Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng

cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän

33- Laõnh Ñaïo

1. "AÙnh saùng theá gian"

* Laõnh ñaïo laø daáu hieäu höõu hình cuûa quyeàn bính. Ngöôøi laõnh ñaïo phaûi yù thöùc söù meänh chæ huy cuûa mình, söù meänh ñaïi dieän cho uy quyeàn vaø boån phaän laøm cho keû khaùc troïng uy quyeàn cuûa mình. Laøm nhö theá laø phuïc vuï quaàn chuùng (ÑHV 840).

* Tai hoïa lôùn nhaát cuûa con khi laõnh ñaïo laø sôï noùi vaø haønh ñoäng nhö moät nhaø laõnh ñaïo (ÑHV 841).

* Khoâng coù haønh ñoäng naøo maø khoâng phaûi laø "thaùnh giaù", neáu khoâng vaùc noåi thaùnh giaù thì khoâng ñöôïc gì caû (ÑHV 849).

Thaùng 9 naêm 1939, nhaø ñoäc taøi Phaùtxít Hitler xua quaân xaâm löôïc Tieäp Khaéc, roài tieáp ñoù thoân tính Ba Lan, thi haønh nhöõng thuû ñoaïn cöôùp boùc, taøn phaù, dieät chuûng...

Vôùi yù ngay laønh vaø nhaèm muïc ñích cöùu vaõn Giaùo Hoäi phaàn naøo, moät vò Hoàng Y Giaùo chuû Ñoâng AÂu ñaõ coù nhöõng lôøi tuyeân boá coù veû xu thôøi, xoa dòu, hoaø hoaõn vôùi chính quyeàn Phaùtxít vaø ñaõ bò Hitler lôïi duïng ñeå xuyeân taïc che maét theá giôùi, cuõng nhö gaây bao hoang mang cho giaùo daân ñang quaèn quaïi giöõa loøng cuoäc chieán gheâ tôûm.

Bieát ñöôïc tin aáy, Ñöùc Pioâ XI ñaùnh ñieän tín khaån tröông môøi vò Hoàng Y Giaùo chuû veà Roma. Ngaøi laéng nghe, thoâng caûm vôùi yù ngay laønh cuûa vò Hoàng Y, nhöng khoâng nhaát trí vôùi thaùi ñoä vaø laäp tröôøng cuûa nhaø laõnh ñaïo aáy. Theo yù Ñöùc Thaùnh Cha, Hoàng Y Giaùo chuû phaûi laø ngöôøi laõnh ñaïo daân Chuùa, phaûi laø "aùnh saùng theá gian" nhö lôøi Chuùa daïy trong Phuùc AÂm. Ngoïn haûi ñaêng khoâng caàn tuyeân boá ruøm beng, nhöng chæ caàn saùng leân giöõa phong ba baõo taùp, kieân vöõng giöõa gaàm soùng voã, ñeå ngöôøi ta thaáy roõ con ñöôøng tröôùc maët maø haêng haùi tieán ñi. Moät ngöôøi khaùc coù theå noùi lôøi hoaø dòu vôùi Hitler vaø ai hieåu sao thì hieåu; nhöng ngöôøi laõnh ñaïo daân Chuùa thì khoâng ñöôïc pheùp laøm vaäy, khoâng theå coù thaùi ñoä ba phaûi, duø phaûi gian nan khoå cöïc, duø phaûi hy sinh maïng soáng. Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: "Ta laø Muïc töû toát laønh... thí maïng soáng mình vì chieân... Chieân cuûa Ta thì nghe tieáng Ta; Ta bieát chuùng vaø chuùng theo Ta" (Jn 10). Nhöng neáu tieáng cuûa ta maäp môø, sinh nhieàu roái loaïn thì ai bieát ngaõ naøo theo nöõa!

Hoàng Y Giaùo chuû nghe Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích ñaõ hieåu ñöôïc traùch nhieäm cuûa mình. Ngaøi caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha vaø höùa seõ vaâng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha trong heát moïi söï, baát chaáp moïi nguy hieåm sa ñoïa. Ngaøi ñaõ trôû laïi queâ höông, noùi roõ laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi nhöõng toäi aùc xaâm löôïc, taøn saùt ngöôøi voâ toäi ñeán ñoä dieät chuûng do nhaø ñoäc taøi Phaùtxít Hitler gaây neân.

Theá giôùi laáy laøm kính phuïc taâm hoàn quaû caûm cuûa vò Hoàng Y Giaùo chuû aáy. Rieâng Hitler, oâng ta gaàm theùt caêm thuø, gaây neân cho ngaøi nhieàu chuyeän khoù deã, raéc roái; nhöng ngaøi vaãn kieân trì ñöùng vöõng, thinh laëng vaø saùng choùi nhö ngoïn haûi ñaêng. Giaùo daân vöõng taâm nhìn leân ngaøi nhö vò laõnh ñaïo tinh thaàn raát xöùng ñaùng cuûa hoï.

2. Saün saøng ñoái thoaïi chaân thaønh

* Chuùa Gieâsu khoâng loaïi boû caùc Toâng Ñoà vì hoï khoâng hieåu Ngaøi hay cöùng ñaàu ñoái vôùi Ngaøi. Con ñöøng naûn loøng, cöù nhaãn naïi, töû teá vôùi haïng ngöôøi aùc yù, aùc taâm, ñeâ tieän. Ôn Chuùa seõ thu phuïc hoï (ÑHV 876).

* Nhieàu gia ñình, nhieàu coäng ñoaøn chæ duøng löôõi ñeå ñoái thoaïi vôùi nhau. Neáu bieát duøng löôõi ñeå ñoái thoaïi vôùi nhau. Neáu bieát duøng quaû tim ñoái thoaïi ñöùng ñaén, taâm hoàn hoï seõ xích laïi gaàn nhau (ÑHV 877).

* Tìm ñaâu ra bí quyeát cuûa ñoái thoaïi laøm taâm hoàn ñöôïc giaûi thoaùt, côûi môû, trí khoân saùng suoát? - Haõy tìm trong Phuùc AÂm (ÑHV 879).

* Chuùa Gieâsu khoâng töø khöôùc moät ai ñoái thoaïi vôùi Ngaøi. Ngaøi ñoái thoaïi vôùi baïn höõu, vôùi ngöôøi laï, vôùi daân ngoaïi, vôùi ngöôøi toäi loãi, vôùi ngöôøi choáng ñoái (ÑHV 880).

Moät trong nhöõng thaønh töïu lôùn lao ñôøi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Phaoloâ VI laø vieäc bình thöôøng hoaù quan heä vôùi caùc nhaø nöôùc Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Ñoâng AÂu vaø sinh hoaït cuûa Hoäi Thaùnh taïi caùc nöôùc aáy.

Ngaøi ñaõ thaønh laäp "Vaên phoøng lieân laïc vôùi caùc nöôùc voâ thaàn" ñeå tieáp tuïc coâng trình rieâng cuûa ngaøi vaø nhaát laø coâng trình cuûa Coâng ñoàng Vatican II. Chính ngaøi ñaõ nieàm nôû, can ñaûm vaø chaân thaønh ñoái thoaïi vôùi caùc vò laõnh tuï cuûa caùc nöôùc Chuû Nghóa Xaõ Hoäi. Ngöôøi ta coøn nhôù vaøo thaùng 6 naêm 1977, oâng Janes Kadar, Bí Thö thöù nhaát cuûa ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng Coâng Nhaân Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Hungari; ñaõ chính thöùc vieáng thaêm Toaø Thaùnh Vatican cuøng hoäi kieán thaân maät vôùi Ñöùc Phaoloâ VI. Lieàn sau cuoäc tieáp kieán, khi ñöôïc caùc phoùng vieân baùo chí phoûng vaán, oâng Kadar ñaõ noùi leân vôùi hoï moät caâu vaén taét nhöng ñaày yù nghóa: "Toâi khoâng phaûi laø Kitoâ höõu nhöng toâi thuoäc Kinh Thaùnh raát nhieàu. Toâi nhôù coù chuyeän baø Loùt, treân ñöôøng chaïy thoaùt, ñaõ ngoaùi nhìn phía sau vaø lieàn bò bieán thaønh moät böùc töôïng. Ta cuøng ñöøng nhìn laïi phía sau nhö vaäy".

Ñöùc Phaoloâ VI muoán höôùng veà töông lai, muoán laõnh ñaïo Hoäi Thaùnh treân con ñöôøng môùi neân, cuõng nhö oâng Janes Kadar, ngaøi chæ muoán nhìn tôùi tröôùc ñeå tieán leân maõi.

3. Laõnh ñaïo laø phuïc vuï coâng lyù taïo taùc hoaø bình

* Laõnh ñaïo laø phuïc vuï: phuïng söï Thieân Chuùa, phuïc vuï ngöôøi mình ñieàu khieån, phuïc vuï coâng ích. Laõnh ñaïo laø noâ boäc tình nguyeän (ÑHV 835).

Naêm 1965, giöõa luùc Johnson cho chieán tranh leo thang taïi Vieät Nam, thì Ñöùc Phaoloâ VI ñöôïc Ñaïi Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác, qua vò Chuû Tòch Amintore Fanfani vaø vò Toång Thö Kyù U-Thant, môøi sang Nöõu-Öôùc (4.10.1965). Tröôùc söï hieän dieän cuûa Toång Thoáng Johnson, Ñöùc Phaoloâ VI khoâng ngaàn ngaïi noùi thaúng ñeán vaán ñeà hoaø bình, nhaéc laïi lôøi cuûa moät vò Toång Thoáng maø oâng Johnson ñang keá nghieäp:

"Töø nay ñöøng coøn caûnh ngöôøi naøy choáng laïi ngöôøi kia, vaâng, ñöøng bao giôø nöõa! Chaúng phaûi vì chính muïc ñích naøy maø Lieân Hieäp Quoác ñöôïc thaønh laäp sao? Xin haõy laéng nghe lôøi leõ saùng suoát cuûa moät vó nhaân quaù coá, oâng John Kennedy, ñaõ noùi caùch ñaây boán naêm: Nhaân loaïi phaûi chaám döùt chieán tranh, baèng khoâng, chieán tranh seõ chaám döùt nhaân loaïi... Xin quyù vò nhôù cho raèng maùu cuûa haèng trieäu con ngöôøi, nhöõng noãi thöông ñau chöa töøng thaáy, nhöõng cuoäc taøn saùt daõ man vaø nhöõng taøn phaù kinh khuûng ñang pheâ chuaån caùi hieäp öôùc ñaõ lieân keát quyù vò laïi, trong moät lôøi theà khieán lòch söû theá giôùi mai haäu phaûi ñoåi thay: Ñöøng chieán tranh, ñöøng bao giôø coøn chieán tranh nöõa. Maø chính laø hoaø bình. Hoaø bình phaûi höôùng daãn soá phaän caùc daân toäc vaø toaøn theå nhaân loaïi."

Ngaøi luoân coù nhöõng hoaït ñoäng nhaèm chaám döùt chieán tranh vaø laäp laïi hoaø bình ôû Vieät Nam.

Vôùi caùc Giaùm muïc Vieät Nam ñeán Roma, ngaøi thöôøng noùi: "Toâi laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñöôïc ñeå vaõn hoài hoaø bình ôû Vieät Nam. Vieät Nam coù moät choã ñaëc bieät trong traùi tim vaø lôøi caàu nguyeän cuûa toâi. Moãi toái tröôùc khi nguû, toâi môû cöûa soå, höôùng veà Vieät Nam, caàu nguyeän vaø chuùc phuùc laønh cho Vieät Nam!".

Caùc ñoaøn haønh höông bieát "choã ngöùa" cuûa ngaøi, neân trong caùc buoåi trieàu yeát chung, moãi khi ngaøi nhaéc ñeán "Vieät Nam" thì hoï voã tay vang doäi caû ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ. Hoï bieát laøm theá ngaøi raát vui thoûa. Khoâng danh xöng moät quoác gia, daân toäc naøo ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI nhaéc ñeán baèng hai chöõ Vieät Nam. Ngaøi ñaõ coù 92 dieãn töø veà Vieät Nam.

Maëc cho theá löïc naøo phaûn ñoái, maëc cho cheá ñoä naøo phieàn traùch. Ñöùc Phaoloâ VI vaãn yù thöùc saùng suoát söù meänh rao truyeàn chaân lyù, hoaø bình, coâng chính cuûa ngaøi vaø ñaõ can ñaûm thöïc hieän söù meänh aáy. Lòch söû toân vinh ngaøi, bao nhieâu quaû tim treân theá giôùi yeâu meán ngaøi. Ngaøi ñaõ kieân cöôøng laõnh ñaïo Hoäi Thaùnh ñi theo con ñöôøng Coâng lyù Hoaø bình vaäy.

4. Ai muoán ñi ñaïo haõy ñeán vôùi Giaùm muïc Phanxicoâ Saleâsioâ

* Chinh phuïc ñöôïc con tim cuûa tuøy vieân, ngöôøi laõnh ñaïo daùm:

- Ñeå tuøy vieân nhìn gaàn maø khoâng sôï maát maùt,

- Haï mình hoï maø vaãn cao thöôïng,

- Töï do töø toán maø kính phuïc,

- Cöông quyeát ñoøi hoûi maø ñöôïc vaâng lôøi trieät ñeå (ÑHV 866).

* Chuùa Gieâsu khoâng nhaèm bieán ñoåi töùc khaéc caùc Toâng Ñoà baèng meänh leänh, nhöng Chuùa ñeå hoï tuaàn töï canh taân. Con haõy tin töôûng vaø laøm cho ngöôøi ta tin töôûng, soáng vaø laøm cho ngöôøi ta thích soáng nhö con (ÑHV 873).

* Chuùa Gieâsu khoâng ñònh giôø ñeå ra leänh, hay môû lôùp huaán luyeän tinh thaàn. Ngaøi duøng cô hoäi thöïc teá trong ñôøi soáng ñeå cho caùc toâng ñoà nhöõng baøi hoïc thieát thöïc: luùc ñi ngang vuôøn nho, caây vaû, ñoàng luùa, luùc caùc em beù ñeán chôi, luùc caùc Toâng Ñoà tranh giaønh ñòa vò (ÑHV 874).

Ñöùc Cha Bossuet (1627-1704), Giaùm muïc giaùo phaän Meaux (Phaùp), laø moät ngöôøi soáng gaàn thôøi thaùnh Phanxicoâ Saleâsioâ (1567-1622). Giaùm muïc giaùo phaän Annecy (Phaùp) vaø thaønh Geneøve (Thuïy Só).

Ngaøi vöøa laø moät vaên haøo vöøa laø moät nhaø huøng bieän loãi laïc noåi tieáng khaép Chaâu aâu. Trong vaên chöông nöôùc Phaùp ngaøy nay ngöôøi ta vaãn coøn hoïc taùc phaåm cuûa ngaøi (ngaøi ñöôïc xem nhö moät trong nhöõng vaên só coå ñieån thöôïng thaëng). Ngaøi chuyeân veà caùc ñieáu vaên, baøi giaûng, lòch söû vaø nhaát laø tranh bieän toân giaùo. Chính ngaøi ñaõ vieát moät pho saùch lôùn coâng kích caùc giaùo hoäi Tin laønh. Nghe danh ngaøi, ai ai cuõng neå phuïc.

Trong khi ñoù Ñöùc Cha Phanxicoâ Saleâsioâ, moät ngöôøi cuõng thoâng minh xuaát chuùng, laïi coù moät loái beânh ñaïo khaùc haún. Ngaøi raát nhaân töø, bình daân, giaûn di, nieàm nôû ñoùn tieáp moïi ngöôøi, nghe ngoùng moïi ngöôøi, tìm hieåu vaø giaûi quyeát nhöõng thaéc maéc cuûa hoï saün saøng ñoái thoaïi ngay caû ñoái vôùi nhöõng anh em laïc giaùo coù aùc taâm muoán baét beû ngaøi nhöng cuoái cuøng chính hoï laø nhöõng keû bò ngaøi chinh phuïc. Ngaøi khoâng ngaïi maát thôøi giôø nhaãn naïi nghe hoï, nhö theå chæ coù mình ngaøi vôùi hoï thoâi. Coù ngöôøi goùp yù: "Ñöùc Cha tieáp hoï laøm gì cho maát coâng, hoï coù yù ñeán ñeå baøi baùc Ñöùc Cha ñoù!..." Ngaøi traû lôøi: "Moãi linh hoàn ñaõ laø moät giaùo phaän ñoái vôùi moät Giaùm muïc". Nhôø tìm hieåu ñoùn tieáp töøng caù nhaân nhö vaäy maø ngaøi ñaõ laøm cho treân 10.000 ngöôøi theo laïc giaùo trôû laïi Coâng giaùo (neân nhôù mieàn Chablais vaø thaønh Geneøve thuoäc giaùo phaän Annecy laø trung taâm hoaït ñoäng cuûa Tin laønh Calvino Thuïy Só).

Giaùm muïc Bossuet khieâm toán nhaän thöùc ñieàu aáy vaø tuyeân boá coâng khai: "Ai muoán tranh luaän veà giaùo lyù thì haõy ñeán vôùi toâi, toâi seõ laøm cho hoï thua lyù. Nhöng ai muoán ñi ñaïo thì ñi ñeán Ñöùc Cha Phanxicoâ Saleâsioâ; ngaøi hieàn töø, khoâng tranh luaän, nhöng coù moät khaû naêng chinh phuïc laï thöôøng".

5. Laõnh ñaïo laø raên baûo trong yeâu thöông

* Bieát ñieàu con muoán vaø caùch cöông quyeát. Neáu khoâng cöông quyeát ñònh ñoaït, con seõ laøm caùc tuøy vieân teâ lieät. Ñeå caùc tuøy vieân töï do quyeát ñònh, con seõ gaây hoãn loaïn (ÑHV 846).

* Laõnh ñaïo laø soáng kyû luaät, tìm hieåu leänh treân, khoân kheùo haønh ñoäng theo meänh leänh. Laõnh ñaïo laø tìm kieám phöông theá thöïc hieän vaø giaøu nghò löïc ñeå thaéng caùc trôû ngaïi (ÑHV 847).

Doøng Saleùsiens (Institut des Preâtres Saleùsiens, laáy teân Thaùnh Phanxicoâ Saleâsi) do thaùnh Gioan Boscoâ thieát laäp naêm 1868 (vôùi muïc ñích môû tröôøng daïy caùc em moà coâi ngheøo khoå) ñaõ phaùt trieån maïnh meõ, coù nhieàu chi nhaùnh taïi Taây Ban Nha. Moät hoâm trong giaác nguû, cha Giaùm ñoác cuûa moät tröôøng thuoäc nhaø doøng nghe thaùnh Gioan Boscoâ noùi veà mình roõ raøng töøng tieáng: "Con laõnh ñaïo nhaø naøy, nhöng con sô suaát ñeå nhieàu hoïc sinh loãi luaät, haõy caûi thieän neáp soáng trong nhaø laäp töùc". Luùc aáy thaùnh Boscoâ ñang hoaït ñoäng ôû nhaø meï taïi Turinoâ (YÙ) nhöng Chuùa hay ban cho ngaøi cuøng moät luùc coù maët ôû hai choã.

Cha Giaùm ñoác tröôøng baän roän nhieàu coâng vieäc, vì theá taâm trí phaûi xao laõng, khoâng nhôù lôøi thaùnh Boscoâ. Vaøi hoâm sau ngaøi laïi nghe tieáng thaùnh nhaân baûo nhö laàn tröôùc. Nhöng roài, ngaøi cuõng queân noát. Ít ngaøy sau, thænh thoaûng ngaøi coù nhôù ñeán chæ thò cuûa thaùnh Boscoâ, nhöng ngaøi laïi töï nhuû: "Mình ñaõ phaán ñaáu laøm heát phaän söï, laïi ñöôïc caùc tu só khaùc cuøng coäng taùc, cuøng chia seû traùch nhieäm caû maø... Hay ñaây chæ vì mình bò in trí, aùm aûnh? Khoâng neân voäi tin nhöõng giaác mô!"

Ñaõ maáy ngaøy troâi qua maø ngaøi chaúng khôûi söï caûi caùch moät ñieàu gì caû! Saùng hoâm aáy, ngaøi daâng leã nhö thöôøng leä. Luùc baét ñaàu ñoïc kinh Caùo mình, ngaøi nghe tieáng thaùnh Boscoâ noùi roõ raøng: "Haõy mau caûi thieän kyû luaät trong nhaø, neáu khoâng thì ñaây laø Thaùnh leã cuoái cuøng cuûa ñôøi con". Kinh khieáp quaù!

Leã xong ngaøi lieàn baøn hoûi vôùi caùc linh muïc, tu só phuï taù ai cuõng laéng lo, suy nghó, nhöng thaûo luaän suoát ngaøy maø vaãn khoâng tìm ñöôïc nôi naøo hoaëc hoïc sinh naøo loãi luaät caû. Toái hoâm aáy, cha Giaùm ñoác traèn troïc treân giöôøng, thao thöùc, hoài hoäp, khoâng sao nhaém maét ñöôïc. Lôøi thaùnh Gioan Boscoâ phaùn baûo ban saùng vaãn coøn vang vaúng beân tai: "...neáu khoâng thì ñaây laø Thaùnh leã cuoái cuøng cuûa ñôøi con!". Ngaøi vaét tay leân traùn, tính nhaåm töøng giôø, töøng khaéc, töøng phuùt ñang troâi qua chaàm chaäm... "mai toâi coøn soáng ñeå daâng leã nöõa khoâng?"

Boãng choác maét ngaøi saùng röïc leân: thaùnh Gioan Boscoâ ñöùng ngay caïnh giöôøng töø hoài naøo:

Haõy choãi daäy, maëc aùo vaøo vaø ñi theo cha!

Cha Giaùm ñoác nöûa möøng nöûa sôï vaâng lôøi choãi daäy, maëc aùo vaøo vaø leûo ñeûo theo sau thaùnh Gioan Boscoâ. Ñi ñeán ñaâu caùc cöûa ñaõ khoaù ñeàu töï ñoäng môû ra caû. Thaùnh nhaân ñöa tay chæ töøng phoøng hoïc, töøng nhaø nguû, töøng nhaø chôi, phoøng khaùch... chæ ñeán ñaâu ngaøi pheâ bình ñeán ñoù: phoøng naøy ñöôïc, ñaùng khen, coù loøng ñaïo ñöùc, hoïc haønh tieán boä; phoøng kia kyû luaät loûng leûo, hoïc taäp loâi thoâi... Cuoái cuøng, thaùnh nhaân ñöa cha Giaùm ñoác tôùi moät phoøng vaø chæ cho ngaøi thaáy:

- Xem kìa, chuùng noù thaät voâ kyû luaät: boû vieäc hoïc haønh, bieáng löôøi lao ñoäng, xao nhaõng kinh nguyeän, thaäm chí coøn coù ñöùa treû trôû thaønh sa ñoïa, xaáu xa... Cha Giaùm ñoác troâng thaáy roõ raøng töøng ñöùa töøng loãi, töøng söï vieäc xaûy ra... thaùnh Boscoâ tieáp:

- Cha nhaéc laïi: Phaûi yeâu thöông chuùng noù, hoaø mình vôùi chuùng noù, tìm hieåu chuùng noù, cuøng aên, cuøng giaûi trí, cuøng caàu nguyeän, cuøng ñoái thoaïi vôùi chuùng noù. Söï hieän dieän ñaày yeâu thöông cuûa chuùng ta khieán chuùng ñöôïc ñaët vaøo moät tình traïng khoâng theå phaïm toäi. Phaûi cöông quyeát ngaên chaän söï döõ vôùi baát cöù giaù naøo...

Cha Giaùm ñoác luùng tuùng caùm ôn thaùnh Gioan Boscoâ ñoaïn höùa seõ laøm theo lôøi khuyeân baûo cuûa ngaøi. Thaùnh nhaân ñöa cha trôû laïi taän giöôøng, chuùc laønh cho cha roài vuït bieán ñi.

Vöøa taûng saùng, cha Giaùm ñoác trieäu taäp Hoäi ñoàng caùc tu só trong nhaø laïi, thuaät laïi tæ mæ caâu chuyeän thaùnh Gioan Boscoâ ñeán thaêm cuøng noùi laïi nhöõng ñieàu, nhöõng bieän phaùp thaùnh nhaân ñaõ ñeà nghi. Caû nhaø nhaát trí, phaân coâng taùc theo doõi caùc hoïc sinh caùch chaët cheõ. Hoï ñaõ baét gaëp quaû tang moïi vieäc ñuùng heät nhö thaùnh Boscoâ ñaõ cho thaáy. Hoï thi haønh kyû luaät ngay: moät soá ít bò loaïi ra khoûi nhaø, soá coøn laïi phaûi chòu kyû luaät naëng nheï tuøy tröôøng hôïp. Töø ngaøy aáy trôû ñi, tinh thaàn trong nhaø, töø tu só ñeán hoïc sinh ñaõ coù nhöõng böôùc caûi tieán roõ reät. Ngoâi tröôøng töø ñoù trôû thaønh moät gia ñình haïnh phuùc, göông maãu.

6. Nhöõng lôøi nhaén nhuû ngöôøi laõnh ñaïo

* Haõy khieâm toán quaûng ñaïi neáu Chuùa muoán choïn con laõnh ñaïo trong moâi tröôøng cuûa con. Söù meänh cao caû, quan troïng. Con caàn yù thöùc haïnh phuùc cuûa caùc Toâng Ñoà khi nghe Chuùa Gieâsu noùi: "Thaày seõ laøm cho caùc con chinh phuïc ngöôøi ta" (ÑHV 837).

Cha Joan Habillon (1632-1707) Doøng Bieån Ñöùc, Tu vieän Saint Maur, Paris, laø moät dieãn giaû danh tieáng, moät thaày daïy ñaøng nhaân ñöùc raát aûnh höôûng, ñaõ ñeå laïi nhieàu taùc phaåm giaù trò. Qua caùc taùc phaåm ñoù, ngöôøi aân caàn khuyeân nhuû nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo baèng lôøi leõ thaät thaâm traàm, saùng suoát, khieán moïi ngöôøi ñeàu phaûi nghieâm chænh laéng nghe:

"OÂi, bao nhieâu laø boù buoäc trong chöùc vuï laõnh ñaïo! Con chæ nhaän nhieäm vuï aáy khi ñöùc vaâng lôøi keâu goïi con, vaø chæ ôû trong chöùc vuï aáy vôùi taát caû loøng run sôï cuûa con.

Con haõy ñem heát noã löïc vaø khi caàn, phaûi hy sinh caû maïng soáng con ñeå möu ích cho caùc tu só, nhöng cuõng ñöøng giaûm bôùt söï lo laéng cho chính linh hoàn con.

Con haõy phaân phoái caùc hoaït ñoäng con beân ngoaøi cuõng nhö beân trong tu vieän, ñoàng thôøi cuõng ñöøng laøm maát söï thinh laëng noäi taâm.

Con haõy môû loøng roäng raõi ñoái vôùi anh em, vôùi ngöôøi ngheøo tuùng, ñöøng sôï seõ thieáu thoán gì.

Con haõy coù moät ñöùc baùc aùi roäng lôùn, ñeán noãi bao quaùt ñöôïc caùc söï caàn thieát cuûa anh em con, moät ñöùc quaûng ñaïi ñeán noãi löôùt thaéng moïi khoù khaên xaûy ñeán.

Con haõy beàn chí ñeán noãi khoâng bao giôø chaùn naûn vaø buoâng xuoâi.

Con haõy sieâu thoaùt ñeán noãi khoâng bao giôø tìm lôïi cho baûn thaân mình.

Con haõy hoaø hôïp vôùi taàm öùc moïi ngöôøi, haõy aâu yeám giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi môùi taäp söï.

Con haõy thöông xoùt nhöõng ai yeáu ñuoái vôùi moät taâm loøng chieáu coá ñaày baùc aùi, con haõy khuyeán khích nhöõng ngöôøi maïnh meõ baèng nhöõng lyù do xaùc ñaùng, cao thöôïng.

Con haõy xa laùnh khaùc naøo thuoác ñoäc moïi thaùi ñoä thoáng trò ñoäc taøi.

Con chæ ra leänh sau khi ñaõ soát saéng caàu nguyeän vaø ñem heát lyù leõ ñeå thuyeát phuïc.

Con chæ quôû traùch vôùi taát caû taâm loøng yeâu thöông.

Neáu buoäc loøng con phaûi cöông quyeát quôû traùch, thì con cho haønh ñoäng vì ñam meâ.

Con haõy duøng hình phaït vì baát ñaéc dó vaø hoái tieác.

Con chæ laøm cho ngöôøi ta yeâu meán ñeå traùnh söï döõ vaø toäi aùc.

Con haõy xaùc tín raèng con chæ coù quyeàn chuaån luaät doøng khi coù lyù do chính ñaùng vì baùc aùi hay khaån caáp.

Sau khi con ñaõ ñem heát thieän chí chu toaøn nhieäm vuï, con haõy xem mình laø toâi tôù vaø nhìn nhaän: vì khuyeát ñieåm cuûa con maø beà döôùi phaïm loãi vaø thieáu nhaân ñöùc".

7. Bò phaûn ñoái, ñöôïc caûm phuïc roài ñöôïc luyeán tieác

* Laõnh ñaïo laø ngöôøi: - Bieát - Muoán - Thöïc hieän. Vaø ñoàng thôøi gaây caûm höùng cho keû khaùc: - Bieát - Muoán - vaø thöïc hieän (ÑHV 834).

* Con haõy ñaët mình vaøo ñòa vò caùc coäng söï vieân, trao ñoåi quan ñieåm thaân maät vôùi hoï, ñoùn tieáp aân caàn, toû cho hoï, thaùi ñoä nhaân haäu aáy seõ laøm cho hoï yeâu thuong con, tin töôûng con (ÑHV 863).

* Coâng traïng con khoâng ghi trong huy chöông treân ngöïc, trong caùc baûn tuyeân döông, caùc dieãn vaên ca ngôïi con. Phaàn thöôûng cuûa con ñöôïc ghi trong caùi nhìn, trong quaû tim cuûa caùc coäng söï vieân cuûa con (ÑHV 864).

Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa Ñöùc Cha Hsu, Giaùm muïc giaùo phaän Hoàng Koâng.

Laø moät ngöôøi ngoaïi ñaïo, goác ôû Thöôïng Haûi, Francis Hsu ñaõ hoïc taïi Ñaïi hoïc Oxford, Anh quoác, roài veà laøm moät coâng chöùc cao caáp taïi Hoàng Koâng. Nhôø ôn Chuùa soi saùng vaø höôùng daãn, ngaøi ñaõ trôû laïi ñaïo Coâng giaùo, daâng mình laøm linh muïc, sang hoïc taïi Ñaïi chuûng vieän daønh cho nhöõng ngöôøi tu muoän ôû Roma.

Sau khi thuï phong linh muïc, ngaøi trôû veà Hoàng Koâng, laøm Giaùm ñoác Caritas. Coâng vieäc ñang phaùt trieån toát ñeïp thì moät ngaøy kia, Ñöùc Cha Biauchi thuoäc Hoäi truyeàn giaùo Pime ñaõ giaø yeáu, muoán choïn cha laøm Giaùm muïc phuï taù cho ngaøi.

Ña soá giaùo só taïi Hoàng Koâng, ñeàu toû thaùi ñoä phaûn ñoái kòch lieät. Hoï ñöa ra nhieàu lyù leõ thaät vöõng chaéc:

- Chuùng toâi khoâng muoán chaáp nhaän moät ngöôøi môùi vaøo ñaïo laøm Giaùm muïc cuûa chuùng toâi. Cha Francis Hsu môùi hoâm qua ñaây laø coâng chöùc cuûa Nhaø Nöôùc Hoàng Koâng ai cuõng coøn nhôù caû! Hôn nöõa, ngaøi laø ngöôøi Thöôïng Haûi, maø taïi Hoàng Koâng ña soá laø ngöôøi Quaûng Ñoâng, noùi tieáng Quaûng Ñoâng; cha Hsu noùi tieáng Quaûng Ñoâng vôùi gioïng Thöôïng Haûi, ngaøi giaûng thì ai nghe cho ñöôïc!

Ngöôøi khaùc laïi baûo:

- Hoàng Koâng thieáu gì linh muïc ñaïo ñöùc, anh taøi maø laïi choïn ngöôøi môùi laøm linh muïc coá maáy naêm, chöa bieát coâng vieäc muïc vuï trong giaùo xöù... leân laøm Giaùm muïc!

Caû moät phong traøo noåi leân phaûn ñoái raàm roä. Hoï vieát thænh nguyeän thö gôûi sang Toaø Thaùnh, laïi coøn xin caùc Giaùm muïc ôû Ñaøi Loan can thieäp giuøm ñeå traùnh ñöôïc söï khoán naïn laø ñöôïc moät ngöôøi "nöôùc röûa toäi treân traùn chöa raùo" leân laøm Giaùm muïc cuûa moät giaùo phaän lôùn lao vaø phöùc taïp nhö Hoàng Koâng.

Sau khi caân nhaéc kyõ caøng, Toaø Thaùnh cöông quyeát phong cha Francis Hsu laøm Giaùm muïc Hoàng Koâng. Ngaøi laøm phuï taù hai naêm roài leân Chaùnh toaø. Vì ñöùc tin vaø loøng vaâng phuïc, haøng giaùo só Hoàng Koâng phaûi chaáp nhaän nhöng trong thaâm taâm ngöôøi naøo cuõng ñaày thaát voïng, lo laéng. Ai cuõng chôø xem oâng "ñaïo môùi" haønh ñoäng ra sao... Moät ít laâu sau, hoï baét ñaàu thaáy Ñöùc Cha Hsu baét tay vaøo vieäc.

Ngaøi truøng tu ngoâi nhaø thôø Chaùnh toaø cho khang trang vaø myõ thuaät, phuø hôïp vôùi phuïng vuï môùi, phaân phoái laïi caùc giaùo xöù, môû theâm nhieàu trung taâm Caritas ñeå phuïc vuï giôùi ngheøo, taïo ñieàu kieän cho giôùi treû hoïc ngheà, hoïc vaên hoùa boå tuùc.

Caùc toå chöùc trong giaùo phaän nhö Hoäi ñoàng Linh muïc, Hoäi ñoàng muïc vuï, Toâng ñoà giaùo daân ñeàu hoaït ñoäng soâi noåi, theo saùt caùc saùng kieán vaø chæ thò cuûa Taân Giaùm muïc. Ngaøi laéng nghe moïi ngöôøi, hoïc hoûi vôùi nhöõng nhaø chuyeân moân, ñi ñeán nhöõng xoùm ngheøo, nhöõng khu lao ñoäng ñeå tìm hieåu thao thöùc nguyeän voïng cuûa giaùo daân. Ngaøi tieáp ñoùn moïi ngöôøi. Phaân phoái coâng vieäc cho ai naáy tuøy khaû naêng vaø thieän chí. Taát caû ñeàu dieãn tieán moät caùch toát ñeïp, khieán cho moïi linh muïc phaûi thoát leân: "Tröôùc ñaây ngöôøi ta phaûn ñoái vieäc taán phong Giaùm muïc cho Ñöùc Cha Hsu bao nhieâu thì ngaøy nay ngöôøi ta laïi phuïc saùt ñaát caùc coâng vieäc vaø con ngöôøi cuûa ngaøi baáy nhieâu!".

Thaät theá giaùo phaän Hoàng Koâng laø moät giaùo phaän voâ cuøng phöùc taïp: Phöùc taïp töø vieäc nhieàu linh muïc Trung quoác töø Luïc ñòa ñi ra thuoäc ñuû moïi giaùo phaän, gaây laém khoù khaên cho söï hoaø ñoàng, ñeán chuyeän caùc tu só thuoäc caùc doøng vöøa bò truïc xuaát cuõng töø Luïc ñòa Trung quoác ra maø ña soá laø nhöõng thöøa sai ngoaïi quoác, nhöõng nhaø chuyeân moân vôùi trình ñoä kieán thöùc cao, raát khoù ñieàu khieån! Hôn nöõa, trong giaùo phaän laïi coù voâ soá doøng nam, doøng nöõ, caùc Hoäi Truyeàn giaùo cuõng nhieàu, chæ caàn keå ñeán moät ít toå chöùc lôùn cuõng ñuû thaáy bao nhieâu laø khoù khaên, phöùc taïp: Doøng Teân, Doøng Ña Minh, Doøng Maristes, Hoäi Thöøa sai MEP (Phaùp), Hoäi Thöøa sai PIME (YÙ), Hoäi Thöøa sai Maryknoll (Myõ)... Theá maø, vôùi moät voùc ngöôøi nhoû thoù, lanh leï, Ñöùc Cha Hsu ñaõ laøm noåi baät taøi laõnh ñaïo saùng suoát, söï bình tónh phi thöôøng trong taát caû caùc buoåi hoïp. Vaán ñeà naøo ngaøi cuõng am töôøng, caâu hoûi hoùc buùa naøo cuõng ñöôïc ngaøi giaûi quyeát caùch deã daøng, thöïc teá, vaø cho nhöõng quyeát ñònh thaät saùng suoát hay ho. Khoâng moät ai qua maét ngaøi noåi! Caùc linh muïc ngoaïi quoác heát lôøi ca tuïng ngaøi, daân Taây cuõng nhö daân Taøu ñeàu toû ra caûm phuïc, quyù meán ngaøi. Giaùo phaän Hoàng Koâng thöïc söï höôùng ñeán moät töông lai huy hoaøng, ñaày laïc quan vaø tin töôûng.

Caùc vaán ñeà ñoái ngoaïi cuõng ñöôïc Ñöùc Cha Hsu giaûi quyeát caùch toát ñeïp. Ngaøi laø moät trong nhöõng uûy vieân uy tín nhaát cuûa ban laõnh ñaïo Ñaøi phaùt thanh Veritas ôû Phi luaät Taân. Chính ngaøi laø ngöôøi ñaõ toå chöùc caùc buoåi hoïp Ban thöôøng vuï Hoäi Ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu ôû Hoàng Koâng.

Laøm sao moät mình ngaøi laïi coù theå cuøng moät luùc thöïc hieän ñöôïc nhieàu coâng vieäc thuoäc nhieàu laõnh vöïc nhö theá? Thöa vì ngaøi bieát duøng ngöôøi, tin ngöôøi vaø phaân phoái coâng vieäc cho moãi ngöôøi, moãi Doøng caùch hôïp lyù vaø chính xaùc. Thaønh quaû roõ raøng nhaát laø ngaøi ñaõ toå chöùc, ñieàu haønh caùch toát ñeïp, thoaûi maùi, ñaâu vaøo ñaáy, nhieàu phieân hoïp cuûa Ban Thöôøng vuï Hoäi Ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu taïi Hoàng Koâng. Hoàng Y, Giaùm muïc naøo ñeán tham döï cuõng ñeàu thoaû maõn, khaâm phuïc.

Naêm 1973, taïi Hoàng Koâng xaûy ra moät vuï toång ñình coâng cuûa toaøn theå giaùo sö, giaùo vieân trong nhieàu thaùng maø chính quyeàn boù tay baát löïc, giaûi quyeát khoâng noåi. Cuoái cuøng caû hai beân ñeàu nhaát trí môøi Ñöùc Cha Hsu ñöùng ra laøm ngöôøi hoaø giaûi trung gian. Neân nhôù ñaïi ña soá giaùo sö, giaùo vieân ôû Hoàng Koâng ñeàu laø ngöôøi ngoaøi Coâng giaùo, ñieàu aáy chöùng toû uy tín cuûa Ñöùc Cha Hsu lôùn bieát chöøng naøo. Suoát nhieàu ñeâm ngaøy, ngaøi ñaõ vaát vaû hoäi hoïp, gaëp gôõ rieâng töøng nhoùm giaùo sö, giaùo vieân, nghieân cöùu caùc yeâu caàu cuûa hoï roài thöông löôïng vôùi Nhaø Nöôùc. Coâng vieäc ñang tieán haønh toát ñeïp, hai beân ñaõ ñi ñeán choã thoaû thuaän, ngaøy thaønh coâng huy hoaøng saép ñeán thì ñuøng moät caùi: tröa hoâm aáy, sau khi duøng côm taïi khaùch saïn Lee's Gardens trong moät buoåi hoïp maët vui veû vôùi caùc giaùo sö, luùc ñöùng daäy ra veà boãng nhieân Ñöùc Cha Hsu ngaõ nhaøo xuoáng. Moät giaùo sö baùc só Y khoa coù maët trong buoåi hoïp maët voäi chaïy ñeán tìm caùch caáp cöùu. Nhöng than oâi, quaû tim Ñöùc Cha Hsu ñaõ ngöng ñaäp! vì tinh thaàn hy sinh, baùc aùi hoaø giaûi; vì xoùt thöông bieát bao con em hieän ñang thaát hoïc; vì quaù lao nhoïc trong suoát nhöõng ngaøy vöøa qua, neân quaû tim cuûa nhaø laõnh ñaïo taøi ba phaûi ngöng ñaäp moät caùch mau choùng, loâi keùo theo bao nieàm ñau ñôùn, tieác thöông.

Khoâng moät ñaùm tang naøo troïng theå nhö ñaùm tang cuûa Ñöùc Cha Hsu: ngoaøi giaùo só, tu só, giaùo daân trong giaùo phaän khoùc thöông ngaøi, ngöôøi ta coøn thaáy söï hieän dieän cuûa ñoâng ñaûo caùc giaùo sö, nhöõng ngöôøi ngoaøi Coâng giaùo ñaõ ñöôïc tieáp xuùc hieåu bieát ngaøi. Ai ai cuõng thöông tieác moät vò thaày, moät ngöôøi baïn, moät nhaø laõnh ñaïo saùng suoát vaø trìu meán cuûa xöù Hoàng Koâng.

8. Nhaø laõnh ñaïo can ñaûm

* Ñöôøng hy voïng caàn ngöôøi laõnh ñaïo, theo töø ngöõ laø ngöôøi daãn ñöôøng, cuõng goïi laø thuû laõnh, nghóa laø ngöôøi laøm ñaàu. Khoâng coù ñaàu suy nghó, töù chi seõ suy nhöôïc, thieän chí bò phaân taùn, nghò löïc seõ luïi baïi, hoãn loaïn seõ thoáng trò vaø coâng cuoäc tan vôõ (ÑHV 833).

* Nhaø laõnh ñaïo coâng taâm vaø khieâm toán laøm vieäc cho ngöôøi keá vò, baát keå ngöôøi ñoù laø ai. Con haõy nhaèm söï tröôøng cöûu cuûa coâng vieäc leân treân danh tieáng vaø lôïi ích caù nhaân con (ÑHV 868).

Ñöùc Hoàng Y Roques, Toång Giaùm muïc giaùo phaän Rennes. Ngaøi ñaõ lieân tuïc ra söùc tranh ñaáu cho tröôøng tö thuïc Coâng giaùo ôû Phaùp trong thôøi kyø tieáp theo sau ñeä nhò theá chieán; bôûi vì tuy nöôùc Phaùp laø moät nöôùc maø ñaïi ña soá coâng daân laø ngöôøi Coâng giaùo, nhöng trong thôøi kyø aáy laïi coù moät chính saùch kyø thò, baøi tröø toân giaùo heát söùc traéng trôïn döôùi söï chæ huy cuûa phaùi Tam ñieåm.

Hoï ñeà ra nguyeân taéc: laø ngöôøi coâng daân ai cuõng phaûi ñoùng thueá vaøo coâng vieäc vaên hoùa giaùo duïc, nhöng laïi chuû tröông ngöôøi hoïc tröôøng coâng thì ñöôïc mieãn phí toån, coøn ngöôøi hoïc tröôøng tö thì laïi phaûi töï ñaøi thoï laáy. Maø ta bieát Giaùo hoäi Phaùp töø laâu ñaõ coù moät heä thoáng giaùo duïc raát chaët cheõ vaø noåi tieáng, goàm töø maãu giaùo leân ñeán Ñaïi hoïc vaø kyõ thuaät; maø nhö theá laø phaûi vöøa noäp thueá giaùo duïc vöøa phaûi nai löng ñoùng goùp ñeå töï ñaøi thoï moïi chi phí cho caùc hoïc ñöôøng cuûa mình! Ñöùc Hoàng Y Roques ñaõ leân tieáng quyeát lieät yeâu caàu xoùa boû söï baát coâng naøy. Chính quyeàn beøn ñöa ngaøi ra toøa aùn. Ngaøi baèng loøng chaáp nhaän. Vaø hoâm aáy, toøa aùn ñaõ laø dieãn ñaøn ñeå ngaøi noùi leân tieáng noùi cuûa coâng lyù, cuûa söï thaät, tieáng noùi cuûa vò chuû chaên beânh vöïc quyeàn lôïi ñöôïc giaùo duïc cuûa con chieân mình. Maëc duø bò phaït vaï 3 ñoàng, ngaøi vaãn laø keû chieán thaéng vì ñöôïc moïi ngöôøi hoan ngheânh caûm phuïc vaø yeâu meán, vaø cuõng töø ñoù uy tín cuûa ngaøi ngaøy caøng leân cao.

Tieáng noùi vaø baûn aùn cuûa Ñöùc Hoàng Y Roques ñaõ laø "tieáng noùi baùo ñoäng" khôi maøo cho moät cuoäc ñaáu tranh lieân tuïc. Ngöôøi Coâng giaùo ñaõ maïnh daïn leân tieáng veà vaán ñeà aáy treân caùc baùo chí, saùch vôû, dieãn ñaøn Thöôïng Haï Vieän. Dö luaän quaàn chuùng cuõng ngaøy caøng thuaän lôïi cho coâng cuoäc ñaáu tranh. Cuoái cuøng, ñeán thôøi töôùng De Gaulle ñöùng ra laäp chính phuû laàn thöù hai (1958), Löôõng vieän ñaõ boû phieáu moät döï luaät môùi ñem laïi thaéng lôïi cho caùc tröôøng tö thuïc.

Teân tuoåi Ñöùc Hoàng Y Roques töø ñoù gaén lieàn vôùi caùc neàn giaùo duïc tö thuïc Coâng giaùo Phaùp moät caùch chaët cheõ. Trong cuõng nhö ngoaøi nöôùc Phaùp, ai ai cuõng nhaéc ñeán vò laõnh ñaïo tinh thaàn vôùi baûn aùn "Ba phaät laêng" naày keøm theo moät loøng trìu meán, kính phuïc voâ bieân.

9. Nhöõng ñöùc tính cuûa ngöôøi laõnh ñaïo theo thaùnh Anphongsoâ

* Chuùa Gieâsu ñem löûa ñeán theá gian vaø muoán cho quaû ñaát röïc chaùy. Con phaûi laø ngoïn löûa saùng vôùi chí khí toâng ñoà, con ñoát saùng ngoïn ñuoác khaùc, ñeå chuyeån löûa saùng lan roäng cho ñeán luùc theá giôùi thaønh moät bieån aùnh saùng (ÑHV 836).

* Nhaän traùch nhieäm laõnh ñaïo, con phaûi nhôù raèng, sau khi ñem heát thieän chí chu toaøn nhieäm vuï, con haõy xem mình laø toâi tôù voâ duïng, nhìn nhaän con coøn nhieàu khuyeát ñieåm vaø khoâng ngaïc nhieân, buoàn phieàn khi ñöôïc ñaùp traû baèng hieåu laàm vaø voâ ôn (ÑHV 882).

Thaùnh Anphongsoâ (1696-1787) thöïc söï laø ngöôøi ñuû tö caùch vaø thaåm quyeàn ñeå khuyeân baûo caùc nhaø laõnh ñaïo trong Hoäi Thaùnh, trong caùc Doøng. Taïi sao nhö theá? Vì giöõa xaõ hoäi, ngaøi ñaõ laø moät luaät sö danh tieáng, trong loøng Giaùo Hoäi ngaøi laø moät Giaùm muïc giaùo phaän vaø laø ñaáng laäp Doøng tu. Ngaøi ñaõ vui höôûng nhieàu danh döï vinh quang nhöng cuõng ñaõ gaùnh vaùc, caûm nghieäm khoâng bieát bao nhieâu thöû thaùch, lo aâu, ñau khoá, nhaát laø trong nhöõng naêm cuoái cuøng cuûa ñôøi ngaøi.

Ruùt tæa nhöõng kinh nghieäm quyù baùu cuûa mình, ngaøi ñaõ nhaén nhuû caùc ngöôøi laõnh ñaïo nhö sau:

- "Laõnh ñaïo phaûi coù moät ñôøi soáng neâu göông. Neáu laõnh ñaïo khoâng thi haønh ñieàu mình noùi, thì söï chæ huy cuûa mình seõ trôû neân voâ ích vaø ñoäc haïi.

- Laõnh ñaïo phaûi luoân luoân laøm vieäc vì Chuùa vaø phaûi xaùc tín raèng mình thöôøng ñöôïc ñeàn ñaùp baèng voâ ôn boäi nghóa.

- Laõnh ñaïo quaù nghieâm khaéc seõ huaán luyeän neân nhöõng tu só nhieàu khuyeát ñieåm vaø thích giaáu che vì hoï chæ haønh ñoäng do loøng khieáp sôï vaø noâ leä ñoái vôùi Beà treân.

- Laõnh ñaïo kieâu ngaïo seõ bò moïi ngöôøi gheùt boû, tính xaáu aáy coøn ngaên trôû chính mình cuõng nhö tu só thaùnh hoaù baûn thaân vaø hôn theá coøn gaây trôû ngaïi cho söï baûo toàn luaät phaùp trong nhaø doøng. - Laõnh ñaïo phaûi coù moät loøng can ñaûm, nhaãn naïi voâ bôø, phaûi hy sinh chòu ñöïng ñuû moïi söï choáng ñoái, coâng vieäc meät nhoïc; laïi coøn luoân toû ra bình tónh, hoaø nhaõ, deã thöông vôùi heát moïi ngöôøi. - Laõnh ñaïo phaûi baùc aùi yeâu thöông tieáp ñoùn taát caû moïi ngöôøi trong baát cöù moïi tröôøng hôïp. - Laõnh ñaïo phaûi voâ tö, phaûi yeâu thöông taát caû khoâng phaân bieät, phaûi giuùp ñôõ hoàn xaùc moïi ngöôøi, chôù thieân vò moät ai. - Laõnh ñaïo naøo khoâng löôùt thaéng nhöõng aùc caûm vaø thieän caûm, nhöõng xuùc caûm khoù chòu cuûa baûn thaân, seõ xeùt ñoaùn haáp taáp vaø sa vaøo muoân nghìn khuyeát ñieåm. Laõnh ñaïo ñöøng töï phuï raèng mình coù theå quaûn trò Hoäi doøng vôùi aùnh saùng rieâng cuûa mình, vì phaûi luoân luoân caàn ñeán lôøi caàu nguyeän vaø lôøi khuyeân baûo cuûa keû khaùc. - Laõnh ñaïo phaûi bieát ñoaùn phoøng caùc nhu caàu thieâng lieâng vaø vaät chaát cuûa tu só ñeå naâng ñôõ hoï vôùi taâm loøng cuûa moät ngöôøi cha ngöôøi meï, ngöôøi anh, ngöôøi chò. - Laõnh ñaïo phaûi tænh thöùc xem xeùt vieäc giöõ luaät doøng, phaûi kieåm ñieåm caùch ñuùng ñaén vaø caån thaän. - Laõnh ñaïo ñöøng voäi vaõ xeùt ñoaùn, nhöng haõy caân nhaéc, suy nghó vaø thaêm doø tröôùc khi phaùn quyeát. - Laõnh ñaïo phaûi tröøng phaït nhöõng loãi phaïm luaät doøng, nhöng tröôùc khi quôû phaït phaûi baûo ban nhieàu laàn vôùi taâm hoàn ñaày traøn baùc aùi. - Laõnh ñaïo phaûi cöông quyeát ñoái vôùi haïng ngöôøi baát khaúng vaø ngaên ngöøa göông xaáu truyeàn nhieãm.

- Laõnh ñaïo phaûi coâng bình, göông maãu, khoân ngoan, baùc aùi, hoaø nhaõ vaø tænh thöùc, neáu khoâng muoán bò xeùt ñoaùn kinh khuûng tröôùc toaø Chuùa".

10. Taøi laõnh ñaïo cuûa Ñöùc Gioan XXIII

* Muoán laõnh ñaïo saùng suoát, caàn phaûi bieát nghæ ngôi. Nghæ ngôi laø ngheä thuaät caàn thieát ñeå traùnh noùng naûy, meät trí, cau coù, maát töï chuû, hoaûng hoát (ÑHV 850).

* Quaù lao löïc, coù ngaøy seõ baát löïc, quaù baän taâm, coù ngaøy maát noäi taâm. Maëc duø baän roän vaø caøng baän roän, con phaûi daønh thôøi giôø ñeå suy tö, hoïc hoûi vaø nhaát laø caàu nguyeän. Con seõ tìm ñöôïc bình an (ÑHV 852).

* Ñeå coù theå ñieàu khieån moïi hoaït ñoäng vaø quy höôùng moïi coá gaéng veà muïc ñích, ngöôøi laõnh ñaïo coù khaû naêng phaân bieät roõ raøng nhöõng yù töôûng toång quaùt, nhôø ñoù coù caùi nhìn toaøn dieän vaø hieåu bieát ñaày ñuû veà moïi ngaønh trong toå chöùc cuûa mình (ÑHV 860).

* Moãi caù nhaân laø moät "maàu nhieäm"; muoán laõnh ñaïo, con caàn phaûi bieát töøng tuøy vieân, vôùi nhu caàu, sôû thích, tính tình, phaûn öùng cuûa hoï, ñaùnh giaù ñuùng möùc, ñaët vaøo ñuùng choã (ÑHV 861).

Ai cuõng coâng nhaän Ñöùc Gioan XXIII laø moät nhaø laõnh ñaïo loãi laïc coù bieät taøi, ñaõ töøng giöõ nhieàu chöùc vuï then choát vaø teá nhò trong Hoäi Thaùnh:

- Phuïc vuï Thaùnh Boä Truyeàn giaùo (1920).

- Khaâm Maïng Toaø Thaùnh taïi Bungari (1925).

- Ñaïi dieän Toâng toaø taïi Thoå Nhó Kyø vaø Hy Laïp (1934).

- Söù thaàn Toaø Thaùnh ôû Phaùp (1944).

- Hoàng Y Giaùo chuû Venise (1953).

- Giaùo Hoaøng (1958).

- Trieäu taäp Coâng ñoàng Vatican II, bieán coá vó ñaïi nhaát cuûa Hoäi Thaùnh trong theá kyû XX.

Ngaøi ñaõ hoïc taäp laõnh ñaïo vôùi ai?

Vôùi Ñöùc Giaùm muïc Radini-Tedeschi, vò sö phuï maø ngaøi heát loøng yeâu meán vaø kính phuïc ngay töø hoài coøn laø moät Chuûng sinh treû tuoåi, nhaát laø veà sau, luùc trôû thaønh Bí thö Toaø Giaùm muïc. Ngaøi ñaõ hoïc taäp vôùi Ñöùc Cha Radini-Tedeschi khoâng bieát bao nhieâu laø ñöùc tính quyù hoaù vaø chính tay ngaøi ñaõ vieát moät cuoán saùch veà thaân theá vaø söï nghieäp cuûa vò Giaùm muïc ñaùng kính naøy.

Nhöng ngoaøi göông maãu cuûa con ngöôøi soáng ñoäng maø ngaøi ñaõ ñöôïc haïnh phuùc gaàn guõi naøy, Ñöùc Gioan XXIII coøn hoïc trong saùch vôû baùo chí. Sau naøy ngöôøi ta bieát ñöôïc raèng ngaøi ñaõ nghieân cöùu raát nhieàu veà moät vò laõnh ñaïo thôøi danh khaùc trong Hoäi Thaùnh laø thaùnh Caroâloâ Boroâmeâoâ, Hoàng Y Toång giaùo phaän Milanoâ (1538-1584). Ngaøi ñaõ say meâ cuoäc soáng thaùnh Caroâloâ caùch laï luøng, ñaõ khaûo cöùu taát caû caùc taøi lieäu veà vò thaùnh aáy trong nhieàu thö vieän vaø ñaõ xuaát baûn thaønh moät taùc phaåm raát coâng phu goàm hai cuoán saùch nhan ñeà laø: "Nhöõng cuoäc kinh lyù muïc vuï cuûa thaùnh Caroâloâ Boâroâmeoâ". Vì loøng suøng kính vò thaùnh naøy maø ngaøi ñaõ choïn chính ngaøy leã cuûa thaùnh nhaân (4.11.1958) ñeå laøm Leã Ñaêng quang.

* * *

Beân ngoaøi, xem nhö oâng giaø Gioan XXIII laøm vieäc tuøy höùng, khoâng coù chöông trình gì, nhöng kyø thöïc beân trong laø caû moät söï ñuùc keát haøi hoaø tuyeät dieäu cuûa loøng meán tin, hy voïng, phoù thaùc vaøo Chuùa vaø söï khoân ngoan phi thöôøng cuûa moät baäc vó nhaân. Ngaøi thöôøng hay nhaéc ñi nhaéc laïi maáy nguyeân taéc laõnh ñaïo cuûa ngaøi nhö sau:

1- Chaáp nhaän taát caû vôùi taâm hoàn ñôn sô. Khoâng tìm ñia vò, danh voïng. Bieát tin töôûng caùc coäng söï vieân vaø uoán naén hoï daàn daàn.

2- Coù vaøi yù kieán ñôn sô, taàm thöôøng, nhöng taàm quan troïng bao truøm theá giôùi, vaø quyeát taâm thöïc hieän cho kyø ñöôïc.

3- Luoân luoân chæ baûo vaø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc laøm vieäc Bieát tin ngöôøi, duøng ngöôøi.

4- Khoâng bao giôø töï laøm taát caû. Khoâng töï aùi, khieâm toán luoân coù keá hoaïch phaân phoái coâng vieäc, chia seû traùch nhieäm.

5- Moät ñoâi khi ñeå ngöôøi khaùc töï do laøm. Coù nhöõng thí nghieäm baïo daïn, khoâng ra chæ thò nhöng theo doõi vaø cho pheùp caùc ngöôøi khaùc thöû.

11. Thaäp ñaïi baïi vaø thaäp ñaïi thaéng

* Ñoùn nhaän moïi yù kieán, nhöng khoâng leä thuoäc yù kieán (ÑHV 842).

* Coù voâ soá yù kieán maø khoâng quyeát ñònh laø voâ ích. Coù ít tö töôûng maø thöïc hieän taát caû môùi laø laõnh ñaïo thöïc söï (ÑHV 845).

* Bieát giöõ kyû luaät caù nhaân, bieát toå chöùc ñôøi soáng, bieát phaân giaù trò moïi vieäc. Ñoù laø nhöõng ñieàu kieän giuùp con laõnh ñaïo caùch hieân ngang, anh huøng, ñem laïi tin töôûng luùc moïi ngöôøi rung ñoäng, loaïn laïc... (ÑHV 854).

* Con ñöøng queân raèng tuøy vieân cuûa con laø ngöôøi, laø moät nhaân vò, laø con Chuùa, neân chæ coù hoï vaø Thieân Chuùa coù quyeàn ñoái vôùi hoï. Khoâng ai ñöôïc coi hoï nhö vaät sôû höõu, nhö maùy moùc saûn xuaát (ÑHV 867).

* Laõnh ñaïo khoâng göông saùng ñöôïc vaâng phuïc maø khoâng kính phuïc. Laõnh ñaïo chæ neâu göông saùng trong nhieäm vuï ñöôïc vaâng phuïc, kính phuïc, meán phuïc vaø toûa ra moät taàm aûnh höôûng raát saâu roäng (ÑHV 869).

* Ñaëc ñieåm cuûa laõnh ñaïo thieân taøi laø bieát quy tuï coâng taùc vieân baèng caùch: Tìm hoï, khaùm phaù hoï, tieáp ñoùn hoï, choïn hoï, huaán luyeän hoï, tín nhieäm hoï, xöû duïng hoï, meán yeâu hoï. Khoâng ai laø nhaø laõnh ñaïo lyù töôûng cuõng nhö khoâng ai laø coäng taùc vieân thaäp toaøn (ÑHV 870).

* Laõnh ñaïo phaûi trôû neân moïi söï cho moïi ngöôøi, trong baát cöù tröôøng hôïp naøo, chaáp nhaän moïi thöù coâng vieäc, nhoïc meät, choáng ñoái vaø khi caàn phaûi hy sinh caû maïng soáng con ñeå möu ích cho ñoaøn theå, nhöng ñöøng bao giôø laøm giaûm suùt söï lo laéng cho chính linh hoàn con (ÑHV 881).

Moät thanh nieân noï coù dòp hoïc hoûi nghieân cöùu lòch söû Vieät Nam. Trong caùc anh huøng ngöôøi Vieät, vò maø anh khoaùi nhaát laø oâng Nguyeãn Traõi, vì tinh thaàn oâng raát duõng caûm, khí theá oâng raát kieâu huøng. Anh ta thuoäc loøng caû baøi "Bình Ngoâ ñaïi caùo" cuûa oâng.

Khi ñoïc böùc thö cuûa oâng gôûi cho Töôùng laõnh Trung quoác khuyeân baûo hoï neân ruùt quaân xaâm löôïc veà, neáu khoâng seõ thaûm baïi nhuïc nhaõ; anh khoaùi nhaát laø choã vò quaân sö cuûa vua Leâ Lôïi ñaõ phaân tích söï vieäc döôùi tieâu ñeà: "Luïc ñaït baïi vaø Luïc ñaïi thaéng", nghóa laø saùu nguyeân do baát lôïi khieán cho Trung quoác xaâm löôïc phaûi thua vaø saùu nguyeân veà thieân thôøi, ñòa lôïi, nhaân hoaø, chính nghóa, aùi quoác khieán quaân ta seõ thaéng.

Chaøng thanh nieân aáy ñeâm ngaøy cöù traàm ngaâm suy nghó veà "Luïc ñaïi baïi vaø luïc ñaïi thaéng" maõi cho ñeán moät hoâm anh naûy ra moät saùng kieán veà thuaät laõnh ñaïo, maø roài, vì thaáy hay hay, anh beøn baét chöôùc Nguyeãn Traùi ñaët teân cho laø: "Thaäp ñaïi baïi vaø thaäp ñaïi thaéng". Anh laáy laøm thích chí vaø vui veû ñem ra giaûi thích cho caùc baïn möôøi lyù do khieán ngöôøi laõnh ñaïo thaát baïi vaø ngöôïc laïi möôøi lyù do khieán ngöôøi laõnh ñaïo thaønh coâng. Caùc baïn anh nghe qua cuõng taïm ñöôïc beøn taëng cho anh moät bieät hieäu khieâm toán nhöng cuõng raát oai: "Nguyeãn Traùi tí hon". Tuy laø saùng kieán cuûa moät "caäu beù tí hon" nhöng cuõng ñaùng cho chuùng ta suy nghó:

Thaäp ñaïi baïi (cuûa laõnh ñaïo):

1- Kieâu caêng, xem ngöôøi nhö maùy moùc, ñoäc ñoaùn chaúng chòu nghe ai, baûo thuû yù kieán.

2- Baên khoaên, bi quan, khieán cho ngöôøi khaùc cuõng ñaâm hoang mang.

3- Khoâng bieát duøng ngöôøi, khoâng choïn ngöôøi, khoâng bieát huaán luyeän, khoâng hoaø mình, khoâng khoan dung, soáng caùch bieät, giöõ oùc ñòa phöông.

4- Ña nghi ñoái vôùi moïi ngöôøi, mang beänh "do döï maõn tính", sôï maát loøng, thay ñoåi yù kieán nhö chong choùng.

5- Töï mình oâm ñuøm bao quaùt taát caû, laïc loõng trong nhöõng chuyeän vuïn vaët, phieàn toaùi khoâng phaân bieät ñaâu laø chính yeáu ñaâu laø phuï thuoäc.

6- Mieäng noùi raát kheùo, nhöng laøm thì khaùc, cuoái cuøng chaúng ai tin. Tuyeân boá ruøm beng, nhöng soáng vaø haønh ñoäng khoâng ra gì. Gaëp khoù khaên thì buoâng xuoâi naûn loøng. Thaønh coâng thì hueânh hoang töï ñaéc vaø cöôùp coâng, voâ ôn ñoái vôùi keû thaønh taâm giuùp mình.

7- Daán thaân nöûa vôøi, thònh thì xu thôøi, "xoâng pha cöùu trôï ngöôøi thaéng traän" tröôùc ai heát; suy thì ruùt lui nheï nhaøng khoâng chòu traùch nhieäm vaø ñoå loãi cho keû khaùc

8- Khoâng coù chöông trình vaø keá hoaïch, haêng tieát theo caûm höùng, thích taán coâng, khoù chòu khi nghe söï thaät maát loøng.

9- Ích kyû, chæ tìm danh lôïi cho baûn thaân mình, sôï ngöôøi khaùc hôn mình, giaáu kyõ nhöõng kinh nghieäm cuûa mình.

10- Khoâng caàu nguyeän, chæ tin vaøo taøi naêng vaø möu moâ, thuû ñoaïn traàn tuïc, troâng caäy vaøo quyeàn theá.

Thaäp Ñaïi thaéng:

* Saùng kieán hôïp thôøi vaø höõu hieäu môùi laõnh ñaïo ñöôïc (ÑHV 843).

* Con phaûi tin töôûng vaøo söù maïng cuûa con, caûm hoùa vaø truyeàn thoâng loøng tin töôûng, baàu nhieät huyeát trong con cho keû khaùc (ÑHV 838).

* Con haõy duøng yù chí taäp trung tö töôûng, can ñaûm quyeát ñònh vaø quyeát ñònh kòp thôøi (ÑHV 844).

* Chæ trích caáp treân laøm nhuït nhueä khí, taïo chia reõ giöõa caùc tuøy vieân vaø môû ñöôøng cho hoï bình phaåm phöông phaùp, böôi moùc khuyeát ñieåm cuûa chính con (ÑHV 848).

* Laõnh ñaïo phaûi can ñaûm, coù caùi nhìn bình tónh tröôùc moïi bieán coá, ôû moïi nôi, trong moïi luùc. Chöøng aáy con oån ñònh ñöôïc tình traïng thöû thaùch nguy hieåm nhaát (ÑHV 851).

* Con ñöøng phí moät giaây, ñöøng dö moät lôøi, ñöøng boû moät dòp. Con seõ cöông quyeát hôn. Ñöôïc ngöôøi caûm phuïc hôn (ÑHV 853).

* Nhìn roõ, nhìn thaät, nhìn ñuùng. Xeùt ngöôøi, xeùt vieäc, xeùt caûnh. Ñoù laø oùc thöïc teá con caàn coù ñeå laõnh ñaïo, döïa treân caùc döõ kieän khaùch quan (ÑHV 855).

* Duøng toaøn coâng thöùc laø maùy moùc, nguû trong thuû tuïc laø loãi thôøi, laïc trong chi tieát laø chaät heïp. Con phaûi: - Nhìn toång quaùt, - Thích öùng deûo dai, - Bieán dôû thaønh hay. Con caàn: - Coá vaán, - Chuyeân vieân, - Nhaát laø caàn yù chí cuûa con (ÑHV 856).

* Nhö Chuùa Gieâsu ñaõ ôû lieân læ vôùi caùc Toâng Ñoà suoát ba naêm, con haõy hoøa mình vôùi caùc coäng taùc vieân cuûa con, thoâng caûm, chia seû taâm söï, vui buoàn vaø ñoaùn bieát taâm lyù töøng ngöôøi. Con seõ ngaïc nhieân vì luùc aáy hoï seõ ñoaøn keát vaø coá gaéng vöôït möùc (ÑHV 862).

* Chieám ñöôïc con tim cuûa tuøy vieân, con coù theå thaáy hoï doác toaøn löïc ñeå theo con, vì hoï bieát con yeâu hoï thaønh thöïc, ñaäm ñaø, hy sinh cho taän tuïy. Neáu con khoâng laõnh ñaïo baèng tình yeâu, con phaûi söû duïng haï saùch: "vuõ löïc" (ÑHV 865).

* Thieân Chuùa laø bí quyeát cuûa nhaø laõnh ñaïo: Ngaøi ban uy quyeàn vaø khoâng boû ai döïa vaøo quyeàn naêng cuûa Ngaøi ñeå laõnh ñaïo. Tinh thaàn khieâm nhöôøng vaø loøng baùc aùi laø caên baûn; Phuùc AÂm cuûa Ngaøi höôùng daãn nhaø laõnh ñaïo (ÑHV 871).

* Nhaø laõnh ñaïo khoâng chæ caên cöù vaøo baùo caùo thoâi, nhöng lo laéng ñoïc "saùch ñôøi soáng" cuûa moãi tuøy vieân hôn: ñoïc trong loøng hoï, trong khaû naêng hoï, trong thöû thaùch hoï (ÑHV 872).

* Luùc ñoái thoaïi, Chuùa Gieâsu khoâng ñoùng mieäng Pheâroâ noùng naûy. Lôøi leõ boàng boät chua chaùt cuûa ngöôøi khaùc khoâng laøm suïp ñoå vuõ truï ñaâu. Con ñöøng sôï, cöù ñoái thoaïi vôùi taát caû taâm hoàn thay vì lyù söï (ÑHV 878).

1- Khieâm toán, trong nhaân phaåm cuûa moãi caù nhaân, uyeån chuyeån, linh ñoäng, laéng nghe saùng kieán moïi ngöôøi, roài suy nghó löôïng giaù.

2- YÙ thöùc, tin töôûng söù maïng cuûa mình nhö moät ôn Chuùa, bình tónh tröôùc moïi bieán coá.

3- Coù thuaät duøng ngöôøi, chaáp nhaän ñoái thoaïi tìm hieåu töøng ngöôøi, taâm hoàn quaûng ñaïi, bieát queân boû nhöõng laàm loãi cuûa keû khaùc, laéng nghe baïn beø khuyeân baûo, maø nhaát laø bieát nghe keû thuø chæ trích.

4- Tín nhieäm coäng söï vieân; xem, xeùt, laøm. Quyeát ñònh saùng suoát, thöïc hieän cho kyø ñöôïc.

5- Chia seû traùch nhieäm vôùi caùc coá vaán, chuyeân vieân, coäng söï vieân. luoân hoïc hoûi, trau doài theâm khaû naêng.

6- Noùi ít, laøm nhieàu, luoân luoân troïng kyû luaät, ñi tieàn phong, neâu göông soáng trong moïi laõnh vöïc, nhìn thaúng thöïc teá, khaùch quan, khieâm toán luùc thaønh coâng, chia seû nieàm vui vôùi coäng söï vieân, kieân trì vaø nhaãn naïi, khoâng bao giôø thaát voïng.

7- Saün saøng hy sinh taát caû vì söù meänh, can ñaûm nhaän traùch nhieäm, cuøng thaønh coâng cuøng thaát baïi, khoâng bao giôø laøm toån thöông tình huynh ñeä. Tình nguyeän nhaän ñieàu khoù cho mình, ñeå caùi deã cho coäng söï vieân.

8- Tröôùc moãi vieäc ñeàu coù chöông trình, keá hoaïch, sau moãi vieäc ñeàu kieåm ñieåm chaân thaønh, pheâ bình vaø töï pheâ, sôï taâng boác thích nghe noùi thaúng, noùi thaät.

9- Chæ tìm phuïc vuï, queân mình ñi vì ñaïi cuoäc, xaùc tín raèng mình chæ laø khí cuï trong tay Chuùa, neân chæ tìm thaùnh yù Chuùa, giöõ vöõng laäp tröôøng, thaáy ai hôn mình thì vui möøng, chuaån bò cho töông lai, doïn ñöôøng vaø trao heát kinh nghieäm cho ngöôøi keá vò mình.

10- Tröôùc moïi coâng vieäc, trong moïi khoù khaên, bieát caàu nguyeän, tìm aùnh saùng vaø söùc maïnh nôi Chuùa, baøn hoûi vôùi Chuùa tröôùc heát, phoù thaùc cho Chuùa troïn veïn. Hy voïng trong thaát voïng, cöù vui veû tieán leân, ngaøy mai coù Chuùa lo.

Chaéc caùc baïn cuõng caûm nghieäm caùi lyù thuù cuûa "Thaäp ñaïi baïi vaø thaäp ñaïi thaéng" roài chöù gì? Hoan hoâ "Nguyeãn Traõi tí hon"!

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page