khi choàng ñau oám beänh hoaïn khoâng theå ñi laøm ñöôïc, thì ngheà nghieäp cuûa vôï seõ ñôõ ñaàn cho choàng bieát bao nhieâu maø keå. Maø xaõ hoäi ngaøy nay, choàng vôï ñeàu ñi laøm vieäc, vì tieàn löông cuûa moät ngöôøi khoâng ñuû trang traõi vieäc nhaø, cho neân, coù moät ngheà nghieäp laïi caøng quan troïng hôn. Nhö vaäy, yeáu toá ngheà nghieäp cuõng laø khaâu quyeát ñònh haïnh phuùc gia ñình vaäy!

Ñaây laø yeáu toá cuoái cuøng trong vieäc giöõ gìn haïnh phuùc gia ñình. Baïn ñaõ thaáy caây ñu ñuû coøi coït chöa, noù oám tong oám teo, cao ngheàu ngheäu, vaøi ngoïn laù löa thöa treân ñaàu, vaø nhöõng quaû ñu ñuû thì oám o gaày coøm, ñung ñöa theo gioù nhö muoán ruïng... Taát caû moïi ngöôøi beänh (nam vaø nöõ) cuõng ñeàu nhö nhau: oám o, noùi khoâng ra hôi, ñi khoâng noåi, maét saâu maù hoùp, bieáng aên... Toùm laïi laø khoâng nhìn thaáy sinh khí nôi hoï. Trong gia ñình, choàng vôï laø hai truï coät choáng ñôû gia ñình, nhöng neáu hai truï coät naøy bò moái moït ñuïc naùt, thì coù theå choáng noåi gia ñình khoâng? Do ñoù, söùc khoûe laø moät ñieàu raát quan troïng, quan troïng vì: söùc khoûe quyù hôn vaøng, vì coù söùc khoûe laø coù taát caû. Xeùt veà maët theå xaùc maø noùi Moät ngöôøi meï beänh hoaïn, seõ sinh ra nhöõng ñöùa con beänh hoaïn, coøi coït. Nhöng moät ngöôøi meï maïnh khoûe seõ sinh ra nhöõng ñöùa con maïnh khoûe vaø thoâng minh. Xeùt veà maët tinh thaàn maø noùi Moät ngöôøi vôï beänh hoaïn, thì tinh thaàn sa suùt, taâm thaàn baát ñònh, baø seõ trôû neân bi quan yeám theá vôùi cuoäc soáng, trôû neân caùu gaét vôùi choàng con. Nhöng moät ngöôøi vôï maïnh khoûe seõ laøm cho gia ñình coù tieáng cöôøi vui, vì baø chính laø nieàm vui cuûa choàng con. Coøn oâng choàng beänh hoaïn thì nhö thheá naøo? Toâi coù quen bieát moät gia ñình, choàng nghieän röôïu maø trôû neân beänh naëng, moïi vieäc ñeàu do baø vôï vaø con caøi ñaûm ñang, nhöng beänh laâu ngaøy khoâng thuyeân giaûm, keát quaû: vôï chaùn naûn trôû thaønh keû côø baïc, ñoà ñaïc trong nhaø baùn daàn ñeå lo cho choàng vaø ñeå coù tieàn ñaùnh baïc, con trai thì boû nhaø ra ñi, con gaùi cuõng ñi laøm ñó, cuoái cuøng oâng cheát trong coâ ñôn. Vaäy thì, coù söùc khoûe cuõng laø ñieàu raát caàn thieát cho haïnh phuùc gia ñình, maø neáu khi coøn treû, chuùng ta bieát luyeän taäp thaân theå, bieát quyù söùc khoûe, thì lo gì maø khoâng ñem laïi haïnh phuùc cho gia ñình töông lai cuûa mình chöù! Toùm laïi, naêm yeáu toá treân ñaây, chính laø söï ñuùc keát qua quaù trình nghieân cöùu cuûa caùc nhaø ñaïo ñöùc hoïc, theo toâi, noù ñuùng laø nhöõng yeáu toá raát caàn thieát maø raát thöïc teá ñeå giöõ gìn vaø ñem laïi haïnh phuùc cho gia ñình. Noù khoâng lí thuyeát chuùt naøo caû, nhöng raát gaàn beân caïnh chuùng ta, trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy cuûa chuùng ta. Chuùng ta thöôøng hay ñi tìm haïnh phuùc ôû ñaâu xa xaêm treân maây treân gioù, maø khoâng ñeå yù ñeán caùi caên baûn ñeå ñöôïc haïnh phuùc ñang ôû keà beân chuùng ta. Caùc baïn treû, chuùc caùc baïn ñöôïc haïnh phuùc trong cuoäc soáng gia ñình sau naøy.

Ghi chuù:

(1) Hoài ñoù toâi coøn laø moät ñaïi chuûng sinh.

(2) Phuïng vuï caùc giôø kinh: Caùc linh muïc phaûi ñoïc laø kinh saùch, kinh Saùng, kinh tröa, kinh Chieàu vaø kinh toái, Phoù teá thì khoâng ñoïc Kinh Saùch. Nhöng vaãn phaûi ñoïc caùc kinh khaùc.