Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
23- Khoân Ngoan
1. Söï khoân ngoan cuûa Thaäp giaù
* Caùc nhaø baùc hoïc, caùc thieân taøi ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu cho vaên minh theá giôùi. Nhöng hoï chæ coù nhöõng maûnh vuïn chaân lyù. Moät theá giôùi coù traät töï toát ñeïp, caàn phaûi coù moät söï khoân ngoan sieâu vieät: Ngoâi Lôøi, "nhôø Ngöôøi maø muoân vaät ñöôïc taïo thaønh" (ÑHV 549).
* Con tin töôûng vaø theo göông thaùnh Phaoloâ: "Khi ñeán vôùi anh em, toâi ñaõ khoâng ñeán vôùi uy theá cuûa ngoân ngöõ, hay khoa khoân ngoan ñeå rao giaûng chöùng chæ cuûa Thieân Chuùa.
Quaû toâi ñaõ quyeát ñònh laø giöõa anh em toâi khoâng muoán bieát gì, ngoaøi Ñöùc Kitoâ Gieâsu vaø laø Ñöùc Kitoâ Gieâsu bò ñoùng ñinh thaäp giaù." (1Cor. 2:1-2) (ÑHV 554).
Thöôøng thöôøng ngöôøi ta ai cuõng caàu xin cuøng Chuùa cho ñöôïc ôn khoân ngoan saùng suoát ñeå cö xöû vôùi moïi ngöôøi. Nhieàu ngöôøi khaùc laïi caàu xin cho ñöôïc nhöõng ôn laønh phaàn hoàn phaàn xaùc; nhöng ít keû caàu xin cho ñöôïc vaùc Thaùnh giaù Chuùa, chòu ñau khoå vì Chuùa...
Thaùnh nöõ Margarita thuaät laïi raèng: "Moät hoâm Chuùa hieän ra vaø phaùn baûo toâi. Hai ñieàu sau ñaây con muoán choïn ñieàu naøo: moät laø ñöôïc khoûe maïnh, loøng trí luoân vui höôûng söï ngoït ngaøo eâm aùi, ñöôïc beà treân tín nhieäm, chò em quyù meán, ngöôøi ngoaøi caûm phuïc, hai laø phaûi oám ñau beänh taät, chòu beà treân thöû thaùch, chò em khinh deå, luoân luoân cay ñaéng tö beà khoå cöïc.
"Nghe vaäy töï nhieân loøng toâi xao xuyeán aâu lo. Toâi saáp maët xuoáng ñaát vaø than thôû cuøng Chuùa: Laïy Chuùa, con chaúng daùm choïn ñieàu naøo caû, nhöng ñieàu naøo ñeïp loøng Chuùa hôn thì xin Chuùa choïn thay cho con.
"Chuùa laïi phaùn baûo cuøng toâi: Ta choïn cho con, con ñöôøng Thaùnh giaù, vì chæ Thaùnh giaù môùi laøm ñeïp loøng Ta hôn caû, vaø chæ ai yeâu meán Thaùnh giaù môùi thöïc gioáng Ta hoaøn toaøn... Cuõng chính luùc aáy, Chuùa cho toâi xem thaáy nhöõng söï khoán khoù cuûa caû ñôøi toâi. Toâi ruøng mình kinh khieáp, aâu lo cho soá phaän mai ngaøy, khoâng bieát ñôøi mình ñau khoå seõ daãn veà ñaâu. Baáy giôø toâi suy nghó: "Yeâu ai thì trao taëng phaàn quyù nhaát cho ngöôøi mình yeâu. Chuùa Gieâsu seõ ban cho nhöõng keû Ngaøi yeâu, ngoaøi Nöôùc Thieân Ñaøng, chaúng coøn gì quyù hôn cho baèng Thaùnh giaù".
Khi Margarita trình baøy nhöõng lôøi truyeàn daïy cuûa Thaùnh Taâm Chuùa cho baø beà treân, baø lieàn baûo phaûi vieát vaøo giaáy vaø töôøng trình cho caùc Ñaáng Baûn quyeàn ñòa phaän. Caùc Ñaáng xem xong ai cuõng laéc ñaàu, cho Margarita laø ngöôøi neáu khoâng bò quyû aùm thì cuõng laø keû cuoàng tín. Nhuïc nhaõ hôn nöõa, moät vò linh muïc noï coøn ñeán laøm pheùp tröø quæ cho chò.
Theá laø tieáng ñoàn chò Margarita bò quæ aùm vang khaép nôi. Ñaâu ñaâu ngöôøi ta cuõng khieáp sôï vaø xa traùnh chò nhö traùnh taø ma. Maõi veà sau, cha De la Colombieøre, moät linh muïc Doøng Teân, beà treân ôû tænh Parey-le-Mondial môùi xaùc nhaän vieäc toân suøng Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu laø do chính Ngöôøi truyeàn daïy. Theá nhöng, moät thôøi gian sau nöõa, quyeát nghò laïi bò moät hoàng y phi baùc, Margarita laïi theâm moät phen bò moïi ngöôøi khinh gheùt, coi laø keû ñaïo ñöùc giaû hình, nöûa ngöôøi nöûa ngôïm, taø ma aùm aûnh.
Ta haõy nghe lôøi chò thaùnh taâm söï: "Baáy giôø moïi ngöôøi ñoàng tình laøm khoå toâi, beâu xaáu toâi, baïc ñaõi toâi. Neáu khoâng coù Chuùa naâng ñôõ, toâi khoâng söùc naøo chòu ñöôïc". Maø ñau khoå xæ nhuïc ñaâu phaûi chæ xaûy ra trong vaøi ngaøy. Chò phaûi chòu ñöïng nhö theá trong suoát 20 naêm tröôøng. Nhöng nhôø nhöõng naêm daøi naøy, ñaày nöôùc maét ñau thöông aáy vieäc toân suøng Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc phoå bieán khaép nôi.
Môùi ñaây, vaøo naêm 1974, caùc Giaùm muïc, Hoàng y khaép theá giôùi ñaõ teà töïu veà nöôùc Phaùp ñeå tham döï ñaïi hoäi quoác teá veà vieäc toân suøng Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, toå chöùc ôû Parey-le-Mondial laø nôi Chuùa ñaõ hieän ra cuøng Maria Margarita naêm 1675. Vì theá kyø Ñaïi hoäi naøy cuõng laø dòp kyû nieäm 300 naêm ngaøy Chuùa toû Thaùnh Taâm Ngöôøi cho nhaân loaïi.
Nhöõng ñau khoå, khôø daïi cuûa chò Margarita ngaøy xöa taïi Doøng Thaêm Vieáng nay ñaõ bieán thaønh vinh hieån, khoân ngoan treân Nöôùc Thieân ñaøng.
2. Thieân Chuùa xöû duïng keû taàm thöôøng
* Ngoâi Lôøi ñaõ nhaäp theå, vaø Ñöùc Chuùa Cha ñaõ phaùn: Ñaây laø Con Ta yeâu daáu vaø ñeïp loøng Ta, haõy nghe lôøi Ngöôøi." Ngöôøi laø söï soáng: con chæ soáng baèng tinh thaàn cuûa Ngöôøi. Ngöôøi laø ñöôøng: con chæ theo böôùc chaân Ngöôøi. Ngöôøi laø Thaät, con chæ tin lôøi daïy cuûa Ngöôøi (ÑHV 550).
* Muoán ñöôïc khoân ngoan con haõy tha thieát caàu xin vaø con phoù thaùc caû cuoäc ñôøi con soáng tuyeät ñoái theo yù Chuùa. Ñeán giôø phuùt caàn thieát, duø phaûi ñieäu ñeán tröôùc toøa quan, giôø aáy khoâng phaûi con noùi, nhöng chính Chuùa Thaùnh Thaàn seõ noùi bôûi mieäng caùc con, nhö "Teâphanoâ ñaõ giaûng, ñaày loøng tin vaøo Chuùa Thaùnh Thaàn" (ÑHV 556).
Coù ai ngôø coâ beù chaên chieân ôû Domreùmy mieàn Lorraine nöôùc Phaùp laïi trôû thaønh vò ñaïi anh huøng daân toäc, ñaõ can ñaûm ñöùng leân ñaùnh ñuoåi ngoaïi xaâm ra khoûi bôø coõi... Nhöng söï thaät laø theá!
Sau khi ñaõ giaûi phoùng ñöôïc phaàn lôùn nöôùc Phaùp khoûi aùch ñoâ hoä cuûa Anh quoác vaø ñöa vua Charles VII veà nhaø thôø chính toaø thaønh Reims ñeå xöùc daàu phong vöông, Jeanne d'Arc (1412-1431) laïi xuaát chinh moät laàn nöõa; nhöng ruûi thay, phen naøy coâ phaûi thaát traän vaø sa vaøo tay quaân giaëc (1430).
Hoï laäp moät toaø aùn ñeå xöû Jeanne d'Arc vaø quyeát buoäc toäi coâ laø keû roái ñaïo ñeå hoøng thieâu soáng coâ. Hoï ñaët ra moät caâu hoûi: Coâ coù ôn nghóa cuøng Chuùa khoâng?
Ñaây laø moät caâu hoûi voâ cuøng hoùc buùa. Neáu traû lôøi "coù" thì seõ buoäc toäi laø roái ñaïo, vì naøo coù ai daùm caû gan xöng mình laø coù ôn nghóa Chuùa? Maø neáu traû lôøi "khoâng" thì cuõng seõ buoäc toäi roái ñaïo ngay, vì khoâng coù ôn nghóa cuøng Chuùa thì ôû trong tay ma quæ chöù coøn gì nöõa! Jeanne d'Arc caàu nguyeän hoài laâu vaø traû lôøi baèng caâu raát khoân ngoan khieán caùc quan toaø ñeàu kinh ngaïc: "Neáu toâi coù ôn nghóa Chuùa thì xin Chuùa gìn giöõ ôn nghóa ñoù trong toâi. Neáu toâi chöa coù ôn nghóa Chuùa thì xin Chuùa ban ôn nghóa Chuùa cho toâi".
3. Teân ñieân thaønh Assisioâ
* Ngöôøi ta khen con hay cheâ con, con ñöøng lo sôï vì maát maùt hay sung söôùng vì taêng theâm ñieàu gì: Chæ moät ñieàu laøm con thieät haïi: toäi loãi. Chæ moät ñieàu taêng theâm giaù trò: nhaân ñöùc. Khen cheâ ñöøng lo, cuõng nhö khoâng sôï suùng giaû, khoâng ham baïc giaû (ÑHV 544).
* Con ñöøng hoaøi nghi luùc thaáy ñöôøng hy voïng vaéng boùng nhöõng ngöôøi maø theá gian cho laø khoân ngoan. Chuùa Gieâsu ñaõ baùo tröôùc: "Laïy Cha, con ñoäi ôn Cha vì Cha ñaõ aån daáu nhöõng ñieàu naøy cho nhöõng ngöôøi thoâng minh, khoân ngoan vaø Cha ñaõ baøy toû cho keû thaáp heøn." Con chæ caûm taï Chuùa, vì ñaõ ban cho con bieát söï khoân ngoan thaät. (ÑHV 551). * Theá gian sôï söï khoân ngoan aáy, vì Chuùa Gieâsu goïi laø "ñöôøng heïp", vì noù ñaûo loän cuoäc soáng cuõ, vì noù khuaáy raày theá gian, vì noù ñaët laïi naác thang giaù trò, vì thieân haï cho laø "chöôùng tai". Nhöng nhöõng taâm hoàn thieän chí khieâm cung, nhöõng giôùi treû ñaày nhieät huyeát, qua moïi thôøi ñaïi ñaõ theo söï khoân ngoan aáy ñeán cuøng (ÑHV 552).
Phanxicoâ laø con trai cuûa cuï Beânañoâ, moät thöông gia tô luïa noåi tieáng thaønh Assisioâ nöôùc YÙ. Sau nhöõng thaùng ngaøy laøm vieäc ôû trong gia ñình, chaøng ñöôïc Chuùa soi saùng vaø caûm nghieäm saâu xa Lôøi Chuùa noùi vôùi chaøng thanh nieân giaøu coù trong Phuùc AÂm: "Anh chæ coøn thieáu moät ñieàu thoâi. Haõy baùn taát caû cuûa caùi maø phaân phaùt cho keû ngheøo vaø anh seõ coù moät kho taøng treân trôøi, roài haõy ñeán theo Toâi" (Lc 18,22). Chaøng cöông quyeát cuøng moät soá anh em tình nguyeän soáng ngheøo khoù theo Phuùc AÂm vaø töï goïi teân nhoùm laø "Anh em heøn moïn". Thaân phuï chaøng, oâng Beânañoâ, raát ñoãi buoàn phieàn, thuyeát phuïc con hoaøi maø khoâng sao ngaên caûn ñöôïc. Moät hoâm, hai cha con ñang giaèng co vaät loän nhau treân ñöôøng thaønh Assisioâ thì Ñöùc Giaùm muïc ñi ngang qua; thaáy coâng chuyeän loâi thoâi, ngaøi môøi caû hai veà Toaø Giaùm muïc. Tröôùc maët vò Ñaïi dieän Chuùa vaø moïi ngöôøi hieáu kyø ñang ñöùng xem ñoâng ñaûo. OÂng Beânañoâ ñaõ tuyeân boá: "Thaèng Phanxicoâ laø moät caùi oâ nhuïc cho gioøng hoï toâi. Toâi töø noù, khoâng nhaän noù laøm thöøa keá nöõa". Ñöùc cha quay sang Phanxicoâ dòu daøng hoûi: "Con coù muoán noùi gì khoâng, Phanxicoâ?" Thöa Ñöùc Cha, khoâng. Roài... thoaét moät caùi, chaøng côûi boä ñoà aùo nhung ñang maëc, cuoän troøn laïi vaø ñaët döôùi chaân oâng Beânañoâ, hoaøn toaøn khoâng tröôùc maët Chuùa vaø loaøi ngöôøi. Chaøng noùi lôùn vôùi maáy tay quyeàn quyù vaø daân chuùng ñang ñöùng xem ôû ngoaøi: "Cho ñeán baây giôø toâi vaãn goïi ngaøi laø Pheâroâ Beânañoâ laø cha toâi. Nhöng töø giôø trôû ñi, toâi chæ coøn moät ngöôøi cha laø Thieân Chuùa!... Toâi laø keû ñieân môùi". Ñöùc Giaùm muïc thaáy Phanxicoâ ñang traàn truoàng thì côûi aùo khoaùc ngoaøi choaøng leân ngöôøi chaøng. Töø ñoù, Phanxicoâ baét ñaàu moät ñôøi soáng môùi: aên maëc raùch röôùi raûo quanh caùc ñöôøng phoá vöøa rung chuoâng vöøa rao giaûng Tin Möøng tình thöông, ñoùi thì xin aên, ñeâm veà thì nguû lang baït. OÂng Beânañoâ quaù söùc töùc giaän vaø hoå theïn, beøn sai ñaày tôù chöïc saün ôû nhaø, moãi laàn Phanxicoâ ñi ngang qua thì ra ñaùnh ñaäp, maéng nhieác, truùt côm thöøa canh caën leân ñaàu chaøng.
Chieàu hoâm aáy, Phanxicoâ ngang qua tröôùc cöûa nhaø oâng Beânañoâ, theo sau laø moät ñaùm ngöôøi oâ-hôïp: keû thaønh taâm thieän chí muoán ñi theo tu taäp laãn ngöôøi xæ nhuïc, nhieác maéng, neùm tröùng thoái vaøo chaøng thanh nieân ñieân. Toâi tôù trong nhaø vöøa thaáy boùng Phanxicoâ lieàn uøa ra ñaùnh ñaäp, taït ñoà dô vaøo maët Phanxicoâ vaø quaùt:
- Maøy laø ñoà khoán naïn, ñoà aên maøy! Phanxicoâ vaãn quyø thinh laëng cuùi ñaàu. Moät tu só ñöùng beân chaøng ñaùp:
- Phanxicoâ, anh thaät coù phöôùc, vì ai ngheøo khoù thì ñöôïc Nöôùc Trôøi laøm cuûa mình vaäy.
Teân ñaày tôù tieáp tuïc maéng chöûi:
- Coù nhaø cao cöûa roäng khoâng ôû, laïi ñi laøm kieáp aên maøy! Ñuùng laø thaèng ñieân!
Vò tu só nheï nhaøng roùt vaøo tai Phanxicoâ:
- Anh Phanxicoâ, anh thaät khoân ngoan, vì ñöôïc lôøi laõi caû theá gian maø thieät maát linh hoàn naøo ñöôïc ích chi!
Teân ñaày tôù giaän soâi leân, vöøa ñaùnh vöøa chöûi:
- Maøy laø ñoà voâ phuùc! Cha meï baø con ñaõ töø maøy, vì maøy ñaõ boû giai caáp quí toäc ñeå ñi laøm moät teân ngheøo ñoùi, maït haïng!
Vò tu só vaãn bình thaûn baûo:
- Anh Phanxicoâ, anh thaät khoân ngoan vaø haïnh phuùc, vì Thieân Chuùa laø Cha cuûa anh. Baïc vaøng, danh voïng roài seõ tieâu nhö maây khoùi. Coøn keû boû moïi söï maø theo Chuùa seõ ñöôïc Ngaøi thöôûng gaáp traêm!
...Tuaàn naøo cuõng ñeàu xaûy ra moät vaøi vuï nhö treân. Daàn daàn, caùc ñaày tôù caûm thaáy chaùn cheâ vaø thoâi khoâng theøm la maéng, ñaùnh ñaäp chaøng nöõa. Nhöõng keû ñi theo nghe Phanxicoâ giaûng ngaøy caøng ñoâng ñaûo. Hoï heát söùc meán yeâu caûm phuïc loøng nhaãn naïi khieâm nhu cuûa chaøng. Nhìn vaøo con ngöôøi chaøng, hoï hieåu bieát söï khoân ngoan ñích thöïc laø boû heát moïi söï ñeå chæ gaén boù vaøo moät mình Thieân Chuùa.
Luùc saép nhaém maét lìa coõi traàn, caùc moân ñeä naøi næ xin Phanxicoâ traên troái ñoâi lôøi. Ngaøi chæ laéc ñaàu: "Caùc con toâi, caùc anh em toâi, nhöõng gì toâi phaûi noùi vôùi anh em, toâi ñaõ noùi taát caû.Gioøng maùu naøo coù trong con tim, trong huyeát quaûn, toâi ñaõ trao cho anh em. Giôø ñaây toâi khoâng coøn chöõ nghóa naøo ñeå noùi. Neáu coøn gì phaûi noùi, Thieân Chuùa seõ giöõ toâi laïi treân traàn gian naøy".
- Theá cha khoâng coù gì, khoâng coù gì heát ñeå noùi vôùi chuùng con sao? Gilles, moät moân ñeä cuûa Phanxicoâ thoát leân.
Phanxicoâ thì thaàm: "Khoù ngheøo, hoaø bình, yeâu thöông. Khoâng coù gì khaùc, caùc anh em ôi... Khoù ngheøo, hoaø bình, yeâu thöông". Ngaøi coá ngoài leân, nhöng söùc hôi ñaõ moøn: "Côûi quaàn aùo cho toâi... Ñaët toâi naèm traàn truoàng döôùi ñaát ñeå toâi ñöôïc sôø vaøo ñaát ñai vaø ñaát ñai ñöôïc chaïm vaøo toâi"
Phanxicoâ lìa traàn ngaøy 4.10.1226, treân moâi haùt baøi thaùnh thi ca tuïng Chuùa: "Xin taùn tuïng Ngaøi, Chuùa con ôi vôùi taát caû taïo vaät cuûa Ngaøi..."
4. Ai khoân hôn ai?
* "Ñoái vôùi nhöõng keû hö maát, thì lôøi rao giaûng veà Thaäp Giaù laø moät söï ñieân roà; coøn vôùi ai ñöôïc cöùu ñoä, töùc laø chuùng ta, thì laïi laø quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa." (1Cor. 1:18) (ÑHV 543).
Thaùnh Gioan Boscoâ heát söùc yeâu thöông boïn thanh nieân cao boài du ñaõng. Ngaøi nghó raèng chuùng noù hö hoûng, taâm hoàn vaån ñuïc cuõng chæ vì thieáu tình thöông, thieáu giaùo duïc cuûa gia ñình, hoaëc vì aûnh höôûng xaáu xa cuûa xaõ hoäi. Vaø cuõng vì haêng say phuïc vuï ñaùm treû, neân ngaøi ñaõ sôùm maéc beänh lao, phaûi veà tónh döôõng ôû queâ. Khi xong xuoâi, ngaøi thænh caàu meï giaø leân giuùp ñôõ. Treân con ñöôøng töø queâ leân tænh, hai meï con ngheøo xô, ngheøo xaùc, khoâng coù moät haøo dính tuùi, phaûi ñi boä ñeán raõ caû chaân. Tôùi moät coâng vieân, hai meï con ngoài nghæ, thôû doác, daùng veû voâ cuøng meät nhoïc... Moät linh muïc giaø ñi ngang qua thaáy theá döøng laïi hoûi thaêm. Nghe Gioan keå laïi söï tình, thaáy khuoân maët xanh xao, hoác haùc, caàm loøng khoâng ñöôïc cha giaø lieàn ruùt chieác ñoàng hoà quaû laéc trong tuùi ra, ñaët vaøo tay Gioan vaø noùi: "Toâi chaúng coù gì, saün ñaây coù chieác ñoàng hoà quaû laéc, xin cha baùn maø giuùp ñôõ!" Gioan Boscoâ raát ñoåi caûm kích tröôùc cöû chæ thaám tình huynh ñeä. Hai meï con nhìn nhau: Ñaây laø taát caû voán lieáng cho caùi chöông trình vó ñaïi trong töông lai cuûa hai ngöôøi.
Tin töôøng ôû ôn phuø hoä cuûa Ñöùc Baø, cha Gioan laïi haêng say tieáp tuïc coâng vieäc: Thueâ nhaø quy tuï theâm luõ laâu la, ngaøy chuùa nhaät ñöa chuùng ñi chôi, luùc thì xin chôi ôû saân ñaù boùng cuûa giaùo xöù naøy, luùc laïi coøn chôi ôû coâng vieân giaùo xöù khaùc, ñaâu ñaâu cuõng chæ chôi ñöôïc vaøi ba laàn roài theá naøo cuõng bò ñuoåi! Ai cuõng laéc ñaàu ngaùn ngaãm caùi boïn nghòch taëc aáy: "Con caùi nhaø ai maø raùch röôùi, xô xaùc, oàn aøo phaù phaùch, khoâng leã ñoä moät ít naøo caû!" Vì theá cha con Gioan Boscoâ phaûi luoân luoân dôøi choã... Ngaøi thöôøng beânh vöïc boïn quyû taëc: "Ñoù laø nhöõng ñöùa treû bò boû rôi! Neáu chuùng ñöôïc daïy doã, yeâu thöông, toâi tin chaéc chuùng seõ trôû neân ngöôøi toát..."
Khoâng nhöõng ngöôøi ngoaøi baøn taùn maø caû anh em linh muïc trong giaùo phaän cuõng to nhoû vôùi nhau:
- Gioan quaù kieâu caêng, noù laø thaùnh thaàn gì maø daùm caûi hoaù boïn coân ñoà ñoù!
- Toâi nghó noù khoâng kieâu caêng ñaâu, nhöng coù leõ maùt maùt haáp haáp laøm sao ñaáy!
- Noù say meâ coâng vieäc quaù! Keå ra noù cuõng laø ngöôøi ñaïo ñöùc vaø daán thaân thöïc, nhöng bieát ñaâu vì quaù haêng say coâng vieäc maø thaàn kinh noù bò caêng thaúng!
Töø lyù thuyeát phaûi ñi ñeán thöïc haønh, hoï keát luaän: "Phaûi kieám caùch cho Gioan an döôõng".
Moät chieàu noï, hai vò kinh só ñi xe ñeán thaêm Gioan, Gioan tieáp ñoùn nieàm nôû. Traø thuoác xong, hai vò vaøo ñeà ngay:
- Cha Gioan naøy, cha laøm vieäc caêng thaúng meät moûi quaù! Môøi cha leân xe cuøng vôùi anh em chuùng toâi ñi daïo moät voøng cho thoaûi maùi!
- Xin caùm ôn quí vò kinh só. Hoâm nay con baän quaù, con xin heïn dòp sau.
- Baän gì maø laém theá. Ñi moät voøng cho maùt roài laïi veà thoâi maø!
Caùc ngaøi naên næ hoaøi, Gioan ñaønh leã meã xaùch muõ theo caùc ngaøi ra xe. Gioan môøi hai vò ñi xe nhaø mình. Tôùi gaàn cöûa xe, hai kinh só môøi Gioan vaøo tröôùc. Gioan mau mieäng töø choái: "Khoâng, khoâng, xin môøi hai ngaøi leân tröôùc, con khoâng daùm!" Nhöôøng maõi khoâng ñöôïc, hai kinh só ñaønh böôùc leân xe. Raàm! Gioan ñoùng aäp cöûa laïi, quaùt baûo taøi xeá: "Cho hai ngaøi ñi mau leân!"
Taøi xeá nghe maät leänh cuûa cha Gioan Boscoâ ñaõ cho phoùng maïnh xe cho hai vò kinh só ñeán nhaø thöông ñieân thaønh phoá. ÔÛ ñaây ngöôøi ta vöøa ñöôïc ñieän baùo, hoï boá trí saün: coång môû ra, nhaân vieân ñôïi saün trong saân. Xe vöøa döøng, hoï lieàn aùp tôùi loâi hai ngaøi vaøo phoøng maïch. Hoï ngaïc nhieân to nhoû cuøng nhau:
- Leï thöïc, theo ñieän baùo vôùi giaáy tôø thì chæ coù moät oâng linh muïc ñieân saép ñöôïc ñöa tôùi maø sao baây giôø laïi ñeán hai oâng?
- Khoâng phaûi chuùng toâi! OÂng khaùc cô!
Hai vò kinh só thi nhau ñoái choái phaân traàn. Nhöng hoï caøng la heùt om soøm, thì nhaân vieân caøng töôûng thöïc.
- OÂng naøo nöõa! Ñaõ coù leänh baùc só, heã xe ñeán laø baét vaøo phoøng ngay. Neáu coù vuøng vaèng hung haêng thì xích tay laïi.
Giöõa luùc oàn aøo naùo ñoäng, thieân haï xuùm nhau xem, thì baùc só ñi ra. Caùc nhaân vieân trình baøy: "Theo leänh thì chæ coù moät oâng, maø baây giôø xe laïi chôû ñeán hai oâng. OÂng naøo cuõng khoâng chòu vaøo phoøng coøn laøm uøm leân. Xin baùc só giaûi quyeát". Nhìn ra maët hai vò kinh só, baùc só lieàn noùi: "OÂng linh muïc ñieân ñaâu roài?"
- Thöa baùc só, oâng aáy ranh quaù! OÂng baûo chuùng toâi leân xe tröôùc roài ñoùng aäp cöûa laïi. Theá laø xe chaïy ñeán ñaây. Thaät khoâng ai ngôø!
- Thoâi, caùc ngaøi an taâm maø veà nghæ cho khoûe. Chaéc oâng Gioan ñoù khoâng ñieân ñaâu! Caùc ngaøi ñaõ roõ chöa: ñieân sao maø ña möu tuùc trí nhö theá! OÂng Gioan coøn minh maãn hôn caùc ngaøi töôûng nhieàu!"
5. Moät nhaø ngoaïi giao kheùo leùo
* Theá giôùi khoâng chæ bieán ñoåi nhôø haønh ñoäng thoâi, theá giôùi bieán ñoåi nhôø tö töôûng, vì tö töôûng chæ huy haønh ñoäng (ÑHV 547).
* Söï khoân ngoan cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ban, seõ soi saùng caùc döï ñònh cuûa con, seõ höôùng daãn caùc chöông trình cuûa con, seõ bieán ñoåi caùc haønh ñoäng cuûa con thaønh giaù trò vónh cöûu, seõ laøm con ngöôøi con baát töû, tröôøng sinh (ÑHV 553).
Theo thoâng leä cuûa moät soá quoác gia AÂu Myõ, vò Söù thaàn Toaø Thaùnh ñöông nhieân laø nieân tröôûng cuûa ngoaïi giao ñoaøn. Thoâng leä naøy coù nhieàu ñieåm tieän lôïi. Vì Toaø Thaùnh khoâng ngaõ theo phe naøo, neân nhöõng luùc ñoïc dieãn vaên vaøo caùc dòp leã lôùn, chaúng bao giôø xaûy ra thaéc maéc, gaây hieàm khích giöõa nöôùc naøy vôùi nöôùc khaùc. Vì theá, Töôùng De Gaulle khi baét ñaàu thaønh laäp chính phuû naêm 1944, ñaõ yeâu caàu Toaø Thaùnh phaùi Söù thaàn sang gaáp cho kòp ñaàu naêm Döông lòch. OÂng ngaïi raèng neáu vò Söù thaàn Toaø Thaùnh khoâng sang kòp, thì ñaàu naêm aáy, Ñaïi söù Lieân Soâ, luùc aáy ñang nieân tröôûng seõ ñoïc dieãn vaên chuùc möøng Toång Thoáng. Vaø trong thöïc teá, Ñaïi söù Lieân Soâ ñaõ soaïn saün moät baøi dieãn vaên, vì ñaõ caän ngaøy roài maø boùng daùng vò Söù thaàn Toaø Thaùnh chaúng thaáy ñaâu caû.
Ba ngaøy tröôùc leã, Ñöùc Cha Roncalli môùi coù maët taïi Paris. Trình quoác thö xong, ngaøi veà nhaø doïn baøi dieãn vaên. Caùc ñoàng nghieäp ñeán cho ngaøi hay Ñaïi söù Lieân Soâ ñaõ doïn saün moät baøi dieãn vaên roài! Thaät laø khoù xöû! Laøm sao cho khoûi chaïm töï aùi nhaát laø giöõa Maùtcova vaø Vatican?
Ñöùc Cha Roncalli goïi ñieän thoaïi xin pheùp ñeán thaêm Ñaïi söù Lieân Soâ. Ñaïi söù nhaän lôøi vaø heïn giôø...
Ñuùng heïn, Ñöùc Cha Roncalli vaøo phoøng khaùch toaø Ñaïi söù Lieân Soâ taïi Paris. Sau moät luùc chuyeän troø thaân maät, Ñöùc Cha Roncalli vui veû khai ñeà:
- Thöa Ñaïi söù, theo thoâng leä thì ngaøy mai khi chuùc möøng naêm môùi Toång Thoáng nöôùc Phaùp, toâi seõ phaûi ñoïc moät baøi dieãn vaên; theá maø toâi nghe Ñaïi söù cuõng coù döï bò moät baøi dieãn vaên roài, phaûi khoâng, thöa Ñaïi söù?
- Ñuùng vaäy, sôï ngaøi ñeán khoâng kòp, toâi phaûi soaïn saün, keûo nhôõ ra...
- Thöa Ñaïi söù, toâi vöøa tôùi Paris, chaân öôùt chaân raùo, chöa quen ngöôøi quen vieäc, maø thuû ñoâ Paris laïi laø moät nôi phöùc taïp nhaát hoaøn caàu. Vaäy xin Ñaïi söù cho pheùp toâi ñöôïc xem dieãn vaên cuûa ngaøi.
- Ñöôïc laém! Ñöôïc laém! Xin ngaøi ñôïi toâi moät chuùt, toâi seõ giao cho ngaøi ñoïc.
Ñaïi söù Lieân Soâ laáy baøi dieãn vaên trao cho Ñöùc Cha Roncalli roài ñaêm ñaêm nhìn phaûn öùng cuûa ngaøi trong luùc ngaøi chaêm chuù ñoïc.
- Ngaøi ñoïc xong roài aø? Ngaøi thaáy theá naøo? Xin cho toâi bieát caûm töôûng.
- Hay laém, toát laém! Vaø coù moät ñieàu nöõa toâi muoán noùi, khoâng bieát ngaøi coù cho pheùp khoâng?
- Xin ngaøi cöù noùi, ñöøng ngaïi!
- Noùi leân ñieàu naøy, toâi thaáy raát taùo baïo, nhöng vôùi taát caû söï chaân thaønh: neáu khoâng coù gì trôû ngaïi, xin ngaøi cho toâi ñöôïc möôïn baøi dieãn vaên cuûa ngaøi ñeå ñoïc vaøo ngaøy mai... Toâi khoûi doïn, maø noäi dung cuõng toát ñeïp ñaày ñuû caû roài!
-Toâi saün loøng vaø laáy laøm vinh döï nöõa! Nhöng toâi xin pheùp ñöôïc hoûi: Ngaøi laø Söù thaàn Toaø Thaùnh maø daùm duøng dieãn vaên cuûa Ñaïi söù Lieân Soâ sao? Ñieàu naøy khieán toâi ngaïc nhieân quaù!
- Ñöôïc laém chöù, vì chuùng ta ñeàu noùi leân nhöõng taâm tình toát ñeïp caû. Xin ngaøi cho toâi ñöôïc ñoïc hoaøn toaøn nhö vaên baûn cuûa ngaøi, chæ xin theâm moät caâu vaén taét thoâi.
- Caâu naøo xin ngaøi cho bieát.
- Toâi muoán theâm caâu: "Xin ôn treân phuø hoä Toång Thoáng" coù ñöôïc khoâng?
- Toâi hoaøn toaøn nhaát trí, vì ñoù laø phaàn rieâng cuûa ngaøi, ai cuõng hieåu vaäy caû.
Theá laø hoâm sau, ñaïi dieän cho ngoaïi giao ñoaøn, Ñöùc Cha Roncalli ñaõ ñoïc baøi dieãn vaên chuùc Teát Toång Thoáng De Gaulle. Ñoïc xong, heát moïi ngöôøi hoan hoâ khen ngôïi, ñeán baét tay möøng ngaøi thaønh coâng. Ñöùc Cha Roncalli mæm cöôøi vaø noùi: "Ñoù laø coâng nghieäp cuûa Ñaïi söù Lieân Soâ. Toâi möôïn baøi cuûa oâng. Coøn phaàn toâi, toâi chæ coù caâu cuoái cuøng!"
Ñaïi söù Lieân Soâ raát haân haïnh vaø töø ñoù veà sau, oâng ta raát coù thieän caûm vôùi Söù thaàn Toaø Thaùnh.
Coøn Ñöùc Cha Roncalli thì ñöôïc moïi ngöôøi khen ngôïi laø khoân ngoan, teá nhò, kheùo leùo voâ cuøng, vì ñaõ coù tö töôûng ñoaøn keát, hoaø hôïp ñeå xaây döïng hoaø bình treân toaøn theá giôùi.
6. Ñöùc Gioan XXIII noùi veà ñôn sô vaø khoân ngoan
* Ai "seõ haï ngöôøi quyeàn haønh xuoáng khoûi vò cao"? Ai "seõ ñaùnh tan nhöõng ngöôøi kieâu ngaïo trong loøng"? Ai seõ mang laïi traät töï cho bao tö töôûng loän xoän, leäch laïc? Ai seõ ñem bình an cho ngöôøi thôøi ñaïi ta, ñeå vöõng taâm ñi treân ñöôøng hy voïng? Chæ coù söï khoân ngoan Thieân Chuùa ban qua tay Ñöùc Meï, "Toøa ñaáng khoân ngoan". (ÑHV 545).
* "Theá giôùi ngheøo" quaèn quaïi trong ñoùi khaùt, tuûi nhuïc, trong bao vaán ñeà xaõ hoäi, luùng tuùng giaûi quyeát khoâng ñöôïc: khoù boù khoân. "Theá giôùi tö baûn" laën loäi trong khoaùi laïc, taïo theâm nhu caàu, ñaàu oùc chaát chöùa tö töôûng loän xoän, tuyeân truyeàn theâm baát an, hoang mang, töï toân mình laøm thaày thieân haï; ngaïo maát khoân (ÑHV 546).
* Khi nhöõng ngöôøi thoâng minh, Khi nhöõng nhaø baùc hoïc, Nghó mình bieát taát caû, Khaùm phaù ñöôïc taát caû, Bieát quyø goái nguyeän caàu Thieân Chuùa, Bieát nhöõng phaùt minh cuûa mình chæ laø tia saùng töø trôøi chieáu soi, luùc aáy hoï nhìn vuõ truï vôùi caëp maét khaùc, hoï thaáy moïi söï ñöôïc toå chöùc theo moät traät töï, moät chöông trình hoaøn haûo töø ñôøi ñôøi (ÑHV 548).
"Ñoái xöû vôùi moïi ngöôøi, phaûi toân troïng hoï caùch khoân ngoan vaø ñôn sô theo tinh thaàn Phuùc AÂm. Phaûi luoân noi göông Chuùa Gieâsu ñeå aên ôû ñôn sô, haáp daãn trong möùc ñoä khoân ngoan cuûa ngöôøi hieàn trieát, cuûa caùc thaùnh. Xin Chuùa giuùp. Tuy keû gian duø khoâng daùm khinh nhöng coù coi thöôøng söï ñôn sô chaát phaùc thì maëc hoï; ñöøng keå chi neáu hoï coù ñoâi cöû chæ hay ñoâi lôøi yù nhò ñeå ma lò ta; vì thöôøng gaäy oâng ñaäp löng oâng, hoï phaûi xaáu hoå gaùnh chòu vieäc hoï laøm. Ai "ñôn sô ngay thaúng, kính sôï Chuùa" seõ luoân luoân "xöùng ñaùng hôn maïnh meõ hôn" vôùi ñieàu kieän laø phaûi khoân ngoan, deø daët vaø hoaø nhaõ. Keû ñôn sô khoâng sôï tuyeân xöng Phuùc AÂm moïi nôi, moïi luùc, tröôùc maët moïi ngöôøi, duø hoï laø haïng ngöôøi cho Phuùc AÂm laø heøn yeáu, aáu tró. Ñöøng ñeå keû khaùc gaït gaãm laøm cho chuùng ta ñoaùn xeùt sai laïc; duø ai coù thaùi ñoä naøo vôùi ta, ta vaãn giöõ taâm hoàn thö thaùi bình tónh.
"Khoân ngoan, töùc bieät giöõ moät phaàn söï thöïc khi chöa tieän noùi ra, mieãn laø söï thinh laëng ñoù khoâng laøm nheï giaù hay gaây söï hieåu laàm cho moät phaàn söï thaät ñöôïc tieát loä. Khoân ngoan laø ngöôøi bieát ñi ñeán muïc ñích mình ñaõ löïa choïn baèng nhöõng phöông phaùp kieán hieäu ñeå quyeát ñònh ñuùng vaø thi haønh ñuùng. Khoân ngoan laø ngöôøi bieát tieân ñoaùn vaø ño löôøng moïi khoù khaên trôû ngaïi coù theå xaûy ra, bieát choïn con ñöôøng vöøa phaûi ñeå khoâng gaëp trôû ngaïi khoù khaên quaù lôùn. Khoân ngoan laø ngöôøi khi ñaõ nhaém muïc ñích toát ñeïp, lôùn lao, cao caû, seõ khoâng laïc höôùng, nhöng bieát vöôït moïi trôû ngaïi ñeå laøm cho ñöôïc vieäc moät caùch hoaøn haûo. Khoân ngoan laø ngöôøi trong moïi vaán ñeà bieát ñaâu laø caùi chính, khoâng laån quaãn trong caùi phuï: bieát doàn heát toaøn löïc moät caùch lieân tuïc chaët cheõ ñeå ñi cho tôùi cuøng ñích moät caùch toát ñeïp. Khoân ngoan laø ngöôøi khi baét ñaàu ñaõ bieát daâng vaø phoù thaùc thaønh quaû cho Chuùa; duø coù thaát baïi phaàn naøo, hoaëc thaát baïi hoaøn toaøn ñi nöõa, hoï vaãn an taâm vì ñaõ laøm ñuùng, vaø bieát quy höôùng taát caû theo yù Chuùa vaø cho vinh quang cao caû cuûa Chuùa.
"Ñôn sô khoâng ñoái choïi vôùi khoân ngoan hay ngöôïc laïi. Ñôn sô ñoùng vai troø tình yeâu, khoân ngoan laø tö töôûng. Tình yeâu caàu nguyeän, tri thöùc canh phoøng. "Haõy tænh thöùc vaø caàu nguyeän". Caû hai hoaø hôïp caùch hoaøn haûo. Tình yeâu nhö chim cu ruø rì, tri thöùc nhö con raén khoâng vaáp ngaõ, khoâng va ñaàu, vì khi boø tôùi, ñaàu cuûa raén caát cao quan saùt moïi trôû ngaïi treân ñöôøng tieán".
7. Ñeå ñöôïc khoân ngoan thaät
* Con phaûi vui töôi luoân. Ñöôøng hy voïng khoâng theå chaáp nhaän löõ haønh buoàn phieàn ñöôïc, ñöôøng hy voïng ñem laïi vui töôi (ÑHV 535).
Ñöùc OÂng Albert Battandier coù thuaät laïi moät caâu chuyeän xaûy ra trong ñôøi ngaøi: "Moät hoâm toâi bò moät ngöôøi baïn vaû maët moät caùch voâ lyù. Khoâng ñaùnh traû cuõng chaúng heù moâi, roài baát nhaùc nhôù laïi Lôøi Chuùa Gieâsu, toâi lieàn giô theâm maù kia cho oâng aáy vaû, vaø oâng ta giaùng theâm moät caùi thaät maïnh nöõa! Luùc ñoù treân baøn coù saün con dao. Toâi ñöùng daäy vaø phaûi phaán ñaáu caàm mình laém môùi khoûi quô laáy noù ñeå traû thuø. Toâi nhaém maét ñi thaúng moät maïch ra nhaø thôø. Toâi quyø caàu nguyeän vaø an bình ñaõ trôû laïi trong toâi. Baây giôø toâi môùi thaám thía söï khoân ngoan ñích thöïc cuûa Thaäp giaù".