Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
16- Vaâng Phuïc
1. "Vaâng phuïc - Bình an"
* Moät ñaïo binh kyû luaät laø moät ñaïo binh huøng maïnh. Moät toâng ñoà vaâng phuïc laø moät toâng ñoà anh duõng (ÑHV 391).
* Chuùa Cöùu Theá ñaõ caùch maïng, muoân trieäu ngöôøi höôûng öùng, khaåu hieäu cuûa Ngaøi: "Vaâng lôøi ñeán cheát" (ÑHV 395).
Ngaøy Ñöùc Roncalli (veà sau laø Giaùo Hoaøng Gioan XXIII) thuï phong Giaùm muïc, ngaøi ñöôïc vaøo yeát kieán Ñöùc Pioâ X ñeå taï ôn. Ñöùc Giaùo Hoaøng hoûi:
- Con choïn khaåu hieäu naøo?
- Thöa "Vaâng phuïc vaø bình an".
- Taïi sao con choïn khaåu hieäu ñoù?
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, luùc con coøn laø hoïc sinh, chieàu naøo con cuõng thaáy Hoàng Y Daronius ñaõ giaø caû ñi qua coâng tröôøng Thaùnh Pheâroâ. Moãi laàn nhö theá, ngaøi ñeàu laáy moät ít tieàn taëng cho caùc ngöôøi ngheøo, ñoaïn vaøo thaúng ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, ñeán ngay tröôùc töôïng Thaùnh nhaân vaø hoân chaân ngaøi, roài guïc ñaàu vaøo chaân töôïng, ñoïc thöïc lôùn tieáng: "Vaâng phuïc vaø bình an", ai ôû gaàn ñoù ñeàu coù theå nghe ñöôïc. Ñoïc xong, Hoàng Y khaû kính ñoù ñeán quyø goái caàu nguyeän tröôùc moà thaùnh Pheâroâ, toû loøng cung kính, vaâng phuïc vaø trung thaønh vôùi Hoäi Thaùnh roài ra veà. Hình aûnh cao ñeïp vaø tieáng noùi ñanh theùp aáy ñaõ ghi saâu vaøo taâm trí con, neân con choïn caâu noùi aáy laøm khaåu hieäu.
Nghe qua Ñöùc Thaùnh Cha raát caûm ñoäng, haøi loøng vaø ñöa baøn tay chuùc laønh cho taân Giaùm muïc Roncalli. Khaåu hieäu aáy ñaõ ñöôïc vò Giaùm muïc thöïc hieän trong suoát caû ñôøi ngaøi.
2. Taám göông vaâng phuïc cuûa hai nhaø Baùc hoïc
* Theá gian baûo con vaâng phuïc nhö vaäy laø "ñieân khuøng". Chuùa noùi con vaâng phuïc vì Chuùa laø "anh huøng" (ÑHV 393).
* Khoâng vaâng lôøi, duø coù thöïc hieän nhöõng coâng trình vó ñaïi cuõng khoâng ñeïp loøng Chuùa. Chuùa chæ quyù loøng con, Chuùa khoâng caàn coâng trình cuûa con, Chuùa taïo döïng caû vuõ truï khoâng caàn con (ÑHV 400).
Cha Lagrange (1855-1938) Doøng Ña Minh laø moät nhaø baùc hoïc chuyeân moân veà Thaùnh Kinh raát noåi tieáng. Ngöôøi ta noùi raèng: keå töø Thaùnh Gieâroânimoâ ngöôøi ñaõ dòch toaøn boä Thaùnh Kinh ra tieáng La tinh ñeán nay, chæ coù cha Lagrange laø saùnh kòp.
Cha Teilhard de Chardin, moät linh muïc Doøng Teân (1881-1955), cuõng laø moät khoa hoïc gia teân tuoåi, ñaõ vieát nhieàu taùc phaåm löøng danh veà khoa hoïc, thaàn hoïc laãn trieát lyù, tu ñöùc.
Khi caùc taùc phaåm cuûa hai linh muïc danh tieáng aáy baét ñaàu xuaát baûn, thì coù moät vaøi ñieåm trong ñoù ñaõ bò dö luaän xuyeân taïc, hieåu laàm, khieán Thaùnh Boä Ñöùc Tin ñaõ yeâu caàu caùc ngaøi ngöng ngay vieäc phoå bieán chuùng, ñoàng thôøi haõy coá gaéng tìm caùch giaûi thích nhöõng chuû tröông, tö töôûng môùi laï cuûa caùc ngaøi roõ raøng hôn, sao cho phuø hôïp vôùi Giaùo lyù coâng giaùo, traùnh söï hieåu laàm laïm duïng...
Ñaõ laø ngöôøi ai laïi khoâng coù töï aùi ñöôïc; vôùi laïi caùc ñaáng ñaâu phaûi laø tay taàm thöôøng: Cha Lagrange laø ngöôøi coù uy tín nhaát veà Thaùnh Kinh treân toaøn theá giôùi. Chính ngaøi ñaõ coù coâng xaây döïng tröôøng Khaûo coå Thaùnh Kinh taïi Gieârusalem vaø luùc aáy ñang laøm Giaùm ñoác. Cha Teilhard de Chardin laø ngöôøi khoâng nhöõng chæ coù uy tín ôû AÂu chaâu maø caû AÙ chaâu nöõa, cuõng chòu aûnh höôûng, vì baáy giôø ngaøi coøn ñang nghieân cöùu khoa hoïc vaø daïy taïi moät ñaïi hoïc noåi tieáng ôû Trung quoác. Hôn theá, taùc phaåm cuûa caùc ngaøi laïi raát ñoãi coâng phu, quyù giaù, ai cuõng chôø ñôïi; vaäy maø nay phaûi ñình chæ phoå bieán, phaûi söûa chöõa, tu chænh. Theá nhöng, caùc ngaøi vaãn khieâm toán vaâng lôøi Toøa Thaùnh, thinh laëng ñôïi chôø vaø tieáp tuïc nghieân cöùu, maëc cho baùo chí beân ngoaøi khai thaùc ruøm beng.
Sau nhieàu naêm ñaøo saâu theâm vaán ñeà, saép xeáp vaø giaûi thích caùc chi tieát caàn thieát, taùc phaåm cuûa caùc ngaøi ñaõ ñöôïc Toaø Thaùnh cho pheùp xuaát baûn vaø thaønh coâng röïc rôõ. Moïi ngöôøi, moïi giôùi ñeàu ca ngôïi söï thoâng thaùi cuûa caùc ngaøi, nhöng nhaát laø khaâm phuïc loøng khieâm toán vaâng lôøi cuûa caùc ngaøi ñoái vôùi Toaø Thaùnh.
3. Khoâng aên baùnh söõa
* Trinh khieát laø cheát cho nhuïc duïc, vaâng phuïc laø cheát cho yù rieâng (ÑHV 402).
* "Vaâng lôøi troïng hôn cuûa leã" vì cuûa leã laø hoa quaû, höông traàm, suùc vaät, tieàn baïc v.v... Khi vaâng lôøi, con laáy chính mình con laøm cuûa leã, gieát cheát yù rieâng con, töï aùi cuûa con laøm cuûa leã toaøn thieâu (ÑHV 406).
Trong haïnh baø thaùnh Magarita Maria, cha Rolin coù ghi laïi caâu chuyeän sau ñaây chöùng toû tinh thaàn vaâng phuïc saùng ngôøi cuûa vò Thaùnh nöõ:
"Töø beù, toâi ñaõ khoâng theå aên moät chuùt baùnh söõa (pho-maùt). Nguyeân chæ nghe muøi noù, toâi cuõng ñaõ noân möõa ngay. Ngaøy daãn toâi vaøo doøng, anh toâi ñaõ trình roõ cho Beà treân veà vieäc naøy. Beà treân höùa seõ khoâng bao giôø baét toâi aên baùnh söõa. Vò Beà treân keá tieáp laø Meï Anna cuõng theá. Nhöng ñeán ñôøi Meï Rosalia laøm Beà treân, baø nhaát quyeát eùp toâi aên baùnh söõa cho kyø ñöôïc. Luùc aáy toâi laáy laøm quaù gheâ tôûm, vaø neáu khoâng vì loøng meán Chuùa, kính yeâu Nhaø Doøng thì toâi ñaõ boû doøng maø ñi. Nhieàu laàn tay toâi ñaõ caàm baùnh söõa leân, nhöng khoâng sao ñöa vaøo mieäng ñöôïc, ñaønh phaûi boû xuoáng. Moät hoâm, toâi ñang quyø tröôùc nhaø chaàu caàu nguyeän soát saéng, toâi nghe roõ tieáng Chuùa phaùn baûo toâi: "Ai thöïc loøng meán Ta thì vaâng lôøi trong moïi söï". Toâi beøn quyeát taâm duø cheát cuõng vaâng lôøi Beà treân. Vaøo nhaø côm, toâi caàm laáy baùnh söõa leân aên ngay tröôùc maët Beà treân vaø caùc chò em trong doøng. Nhöng vöøa nuoát xong, toâi lieàn noân möûa vaø keùo daøi tình traïng aáy cho ñeán toái. Maáy ngaøy sau, toâi laâm beänh phaûi naèm nhaø lieät.
Toâi chaáp nhaän taát caû vaø vaâng lôøi nhö theá trong suoát taùm naêm trôøi. Khi beänh tình ñaõ ñeán luùc traàm troïng, ngöôøi toâi gaày yeáu haún ñi, baáy giôø beà treân môùi cho pheùp toâi ngöng aên baùnh söõa".
4. Ngöôøi con cuûa ñöùc vaâng lôøi
* Xem moät taâm hoàn vui veû vaø nhanh choùng vaâng phuïc chöøng naøo, con ñoaùn ñöôïc taâm hoàn ñoù thaùnh thieän chöøng aáy (ÑHV 392).
* Vaâng phuïc trong thinh laëng, söï thaät seõ giaûi thoaùt con. Thinh laëng 5 naêm, 10 naêm, caû ñôøi con. Thinh laëng trong söï cheát... Chuùa bieát con ñuû roài, vaø ngaøy taän theá nhaân loaïi cuõng seõ bieát (ÑHV 405).
Cha Pioâ thuoäc haøng nguõ con caùi cuûa thaùnh Phanxicoâ Assisioâ. Cö nguï taïi tu vieän San Giovani Rotondo, mieàn Nam nöôùc YÙ.
Ngaøi laø ngöôøi ñöôïc Chuùa in Naêm Daáu Thaùnh treân mình. Ngaøy ñeâm maùu thaám ra lieân læ vaø gaây ñau ñôùn nhöùc nhoái cho ngaøi nhö Chuùa Gieâsu treân Thaùnh giaù naêm xöa. Maëc duø ñoâi tay ngaøi ñöôïc mang gaêng vaø loùt boâng, nhöng maùu vaãn thaám ra töôi roùi.
Beân ngoaøi, töø haøng giaùo phaåm ñeán caùc giaùo daân, ai cuõng meán yeâu khaâm phuïc ngaøi nhö vò Thaùnh soáng. Hoï ñeán döï Thaùnh leã cuûa ngaøi, soát saéng, xöng toäi vôùi ngaøi, vì ngaøi ñöôïc ôn bieát nhieàu söï kín nhieäm trong taâm hoàn ngöôøi ta. Theá nhöng beân trong nhaø Doøng laïi coù moät soá anh em tò hieàm nghi kî. Ngaøi ôû taàng laàu beân naøy, hoï ôû caùc nhaø beân kia, nhöng ngaøy ñeâm theo doõi rình raäp, xem thöû ngaøi coù aên vuïng gì khoâng. Hoï khoâng hieåu noåi taïi sao ngaøi coù theå aên chay laâu ñeán theá! Cha Pioâ quaù roõ ñieàu ñoù, vaø taâm hoàn raát ñau ñôùn nhöng vaãn aâm thaàm chòu ñöïng.
Hôn theá nöõa, hoï coøn baûo cha: "Cha Pioâ quaøo caáu cho raùch tay chaûy maùu chöù ñaâu coù Daáu Thaùnh!" Hoï yeâu caàu Beà treân ñöa ngaøi ra phoøng maïch baùc só ñeå khaùm, xem ngaøi nhö moät teân löøa ñaûo, ñaïo ñöùc giaû. Thaät laø ñau ñôùn tuûi nhuïc, nhöng Cha Pioâ vaãn bình tónh vaâng lôøi. Vaø Chuùa ñaõ thöôûng coâng ngaøi: sau moät thôøi gian khaùm nghieäm, chuïp hình hai baøn tay, caùc baùc só ñaõ nhaát trí xaùc nhaän: "Ñaây laø moät tröôøng hôïp khoa hoïc khoâng theå giaûi thích ñöôïc. Hai loã ñinh nôi ñoâi tay cuûa ngaøi lôùn ñeán noãi ngöôøi ta coù theå nhìn thaáu qua maø ñoïc nhöõng doøng chöõ ñaët ôû beân döôùi".
Cha Pioâ coøn phaûi lieân tuïc chòu nhieàu thöû thaùch voâ soá; nhöng sau ñaây laø côn thöû thaùch naëng neà hôn caû: Soá laø coù nhieàu giaùo daân khaép naêm chaâu ñeán xöng toäi vôùi ngaøi. Nhôø ngaøi hoï ñaõ laøm laïi cuoäc ñôøi, neân mang cuûa caûi ñeán daâng ngaøi ñeå laøm vieäc thieän. Coù ngöôøi sau khi cho taát caû saûn nghieäp, coøn tình nguyeän ôû laïi phuïc vuï döôùi quyeàn ngaøi nöõa. Vôùi soá tieàn khoång loà aáy, ngaøi ñaõ xaây nhieàu beänh vieän mieãn phí, nhieàu nhaø ñoùn tieáp moïi ngöôøi ñeán tónh taâm. Ñöùc Thaùnh Cha Pioâ XII raát quyù meán ngaøi, neân ñaõ cho ngaøi ñöôïc pheùp quaûn trò vaø xöû duïng soá tieàn ngöôøi ta daâng cuùng ñeå laøm vieäc baùc aùi ñaïo ñöùc, cuõng nhö gaây voán ñeå ñaøi thoï chi phí cho caùc beänh vieän, nhaø tónh taâm vöøa noùi. Coâng vieäc toát ñeïp aáy ngaøy caøng phaùt trieån...
Moät hoâm vò Toång quaûn lyù nhaø doøng mang heát tieàn baïc cuûa nhaø doøng vaø vay möôïn theâm ôû ngaân haøng moät soá lôùn ñeå huøn voán trong moät "aùp-phe" (vuï laøm aên) mang teân "aùp-phe Dreyfus". Cha Pioâ bieát ñöôïc raát ñau loøng, vì ñoù laø moät vieäc raát phieâu löu, vöøa traùi vôùi tinh thaàn khoù ngheøo cuûa vò Thaùnh saùng laäp.
Quaû theá, sau ñoù ít laâu, "aùp-phe Dreyfus" suïp ñoå vaø gaây tai tieáng khaép nôi. Vò Toång quaûn lyù nhaø doøng heát söùc hoaûng hoát, chæ coøn moät caùch duy nhaát laø baùn heát caùc cô sôû cuûa nhaø doøng ñeå traû nôï cho ngaân haøng. Nhöng pheùp ñaâu maø baùn nhaø doøng? OÂng lieàn nghó ngay ñeán soá voán cuûa cha Pioâ, vaø lôïi duïng Ñöùc Pioâ XII môùi baêng haø, Toaø Thaùnh ñang beà boän coâng vieäc ñeå thi haønh moät dieäu keá. Maáy ngaøy sau ñoù, theo ñuùng keá hoaïch cuûa vò Toång quaûn nhaø doøng San Giovani Rotondo ñeä trình leân Toaø Thaùnh moät tôø ñôn vôùi noäi dung: "Nay cha Pioâ ñaõ giaø, xin Toaø Thaùnh ruùt laïi ñaëc aân cuûa Ñöùc Pioâ XII ñaõ cho pheùp ngaøi quaûn trò soá voán ngöôøi ta daâng cuùng ñeå lo vieäc ñaïo ñöùc baùc aùi, vaø giao soá voán aáy laïi cho nhaø doøng quaûn lyù thay". Toaø Thaùnh thaáy trình baøy hôïp lyù, laïi theâm ñang ôû luùc giao thôøi giöõa hai trieàu ñaïi Giaùo hoaøng, chaúng ai roõ yù ñònh cuûa Ñöùc Pioâ XII luùc tröôùc, neân Toaø Thaùnh ñaõ chaáp thuaän.
Moät buoåi chieàu noï, Beà treân goïi Cha Pioâ ñeán vaø trình baøy roõ raøng quyeát nghò cuûa Toaø Thaùnh. Ngaøi cho pheùp Cha Pioâ töï quyeát ñònh: chaáp thuaän hoaëc khieáu naïi. Cha Pioâ xin pheùp ñöôïc suy nghó trong ít ngaøy. Suoát ñeâm hoâm aáy, cha traèn troïc, khoå taâm, vì bieát ñaây laø aâm möu ñen toái cuûa vò Toång quaûn lyù. Roài ñaây caùc beänh vieän; nhaø tónh taâm laáy ñaâu ra tieàn ñeå ñaøi thoï? Soá phaän bieát bao ngöôøi ngheøo seõ ñi veà ñaâu? Cha voâ cuøng buoàn khoå nhö ñang côn haáp hoái.
Nhöng ngöôøi con khieâm nhöôøng aáy ñaõ phoù thaùc moïi söï trong tay Chuùa. Khoâng ñôïi laâu, ngay saùng hoâm sau, Cha Pioâ mang taát caû soå saùch ñeán goõ cöûa vaên phoøng Beà treân. Ngaøi ñaët taát caû treân baøn roài quyø goái, chaáp tay thöa: "Thöa Beà treân, con xin giao taát caû trong tay Beà treân, vì con laø ñöùa con cuûa ñöùc vaâng phuïc".
Ngöôøi ta khoâng roõ soá tieàn aáy laø bao nhieâu, nhöng chæ bieát ñoù laø 300 ngaøn coå phaàn trong caùc coâng ty ñuû loaïi. Cöû chæ aáy caøng laøm saùng ngôøi söï thaùnh thieän cuûa cha thaùnh, neâu göông cho ta trong ñöùc vaâng lôøi vaø khieâm nhöôøng.