Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
31- Baùc AÙi
1. Baùc aùi laø thí maïng
* Chuùa Gieâsu bò boû rôi treân thaùnh giaù, Chuùa Gieâsu coøn bò boû rôi trong moïi anh em ñau khoå, khaép treân theá giôùi (ÑHV 803).
* Ngaøy taän theá Chuùa phaùn xeùt veà ñöùc aùi, khoâng phaûi veà caùc thaønh coâng vó ñaïi (ÑHV 804).
Chuùa Gieâsu ñaõ daïy: "Khoâng coù tình yeâu naøo cao caû baèng thí maïng vì keû mình yeâu" vaø chính Ngöôøi ñaõ laøm göông tröôùc.
Böôùc theo Ngaøi, caùc thaùnh cuõng laøm nhö vaäy. Cha xin ñan cöû moät vaøi maãu göông soáng ñoäng sau ñaây:
Thaùnh Paulinoâ, Giaùm muïc thaønh Noâla (353-431), sau khi thu xeáp xong vieäc gia ñình töø boû chöùc laõnh söï ôû Roma, ñaõ soáng moät cuoäc ñôøi tu ñöùc khoå haïnh vaø laøm ñeán chöùc Giaùm muïc. Khi quaân Goths chieám ñoùng xöù ngaøi vaø baét nhieàu ngöôøi laøm noâ leä, ngaøi ñaõ baùn taát caû gia saûn ñeå nuoâi ngöôøi ngheøo vaø chuoäc nhieàu keû noâ leä trong soá ñoù. Tôùi luùc quaân Vandales tieán ñeán, ngaøi khoâng coøn gì ñeå baùn nöõa neân ñaõ hy sinh chính baûn thaân cuûa mình, ñi laøm noâ leä thay cho con trai cuûa baø goùa vaø bò ñieäu sang Phi chaâu. Maõi laâu sau, ngaøi môùi ñöôïc traû töï do vaø trôû veà laïi giaùo phaän Noâla cuûa ngaøi tröôùc nieàm haân hoan caûm phuïc cuûa moïi giaùo höõu.
* * *
* Haõy yeâu thöông nhau khoâng baèng lôøi noùi maø baèng vieäc laøm. Haõy yeâu thöông nhau baèng tay maët maø tay traùi khoâng bieát. "Haõy yeâu thöông nhau nhö Thaøy yeâu thöông chuùng con" (ÑHV 755).
* Neáu caùc coâng vieäc töø thieän xaõ hoäi cuûa con khoâng phaûi vì Chuùa, thì con chæ laø nhaân vieân cuûa moät chi nhaùnh Hoàng Thaäp Töï (ÑHV 786).
Thaùnh Vinh Sôn Phaoloâ (1581-1660) laø moät vò thaùnh cuûa baùc aùi. Suoát ñôøi ngaøi taän tuïy hy sinh ñeå naâng ñôõ cuoäc soáng cuûa nhöõng ai bò xaõ hoäi ruoàng boû, nhö nhöõng keû ngheøo khoù, coâ nhi, quaû phuï, noâng daân queâ muøa, hay toäi nhaân trong choán nguïc tuø.
Tröôùc heát veà phaàn thieâng lieâng, ngaøi ñaõ ñem heát loøng ñaïo ñöùc vaø khoân ngoan ñeå laøm beà treân höôùng daãn Doøng Ñöùc Baø Ñi Vieáng (laø Doøng lo cho nhöõng keû ngheøo khoù) trong suoát 40 naêm. Ngaøi cuõng ñi khaép nôi, nhaát laø trong nhöõng vuøng thoân queâ, nhöõng khu xoùm lao ñoäng bò giôùi vöông baù boùc loät ñeå rao giaûng Tin Möøng. Ngaøi coøn nhieät thaønh trong vieäc canh taân ñôøi soáng linh muïc vaø thieát laäp caùc chuûng vieän.
Veà phaàn xaùc, noùi ñöôïc ngaøi laø ngöôøi ñaàu tieân coù saùng kieán khôûi xöôùng vieäc saùng laäp nhieàu hoäi Baùc aùi töø thieän ñeå lo cho nhöõng ngöôøi khoán khoå, giaùo duïc caùc coâ thieáu nöõ...
Maõi ñeán luùc tuoåi giaø, nhieàu ñeâm khuya tuyeát sa laïnh buoát, ngaøi vaãn lang thang tìm kieám nhöõng cuï giaø thaân run laäp caäp giöõa caûnh maøn trôøi chieáu ñaát, hay nhöõng treû thô voâ toäi bò vöùt boû ôû caùc goùc ñöôøng ñeå beá veà nhaø saên soùc, cöùu chöõa...
Ñeå noái tieáp coâng vieäc baùc aùi phi thöôøng aáy, ngaøi thaønh laäp Hoäi Doøng "Caùc linh muïc chuyeân giaûng ñaïi phuùc" ñeå rao giaûng cho giôùi baàn cuøng ôû choán thoân queâ vaø Doøng Nöõ Tu Baùc aùi ñeå cöùu giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo khoå.
Vì quaù taän tuïy trong chöùc vuï vaø vì tuoåi giaø söùc yeáu, ngaøi ñaõ an nghæ trong Chuùa luùc gaàn 80 tuoåi. Ñöùc Leâoâ XIII ñaõ toân ngaøi laøm boån maïng caùc Hoäi Töø Thieän Coâng giaùo khaép theá giôùi. Chuùng ta neân ghi nhôù caâu noùi cuûa ngaøi: "Ñöùc Baùc aùi chaân thöïc thì môû tay ra vaø nhaém maét laïi".
* * *
* Baùc aùi khoâng coù bieân giôùi; neáu coù bieân giôùi, khoâng coøn laø baùc aùi nöõa (ÑHV 787). * Neáu khoâng trieät ñeå thi haønh chuùc thö cuûa Chuùa Gieâsu, laø soáng baùc aùi, thì con laø ñöùa con baát hieáu voâ phuùc thaät (ÑHV 806).
Thaùnh Camillo Lellis (1550-1614) ñaõ laäp moät Doøng ñeå giuùp caùc beänh nhaân; Doøng aáy coù lôøi khaán thöù tö buoäc ngöôøi tu só phaûi hoaøn toaøn daán thaân cho hoï baát chaáp beänh truyeàn nhieãm, vì ñoù laø tieáng goïi cuûa loøng nhaân laønh Chuùa.
Nhöng chuùng ta bieát, ngay töø thôøi nieân thieáu, Camillo laø moät quaân nhaân chæ bieát ñua ñoøi aên chôi phoùng ñaõng. Ngaøi ñaõ soáng moät cuoäc ñôøi thanh nieân sa ñoïa, ñeán noãi sau cuøng phaûi vaøo naèm trong beänh vieän Roma. Taïi ñaây, nhöõng ñau ñôùn cuûa chính baûn thaân, nhaát laø nhöõng reân xieát cuûa nhöõng beänh nhaân ñaõ khieán ngaøi xuùc ñoäng saâu xa vaø quyeát taâm söûa ñoåi ñôøi soáng.
Sau khi trôû veà cuøng Chuùa, Camillo ñaõ nhaän ra ôn goïi cuûa mình laø phuïc vuï caùc beänh nhaân ngheøo khoå. Bôûi ñoù, tröôùc heát ngaøi ñaõ tình nguyeän giuùp vieäc taïi beänh vieän vaø xin gia nhaäp Doøng Phanxicoâ. Khi chòu chöùc linh muïc xong, ngaøi ñaõ laäp moät Doøng tu vôùi lôøi khaán ñaëc bieät nhö ñaõ noùi. Nhöõng lôøi Chuùa Gieâsu trong Phuùc AÂm: "Ta ñau yeáu vaø caùc con ñaõ thaêm vieáng" ñaõ ñoát leân trong tim ngaøi moät ngoïn löûa tình yeâu maïnh meõ ñoái vôùi nhöõng keû oám lieät. Veà sau, maëc daàu bò beänh nhöùc ñaàu, lôõ loeùt bao töû lieân mieân haønh haï, ngaøy ngaøy ngaøi vaãn vui veû chaêm soùc beänh nhaân. Ngaøi bình thaûn chòu ñöïng moïi tuûi nhuïc khoå ñau vaø thöôøng noùi: "Toâi haèng öôùc ao coù moät traùi tim roäng lôùn nhö theá giôùi ñeå bao phuû theá giôùi baèng ngoïn löûa cuûa loøng baùc aùi ñang boác chaùy trong toâi".
* * *
* Khi con giuùp ai ñieàu gì, phaûi heát söùc baùc aùi, ñeå ngöôøi thuï aân tha thöù cho con, caùi nhuïc hoï chòu khi nhaän cuûa con (ÑHV 788).
Coøn voâ soá göông baùc aùi cuûa nhieàu vò thaùnh nam nöõ khaùc nöõa, nhöng vì khuoân khoå taäp saùch, chuùng ta khoâng theå keå heát ñöôïc. Coù theå noùi vò thaùnh naøo cuõng coù nhöõng göông baùc aùi, bôûi leõ baùc aùi laø baûn chaát, laø maãu soá chung cuûa cuoäc soáng caùc ngaøi. Vì caùc thaùnh, laø nhöõng ngöôøi soáng troïn veïn cho tình yeâu.
2. Töôùng tieàn phong cuûa coâng cuoäc baùc aùi xaõ hoäi
* Yeâu ngöôøi laø "traùch nhieäm chaéc chaén veà loøng meán Chuùa" cuûa con (ÑHV 765).
* Yeâu ngöôøi khoâng phaûi laø vuoát ve nuoâng chieàu hoï, nhöng coù luùc yeâu ngöôøi laø laøm phieàn loøng hoï, vì söï thaät vaø vì lôïi ích cuûa hoï (ÑHV 766).
Ngöôøi aáy laø ai maø ñöôïc moät danh hieäu cao ñeïp nhö theá?
Thöa: moät ñöùa con hoang ngöôøi da ñen thuoäc giai caáp noâ leä, teân Martinoâ Porres (1569-1639) maø Ñöùc Gioan XXIII ñaõ suy toân leân ñaøi vinh quang caùc thaùnh vaøo ngaøy 6.6.1962 vaø cuõng chính laø vò Giaùo Hoaøng khaû kính ñaõ taëng danh hieäu cao quyù vöøa noùi cho ngaøi.
Suoát ñôøi, Martinoâ Porres ñaõ luoân giô tay an uûi keû aâu lo, thaêm vieáng chaïy chöõa thuoác thang cho keû lieät laøo, naâng ñôõ keû giaø nua goùa buïa, giuùp ñaùp ngöôøi cô khoå tuùng thieáu, haøn gaén veát thöông loøng cho nhöõng ngöôøi coâ ñoäc bò aùp böùc. Maø nhaân ñöùc noùi treân, Martinoâ ñaõ thöïc haønh töø taám beù. Khi coøn nhoû, Martinoâ lôïi duïng nhöõng laàn meï sai ñi mua ñoà laët vaät ñeå bôùt xeùn tí tieàn ñem bieáu cho nhöõng ngöôøi caäu nghó coøn cuøng khoå hôn. Ñöôïc bieát nhö theá, meï Martinoâ hôi toû veû khoù chòu vaø nhieàu laàn traùch maéng con. Coù laàn töùc quaù baø ñaõ giaùng cho caäu moät taùt tai ñau ñieáng.
Luùc leân 7 tuoåi, Martinoâ ñaõ ñuû saùng suoát ñeå nhaän thaáy raèng thaønh phoá Lima ñaày nhöõng chöôùng tai gai maét. Beân caïnh nhöõng loái soáng xa hoa truïy laïc do söï boùc loät maø moà hoâi nöôùc maét cuûa keû khaùc nhan nhaûn khoâng bieát bao nhieâu caûnh coâ ñôn, ngheøo naøn khoå cöïc. Theá nhöng giöõa bao thoái naùt ñen toái aáy vaãn coøn saùng leân nhieàu maãu göông toâng ñoà baùc aùi ñích thöïc, aûnh höôûng saâu ñaäm treân taâm hoàn cuûa caäu thieáu nieân. Ban ñaàu, meï caäu ñang ôû trong hoaøn caûnh ngheøo tuùng coâ ñôn, thaáy con hay giuùp ngöôøi cuøng khoå ñoâi chuùt tieàn baïc thì raát böïc mình khoù chòu; nhöng daàn daàn baø suy nghó, tænh ngoä, ñoåi aùc caûm thaønh thieän caûm. Baø yeâu quyù con ngaøy caøng thaém thieát vaø ñaõ trôû thaønh moät vò hieàn maãu giaøu loøng baùc aùi.
Naêm 22 tuoåi, Martinoâ xin vaøo Doøng Ña-minh ñeå laøm gia nhaân. Nhöng beà treân nhaø doøng thaáy chaøng coù nhieàu nhaân ñöùc neân sau moät thôøi gian ñaõ choïn laøm trôï só. Thaày heát söùc soáng baùc aùi yeâu thöông giöõa coäng ñoaøn. Moät hoâm, tu vieän phaûi khaån tröông thanh toaùn moät moùn nôï maø chaúng kieám ñaâu ra tieàn. Cha Beà treân baát ñaéc dó phaûi mang ñi baùn moät vaøi baùu vaät cuûa tu vieän. Cha vöøa ra khoûi coång, thaày Martinoâ ñaõ voäi chaïy theo, vöøa thôû vöøa thöa:
- Nhaø Doøng caàn tieàn ñeå traû nôï, nhôø ôn Chuùa, thöa cha, con coù caùch traû ñöôïc!
- Con traû baèng caùch naøo? Cha Beà treân quay laïi hoûi, toû veû ngaïc nhieân.
- Thöa cha, con laø moät ngöôøi da ñen heøn haï, chaúng coù chi cho Nhaø Doøng. Xin cha cöù baùn con ñi ñeå laáy chuùt tieàn traû nôï cho ngöôøi ta. Con xin cha ban cho con ñaëc aân aáy... Bieát ñaâu loït vaøo tay thieân haï, hoï seõ baét con laøm vieäc vaát vaû vaø höõu ích hôn...
Nghe noùi theá, cha beà treân xuùc ñoäng ñeán chaûy nöôùc maét. Ngaøi ñaêm ñaêm nhìn thaày Martinoâ töø ñaàu ñeán chaân moät caùch yeâu thöông trìu meán vaø ra hieäu baûo thaày quay trôû laïi nhaø doøng.
Ñaõ chaêm laøm vieäc laïi coù nhieàu taøi neân thaày Martinoâ suoát ngaøy quaàn quaät: heát ôû trong kho quaàn aùo laïi sang beänh vieän, hoaëc lang thang ngoaøi heø phoá ñeå giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo khoå coâ ñôn. Moät hoâm ñang luùc ñi ñöôøng, thaày gaëp moät ngöôøi aùo quaàn xaùc xô taû tôi, mình ñaày ung nhoït hoâi haùm vaø maéc phaûi moät chöùng beänh ñôùn ñau cuøng cöïc. Thaày beøn coõng ngöôøi aáy veà phoøng rieâng cuûa thaày ôû trong tu vieän, ñaët naèm thoaûi maùi treân giöôøng, ra söùc taém röûa, thay quaàn aùo, cho aên uoáng... Thaày saên soùc beänh nhaân caùch taän tuïy nhö saên soùc chính Chuùa Gieâsu. Thaáy vaäy, moät tu só toû daáu baát maõn vaø leân tieáng traùch thaày sao laïi ñöa ñöùa aên maøy gheâ tôûm veà phoøng vaø lo laéng quaù ñaøng hoaøng. Martinoâ oân toàn ñaùp: "Thöa thaày, toâi nghó raèng vieäc thöông ngöôøi hoaïn naïn coøn quyù gaáp vaïn laàn söï saïch seõ. Thaày nghó xem, meàn chieáu toâi coù dô baån thì chæ maát moät chuùt xaø-boâng laø giaët saïch, nhöng caû moät suoái nöôùc maét nhaân loaïi cuõng khoâng ñuû ñeå röûa saïch nhöõng veát thöông do caùi xaõ hoäi baát coâng vaø ích kyû gaây ra.
3. Caùi quaàn cuûa thaùnh Gioan Vianney
* Kyù soå vaøng, mua veù soá, cho aùo quaàn cuõ, nhöõng vieäc baùc aùi ñeå khoûi bò quaáy raày! Yeâu thöông môùi laø khoù. Haõy ñeå loøng con trong soå vaøng, trong veù soá, trong goùi aùo quaàn cuõ! (ÑHV 740).
* Baùc aùi laø noái daøi tình yeâu Thieân Chuùa ñoái vôùi nhaân loaïi (ÑHV 792).
Thaùnh Gioan Vianney thieát tha yeâu meán Chuùa vaø caùc linh hoàn. Maáy möôi naêm lieàn, ngaøi luoân giam mình trong toaø giaûi toäi moãi ngaøy 18 tieáng ñoàng hoà ñeå ñem caùc toäi nhaân veà trong voøng tay Chuùa. Khoâng nhöõng theá, ngaøi coøn luoân canh caùnh beân loøng moái baän taâm vaø caûnh ngheøo tuùng cô cöïc cuûa nhaân daân. Chính ngaøi ñaõ laäp neân caùc vieän coâ nhi, lôùp hoïc maãu giaùo vaø saün saøng cho keû ngheøo taát caû nhöõng gì ngaøi coù hay kieám ñöôïc.
Trong luùc toaø aùn giaùo phaän Belley ñang tieán haønh vieäc ñieàu tra veà haïnh tích cuûa vò linh muïc, ñeå laäp hoà sô xin phong thaùnh, thì coù moät cuï giaø queâ muøa ngheøo khoù ñeán laøm chöùng nhö sau:
"Hoâm aáy, trôøi ñaõ saàm toái, toâi thaáy cha Vianney ñi giuùp tuaàn ñaïi phuùc ôû moät xöù xa veà; giöõa ñöôøng vaéng chæ coù toâi vôùi ngaøi; vöøa gaëp toâi, ngaøi lieàn leân tieáng chuùc moät caùch vui veû:
- Chaøo oâng, maáy laâu nay coù ñöôïc söùc khoûe khoâng? Coâng vieäc laøm aên ra sao?
- Chaøo cha, daï caùm ôn Chuùa, con cuõng thöôøng luoân; nhöng chaúng giaáu gì cha, con tuùng thieáu quaù, maát lieân tieáp ba vuï muøa lieàn!
- Toäi nghieäp! Toâi thöông oâng vaø caùc chaùu laém! Chuùng noù raát ngoan.
Vöøa noùi ngaøi vöøa xoû tay vaøo tuùi aùo, luïc soaùt khaép cuøng maø cuõng chaúng loøi ñöôïc moät xu. Nhìn tröôùc nhìn sau, ngaøi gheù vaøo tai toâi baûo nhoû:
- OÂng chòu khoù ñôïi cha moät chuùt nghe!
Toâi vaâng lôøi ñöùng ñôïi. Ngaøi roùn reùn ñi ra sau moät luøm caây... Maáy phuùt sau ngaøi trôû laïi, trao taän tay toâi moät vaät vaø noùi:
- Cha khoâng coøn gì caû. OÂng vui loøng laáy caùi quaàn cuûa cha ñaây ñem baùn maø mua baùnh mì cho caùc chaùu. OÂng thoâng caûm, böõa sau coù gì cha seõ giuùp cho theâm. Thoâi chaøo oâng nheù!
Toâi chöa kòp caùm ôn vì quaù xuùc ñoäng ngheïn ngaøo thì boùng daùng ngaøi ñaõ bieán maát sau haøng caây ôû tröôùc maët..."
* * *
Cuõng trong dòp ñieàu tra ñeå phong thaùnh cho vò linh muïc thaùnh thieän, moät baùc nhaø queâ khaùc ñaõ laøm chöùng raèng: "Toâi queâ muøa chaát phaùc, chaúng bieát noùi chi, chæ xin thöa theá naøy: Toâi nghó Thieân Chuùa haún toát laønh voâ cuøng vì cha sôû chuùng toâi laø moät ngöôøi phaøm giöõa theá gian maø ñaõ toát laønh quaù söùc töôûng töôïng..."
4. Baùc aùi trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy
* Khi naøo con ñi coâng taùc cho Ñöùc Meï moät caây soá xa nhaø con, chöa chaéc con ñaõ soáng baùc aùi thaät. Chöøng naøo con daùm coâng taùc beân caïnh nhaø con, ñeán vôùi nhöõng ngöôøi nghe thaáy con moãi ngaøy, cha môùi tin con baùc aùi thaät! (ÑHV 738).
* Coäng ñoaøn naøo coù moät thaùnh tu haønh thì thaùnh aáy hay laøm cho coäng ñoaøn coù nhieàu thaùnh töû ñaïo (ÑHV 760).
* Tính xaáu cuûa toâi, goïi laø nhaân ñöùc. Thieän chí cuûa anh em toâi goïi laø khuyeát ñieåm (ÑHV 763).
* Con khoâng thieáu khuyeát ñieåm, sao con töùc toái vaø taán coâng khuyeát ñieåm cuûa anh em? (ÑHV 764).
* Baùc aùi laø tu ñöùc lieân læ: tu mieäng löôõi, tu quaû tim, tu loã tai, tu con maét, tu laù gan, tu boä oùc.. Taát caû con ngöôøi con vaãy vuøng, nhöng con phaûn öùng yeâu thöông, nhö Chuùa Gieâsu (ÑHV 797).
Chò thaùnh Teâreâxa Haøi Ñoàng khoâng boû qua moät dòp naøo maø khoâng hy sinh vì loøng meán Chuùa. Chò neân cuûa leã toaøn thieâu suoát ngaøy. Chuùng ta haõy nghe chò thuaät laïi caâu chuyeän ñôn sô nhöng ñaày can ñaûm nhaãn naïi sau ñaây ñeå roài ñeán phieân ta, ta cuõng haõy laøm nhö chò:
"Con coøn nhôù hoài con coøn nhoû ôû nhaø taäp, Chuùa ñaõ coù laàn soi saùng cho con thaáy moät vieäc baùc aùi môùi. Vieäc laøm tuy nhoû, song Chuùa laø Cha, thaáu suoát moïi söï kín nhieäm Ngaøi ñaõ xem chuû yù cuûa con hôn laø vieäc laøm beân ngoaøi cuûa con neân ñaõ ban thöôûng cho con ngay ôû ñôøi naøy. Ñoù laø nhöõng luùc chò Saint-Pierre phaûi xuoáng nhaø côm hay laø xuoáng ca hoäi. Giôø nguyeän gaãm buoåi chieàu, chò ngoài ôû haøng gheá ngay tröôùc maët con, cöù tôùi saùu giôø keùm möôøi phuùt thì phaûi coù moät chò boû dôû nguyeän gaãm ñeå dìu chò xuoáng phoøng aên, vì hoài ñoù trong nhaø coù nhieàu ngöôøi ñau khieán caùc chò y taù khoâng theå ñích thaân ñeán röôùc chò ñi ñöôïc. Maø taát caû ñeàu bieát vieäc naøy khoâng phaûi laø chuyeän deã. Raát khoù laøm cho chò Saint-Pierre vöøa yù. Chò ñau nhieàu quaù neân heã ñoäng moät chuùt laø reân. Tuy nhieân con khoâng muoán boû lôõ moät cô hoäi thi haønh ñöùc yeâu thöông vì nhôù laïi Lôøi Chuùa ñaõ phaùn: "Khi caùc con laøm moät vieäc gì cho anh em heøn moïn nhaát cuûa Ta laø caùc con ñaõ laøm cho chính Ta vaäy" (Mt 25,40). Thaønh thöû moät hoâm con heát söùc khieâm toán ñeán xin giuùp chò. Nguyeân vieäc thuyeát phuïc chò chaáp thuaän caùi yù nguyeän naøy cuõng ñaõ khoù roài. Cuoái cuøng, nhôø bieát aên noùi kheùo leùo, con ñaõ thaønh coâng myõ maõn.
Theá laø moät buoåi chieàu, khi thaáy chò Saint-Pierre laéc caùi ñoàng hoà caùt cuûa chò thì con hieåu yù chò muoán noùi: Thoâi ta ñi! Ñaàu tieân, con caûm thaáy raát ngaïi, tuy nhieân con cuõng voäi vaõ ñöùng daäy, vaø caùc nghi thöùc baét ñaàu. Nguyeân vieäc nhaéc caùi gheá cho chò cuõng coù moät nghi thöùc rieâng, phaûi nhaéc thaät khoan thai, khoâng ñöôïc voäi vaõ. Sau ñoù laø khôûi haønh. Phaûi vöøa ñi theo vöøa ñôõ chò ôû choã thaét löng. Con phaûi ñôõ nheï heát söùc, nhöng neáu chaúng may böôùc lôõ moät böôùc thì laäp töùc chò laøm nhö theå taïi con khoâng bieát naâng chò, roài vöøa laûo ñaûo muoán teù vöøa baûo: "Chuùa ôi! Chò ñi mau quaù! Toâi ngaõ baây giôø!" Neáu con coá gaéng ñi chaäm hôn thì chò laïi noùi: "Theo toâi mau leân! Toâi chaúng thaáy tay chò ñôõ toâi gì caû. Chò buoâng toâi ra, toâi ngaõ ñaây naøy. Thì toâi noùi coù sai ñaâu: Chò coøn treû quaù, ñaâu coù daét toâi ñöôïc!" Thaät laø may neáu chuùng con vaøo nhaø côm maø khoâng coù tai naïn naøo. Nhöng ñeán ñoù laïi gaëp nhöõng khoù khaên môùi: Phaûi kheùo leùo ñeå giuùp chò ngoài xuoáng maø khoâng laøm phaät loøng chò, roài laïi phaûi xem tay aùo cho chò (phaûi bieát caùch xaén môùi ñöôïc) baây giôø coâng vieäc keå nhö xong. Nhöng roài nhaän thaáy hai baøn tay taät nguyeàn cuûa chò laáy baùnh boû vaøo toâ caùch khoù khaên, neân con laïi giuùp chò luoân vieäc naøy nöõa. Sau ñoù con nôû moät nuï cöôøi raát töôi roài môùi ñi. Thaáy con ñeå yù giuùp chò nhö theá, chò caûm ñoäng laém. Daàn daàn, nhôø caùch giuùp ñôõ töï nhieân aáy maø chò thích con, vaø sau cuøng trôû neân heát söùc deã daõi.
... Khi dìu chò Saint-Pierre, con laøm vôùi taát caû loøng meán cuûa con. Neáu coù dìu Chuùa Gieâsu thaät söï, con cuõng khoâng theå laøm hôn ñöôïc nöõa".
5. Nhìn ngöôøi khaùc vôùi con maét Thieân Chuùa
* Tröôùc khi xeùt ñoaùn, con haõy caàu nguyeän roài haõy laøm nhö Chuùa Gieâsu trong tröôøng hôïp con (ÑHV 737).
* Neáu con khen ngöôøi khen con, chaáp nhaän ngöôøi khoâng phaûn ñoái con, giao tieáp vôùi ngöôøi ñoàng yù kieán vôùi con, con khoâng baùc aùi cuõng khoâng saùng suoát: Muø daét muø (ÑHV 759).
* Chuùng ta phaûi bieát caùm ôn laãn nhau. Ngöôøi nhaän: vì ñöôïc yeâu thöông giuùp ñôõ. Ngöôøi cho: vì ñöôïc dòp lôùn leân trong tình yeâu (ÑHV 771).
* Taïi sao ngaøy naøo con cuõng laäp toøa aùn vaø baét anh em con dieãn haønh laàn löôït qua ñoù? Taïi sao luùc naøo cha cuõng thaáy con ngoài gheá quan toøa, khoâng bao giôø ngoài baêng bò can? (ÑHV 772).
* Taïi sao con ghi khaéc khuyeát ñieåm cuûa ngöôøi vaøo bia ñaù, coøn toäi loãi cuûa con thì vieát treân caùt (ÑHV 776).
* Haïnh phuùc cho moät huynh ñeä ñoaøn laø gì? Laø "Phuùc cho keû bò baét bôù". Ñuùng vaäy! Ñaây laø moät cuoäc baét bôù coù toå chöùc, coù thôøi khoùa bieåu, coù luaät leä. Nhöõng cuoäc baét bôù naøy ñem laïi söï cöùu chuoäc, vì ñaët con trong yù nghóa cuûa lòch söû vaø cuûa Hoäi Thaùnh laø xaõ hoäi hoùa traàn gian (ÑHV 778).
* Haõy laáy moät tôø giaáy vaø bình tónh vieát treân ñoù ñöùc tính cuûa ngöôøi con baát bình, con seõ thaáy hoï khoâng hoaøn toaøn xaáu nhö con nghó töø ñaàu (ÑHV 783).
* Ñöøng phaøn naøn caø pheâ ñaéng, chæ taïi ñöôøng cuûa con khoâng ngoït ñuû (ÑHV 790).
Cha Gaston Courtois laø moät vò giaûng phoøng thôøi danh vaø laø moät nhaø linh höôùng khoân ngoan, thaùnh thieän, giaøu kinh nghieäm raát ñöôïc caùc linh hoàn meán phuïc. Ngaøi coù thuaät laïi caâu chuyeän nhö sau:
"Moät nöõ tu noï ñeán gaëp toâi vaø noùi vôùi gioïng ñaày xuùc caûm:
- Thöa cha, con chòu khoâng noãi nöõa, ñôøi soáng coäng ñoaøn laøm con ngoät ngaït quaù. Con ñaõ phaán ñaáu nhaãn naïi, nhöng nay con quaù caêng thaúng. Xin cha giuùp con, neáu khoâng thì...
- Cha nghe con, con cöù thaønh thaät noùi nhöõng gì ñeø naëng treân loøng con.
- Thöa cha, dó nhieân soáng chung thì khoâng laøm sao traùnh khoûi nhöõng va chaïm, con chaáp nhaän theá; nhöng voâ phuùc cho con vì gaëp phaûi moät chò... khoâng chuùt thieän caûm tí naøo. Chò hay pheâ bình chæ trích con nhòn maõi khoâng ñöôïc neân chính con cuõng pheâ bình chò laïi. Con thaáy nôi chò caùi gì cuõng xaáu caû. Con khoâng theå naøo nhìn maët chò ñöôïc, ñaâu coù chò laø con traùnh ñi ngay ñeå khoûi böïc töùc vaø sinh toäi.
- Con giöõ ñöùc baùc aùi sao laïi khoâng thöông yeâu chò aáy?
- Con bieát Chuùa daïy phaûi yeâu thöông caû keû nghòch cuûa mình nöõa. Song con thuù thöïc vôùi cha, ñoái vôùi ai cuõng ñöôïc nhöng ñoái vôùi chò aáy thì con gheùt cay gheùt ñaéng, ngöûi khoâng ñöôïc, chòu cuõng chaúng noåi!
- Chò aáy xaáu laém sao?
- Thì con ñaõ thöa vôùi cha: chò aáy xaáu heát choã noùi: kieâu ngaïo, pheâ bình, chæ trích, noùng naûy, hay hôøn doãi, noùi xieân noùi xoû, chua cay ñaéng ñoùt, keå aân keå nghóa, khoe khoang cuøng mình... Noùi toùm laø xaáu töø ñænh ñaàu ñeán döôùi baøn chaân, töø trong ruoät ra tôùi ngoaøi voû... Con khoâng theå naøo chòu noåi ñöôïc nöõa. Quaù söùc töôûng töôïng!
- Con khaúng ñònh chò aáy hoaøn toaøn laø xaáu?
- Thì cha khoâng tin con sao? Khoâng leõ con bòa ñaët ra aø? Con ñaõ coá gaéng hieåu toát cho chò aáy. Nhöng khoâng theå ñöôïc.
- Ñaây, cha trao cho con moät tôø giaáy vaø moät caây buùt, con khôûi söï vieát cho cha caùc tính toát cuûa chò aáy ñi!
- Chao oâi, coù ñaâu maø vieát! khoâng leõ cha baét con bòa ñaët ra sao!
- Con cöù bình tónh suy nghó xem! Khoâng leõ xaáu ñeán theá maø ngöôøi ta laïi cho ôû trong nhaø doøng aø?
- Theá môùi khoán naïn chöù. ÔÛ vôùi nhau töôûng laø thieân ñaøng, hoaù ra laø ñòa nguïc, chín taàng ñòa nguïc!
- Baây giôø cha giuùp con tìm thöû xem chò aáy coù maáy tính toát nheù!
- Vaâng, con ñaõ ñeán ñaây thì xin vaâng lôøi cha. Ñoá maø tìm ñöôïc! Cha tìm ra moät tính toát, con phuïc saùt ñaát!
- Chò aáy giôø giaác coù ñuùng theo thôøi khaéc bieåu trong nhaø khoâng?
- AØ... chuyeän naøy thì coù!
- Con ghi vaøo ñi, soá 1. Chò aáy coù vaâng lôøi beà treân khoâng?
- Chaû bieát trong loøng theá naøo, chöù beà ngoaøi thì vaâng lôøi trieät ñeå.
- Ghi vaøo, soá 2. Boån phaän cuûa chò, chò coù chu toaøn khoâng?
- Thöa cha chò aáy lo laøm vöôøn vaø nuoâi lôïn nuoâi gaø. Maø nhôø khoeû nhö traâu neân luùc naøo cuõng vöôït chæ tieâu caû, laøm con chaïy theo ñeán huït hôi muoán cheát.
- Theá laø con ghi theâm ñieåm toát soá 3. Khi ai nhôø vaû chò aáy chò coù saün saøng giuùp ñôõ khoâng?
- Daï coù! chò ñaõ nhaän giuùp ai vieäc gì laø laøm heát söùc taän tuïy.
- Con ghi vaøo ñieåm toát soá 4.
Cha Gaston Courtois cöù hoûi vaø chò nöõ tu ghi gaàn heát trang giaáy. Ngaøi dòu daøng baûo:
- Thoâi, ngang ñaây cuõng taïm ñuû roài. Töø ñaây con phaûi nghe lôøi cha, tröôùc khoù sau deã: Con haõy yeâu Chuùa Gieâsu trong chò aáy. Con ñeå trang giaáy naøy treân baøn cuûa con vaø haèng ngaøy nhìn vaøo caùc ñöùc tính cuûa chò ñeå tìm hieåu chò vaø yeâu meán chò. Moãi khi caûm thaáy khoù chòu, con ñoïc moät kinh Kính Möøng vaø caàu nguyeän cho chò. Nhaát laø con coá gaéng töôi cöôøi vôùi chò, ñöøng tìm caùch laån traùnh, ngöôïc laïi, phaûi tìm dòp tieáp xuùc chuyeän vaõn vôùi chò, giuùp ñôõ chò hay nhôø chò giuùp con.
-Thaø cha baét con aên chay ñaùnh toäi moät ngaøn ngaøy coøn hôn baét con laøm coâng vieäc aáy. Khoù quaù cha aø!
- Con coá gaéng ñi, vì meán Chuùa. Con xin Ñöùc Meï giuùp con, cha cuõng caàu nguyeän cho con. Roài ñuùng moät thaùng sau con ñeán gaëp cha laïi. Neáu khoâng nghe lôøi cha thì ñöøng bao giôø ñeán gaëp cha nöõa!
* * *
Moät thaùng troâi qua, chò nöõ tu laïi ñeán gaëp cha Gaston Courtois.
- Theá naøo, baùo caùo laïi cho cha nghe coi.
- Lieàu thuoác cha cho con uoáng ñaéng quaù, nhöng con ñaõ phaán ñaáu vaø baét ñaàu coù keát quaû roài cha aï! Con bôùt caêng thaúng, chuùng con ñaõ coù dòp trao ñoåi vôùi nhau naêm ba caâu. Chò aáy giuùp con ñoâi vieäc nhoû, con cuõng ñaõ giuùp chò vaøi chuyeän laët vaët... Nhöng beân naøo cuõng coøn giöõ theá, chæ ñoái xöû doø chöøng vaäy thoâi!
- Hoan hoâ con! Haõy caùm ôn Chuùa vaø xin Meï Maria giuùp theâm. Chuùng ta caàu nguyeän vaø chieán ñaáu theâm hôn nöõa vôùi baûn thaân mình, coøn chò aáy con haõy giao cho Chuùa. Con ñaõ böôùc caùi böôùc khoù nhaát, baây giôø haõy maïnh daïn tieán theâm hôn nöõa. Heïn con thaùng sau nheù!....
Töø ñaây moãi thaùng, chò nöõ tu ñeàu gaëp cha Gaston Courtois moät laàn, baùo caùo nhöõng böôùc tieán khaû quan hôn. Hai beân ñoái phöông ñaõ xích laïi gaàn nhau, ñaõ daùm ñoái thoaïi vôùi nhau caùch thaúng thaén. Daàn daàn nhöõng thaùng sau ñoù, keû thuø khoâng ñoäi trôøi chung ñaõ hoaù thaønh baïn höõu: Caû hai ñaõ "bình thöôøng hoaù quan heä" giöõa nhau, caâu chuyeän nhoû to ñaõ "thaém thieát tình höõu nghò".
Thaùng thöù naêm, chò nöõ tu ñeán gaëp cha Gaston Courtois vôùi neùt maët hôùn hôû thoaûi maùi:
- Thöa cha, con chòu thua cha roài! Con xin ñaàu haøng! Tröôùc ñaây con ñeán gaëp cha vôùi moät taâm hoàn bi ñaùt, thaát voïng. Giôø ñaây con laïi ñeán vôùi moät taâm hoàn traøn ngaäp hy voïng vui töôi. Chuùng con ñaõ hieåu nhau, moïi maây muø ñaõ tan bieán nhöôøng choã cho khung trôøi saùng suûa. Chuùng con ñaõ trôû neân ñoâi baïn thaân, deã daøng taâm söï vaø naâng ñôõ nhau veà moïi maët. Töø ñaây, cha khoûi baét con suy nghó veà caùc ñöùc tính cuûa chò aáy nöõa, keûo con seõ yeâu rieâng chò maø laøm toån thöông ñeán tình ñoaøn keát hieäp nhaát trong coäng ñoaøn!
- Khoâng phaûi cha thaéng, nhöng chính traùi tim Meï Maria, chính tình yeâu Chuùa Gieâsu ñaõ giuùp cha con mình chieán thaéng... Cha chia vui vôùi con, vaø con haõy cöù vui töôi maø soáng nhö vaäy! Sau côn möa trôøi laïi quang ñaõng! Coù Chuùa, Meï Maria vaø Thaùnh Giuse ôû giöõa caùc con luoân!
6. Ñöøng tieác lôøi khen hay nuï cöôøi thaân aùi
* "Toâi khoâng laøm vieäc baùc aùi ñöôïc vì toâi khoâng coù tieàn! Chæ coù tieàn môùi baùc aùi sao? - Baùc aùi cuûa nuï cöôøi, baùc aùi cuûa baét tay, baùc aùi cuûa thoâng caûm, baùc aùi cuûa thaêm vieáng, baùc aùi cuûa caàu nguyeän (ÑHV 741).
* Ñöøng ñôïi gaàn cheát môùi laøm hoøa vôùi nhau. Ñöøng ñeå gaàn cheát môùi phaân phaùt cuûa caûi. Baùc aùi: "chaúng ñaëng ñöøng", baùc aùi "baát ñaéc dó", con seõ tieác vì yeâu thöông quaù chaäm (ÑHV 742).
* Ngöôøi ta khoâng caàn cuûa con! Ngöôøi ta khoâng caàn con cho, baèng caàn con hieåu hoï, thöông hoï! (ÑHV 743).
* Ñöøng töùc toái vì ngöôøi ta chæ trích con, haõy caùm ôn vì con bao nhieâu toài teä maø hoï chöa noùi (ÑHV 744).
* Cuoäc soáng huynh ñeä thöû thaùch vaø naâng ñôõ tình baùc aùi, caây treân röøng che ñôõ nhau khoûi ngaõ luùc gioù baõo (ÑHV 746).
* Chuùa noùi: "Neáu ai maát loøng con, haõy ñeå cuûa leã, veà laøm hoøa vôùi ngöôøi aáy..."; coøn con, con laøm ngöôïc laïi: "Cöù daâng cuûa leã vaø phoùng thanh cho moïi ngöôøi bieát, tröø ra gaëp ñöông söï." Tin möøng cuûa con! (ÑHV 752).
* Con chuû tröông phaûi ñoái thoaïi, nhöng con khoâng chaáp nhaän ai noùi traùi yù con. Ñoù laø "ñoái thoaïi coù chöông trình vaø giôùi haïn" hay noùi ñuùng hôn: hai ngöôøi ñoäc thoaïi (ÑHV 753).
* Taïi sao con haø tieän moät tieáng khen? Tieác moät nuï cöôøi? Moät sieát tay vôùi ngöôøi ta? Bao nhieâu ngöôøi khoâng caàn baïc tieàn, chæ caàn loøng con (ÑHV 785).
Cuõng chính cha Gaston Courtois thuaät laïi chöùng tích sau ñaây:
- Moät cha phoù treû tuoåi ñeán gaëp toâi vôùi veû maët buoàn thiu aûm ñaïm:
- Thöa cha, con ñau khoå quaù, con ñònh leân Toøa Giaùm muïc xin thuyeân chuyeån ñi xöù khaùc!
- Taïi sao theá? Con cöù noùi heát ñaàu ñuoâi caâu chuyeän cho cha nghe. Cha saün saøng giuùp con.
- Con nghó con thöïc xaáu soá: môùi taäp teãnh vaøo ñôøi maø gaëp moät cha xöù quaù teä! Baàu khoâng khí nhaø xöù ngheït thôû laém, cha aï! Khoâng ngaøy naøo maø khoâng coù chuyeän va chaïm xích mích. Giôø côm ñuùng ra laø buoåi thaân maät nhaát, vui veû nhaát laïi laø luùc im laëng naëng neà, ai cuõng cuùi ñaàu aên cho xong maø ñi. AÊn cuõng chaúng bieát ngon laønh gì nöõa. Do ñoù, ñôøi soáng thieâng lieâng cuõng bò aûnh höôûng, laïi sinh theâm göông xaáu cho giaùo daân...
- Ngaøi khoù tính laém sao?
- Heát choã noùi! Vöøa laïc haäu vöøa ñoäc ñoaùn, khoâng bao giôø chaáp nhaän ñoái thoaïi, xem ngöôøi khoâng baèng ngoïn rau maù!
- Ngaøi hay chæ trích con laém aø?
- Gaëp ai ngaøi cuõng cheâ bai cha phoù, cha thaáy coù teä haïi vaø chaùn naûn cho tuoåi treû khoâng! Naøo laø ít kinh nghieäm, naøo laø boàng boät, naøo laø thieáu nghieâm trang, cöù hay chôi ñuøa vôùi thanh nieân, treû con, naøo laø daïy giaùo lyù khoâng ñuùng. Ngaøi muoán con giaùo duïc thanh thieáu nieân theo kieåu xöa, duøng saùch giaùo lyù coå loã sæ maø daïy theá thì ñöùa naøo theøm nghe! Muoán beä veä nhö ngaøi thì con luùng tuùng quaù vaø khoâng caùch naøo chòu ñöôïc!
- Theá con coù bao giôø chæ trích ngaøi khoâng?
- Con phaûi coâng nhaän laø coù. Vì con phaûi beânh vöïc laäp tröôøng cuûa con chöù! Con ñaõ pheâ bình ngaøi tröôùc maët nhieàu ngöôøi. AØ, maø ngaøi laïi coøn haø tieän laém nöõa kia! Con môùi ra tröôøng, khoâng coù ñöôïc xu moâ. Tuaàn tröôùc, ñöa thieáu nhi ñi caém traïi lieân hoan sau ngaøy röôùc leã vôõ loøng, con ñeán xin ngaøi lì xì; ngaøi ñaõ khoâng cho thì thoâi, laïi coøn pheâ theâm moät caâu chua nhö giaám: "Caùc cha ñôøi baây giôø chaû laøm neân ñöôïc caùi gì caû, chæ ham chôi ñuøa vôùi caém traïi!". Daãn baày treû ñi, con phaûi raùn vui nhöng trong thaâm taâm thöïc ñaéng cay chua xoùt. Cha thaáy coù khoå khoâng?... Thuù thöïc vôùi cha, con naêng baøn chuyeän cha xöù vôùi giaùo daân laém!
- Cha thoâng caûm vôùi con, nhöng con haõy bình taâm suy nghó laïi. Ai laïi khoâng coù tính khí, coù laäp tröôøng cuûa mình. Nhaát laø ngöôøi caøng lôùn tuoåi thì caøng giöõ quan ñieåm cuûa thôøi hoï, cuûa loái giaùo duïc maø hoï ñaõ haáp thuï. Sau con ñeán tuoåi giaø cuõng deã maéc phaûi taät aáy. Con phaøn naøn vôùi ngöôøi ta veà cha xöù, taát nhieân coù keû maùch laïi cho ngaøi bieát, vaø nhö theá ngaøi seõ chæ trích cheâ bai con laïi. Theá laø heát tình nghóa huynh ñeä vaø caøng ñaéng cay chua xoùt vôùi nhau hôn. Con ñaõ ñeán vôùi cha thì cha baøn vôùi con theá naøy. Con thaáy ngaøi coù ñieåm naøo coù theå khen ñöôïc khoâng?
- Chòu? Con thaáy ngaøi nhö caùi huõ cuõ, chaû coù gì maø khen caû!
- Theá con thaáy ngaøi giaûng theá naøo?
- Keå ra khoâng haáp daãn maáy, nhöng maø coù doïn tröôùc, coù boá cuïc, maïch laïc ñaøng hoaøng; kieåu coå ñieån: coù môû ñaàu, keát luaän...
- Ngaøi coù chòu khoù ngoài toøa giaûi toäi khoâng?
- Cha thì thöïc laø kheùo hoûi chuyeän! Veà vaán ñeà aáy thì con thua xa ngaøi. Ngaøi ngoài toøa thöïc laø kieân trì, vaø ai xin giôø naøo ngaøi cuõng saün saøng caû.
- Soå saùch caùc pheùp ngaøi laøm coù phaân minh khoâng?
- Ngaøi khoù tính thì thaät laø khoù tính nhöng soå saùch thì ngaøi ghi töøng ngaøy moät, roõ raøng minh baïch, khoâng cheâ vaøo ñaâu ñöôïc...
- Baây giôø cha xin con nghe cha: Töø ñaây ngaøi coù noùi gì con thì maëc ngaøi, tröôùc sau thì ta vaãn laø ta; nhöng ngöôïc laïi, phaàn con, vì hy sinh, vì yeâu meán Chuùa trong ngaøi, neáu con phaûi phaán ñaáu soáng vôùi ngaøi thaät laø baùc aùi huynh ñeä. Vaø ñeå ngaøi xaùc nhaän laø con toát vôùi ngaøi, cha ñeà nghi con lôïi duïng taát caû moïi dòp ñeå khen ngaøi. Khoâng phaûi cha baûo con taâng boác hay cho ngaøi ñi taøu bay giaáy, nhöng con neân khen nhöõng ñieåm toát maø chính con vöøa xaùc nhaän ñoù! Can ñaûm leân! Meï Maria seõ giuùp con. Thaùng sau con tôùi laïi!
Ba möôi ngaøy troâi qua, cha phoù aáy laïi ñeán gaëp toâi. Vöøa baét tay ngaøi ñaõ voäi vaøng noùi:
- Cha ôi coù nhieàu chuyeän vui laém! Ñeå con thuaät laïi cha nghe!
- Cha vaãn caàu nguyeän vaø mong tin cuûa con.
- Nghe lôøi cha con veà phaán ñaáu heát söùc, laém luùc phaûi vaän duïng heát taâm löïc ñeå daèn loøng xuoáng maø töôi cöôøi nieàm nôû vôùi ngaøi. Hoâm chuùa nhaät, sau baøi giaûng cuûa ngaøi, con vaøo phoøng thaùnh gaëp oâng töø hoûi ngay: "OÂng coù nghe cha xöù giaûng khoâng? Thöïc laø maïch laïc vaø soát saéng! Luùc naøo toâi cuõng chaêm chæ theo doõi ñeå hoïc caùch giaûng cuûa ngaøi". Ba ngaøy sau, luùc leân laøm leã, gaëp oâng töø, oâng voäi ñeán saùt tai con noùi kheõ vôùi con: "Con coù thuaät laïi lôøi cha hoâm noï cho cha xöù nghe, ngaøi vui veû baûo con: "OÂng töø thaáy chöa, ñoù laø moät cha phoù coøn treû maø trí xeùt ñoaùn raát ñuùng ñaén". Chieàu thöù baûy, ngoài toøa xong, con ñi xuoáng beáp vaø noùi vôùi baø beáp: "Toâi coøn treû maø môùi ngoài toøa coù moät luùc maø ñaõ nghe moûi meät caû ngöôøi, theá maø cha xöù thaät laø nhaãn naïi; ngaøi ngoài laâu maáy cuõng ñöôïc, ai xin luùc naøo cuõng saün saøng". Ít hoâm sau baø beáp maùch laïi vôùi con: "Cha bieát khoâng, con thuaät laïi lôøi cha noùi böõa chieàu thöù baûy cho cha sôû nghe; ngaøi coù veû ñaéc chí, vöøa cöôøi vöøa noùi: "Ñaáy baø xem cha phoù naøy coù loøng khieâm nhöôïng, bieát kieåm ñieåm mình vaø ñaùnh giaù nhöõng ñieàu hay cuûa keû khaùc maø baét chöôùc. Baø gaéng naáu nöôùng boài döôõng cho ngaøi. Troâng ngaøi ñoä naøy hôi xanh..." Con cuõng coù dòp noùi chuyeän vôùi caùc meï gia ñình vaø luùc keát thuùc ñaõ cheâm vaøo moät caâu: "Toâi veà ñaây thöïc laø may maén vì hoïc ñöôïc raát nhieàu ñöùc tính nôi cha sôû, ñaëc bieät soå saùch cuûa ngaøi thaät laø phaân minh, ngaøy naøo xong ngaøy aáy khoâng bao giôø ñeå laïi hoâm sau, caån thaän soá moät. Veà sau coù baø ñeán baûo rieâng con: "Chuùng con coù thuaät lôøi cha cho cha sôû nghe, ngaøi cöôøi vaø baûo chuùng con: "Cha phoù ngaøy caøng tieán boä, baây giôø ngaøi hieåu caùch toâi ñieàu haønh giaùo xöù, chòu khoù hoïc hoûi laém. Thöïc may môùi coù ñöôïc moät cha phoù nhö theá!" Baàu khoâng khí giöõa ngaøi vôùi con daàn daàn theâm phaàn thoaûi maùi côûi môû. Nhöõng böõa côm khoâng coøn laø giôø cöïc hình nöõa maø laø luùc ñaøm thoaïi thaân maät. Chuùa nhaät vöøa qua ngaøi coøn cho con 100 phaät laêng ñeå ñem caùc thieáu nhi ñi traïi dòp Boån maïng giaùo xöù. Thöïc may nhôø coù cha...
- Baây giôø, con coøn ñoøi leân Ñöùc Cha xin thuyeân chuyeån nöõa khoâng?
- Heát roài, côn khuûng hoaûng ñaõ qua. Baây giôø laïi sôï ñoåi ñi laø ñaøng khaùc!
7. Vì baùc aùi phaûi ñau khoå
* Con khoâng löôïng ñöôïc ngöôøi say röôïu coù theå laøm haïi theá naøo! Ñaâm cheùm, ñoát nhaø, gieát ngöôøi... Khi con say vì ñam meâ haän thuø, con caøng maát saùng suoát hôn theá nöõa (ÑHV 747).
* Ñaâu coù tình yeâu thöông, ôû ñoù coù Thieân Chuùa; ñaâu coù thuø gheùt ôû ñoù coù hoûa nguïc (ÑHV 749).
* Trong moät giaây, moät chaám pheát, baát cöù ai cuõng coù theå boâi nhoï böùc hoïa voâ giaù cuûa Raphael, ñaõ toán bao coâng phu, thôøi giôø môùi thöïc hieän, nhöng ai laøm laïi ñöôïc? (ÑHV 751).
* Lôøi baát coâng cuûa ngöôøi coâng chính voâ cuøng aùc haïi. Ñoù laø thuoác ñoäc do tay baùc só trao. Toa thuoác aáy caøng truyeàn ra, caøng gieát ngöôøi (ÑHV 757).
* Moâi tröôøng ñoøi buoäc con thinh laëng hoaït ñoäng, con cöù thích nghi moâi tröôøng vaø ñi ñeán ñaâu con haõy "gieo raéc tình yeâu". Con seõ ngaïc nhieân, vì moät ngaøy kia, nhìn laïi nhöõng nôi con ñaõ ñi qua, haït gioáng tình yeâu ñaõ naëng tróu gaáp möôøi, gaáp traêm nôi taâm hoàn nhöõng ngöôøi Chuùa Quan Phoøng ñònh cho gaëp con treân ñöôøng hy voïng (ÑHV 777).
* Nhöõng ai toå chöùc vu caùo, thoùa maï, xuùi giuïc caêm thuø, choáng ñoái, duø vôùi muïc ñích naøo, cuõng khoâng che giaáu ñöôïc tính caùch phaûn Phuùc AÂm. Vì Chuùa laø tình yeâu (ÑHV 782).
* Sao con traùch moùc, khi ngöôøi ta phuûi ôn con? Coâng nghieäp cuûa con maát ñi sao? Hay laø con baét Chuùa caùm ôn con? "Ai laøm cho moät ngöôøi heøn maït nhaát trong anh em laø laøm cho chính mình Ta." (ÑHV 784).
* Con toát, ngöôøi ta noùi xaáu, con vaãn toát. Con ngheøo, ngöôøi ta khen con giaøu, con vaãn ngheøo. Taïi sao con leân kyù vaø suùt kyù theo dö luaän? (ÑHV 794).
* Ñöøng ñeâ heøn noùi xaáu ngöôøi vaéng maët. Haõy noùi nhö lôøi con ñöôïc ghi aâm, haønh ñoäng nhö cöû chæ con ñöôïc chuïp hình (ÑHV 805).
Moät phuï nöõ teân laø Neâreâa Caggianoâ öôùc ao vaøo doøng tu vaø chò ñaõ trình baøy öôùc nguyeän aáy vôùi thaày Gieârañoâ Magella, trôï só Doøng Chuùa Cöùu Theá. Nhôø moät soá giaùo daân ôû thò traán Laceùdoine giuùp ñôõ, thaày ñaõ trao cho chò ñuû soá tieàn hoài moân ñeå naïp vaøo moät doøng nöõ Chuùa Cöùu Theá coù tieáng laø ñaïo ñöùc thaùnh thieän taïi thaønh Foggia (YÙ). Nhöng khi côn soát saéng ban ñaàu nhö löûa rôm phöïc chaùy aáy ñaõ qua, chò Neâreâa ñaâm ra nhôù gia ñình, buoàn naûn vaø moät thaùng sau, "taân nöõ tu" luûi thuûi trôû veà nhaø cha meï. Thay vì nhìn nhaän mình khoâng ñuû thieän chí ñeå beàn ñoã trong neáp soáng tu taäp, chò ta laïi kieám moät caùch ñeå chöõa mình, keå caû noùi xaáu caùc baø doøng. Nhöng giaùo daân trong vuøng ai nghe ñöôïc nhöõng lôøi cuûa chò cuõng ñeàu mau mieäng caûi chính: Thaày Gieârañoâ voán raát quan taâm lo laéng cho caùc nöõ tu aáy ñöôïc loøng ñaïo ñöùc soát saéng, neáu hoï xaáu xa nhö chò noùi thì thaày laïi ñöa chò vaøo tu trong aáy laøm gì!" Chò Neâreâa neâu ñuû lyù do ñeå phaân traàn nhöng taát caû ñeàu bò hoï beû gaõy. Cuoái cuøng chò ñaâm ra gheùt luoân caû thaày Gieârañoâ. Heã nghe ai noùi ñeán thaày laø chò laéc ñaàu bæm moâi: "AØ! Thaày Gieârañoâ! Thaày aáy ñaâu coù hay ho gì...!" Nhöõng chöõ cuoái cuøng ñöôïc chò boû löûng moät caùch coù haäu yù laøm ngöôøi nghe hieåu ngaàm nhö thaày Gieârañoâ coù chuyeän chi ñoù raát bí maät, khoâng tieän noùi ra. Theá nhöng, chaúng moät ai chòu tin vaøo luaän ñieäu cuûa chò.
Baáy giôø, chò Neâreâa beøn quyeát ñònh ñaùnh vaùn baøi xaû laùng...
Tröôùc tieân chò laøm ñuû moïi caùch ñeå ñöôïc moät linh muïc khoân ngoan, coù uy tín chaáp thuaän laøm cha linh höôùng vaø cha giaûi toäi cuûa chò, ñoù laø linh muïc Benigno Bonaventura. Ñeå ñöôïc ngaøi tin, chò giaû vôø soáng thaät ñaïo ñöùc, sieâng naêng haõm mình chòu khoù. Khi thaáy ngaøi coù loøng tin töôûng, chò lieàn caû gan phaïm söï thaùnh, lôïi duïng ngay caû pheùp giaûi toäi ñeå boû vaï caùo gian thaày Gieârañoâ. Chò nghó raèng neáu thaày Gieârañoâ mang tieáng xaáu thì chaúng coøn moät ai töï yù cheá nhaïo chò veà vieäc boû doøng ra veà nöõa, vì hoï seõ cho raèng thaày Gieârañoâ laø ngöôøi taøo lao beâ boái, ñaõ laàm lôõ ñöa chò vaøo moät doøng khoâ khan nguoäi laïnh neân vieäc ruùt lui laø moät ñieàu dó nhieân.
Theá laø moät ngaøy kia, chò Neâreâa vaøo toaø giaûi toäi vaø thöa vôùi cha Bonaventura raèng: "Caùch ñaây khoâng laâu, thaày Gieârañoâ ñi qua thò traán Laceùdoine vaø taïm truù taïi nhaø oâng Constantin Capucci, ñeå hoâm sau, cuøng vôùi oâng Capucci ñöa hai coâ gaùi cuûa oâng ta vaøo doøng. ÔÛ nhaø oâng coøn coù hai coâ gaùi nöõa; moät trong hai coâ aáy laïi laø ngöôøi coù tính nhaùt sôï vaø raát ít noùi. Hoâm thaày Gieârañoâ taïm truù ôû nhaø oâng Capucci, chính thaày ñaõ coù chuyeän ñoài truïy xaáu xa vôùi coâ ta..."
Neâreâa khai raát tæ mæ, ñaày ñuû chi tieát veà ngaøy giôø, nôi choã... vaø neâu roõ chính chò ñaõ chöùng kieán caûnh töôïng aáy. Chò noùi coøn coù theå vieän ra nhieàu nhaân chöùng khaùc nhöng vì ñöùc baùc aùi, chò chaúng muoán loâi nhieàu ngöôøi vaøo cuoäc keûo to chuyeän. Roài chò yeâu caàu cha Bonaventura phaûi trình baøy vôùi beà treân Doøng Chuùa Cöùu Theá veà "vuï thaày Gieârañoâ", coát ñeå cho caâu chuyeän ñöôïc theâm phaàn ñaùng tin hôn. Cha beøn baûo chò cöù laøm moät tôø ñôn baùo caùo. Ñoaïn ngaøi ghi theâm vaøi haøng chöõ giôùi thieäu vaøo ñôn aáy tröôùc khi göûi ñeán thaùnh Anphongsoâ, beà treân tu vieän vaø cuõng laø baïn thaân cuûa ngaøi.
Ñoïc laù ñôn xong, thaùnh Anphongsoâ ñau ñôùn voâ cuøng. Vì moät ñaøng, ngaøi raát tín nhieäm cha Bonaventura, ñaøng khaùc ngaøi bieát roõ thaày Gieârañoâ laø moät tu só raát möïc thaùnh thieän. Nhöng ngaøi cuõng bieát daàu caùc thaùnh cuõng coøn coù theå yeáu ñuoái sa ngaõ, neân duø khoâng hoaøn toaøn tin töôûng vaøo böùc thö, ngaøi vaãn cho tieán haønh vieäc ñieàu tra veà vuï aáy...
Cha Villani ñöôïc ngaøi sai ñeán nhaø doøng Illiceâtoâ, vaø keát quaû sô khôûi cho bieát caû hai ñieàu maø böùc thö cuûa Neâreâa toá caùo ñeàu ñuùng: Thaày Gieârañoâ coù ñi Laceùdoine vaø coù taïm truù taïi nhaø oâng Capucci.
Thaùnh Anphongsoâ raát ñau khoå vì caâu chuyeän laøm toån thöông ñeán danh döï nhaø doøng raát nhieàu. Ngaøi e ngaïi raèng ñaây khoâng phaûi laø moät huyeàn thoaïi maø laø moät söï thaät!!! Ñau ñôùn bieát bao! Hoâm sau, ngaøi trình baøy taát caû moïi chuyeän cho thaày Gieârañoâ hay. Gieârañoâ im laëng laéng nghe, khoâng toû moät chuùt gì xuùc ñoäng; vaø nhö Chuùa Gieâsu trong cuoäc töû naïn, thaày ñaõ thinh laëng chaúng heù moâi ñoái chaát nöûa lôøi. Thaày nghó raèng mình phaûi luoân luoân giöõ ñuùng tinh thaàn töøng chöõ trong luaät doøng: "Khi beà treân baûo ban söûa daïy, haõy khieâm toán chaáp nhaän vaø ñöøng töï baøo chöõa".
Gieârañoâ laøm thinh, vaø nhö theá beà treân coù theå hieåu laø thaày ñaõ nhaän toäi. Nhöng thaùnh Anphongsoâ vaãn nhaát möïc kính meán thaày, ngaøi chaúng hoaøn toaøn tin töôûng vaøo caùc lôøi toá caùo. Daàu theá, vì coù chöùng côù roõ raøng maø thaày Gieârañoâ laïi khoâng noùi gì heát neân buoäc loøng phaûi ra hình phaït:
- Caám thaày khoâng ñöôïc röôùc leã.
- Khoâng ñöôïc gaëp khaùch hay nhaän gôûi thô töø cho baát cöù ai.
Gieârañoâ thinh laëng cuùi ñaàu nhaän laáy hình phaït cuøng taát caû tuûi nhuïc ñôùn ñau moät caùch bình tónh, khieâm toán. Thaày bò giam loûng ôû tu vieän Pagani. Moät soá anh em trong Doøng thaáy thaày bò phaït maø chaúng hieåu nguyeân côù ra sao, moät soá baïn beø taâm phuùc vaø moät ít linh muïc trong doøng bieát roõ caâu chuyeän ñeàu baûo thaày phaûi töï baøo chöõa. Thaày Gieârañoâ suy nghó moät luùc roài dòu daøng ñaùp laïi: "Anh em muoán ngaên caûn khoâng cho toâi chòu khoù vì Chuùa sao? Toâi muoán vaâng theo thaùnh yù Chuùa voâ ñieàu kieän. Toâi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi vu caùo toâi". Sôï mình phaûi toäi coá chaáp, thaày xin ñöôïc gaëp cha linh höôùng Margotta ñeå trình baøy moïi söï? Ngaøi cuõng ñoàng yù nhö vaäy; cöù giöõ thinh laëng, söï thaät seõ giaûi thoaùt taát caû.
Maëc duø raát ñau khoå vaø xaáu hoå, thaày Gieârañoâ vaãn giöõ troïn nieàm tin yeâu, phoù thaùc, caäy troâng vaøo Chuùa. Coù gian nan chí khí vaø söï thaùnh thieän cuûa con ngöôøi môùi raïng saùng. Ñoái vôùi thaày, noãi ñau ñôùn nhaát khoâng phaûi laø söï hieåu laàm, xaáu hoå, nhöng laø khoâng ñöôïc chòu leã haèng ngaøy. Thaày luoân luoân töï baûo: "Toâi ñau khoå laém, nhöng khoâng sao caû, mieãn laø toâi coù Chuùa trong loøng".
Hoâm noï, coù moät cha trong doøng ñeà nghò thaày giuùp leã cho ngaøi, vì thaày thöôøng toû ra aùi moä vieäc giuùp leã laém. Theá nhöng, laàn naøy thaày laïi kieân quyeát töø choái vaø giaûi thích caùch ñôn sô: "Thöa cha, cha ñöøng caùm doã con. ÔÛ gaàn baøn thôø maø khoâng röôùc Chuùa thì con chòu khoâng noåi. Con seõ giaønh Chuùa treân tay cha!..."
... Maáy thaùng sau, nhaân daân trong vuøng ñöôïc tin chò Neâreâa oám naëng saép ly traàn. Cuøng vôùi côn beänh ñang hoaønh haønh, löông taâm ñaõ caén röùt giaøy xeùo chò. Chò quaù khuûng khieáp lo sôï neân cuoái cuøng ñaõ thuù heát moïi chuyeän veà "vuï thaày Gieârañoâ" vôùi cha Bonaventura. Ngaøi buoäc chò phaûi ruùt laïi nhöõng lôøi vu caùo ñoäc ñòa treân. Chò ñaõ vieát moät böùc thö ruùt laïi taát caû vaø töï tay kyù teân vaøo döôùi böùc thö ñoù. Böùc thö ñöôïc chuyeån töø Laceùdoine tôùi taän tay thaùnh Anphongsoâ. Ngaøi vui möøng quaù ñoãi: thaày Gieârañoâ yeâu daáu cuûa ngaøi thöïc ñuùng laø ngöôøi trong traéng voâ toäi. Thaày ñaõ chieáu toaû moät taám göông baùc aùi anh huøng vaø raát möïc thaùnh thieän trong suoát côn thöû thaùch ñau khoå eâ cheà.
Nieàm vui lan ñeán caùc tu vieän xa gaàn, ñeán taâm hoàn heát moïi giaùo höõu. Töø ñoù, thaày Gieârañoâ caøng ñöôïc yeâu meán caûm phuïc.
8. Chôi veõ chaân dung
* Neáu Thieân Chuùa chæ daïy meán Chuùa thì hay quaù! Nhöng Ngaøi theâm luaät yeâu ngöôøi cuõng troïng baèng luaät meán Chuùa thì thöïc laø voâ cuøng raéc roái! Phöùc taïp cho nhieàu ngöôøi (ÑHV 775).
* Moät boä maùy, duø tinh vi vaø kieân coá ñeán ñaâu, neáu caùc boä phaän khoâ daàu cuõng hö hoûng. Haõy roùt daàu baùc aùi cuûa con vaøo ñeå maùy chaïy ñieàu hoøa khoâng söùt meû (ÑHV 791).
* Con phaûi noùi ñöôïc caùch thaønh thöïc raèng: "Toâi khoâng xem ai laø keû nghòch cuûa toâi, keå caû nhöõng ngöôøi caêm thuø toâi nhaát, nhöõng ngöôøi baét bôù toâi, theà khoâng ñoäi trôøi chung vôùi toâi. Toâi luoân luoân xem hoï laø anh em toâi" (ÑHV 793).
* Ngöôøi ta thueâ ñaêng baùo ñeå taâng boác mình nhöõng taøi naêng töôûng töôïng, ñeå tuyeân truyeàn cho mình nhöõng coâng traïng bòa ñaët, ñeå chuïp muõ ñoái phöông toäi aùc döïng ñöùng. Con cuõng muoán laøm môø maét Thieân Chuùa nhö theá sao? (ÑHV 795).
Moät coäng ñoaøn nöõ tu noï ñaõ soáng vôùi nhau raát thaønh thöïc, traøn ngaäp tinh thaàn hieäp nhaát baùc aùi. Caùc chò ñaõ baøy ra troø chôi "veõ chaân dung" sau ñaây:
Taát caû nhaø ñeàu ngoài trong phoøng chôi. Boác thaêm truùng teân chò naøo thì chò aáy môùi ra khoûi phoøng. Trong luùc ñoù, caùc chò em coøn laïi seõ cuøng nhau veõ chaân dung cuûa chò aáy. Moãi ngöôøi, vôùi hoaøn toaøn töï do vaø baùc aùi, seõ noùi leân nhaän xeùt cuûa mình veà chò vaø caû nhaø cuøng ñeà cöû moät ngöôøi phuï traùch ghi chuù caùc neùt treân böùc chaân dung:
1- Nhöõng ñöùc tính cuûa chò, ñeå neâu göông cho chò em vaø ñeå cuøng chò caûm taï Chuùa cuõng nhö khuyeán khích chò tieán leân cao hôn nöõa.
2- Nhöõng khaû naêng, nhöõng khuynh höôùng toát ñeïp maø coù theå chính chò cuõng khoâng thaáy mình coù, ñeå khích leä baûn thaân chò khaùm phaù ra vaø phaùt trieån theâm ñeå phuïc vuï tích cöïc hôn.
3- Nhöõng khuyeát ñieåm, nhöõng thieáu soùt caàn phaûi bieát caên nguyeân ñeå trò lieäu vaø quyeát taâm nhaéc nhuû nhau phaán ñaáu caûi thieän.
Moïi ngöôøi nhaát trí seõ khoâng thuaät laïi cho ñöông söï ai noùi ñieàu noï ñieàu kia vì muïc ñích cuûa troø chôi laø chæ vì tình baùc aùi.
Khi ñaõ veõ xong chaân dung thì môøi chò aáy vaøo vaø ñoïc cho nghe nhöõng neùt chính trong chaân dung cuûa chò maø chò em ñaõ hôïp taùc phaùc hoïa. Moãi ngöôøi vui veû nhaän böùc chaân dung cuûa mình vaø hôïp taùc veõ chaân dung cuûa ngöôøi khaùc.
Moãi laàn chæ veõ chaân dung moät soá ít.
Phaûi coù tình baùc aùi huynh ñeä chaân thaønh vaø loøng khieâm nhöôïng ñôn sô môùi chôi troø chôi naøy ñöôïc. Noù vöøa coù muïc ñích giaûi trí, vöøa giuùp ñôõ coäng ñoaøn cuõng nhö moãi taâm hoàn thieän chí tieán leân maõi.
9. Baùc aùi ñeå xaây döïng coäng ñoàng quoác teá
* Baùc aùi laø trôû thaønh moät coäng ñoàng laøm phaùt sinh nhöõng moái töông quan môùi. Coù töông quan môùi, seõ coù theá giôùi môùi (ÑHV 799).
* Baùc aùi khoâng phaûi chæ coù yeâu thöông vaø tha thöù; baùc aùi laø caû moät haønh ñoäng ñeå taïo moät baàu khoâng khí môùi giöõa coäng ñoàng laøng xaõ, coäng ñoàng quoác gia, coäng ñoàng quoác teá (ÑHV 800). * Bieán theá giôùi cuûa thuù vaät neân theá giôùi cuûa con ngöôøi, bieán theá giôùi cuûa con ngöôøi neân theá giôùi cuûa con Chuùa (ÑHV 801).
* Khoâng gheùt ai chöa ñuû, thöông ngöôøi chöa ñuû, giuùp ngöôøi chöa ñuû. Hieäp nhaát trong tình yeâu vaø haønh ñoäng môùi ñuû. Chuùa Gieâsu caàu xin: "Xin Cha cho chuùng neân moät nhö Cha ôû trong Con vaø Con ôû trong Cha" (ÑHV 802).
Ngaøy 4.10.1965, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ ñoïc moät baøi dieãn vaên quan troïng taïi Ñaïi Hoäi Lieân Hieäp Quoác. Tieáng noùi cuûa ngaøi dó nhieân chaúng maëc moät maøu saéc chính trò, nhöng chæ laø aâm thanh vang voïng cuûa söù ñieäp Tin Möøng. Ngaøi nhaán maïnh roõ raøng:
"Thöïc ra chuùng toâi khoâng coù gì caàn thænh caàu, khoâng moät vaán ñeà naøo neâu ra caû; tuy nhieân, cuõng coù moät öôùc muoán caàn baøy toû, laø xin pheùp quí vò cho chuùng toâi trong phaïm vi vaø khaû naêng rieâng, phuïc vuï vôùi loøng vò tha, khieâm toán vaø baùc aùi.
".. Chuùng toâi yù thöùc raèng chuùng toâi ñang noùi leân tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát cuõng nhö cuûa nhöõng ngöôøi ñang soáng: tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát, ñaõ ngaõ xuoáng trong nhöõng traän giaëc khuûng khieáp vöøa qua, ngaõ xuoáng trong nieàm öôùc mô moät söï ñoàng taâm vaø hoaø bình treân theá giôùi; tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi ñang soáng soùt, daâng leân töï ñaùy loøng leân aùn nhöõng keû naøo möu toan laïi caûnh chieán tranh; tieáng noùi cuûa nhöõng theá heä treû hoâm nay ñang vöõng loøng tieán böôùc trong nieàm öôùc mong chính ñaùng moät nhaân loaïi toát ñeïp hôn nöõa.
"Chuùng toâi cuõng noùi leân tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, cuøng khoán, xaáu soá cuûa nhöõng ngöôøi khaùt voïng coâng bình, nhaân phaåm, khaùt voïng töï do, cuoäc soáng khaù giaû vaø khaùt voïng tieán boä. Caùc daân toäc höôùng veà Lieân Hieäp Quoác nhö veà moät hy voïng sau heát höôùng tôùi söï ñoàng taâm nhaát trí vaø hoaø bình.
"ÔÛ ñaây khoâng phaûi chæ hoaït ñoäng ñeå giaøn xeáp nhöõng tranh chaáp baát bình, nhöng coøn ñeå caùc quoác gia coù theå giuùp ñôõ nhau caùch höõu hieäu.
"Chuùng ta phaûi taäp quan nieäm veà con ngöôøi moät caùch môùi meû, quan nieäm veà cuoäc soáng chung giöõa con ngöôøi moät caùch môùi meû, vaø sau cuøng quan nieäm veà nhöõng neûo ñöôøng lòch söû vaø nhöõng vaän meänh cuûa theá giôùi moät caùch môùi meû..."
Vôùi cöû chæ vaø lôøi noùi khieâm toán maø quaû caûm aáy, Ñöùc Phaoloâ VI muoán daïy chuùng ta bieát raèng bieân cöông cuûa ñöùc baùc aùi khoâng chæ giôùi haïn giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, maø coøn duøng ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi môùi, ñieàu maø ngöôøi Kitoâ höõu thöôøng khoâng ñaùnh giaù laø quan troïng!
10. Maáy nguyeân taéc ñôn sô ñeå soáng baùc aùi
* Phaøn naøn laø moät beänh dòch hay laây, trieäu chöùng: bi quan, maát bình an, nghi ngôø, maát nhueä khí keát hieäp vôùi Chuùa (ÑHV 739).
* Ñaët mình vaøo ñòa vò keû khaùc, con seõ thaáy nhöõng lôøi tuyeân boá long troïng vaø voâ traùch nhieäm cuûa con hôù heânh quaù, vaø con seõ deø daët daàn daàn (ÑHV 761).
Vò linh muïc kieâm vaên haøo E. Loutil vôùi bieät hieäu Pierre l'Ermite ñaõ vieát nhieàu baøi baùo vaø taùc phaåm noåi tieáng, aûnh höôûng saâu roäng trong quaàn chuùng Phaùp, nhaát laø giôùi treû.
Ngaøi ñaõ neâu leân moät ít nguyeân taéc ñôn sô, nhöng coù hieäu quaû lôùn lao neáu chòu khoù thöïc hieän:
1- Chaáp nhaän nhau.
2- Khoâng xeùt ñoaùn ai.
3- Khoâng chæ trích ai.
4- Khoâng beø phaùi.
5- Nghó toát veà keû khaùc.
6- Noùi toát veà keû khaùc.
7- Söûa loãi cho nhau.
8- Cuøng nhau suy nghó.
9- Luoân luoân tha thöù.
10- Cuøng nhau haønh ñoäng.
11- Lieân ñôùi traùch nhieäm.
12- Cuøng nhau giaûi trí.
13- Cuøng nhau caàu nguyeän.
Ngaøi ñaõ soáng raát thoï, vaø trong cuoán saùch "Nhìn laïi ñôøi toâi ( Je regarde ma vie), ngaøi coù töôøng thuaät: "Toâi ñaõ laøm linh muïc treân 50 naêm, laøm chaùnh xöù, caû ñôøi coù 47 cha phoù caû thaûy. Tröø moät cha, coøn taát caû ñeàu giaûng hay. Maëc duø khaùc tính, khaùc sôû thích, khaùc chính kieán, khaùc tuoåi taùc, chuùng toâi vaãn thoâng caûm vôùi nhau, vaãn hôïp taùc chaët cheõ thaân tình vaø yeâu thöông nhau. Neân nay neáu Chuùa cho toâi choïn laïi thì:
Thöù nhaát: Toâi choïn laøm cha xöù.
Thöù hai: Toâi choïn laøm cha xöù.
Thöù ba: Toâi choïn laøm cha xöù.
Chuùng toâi ñaõ tìm thaáy haïnh phuùc trong ñôøi linh muïc do tình huynh ñeä thaém thieát coù maët giöõa chuùng toâi".