Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
21- Caån Maät
1. Bí maät toaø caùo giaûi
* Chuùa Gieâsu laø Ngoâi Lôøi, nhöng ñeå thöïc hieän vieäc toâng ñoà theo yù Ñöùc Chuùa Cha, trong 33 naêm, Ngaøi thinh laëng 30 naêm vaø nhaát laø trong giôø töû naïn, Ngaøi ñaõ thinh laëng (ÑHV 523).
* Ñöøng mong raèng noùi nhieàu, thieân haï seõ thoâng caûm vôùi con, caøng noùi caøng theâm keû hôû, thieân haï caøng hieåu ngöôïc xuoâi, xuyeân taïc hôn, roài con cöù phaûi ñính chính lôøi ñính chính tröôùc (ÑHV 525).
* Moãi khi bò kích thích muoán khoe taøi, moãi khi bò khieâu khích muoán ñaáu khaåu, moãi khi böïc töùc muoán cho noå tung. Thinh laëng, thinh laëng; duø khoân maáy con seõ "phaùt thanh ñaëc bieät" vaø lôøi leõ cuõng seõ chua cay saéc beùn "ñaëc bieät" hôn con ngôø (ÑHV 529).
Linh muïc Gioan Neâpoâmuxen noåi tieáng ñaïo ñöùc thaùnh thieän neân ñöôïc hoaøng haäu choïn laøm cha linh höôùng vaø cha giaûi toäi cho baø. Moät ngaøy kia vua cho môøi ngaøi ñeán vaø yeâu caàu ngaøi phaûi noùi taát caû söï thaät maø hoaøng haäu ñaõ thoå loä. Linh muïc Gioan Neâpoâmuxen töø choái caùch lòch söï vì ñieàu aáy thuoäc phaïm vi löông taâm... Sau nhieàu laàn thuùc giuïc vaø ñe doïa ñuû caùch, nhaø vua vaãn khoâng theå baét ngaøi noùi moät lôøi naøo caû. Quaù töùc giaän, vua beøn haï leänh chaët ñaàu vaø vaát xaùc Gioan Neâpoâmuxen xuoáng soâng. Ngaøi ñích thöïc laø moät thaùnh nhaân vì ñaõ caån maät trung thaønh aán toaø giaûi toäi vaø nhöõng vaán ñeà thuoäc phaïm vi löông taâm cuûa keû khaùc.
2. Söï "caån maät" cuûa Thaùnh Gioan Vianney
* Caån maät nhieàu, con seõ hoái haän ít (ÑHV 524).
* Caån maät ñaâu phaûi laø maàu nhieäm, chæ laø söï teá nhò töï nhieân. Chaúng haïn con ñaâu muoán ai ñem cuoäc ñôøi caù nhaân cuûa con ra phôi baøy baøn taùn coâng khai (ÑHV 531).
Giaùo daân khaép nôi tuoân ñeán xöù Ars caøng ngaøy caøng ñoâng khieán cha Vianney phaûi giaûi toäi suoát ngaøy ñeâm ñeå tieáp nhaän nhieàu linh hoàn trôû veà vôùi Chuùa. Taêm tieáng ngaøi moät luùc moät lôùn. Nhöng vì coù taâm hoàn khieâm toán, cha cöù naøi næ xin Ñöùc Giaùm muïc cho mình ñöôïc vaøo Doøng khoå tu ñeå aên chay caàu nguyeän. Ñöùc Giaùm muùc khoâng chaáp thuaän. Loøng cha Vianney caøng theâm khaéc khoaûi lo aâu. Ñeán moät hoâm, ngaøi tôùi moät quyeát ñònh gôùm gheâ: "troán". Phaûi troán khoûi giaùo xöù, roài sau xin pheùp Giaùm muïc. Vaø cha quyeát giöõ bí maät.
Toái aáy, ngaøi goïi rieâng baø Catarina Latxan laø ngöôøi hieän ñang troâng coi vieän moà coâi ñeán vaø noùi: "Con coá gaéng tieáp tuïc coâng vieäc naëng nhoïc aáy moät mình, vì ñeâm nay, luùc 10 giôø cha seõ troán ñi, cha khoâng veà laïi nöõa. Con phaûi giöõ bí maät hoaøn toaøn nghe!" Baø Catarina baøng hoaøng xuùc ñoäng thöa: "Con bieát laøm sao ñöôïc.. Tuøy yù cha! Con höùa seõ giöõ bí maät... " Cha Vianney yeân taâm ñi nguû.
Nhöng cha vöøa ra khoûi phoøng, baø Catarina lieàn gaëp ngay cha phoù vaø trình baøy: "Cha coù bieát khoâng, 10 giôø ñeâm nay cha sôû seõ troán ñi. Ngaøi môùi noùi vôùi con caùch ñaây maáy phuùt vaø baûo con phaûi giöõ hoaøn toaøn bí maät" - "Nguy quaù! Ngaøi maø ñi thì boû rôi bieát bao linh hoàn ñeán xöng toäi nôi ñaây", cha phoù vöøa noùi vöøa chaïy ñi baùo cho thaày giaø ngay. Caâu chuyeän baèng leänh: "phaûi tuyeät ñoái giöõ bí maät!
Möôøi giôø ñeâm hoâm aáy, cha Vianney xaùch ñeøn baõo nheï nhaøng ra ñi. Beân ngoaøi trôøi toái om, nhaø naøo nhaø naáy im lìm ñoùng cöûa. Vöôït khoûi khuoân vieân nhaø thôø moät quaõng. Cha Vianney yeân trí tieán böôùc. Nhöng moät luùc sau ñoù, ngaøi nghe coù tieáng ñoäng sau löng. Quay lui, cha giaät mình kinh hoaøng. Thaät laø quaùi gôõ! cha phoù, thaày giaø vaø baø Catarina ñang leûo ñeõo theo sau.
- Veà ñi theo cha laøm gì!
- Cha ñaønh boû chuùng con sao? Bieát bao nhieâu ngöôøi haèng ngaøy tìm ñeán cha ñeå xöng toäi. Roài bao nhieâu coâng vieäc ñang boû dôû!
- Khoâng, ñeå cha ñi thoâi! cha ñi vaøo doøng khoå tu doïn mình cheát.
Thaáy khoâng theå thuyeát phuïc ngaøi ñöôïc, cha phoù nhanh trí ñaùp: "Vaâng, chuùng con xin tuøy yù cha, nhöng... thoâi ñeå chuùng con ñöa cha ñi moät quaõng. Xin cha trao caây ñeøn baõo cho con ñeå con xaùch ñi tröôùc. Con coøn treû, thaáy ñöôøng roõ hôn cha!"
Cha Vianney thaät thaø giao caây ñeøn baõo cho cha phoù xaùch ñi tröôùc, ba ngöôøi thinh laëng doõi böôùc theo sau... Hai tieáng ñoàng hoà troâi qua... Cha Vianney möøng thaàm töï nhuû: "Chaéc ñi ñaõ khaù nhieàu daëm". Boãng ñaâu coù tieáng chuoâng nhaø thôø vang leân baùo hieäu "Kinh nguyeän Truyeàn tin". Cha Vianney giaät mình nghó: "Ñaõ 12 giôø khuya, giôø mình thöôøng leân nhaø thôø ngoài toaø giaûi toäi". Ñi ñöôïc moät quaõng nöõa, boán ngöôøi nghe coù tieáng inh oûi goïi nhau! Thì ra... giaùo daân xa gaàn ñôïi maõi khoâng thaáy cha, tìm ôû nhaø xöù cuõng chaúng coù, hoï beøn thaép ñuoác ñi tìm vaø gaëp caû boán cha con ñang loanh quanh ôû ñaàu laøng!
Cha phoù thaät möu moâ xaûo quyeät, ngaøi cöù xaùch ñeøn daãn cha Vianney ñi quanh trong laøng, heát loái naøy laïi ñeán heûm kia. Theá laø cha Vianney tuoåi giaø maét keùm ñaønh phaûi maéc möu. Giôø ñaây giaùo daân vaây quanh cha töù phía: ngöôøi khoùc buø lu buø loa, keû tuùm aùo cha roài cuøng nhau ñöa cha veà laïi nhaø xöù. Cha Vianney chòu thua vì ai cuõng giöõ bí "bí maät tuyeät ñoái" caùch töông ñoái caû!!!
Nhöng ñoù cuõng laø thaùnh yù maàu nhieäm cuûa Chuùa muoán cha Vianney ôû laïi xöù Ars ñeå cöùu nhieàu linh hoàn toäi loãi. Ngaøi muoán vaøo doøng khoå tu, nhöng ngoài toaø cho hoái nhaân coøn cöïc hôn ôû doøng khoå tu gaáp boäi!
3. Vaên phoøng caån maät soá moät
* Haït gioáng rôi xuoáng loøng ñaát ñöôïc choân vuøi kín ñaùo seõ sinh hoa keát quaû, haït gioáng rôi xuoáng xa loä bò chim trôøi tha maát, xe coä nghieàn naùt (ÑHV 528).
* Bao nhieâu taùc phaåm, bao nhieâu dieãn vaên, bao nhieâu chöông trình, keá hoaïch quan troïng cuûa con, ñöôïc thaønh coâng röïc rôõ ñeàu phaùt xuaát töø teá baøo aâm thaàm cuûa oùc naõo con, töùc nhöõng nhòp ñeàu cuûa quaû tim con khieán maùu tuaàn hoaøn nuoâi soáng caùc baép thòt con hoaït ñoäng. Noäi taâm thaâm traàm laø caên baûn: hy sinh, nhaãn naïi, suy tö, yeâu meán (ÑHV 530).
Vì tin töôûng ôû söï caån maät cuõng nhö tính caùch voâ tö, nhaân ñaïo, baùc aùi cuûa Hoäi Thaùnh, neân trong traän ñaïi chieán theá giôùi vöøa qua (1939-1945), caû hai phe Phaùtxít cuõng nhö Ñoàng minh ñeàu chaáp nhaän cho Ñöùc Thaùnh Cha Pioâ XII toå chöùc moät vaên phoøng taïi Toaø Thaùnh, vôùi nhaân vieân thuoäc nhieàu ngoân ngöõ khaùc nhau, ñeå ñoùn nhaän quaø taëng, thö tín cuûa caùc gia ñình thuoäc baát cöù phe naøo gôûi ñeán, roài tìm caùch trao laïi cho caùc tuø binh ôû khaép nôi. Vaên phoøng cuõng tìm hoûi tin töùc cuûa nhöõng ngöôøi maát tích roài traû lôøi cho caùc ngöôøi thaân yeâu cuûa hoï. Haèng ngaøy, vaên phoøng nhaän vaø gôûi ñi haøng vaïn laù thô, quaø taëng, mang laïi vui töôi cho bieát bao ngöôøi ñang soáng trong nhöõng hoaøn caûnh ñau thöông bi ñaùt do chieán tranh gaây ra.
4. Caån maät khi laøm vieäc thieän
* Chuùa laøm pheùp laï roài Chuùa caám noùi. Chuùa vinh hieån treân nuùi Taboreâ roài cuõng caám noùi. Lyù töôûng toâng ñoà cuûa con, con cöù aáp uû vaø haønh ñoäng; Chuùa Thaùnh Thaàn seõ giuùp con, theá gian saün saøng cheâ bai, choáng ñoái vì söï baát caån cuûa con (ÑHV 526).
* Trong Thaùnh Kinh, göông Ñöùc Maria caån maät, Baø Yudith caån maät ñaõ laøm nhöõng vieäc anh huøng. Ñöøng khinh phuï nöõ. Löïc só voâ ñòch nhö oâng Sam-son ñaõ baïi traän vì baát caån thua phuï nöõ Dalila. (ÑHY 527).
Hoâm noï, baù töôùc Livois thuoäc hoäi töø thieän thaùnh Vinh-sôn ñeán xin tieàn moät baø ñaïo ñöùc ñang ngoài vaù aùo. Baù töôùc hoûi:
- Sao baø khoâng may aùo môùi?
- Toâi tieát kieäm tieàn ñoù daønh duïm cho keû ngheøo.
- Theá laàn naøy baø coù gì cho hoï khoâng?
- Coù chöù!
Baø vöøa noùi vöøa laáy moät tôø giaáy 1000 quan Phaùp, roài duøng tay traùi trao cho baù töôùc Livois. Baù töôùc laáy laøm laï, vì theo pheùp lòch söï, bao giôø ngöôøi ta cuõng ñöa baèng tay phaûi:
- Sao baø laïi ñöa baèng tay traùi?
- Keûo tay phaûi bieát thì noù seõ khoâng chòu ngoài maïng caùi aùo raùch cuûa toâi!