Ngaøy 14-1-2002

 

Thuaän Lôïi Moïi Beà

 

Beân Ñoâng chaâu muoán troàng luùa nöôùc, nhöng beân Taây chaâu khoâng môû nuôùc, Ñoâng chaâu raát buoàn.

Toâ töû beøn noùi vôùi vua beân Ñoâng chaâu: "Toâi ñi söù Taây chaâu ñeå hoï môû nöôùc, ñöôïc khoâng?". Vua Ñoâng chaâu vui veû ñoàng yù. Toâ töû yeát kieán vua Taây chaâu lieàn noùi: "Caùch laøm cuûa ngaøi sai roài, ngaøi khoâng môû nöôùc, thì coù theå laøm giaøu cho beân Ñoâng chaâu ñaáy. Baây giôø nhaân daân cuûa hoï ñeáu troàng luùa maïch, chöù khoâng troàng thöù gì khaùc. Neáu ngaøi muoán laøm toån haïi beân Ñoâng chaâu, thì chi baèng môû nöôùc cho thaät nhieàu, ngaäp luït hö caû luùa maïch cuûa hoï. Nhö vaäy beân Ñoâng chaâu nhaát ñònh phaûi troàng laïi luùa nöôùc, luùc thu hoaïch thì ngaøi laïi giaønh laáy chuùng. Nhö vaäy, nhaân daân Ñoâng chaâu ñeàu quyø goái baùi phuïc ngaøi, phuïc tuøng söï thoáng trò cuûa ngaøi".

Nhaø vua beân Taây chaâu beøn noùi: "Dieäu keá !". Noùi xong lieàn ra leänh môû nöôùc.

Toâ töû cuõng ñöôïc tieàn thuø lao cuûa caû hai nöôùc.

                                                                                (Chieán quoác saùch)

 

Suy tö:

Beân Taây chaâu chieám theá thöôïng phong vì coù nguoàn nöôùc, beân Ñoâng chaâu thaát theá hôn vì khoâng coù nguoàn nöôùc, cho neân vieäc ñoàng aùn ñeàu leä thuoäc beân Taây chaâu;  maëc duø vaäy, nhöng Ñoâng chaâu laïi coù theá hôn, vì Ñoâng chaâu coù nhaø du thuyeát raát gioûi: Toâ töû.

Chæ caàn uoán cong 3 taác löôõi, maø Toâ Töû ñaõ khieán cho vua Taây chaâu môû nöôùc ñeå cho Ñoâng chaâu caøy caáy; khoâng chieán tranh, khoâng xua quaân xaâm löôïc maø beân Ñoâng chaâu vaãn thaéng.

Trong caùch cö xöû haøng ngaøy, lôøi noùi raát quan troïng, noù coù theå laøm cho ta coù theâm nhieàu baïn beø, vaø cuõng coù theå laøm cho ta coù theâm nhieàu keû thuø. Saùch chaâm ngoân ñaõ chöùng minh cho chuùng ta thaáy ñieàu ñoù:

         "Ngöôøi giöõ lôøi nghieâm huaán thì ñi trong sinh loä,

         keû khinh lôøi söûa daïy aét seõ bò laïc ñöôøng,

        Moâi loïc löøa che giaáu loøng thuø gheùt!

        keû buoâng lôøi vu caùo laø ñöùa ngu si.

        Ngöôøi naêng noùi naêng loãi,

        Ai deø giöõ lôøi noùi môùi laø ngöôøi khoân.

        Löôõi ngöôøi ngay laø baïc roøng haûo haïng,

        Taâm keû döõ chaúng ñaùng giaù bao nhieâu.

        Moâi keû ngay nuoâi soáng nhieàu ngöôøi,

        Coøn ñöùa daïi cheát vì doát naùt..." (Cn 10, 17-21)

Quûa thaät, lôøi noùi cuûa ngöôøi khoân ngoan thì ñem laïi maùt meõ cho loøng ngöôøi ; vaø lôøi noùi cuûa ngöôøi ích kæ thì ñem laïi söï chia reõ vaø thuø haän.

 

                                                                                (Lm Nhaân Taøi, csjb.

                                                                                (dòch vaø vieát suy tö)