Ngaøy 4-1-2002
Vì Nöôùc Maø Yeâu Maïng Soáng
Nhung Di phaûn boäi nöôùc Teà boû chaïy qua nöôùc Sôû, gaëp luùc thôøi tieát raát laïnh, cöûa thaønh nöôùc Sôû laïi ñoùng kín, neân ñaønh phaûi nghæ ngoaøi trôøi cuøng vôùi ñeä töû.
Nöûa ñeâm haøn khí laïnh thaáu xöông, Nhung Di noùi vôùi teân ñeä töû: "Con côûi aùo ñöa cho thaày maëc, ta môùi khoûi bò cheát coùng; ta côûi aùo ta ñeå con maëc, con cuõng coù theå duy trì söï soáng. Ta laø trí thöùc cuûa nöôùc nhaø (nhaân taøi cuûa quoác gia), vì daân chuùng, ta phaûi quyù troïng sinh meänh cuûa mình; con laø ngöôøi thaáp keùm khoâng gioáng nhö ta, neân khoâng caàn phaûi quyù troïng thaân theå cuûa mình, con neân ñöa aùo cuûa con cho thaày maëc".
Ñeä töû traû lôøi: "Con laø ngöôøi thaáp keùm khoâng gioáng ai, laøm sao coù theå coù phaåm chaát cao thöôïng, maø daùm côûi aùo cho ngöôøi trí thöùc cuøa nöôùc nhaø maëc chöù?"
Nhung Di thôû daøi noùi: "AÙi daø! Lyù töôûng xaõ hoäi cuûa ta, nhìn laïi thì khoâng theå thöïc hieän ñöôïc!"
Noùi xong, lieàn côûi aùo ñöa cho teân ñeä töû, nöûa ñeâm thì bò cheát coùng, maø teân ñeä töû thì laïi soáng.
(Löõ thò xuaân thu)
Suy tö:
Ngöôøi coù hoïc thì thôøi buoåi naøo cuõng ñöôïc moïi ngöôøi neå nang, neå nang chöù khoâng phaûi laø kính troïng hoaëc kính neå.
Nhöng ngöôøi ñöôïc moïi ngöôøi kính troïng vaø kính neå chöa chaéc laø ngöôøi hoïc nhieàu hoïc cao, maø laø do ñaïo ñöùc vaø cuoäc soáng cuûa hoï khieán cho moïi ngöôøi ñem loøng kính troïng.
Ngöôøi ta phaân bieät: ngöôøi coù hoïc laø ngöôøi ñaõ coù... ñi hoïc, thöôøng laø baäc trung hoïc trôû leân; nhöng ñeå ñöôïc goïi laø ngöôøi trí thöùc thì phaûi laø töø ñaïi hoïc trôû leân. Nhöng duø cho laø ngöôøi coù hoïc hay laø ngöôøi trí thöùc, muoán ñöôïc ngöôøi khaùc kính troïng thì phaûi coù ñaïo ñöùc ñi keøm.
Xaõ hoäi thì luoân tìm ngöôøi trí thöùc ñeå troïng duïng; giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi thì neå nang nhau khoâng nhöõng baèng tri thöùc maø coøn vì tình caûm ñaïo ñöùc, maát ñi ñaïo ñöùc thì chæ laø nhöõng neùt giaû taïo beân ngoaøi maø thoâi.
Tröôùc maët Thieân Chuùa ngöôøi coù hoïc hay ngöôøi khoâng coù hoïc, ngöôøi trí thöùc hay ngöôøi khoâng trí thöùc thì ñeàu gioáng nhau, chæ khaùc nhau ôû moät ñieåm: "Ai laø ngöôøi kính meán Thieân Chuùa treân heát moïi söï, vaø yeâu thöông ngöôøi thaân caän nhö chính mình" maø thoâi. Ñieàu ñoù môùi laø quan troïng soá moät.
Lm. Nhaân Taøi, csjb.
(dòch vaø vieát suy tö)