Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
01- Ra ñi
1. Cha keû tin
* Abraham ñaõ ra ñi, vì hy voïng ñeán ñaát höùa. Maisen ñaõ ra ñi, vì hy voïng cöùu daân Chuùa khoûi noâ leä. Chuùa Gieâsu ñaõ ra ñi töø trôøi xuoáng ñaát, vì hy voïng cöùu nhaân loaïi (Ñöôøng Hy Voïng (ÑHV) 4).
* Ñaõ ra ñi phaûi baát chaáp löôõi thieân haï ñaøm tieáu. Ba ñaïo só ra ñi, hy voïng gaëp Chuùa Cöùu Theá, hoï ñaõ gaëp; Phanxicoâ Xavieâ ra ñi, hy voïng cöùu caùc linh hoàn, oâng ñaõ gaëp; Goretti ra ñi, thoaùt côn caùm doã, hy voïng gaëp Chuùa, chò ñaõ gaëp (ÑHV 7).
Abraham laø moät ngöôøi daân queâ ôû thaønh Ua thuoäc xöù Canñeâ. Moät ngaøy noï, Thieân Chuùa noùi vôùi oâng: "Haõy ñi khoûi xöù sôû ngöôi, khoûi queâ quaùn ngöôi, khoûi nhaø cuûa cha ngöôi, ñeán ñaát Ta seõ chæ cho ngöôi. Ta seõ cho ngöôi thaønh moät daân lôùn"... (Stk 12,1-2). Abraham ra ñi. Ñaâu laø ñaát Chuùa höùa? Laøm sao trôû thaønh moät toå phuï daân lôùn vôùi moät baø vôï khoâng con laïi ñaõ quaù giaø roài? ... Bao nhieâu caâu hoûi ñaõ ñöôïc ñaët ra, nhöng Abraham vaãn cöù ra ñi, lao mình vaøo nôi voâ ñònh. Khi ñaõ sinh ñöôïc caäu con trai ñaàu loøng, Thieân Chuùa laïi phaùn: "Ngöôi haõy ñem con ngöôi, ñöùa con moät yeâu daáu laø Isaac, maø ñi tôùi ñaát Moâria vaø ôû ñoù, haõy daâng noù laøm cuûa thöôïng hieán (Stk 22,2). Abraham, ruoät ñau nhö caét vì quaù yeâu con, vaãn thaéng löøa ñaët con leân nuùi teá leã Chuùa.
Suoát ñôøi oâng laø moät cuoäc thöû thaùch khoâng ngöøng, nhöng oâng vaãn hoaøn toaøn tin töôûng vaøo Chuùa, saün saøng nghe theo tieáng Chuùa moïi nôi, moïi luùc. Bôûi theá, oâng ñöôïc goïi laø "Cha caùc keû tin" (Rm 4,11), ngöôøi "tuyeät voïng maø vaãn moät nieàm hy voïng" (Rm 4,18).
2. Böôùc qua mình song thaân
* Tieán leân treân ñöôøng hy voïng, baát chaáp nhöõng van naøi "tan naùt loøng" cuûa tình thaân thuoäc coá tri, nhö Phaoloâ: "xieàng xích vôùi gian nan ñang chôø toâi"; nhö Chuùa Gieâsu: "naøy Thaày leân Gieârusalem ñeå chòu naïn" (ÑHV 9).
* Khoâng nhöôïng boä, khoâng phaûi laø kieâu caêng, töï aùi hay ngoan coá. Khoâng nhöôïng boä laø yeâu thöông quyeát lieät lyù töôûng cuûa mình (ÑHV 15)
Chaân phöôùc Charles Cornay ñaõ töø boû gia ñình theo tieáng Chuùa goïi. Moät hoâm, treân ñöôøng truyeàn giaùo, luùc xe löûa döøng laïi ôû moät ga gaàn laøng cuûa ngaøi, cha meï vaø taát caû anh chò em ngaøi ñeàu ra ñoù ñeå ñoùn thaêm. Vì quaù thöông con, cha meï ngaøi ñaõ ngaõ laên treân ñöôøng, ngaên caûn khoâng cho ngaøi ñi tieáp. Cornay can ñaûm böôùc qua mình cha meï maø ra ñi. Ngaøy 20.9.1837, ngaøi ñaõ chòu Töû ñaïo vôùi aùn laêng trì taïi Sôn Taây, Baéc Vieät.
3. Giaùo Hoaøng xuoáng bieån
* Chuùa daét con treân ñöôøng, ñeå con ra ñi, vaø thu ñöôïc nhieàu hoa traùi". Ñöôøng aáy laø "ñöôøng hy voïng", vì chan chöùa hy voïng, vì "ñeïp nhö hy voïng". Sao khoâng hy voïng khi con ñi vôùi Chuùa Gieâsu, khi con veà cuøng Ñöùc Chuùa Cha? (ÑHV 1).
* Bí quyeát ñöôøng hy voïng goàm ba ñieåm: Ra ñi = boû mình; Boån phaän = Vaùc Thaùnh giaù moãi ngaøy; Beàn Chí = "Theo Thaày" (ÑHV 2)
* Khoâng nhöôïng boä xaùc thòt, - khoâng nhöôïng boä cho löôøi bieáng; - khoâng nhöôïng boä cho ích kyû... Con khoâng theå goïi ñen laø traéng, xaáu laø toát, gian laø ngay ñöôïc. (ÑHV 13).
Thaùnh Cleâmenteâ I Giaùo Hoaøng laø moät ngöôøi raát ñaïo ñöùc, thaùnh thieän, ñaõ vieát nhieàu taùc phaåm löøng danh, noåi tieáng nhaát laø thô gôûi giaùo höõu Corinthoâ. Treân ngoâi Giaùo Hoaøng, ngaøi ñaõ loâi keùo raát nhieàu ngöôøi trôû laïi ñaïo Chuùa ñeán noåi hoaøng ñeá Trajan phaûi löu ñaøy ngaøi sang Keùc-xoâ-neâ, moät choán röøng saâu nöôùc ñoäc, ñoàng soá phaän vôùi 2,000 giaùo höõu khaùc. ÔÛ ñaây, aûnh höôûng loøng quaû caûm vaø nhaân ñöùc saùng laïng cuûa ngaøi laïi lan roäng hôn, khieán hoaøng ñeá Trajan phaûi haï leänh buoäc neo vaøo coå ngaøi vaø thaû xuoáng loøng bieån.
4. Cha Benoit leân Nuùi Phöôùc Sôn
* Boû taát caû maø chöa boû mình thì con chöa boû gì caû, vì chính mình con seõ daàn daàn quô goùp laïi nhöõng gì con boû tröôùc (ÑHV 3).
* Duø coù ra khoûi nhaø, ñi phöông xa vaïn daëm maø cöù mang theo taát caû taät xaáu, caû con ngöôøi cuõ, thì coù khaùc gì ôû nhaø ñaâu? (ÑHV 5).
* Caùc thaùnh laø nhöõng ngöôøi ñieân vì Chuùa. Khoân ngoan theá gian quaù khoâng laøm thaùnh ñöôïc (ÑHV 6).
Ra ñi laø moät söï loät xaùc, hy sinh caû neáp soáng cuõ. Ngaøy leã Ñöùc Meï Leân Trôøi 15.8.1918, Cha Benoit (Coá Thuaän) cuøng vôùi moät soá anh em linh muïc môû moät böõa tieäc gia ñình cuoái cuøng, coù ñaày ñuû thòt, caù, röôïu. Sau böõa ñoù, ngaøi töø bieät neáp soáng cuõ ra ñi cuøng vôùi moät ngöôøi baïn, tieán thaúng leân Nuùi Phöôùc Sôn, Quaûng Trò, khai phaù moät ñaùm röøng ñang coù coïp aên moài ôû trong. Ñeâm aáy, hai ngöôøi che leàu nguû taïm, vaø saùng mai baét ñaàu moät neáp soáng môùi: khoâng aên thòt, khoâng uoáng röôïu, huùt thuoác; chæ bieát hy sinh haõm mình, caàu nguyeän vaø xay luùa, giaû gaïo, töï löïc caùnh sinh. Ngaøi ñaõ thu huùt nhieàu keû ñeán soáng caàu nguyeän, hy sinh nhö ngaøi.
5. Möôøi nhaø truyeàn giaùo ñi vaøo töû ñòa
* Maát ñeå ñöôïc, cheát ñeå soáng, töø ñeå gaëp. Ba ñaïo só lieàu nguy hieåm, cheá nhaïo; Phanxicoâ lieàu xa cha meï, maát cuûa caûi, thuù vui, Goretti lieàu maïng soáng (ÑHV 8).
* Giaøu hay ngheøo, khen hay cheâ, sang hay heøn, khoâng sao caû, chaáp nhaän tieán leân treân ñöôøng hy voïng hoàng phuùc vaø ñôïi ngaøy trôû laïi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ Ñaáng cöùu chuoäc chuùng ta (ÑHV 10).
* Ñi, ñi, ñi maõi, ñi quyeát lieät, ñi khoâng nhöôïng boä cuõng nhö khoâng ai ñi vôùi ngöôøi ñi lui (ÑHV 12).
Caùch ñaây khoaûng 100 naêm, Hoäi Truyeàn giaùo Lyon (Phaùp) sai moät lôùp ñaàu tieân goàm 10 linh muïc ñi sang Dohomey (Phi chaâu) ñeå truyeàn giaùo. Boán naêm sau, caû 10 vò ñeàu bò gieát cheát. Theá nhöng, duø röøng saâu, nöôùc ñoäc, duø daân chuùng ñang laïc haäu, coù nhieàu aùc caûm haøng haøng lôùp lôùp caùc nhaø truyeàn giaùo khaùc vaãn haêng haùi ra ñi. Ngöôøi naøy ngaõ xuoáng, keû khaùc ñöùng leân. Ñeán nay sau moät theá kyû, nhöõng gioït maùu vaø moà hoâi ñaõ sai hoa keát quaû: Giaùo Hoäi Dohomey ñang vöôn mình lôùn maïnh, laïi haân haïnh coù vò Hoàng Y tieân khôûi: Bernard Gantin.
6. Quyeát khoâng giaû vôø
* "Ta laø söï thaät". Khoâng phaûi baùo chí laø söï thaät, khoâng phaûi ñaøi phaùt thanh laø söï thaät, khoâng phaûi Tivi laø söï thaät. Con theo loaïi söï thaät naøo? (ÑHV 11).
* Ba phaûi? - Ñi ñöôøng naøo ñöôïc? - Ba Chuùa? - Ba Hoäi Thaùnh? - Ba luaân lyù? - Ba löông taâm? (ÑHY 14).
* Nhöôïng boä tieàn cuûa, chöùc töôùc, nhöôïng boä maïng soáng ñeå giöõ laáy lyù töôûng, danh döï, ñöùc tin, con chaáp nhaän. Nhöng khoâng bao giôø con chaáp nhaän ñoåi ngöôïc laïi: loã laõ quaù? (ÑHV 16).
Thaùnh Micae Hoà Ñình Hy (1808-1857) queâ ôû Nhu Laâm, Thöøa Thieân, laø moät giaùo daân ñaïo ñöùc, baùc aùi, moät vò quan thanh lieâm, chính tröïc, ñöôïc thaêng ñeán haøng tam phaåm, troâng coi moïi vieäc trong ñeàn vua. Cuoái naêm 1856, moät soá quan trieàu bò ngaøi ngaên chaën trong nhöõng vieäc laøm baát chính, ñaõ toá caùo ngaøi vôùi vua Töï Ñöùc. Ngaøi ñaõ bò baét vôùi moät lyù do duy nhaát: Theo Ñaïo Gia-toâ, traùi leänh trieàu ñình. Trong choán nguïc tuø, ngaøi bò haønh haï tra taán quaù söùc, khieán nhieàu vò quan ñoàng nghieäp voán ñaõ quyù meán ñöùc ñoä cuûa ngaøi phaûi caûm thöông khuyeân ngaøi giaû vôø choái ñaïo ñeå ñöôïc tha, roài sau ñoù laïi tieáp tuïc soáng ñaïo...
Hoà Ñình Hy cöông quyeát khoâng giaû vôø. Ngaøy 22.5.1857, ngaøi ñaõ ñoå maùu ñaøo cheát vì ñaïo Chuùa taïi An Hoaø, Hueá.