Ngöôøi Coâng Giaùo
Vôùi Vieäc Chaêm Soùc Vaø Giaùo Duïc
Treû Em Nhieãm HIV/AIDS
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Döôùi ñaây laø baûn tham luaän cuûa anh Leâ Ngoïc Thanh, tu só DCCT, döï ñònh trình baøy taïi cuoäc Hoäi Thaûo caáp quoác gia veà vai troø cuûa ngöôøi Coâng Giaùo trong vieäc goùp phaàn chaêm soùc cho nhöõng ngöôøi nhieãm HIV, ñaëc bieät cho ñoái töôïng treû em taïi Vieät Nam.
Kính thöa Quyù Ban Toå Chöùc,
Kính thöa Quyù tham döï vieân hoäi thaûo,
Chuùng ta toå chöùc Hoäi thaûo naøy ñuùng vaøo muøa heø, muøa maø caùc treû em yeâu thích nhaát, vì ñöôïc töï do vui chôi. Tuy nhieân, khoâng phaûi moïi treû em ñeàu coù ñöôïc cô hoäi höôûng muøa heø naøy. Vì ñoái vôùi nhöõng em coù hoaøn caûnh ñaëc bieät khoù khaên thì xuaân, haï, thu, ñoâng chæ khaùc nhau moät chuùt ôû chieác aùo vaø mieáng aên, coøn moïi thöù vaãn nhö nhau, nghóa laø vaãn phaûi töï ñoái phoù vôùi nhöõng khoù khaên töï nhieân vaø xaõ hoäi, phaûi töï möu sinh thoaùt hieåm vaø nhaát laø phaûi chòu ñöïng nhöõng ñoái xöû phaân bieät, baát coâng. Trong soá caùc treû em ñaëc bieät khoù khaên naøy, caùc em laø naïn nhaân tröïc tieáp vaø giaùn tieáp cuûa ñaïi dòch AIDS laø phaûi chòu thieät thoøi hôn caû. Coù tröôøng hôïp ñaõ cheát trong tình traïng vöøa nhieãm HIV / AIDS vöøa bò boû ñoùi.
Neáu tröôùc ñaây, phaàn ñoâng daân Vieät Nam coi AIDS laø beänh cuûa caùc oâng taây baø ñaàm hay chæ laø haäu quaû ñaùng phaûi chòu cuûa haïng ñó ñieám, ma tuùy thì nay, ña soá ngöôøi Vieät Nam ñaõ yù thöùc hôn ñaïi dòch HIV/AIDS ñang trôû neân moái ñe doïa cho chính nhöõng ngöôøi daân löông thieän, nhöõng vieân chöùc, giaùo vieân... ngay baø noäi trôï chæ quanh quaån trong nhaø cuõng coù nguy cô. Tuy nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà HIV / AIDS tröôùc ñaây chöa chính xaùc hay ngaøy nay chính xaùc hôn, thì nhöõng taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa ñaïi dòch AIDS cuõng ñaõ aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán treû em.
Ñöùng tröôùc tình hình ñoù, ngöôøi Coâng Giaùo ôû nhieàu nôi ñaõ coù nhöõng noã löïc daán thaân vôùi mong moõi taïo cho caùc treû em laø naïn nhaân cuûa ñaïi dòch AIDS coù moät cô hoäi ñeå hoøa nhaäp vôùi nhöõng treû ñoàng löùa hoaëc ít ra cuõng ñöôïc chaêm soùc nhö moät nhaân vò troïn veïn trong nhöõng ngaøy cuoái ñôøi.
Vì caùc hoaït ñoäng cuûa ngöôøi Coâng Giaùo trong vieäc chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV / AIDS noùi chung vaø treû em noùi rieâng chöa ñöôïc luaät phaùp vaø chính quyeàn Vieät Nam khuyeán khích vaø baûo trôï, neân haàu heát caùc hoaït ñoäng aáy mang tính töï phaùt, thaäm chí nhieàu nôi hoaït ñoäng, nhöng khoâng daùm cho ngöôøi khaùc bieát mình hoaït ñoäng, vì sôï bò gaây khoù khaên. Chính vì vaäy, baøi tham luaän naøy khoâng phaûi laø moät ñuùc keát kinh nghieäm moät caùch coù heä thoáng vaø ñaày ñuû cuûa ngöôøi Coâng Giaùo, maø chæ laø nhöõng moâ taû veà hoaït ñoäng maø chuùng toâi tröïc tieáp tham gia ñeå chaêm soùc, giaùo duïc treû em nhieãm HIV / AIDS trong thôøi gian qua.
A. Treû Em, Naïn Nhaân Thuï Ñoäng Cuûa Ñaïi Dòch AIDS Vaø Traùch Nhieäm Naâng Ñôõ Treû Em Nhieãm Cuûa Ngöôøi Coâng Giaùo
1. Nhaän Dieän Thaân Chuû:
Sôû dó ngöôøi bò nhieãm HIV / AIDS chöa ñöôïc coäng ñoaøn ñoùn nhaän tích cöïc laø do coäng ñoàng coøn nhaän thöùc beänh AIDS döôùi caùi nhìn luaân lyù, nghóa laø con ngöôøi aáy bò nhieãm HIV / AIDS laø do hoï baäy baï, böøa baõi, phoùng tuùng... nhöng duø coù hieåu sai nhö vaäy, moïi ngöôøi vaãn phaûi nhìn nhaän treû em laø naïn nhaân thuï ñoäng cuûa ñaïi dòch AIDS.
Treû em vöøa laø naïn nhaân tröïc tieáp vöøa laø naïn nhaân giaùn tieáp. Tröïc tieáp laø treû em bò nhieãm HIV / AIDS vaø giaùn tieáp laø cha meï hay ngöôøi thaân caän cuûa treû em bò nhieãm.
Ñoái vôùi nhöõng treû sô sinh vöøa sinh ra ñaõ bò nhieãm HIV / AIDS do chính meï mình laây sang trong luùc sanh hay moät lyù do truïc traëc kyõ thuaät naøo ñoù cuûa beänh vieän. Nhöõng em naøy khoâng heà bieát HIV / AIDS laø gì, cuõng khoâng theå töï choïn moät baø meï khaùc khoâng bò nhieãm HIV ñeå ñöôïc sinh ra, cuõng khoâng theå töï choïn moät heä thoáng y teá an toaøn hôn cho söï ra ñôøi cuûa mình. Beù lôùn leân trong lo laéng vaø hoaûng sôï cuûa meï; beù ngaây thô hoàn nhieân trong voøng ñeà phoøng, xa caùch vaø thöông haïi cuûa hoï haøng, thaân thuoäc vaø xoùm laøng. Beù laø naïn nhaân maø laïi bò ñoái xöû nhö moät toäi phaïm.
Caùc treû em lôùn hôn do bò laïm duïng tình duïc, do nghieän ngaäp hoaëc do söï baát caån cuûa caùc nhaân vieân y teá maø nhieãm HIV / AIDS cuõng laø naïn nhaân thuï ñoäng cuûa ñaïi dòch naøy. Vì bò boû rôi, vì khoâng theå chòu ñöïng maõi töông quan baát haïnh trong gia ñình hoaëc vì bò ñaåy ra ñöôøng ñeå töï kieám soáng vaø roài bò duï doã, cöôõng eùp phaûi quan heä tình duïc vôùi nhöõng ngöôøi nhieãm HIV / AIDS maø caùc em khoâng heà hay bieát.
Vì coâ ñôn vaø troáng roãng trong loøng (taâm lyù - tình caûm - taâm linh), vì mieáng aên haøng ngaøy, vì choã nguû ñöôïc an toaøn haøng ñeâm, moät soá em ñaõ vöôùng vaøo ma tuùy vaø ñöôøng daây ma tuùy ñeå roài rôi vaøo tình traïng nhieãm HIV / AIDS do söû duïng chung kim oáng vôùi ngöôøi ñaõ nhieãm maø khoâng bieát. Caùc thieáu nieân naøy cuõng khoâng chuû ñoäng tìm ñeán caùi cheát laø beänh AIDS, neân cuõng laø naïn nhaân thuï ñoäng cuûa AIDS.
Ngoaøi nhöõng naïn nhaân tröïc tieáp naøy, coøn raát nhieàu naïn nhaân giaùn tieáp laø treû em.
Khi trong gia ñình coù moät ngöôøi nhieãm HIV / AIDS, treû em seõ bò laõnh haäu quaû sôùm nhaát. Neáu ngöôøi nhieãm laø cha hoaëc meï thì möùc ñoä quan taâm chaêm soùc, giaùo duïc daønh cho treû giaûm ngay veà tinh thaàn laãn vaät chaát. Vaø neáu tin “cha hoaëc meï em bò nhieãm HIV / AIDS” loït ra ngoaøi thì töùc khaéc em seõ bò phaân bieät ñoái xöû nôi hoï haøng thaân thích, nôi baïn beø, nôi hoïc ñöôøng. Ñaõ coù nôi tìm caùch vaän ñoäng giaùn tieáp ñeå con ngöôøi nhieãm ñöøng ñeán tröôøng nöõa. Nhöõng quyeàn lôïi bình thöôøng cuûa moät ñöùa treû laø vui chôi, laø ñöôïc toân troïng vaø ñöôïc hoã trôï ñeå phaùt trieån ñaõ bò maát moät phaàn lôùn hoaëc maát hoaøn toaøn do cha meï em bò nhieãm HIV / AIDS. Neáu tröôøng hôïp caû cha laãn meï ñeàu bò nhieãm thì con caùi cuûa hoï phaûi ñoái phoù nhieàu hôn, nhaát laø sau khi cha meï maát vì nhieãm, töông laïi cuûa treû seõ trôû neân voâ ñònh thaät söï. Coøn neáu anh chò em hay coâ dì chuù baùc cuûa treû em bò nhieãm thì töông quan cuûa treû trong coäng ñoàng vaãn gaëp nhöõng khoù khaên khoâng keùm vôùi tröôøng hôïp cha hay meï bò nhieãm bao nhieâu. Nhöõng naïn nhaân giaùn tieáp naøy caøng thuï ñoäng hôn nöõa trong ñaïi dòch naøy.
Ñaïi dòch HIV / AIDS ñaõ laøm cho treû em khoán ñoán. Duø laø naïn nhaân thuï ñoäng tröïc tieáp hay giaùn tieáp, treû em vaãn ñang bò boû maëc, ñang bò haï thaáp giaù trò laøm ngöôøi thoâng qua thaùi ñoä öùng xöû cuûa coäng ñoàng xaõ hoäi. Trong khi ñoù, neáu ngöôøi Coâng Giaùo soáng ñuùng giaùo lyù cuûa mình thì vieäc toân troïng, chaêm soùc, hoã trôï treû em nhieãm HIV / AIDS laø moät ñoøi buoäc cuûa chính Chuùa Gieâ-su vaø cuûa giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
2. Lyù Do Thuùc Ñaåy Ngöôøi Coâng Giaùo Nhaäp Cuoäc:
Giaùo lyù Coâng Giaùo daïy: baát keå laø ngöôøi lôùn hay treû nhoû, baát keå ngöôøi laønh maïnh hay beänh taät, baát keå ngöôøi coù ñaïo hay khoâng coù ñaïo, baát keå ngöôøi thuoäc chính kieán naøo, ngöôøi Coâng Giaùo phaûi heát loøng toân troïng, vì “phaåm giaù con ngöôøi baét nguoàn töø vieäc con ngöôøi ñöôïc saùng taïo theo hình aûnh vaø gioáng Thieân Chuùa” (GLCG 1760). Vieäc toân troïng con ngöôøi khoâng phaûi laø vieäc laøm haûo taâm muoán thì laøm, khoâng muoán thì thoâi maø laø moät ñoøi buoäc. Ngay chính caùch dieãn taû söï toân troïng con ngöôøi, Giaùo lyù Coâng Giaùo cuõng caån thaän daïy: “Toân troïng nhaân vò goàm caû vieäc toân troïng caùc quyeàn phaùt sinh töø phaåm giaù cuûa con ngöôøi... Ñeå toân troïng con ngöôøi, phaûi giöõ nguyeân taéc: moãi ngöôøi phaûi xem ngöôøi ñoàng loaïi, khoâng tröø moät ai, nhö caùi toâi thöù hai, neân phaûi quan taâm ñeán söï soáng cuûa hoï vaø nhöõng phöông tieän caàn thieát giuùp hoï soáng xöùng ñaùng vôùi nhaân phaåm” (GLCG 1930 - 1931).
Do ñoù vieäc phaân bieät ñoái xöû vôùi treû em nhieãm HIV / AIDS (neáu coù) trong coäng ñoàng ngöôøi Coâng Giaùo laø khoâng theå chaáp nhaän, maø ngöôïc laïi, chính vì giaùo huaán naøy, maø ngöôøi Coâng Giaùo aân caàn ñoùn nhaän chaêm soùc nhöõng ngöôøi bò boû rôi vaø beänh taät, nhaát laø nhöõng treû em laø naïn nhaân cuûa ñaïi dòch. Vieäc chaêm soùc vaø giaùo duïc treû em noùi chung vaø treû em nhieãm noùi rieâng coøn ñöôïc haäu thuaãn caùch maïnh meõ cuûa chính Chuùa Gieâ-su.
Chuùa Gieâ-su heát loøng yeâu thöông treû em, Ngöôøi noùi: “Cöù ñeå treû em ñeán vôùi Thaày, ñöøng ngaên caám chuùng, vì Nöôùc Trôøi thuoäc veà nhöõng ai gioáng nhö chuùng” (Mt 19, 14). Treû em luoân luoân coù moät vò trí ñaëc bieät trong keá hoaïch cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa. Chuùa Gieâ-su noùi vôùi Thieân Chuùa: “Laïy Cha laø Chuùa teå trôøi ñaát, con xin ngôïi khen Cha, vì Cha ñaõ giaáu khoâng cho nhöõng baäc khoân ngoan thoâng thaùi bieát nhöõng ñieàu naøy (keá hoaïch cöùu ñoä), nhöng laïi maëc khaûi cho nhöõng ngöôøi beù moïn” (Mt 11, 25). Chuùa Gieâ-su coøn quaû quyeát vieäc ñoùn nhaän treû em, chaêm soùc vaø giaùo duïc chuùng laø ñoùn nhaän Chuùa vaø ñoù laø ñieàu kieän ñeå ñöôïc höôûng haïnh phuùc vôùi Chuùa: “Ai tieáp ñoùn moät em nhoû vì danh Thaày, laø ñoùn tieáp chính Thaày” (Mt 18, 5) vaø “moãi laàn anh em laøm nhö theá (vieäc toát) cho moät trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Thaày laø anh em ñaõ laøm cho chính Thaày” (Mt 25, 40).
Ñaây chính laø ñoäng löïc thuùc ñaåy ngöôøi Coâng Giaùo daán thaân phuïc vuï ngöôøi bò boû rôi, nhaát laø nhöõng naïn nhaân cuûa caùc beänh nan y nhö phong cuøi, ung thö vaø nay laø nhöõng ngöôøi nhieãm HIV / AIDS. Ngöôøi Coâng Giaùo daán thaân chaêm soùc vaø hoã trôï ngöôøi nhieãm HIV / AIDS noùi chung vaø treû em noùi rieâng vì chính hoï caûm nghieäm ñöôïc Chuùa thöông hoï, chaêm soùc hoï vaø ñaõ daïy hoï: “Anh em haõy yeâu thöông nhau, nhö Thaày ñaõ yeâu thöông anh em” (Ga 15, 12).
Töø vieäc nhìn nhaän ñaïi dòch AIDS ñeán vieäc trình baøy nhöõng lyù do khieán ngöôøi Coâng Giaùo daán thaân chaêm soùc beänh nhaân nhieãm HIV / AIDS, chuùng toâi xin chuyeån qua caùch thöùc chaêm soùc giaùo duïc ngöôøi nhieãm HIV / AIDS noùi chung vaø treû em noùi rieâng cuûa ngöôøi Coâng Giaùo maø cuï theå laø cuûa nhöõng Ngöôøi Ñoàng Haønh.
B. Caùch Chaêm Soùc Giaùo Duïc Treû Em Nhieãm HIV / AIDS Cuûa Nhöõng Ngöôøi Ñoàng Haønh
Ngöôøi Coâng Giaùo daán thaân vaøo hoaït ñoäng baùc aùi, töø thieän khoâng chæ vì tình caûm, baùc aùi, töø thieän caù nhaân, maø coøn vì vaâng lôøi Chuùa, vì Chuùa chính laø tình yeâu. Nhö ñaõ trình baøy ôû treân, vì chöa coù chuû tröông khuyeán khích ngöôøi Coâng Giaùo tham gia caùch coâng khai, neân tham luaän naøy khoâng theå ñuùc keát heát ñöôïc nhöõng kinh nghieäm phong phuù cuûa taát caû caùc nhoùm Coâng Giaùo ñang tröïc tieáp chaêm soùc, giaùo duïc treû em nhieãm HIV/AIDS. ÔÛ ñaây, chuùng toâi chæ neâu phöông phaùp cuûa nhöõng Ngöôøi Ñoàng Haønh.
1. Moâ Hình Nhöõng Ngöôøi Ñoàng Haønh:
Ngöôøi Ñoàng Haønh laø ngöôøi Coâng Giaùo töï nguyeän tham gia hoaït ñoäng chaêm soùc beänh nhaân nhieãm HIV / AIDS, trong ñoù coù treû em. Böôùc ñaàu, nhöõng ngöôøi treû thieän nguyeän naøy ñöôïc huaán luyeän veà ñôøi soáng ñöùc tin. Hoï ñöôïc giuùp khaùm phaù Chuùa Gieâ-su qua vieäc caàu nguyeän. Sau moät thôøi gian caàu nguyeän, nhöõng ai nhaän thaáy mình ñöôïc Chuùa yeâu thöông vaø ñöôïc thuùc ñaåy ñeán chaêm soùc caùc beänh nhaân nhieãm HIV / AIDS thì ñöôïc môøi goïi vaøo moät giai ñoaïn huaán luyeän chuyeân moân vôùi caùc noäi dung chính: Nhöõng kieán thöùc caên baûn veà HIV / AIDS; Caùch chaêm soùc beänh nhaân nhieãm HIV / AIDS gia ñình; Tö vaán caù nhaân vaø tö vaán gia ñình; Caùch taêng naêng löïc cho thaân chuû vaø gia ñình nhôø tin töôûng vaøo Chuùa. Sau ñoù, hoï ñöôïc chia thaønh nhoùm goàm ba hoaëc boán ngöôøi ñeán thaêm beänh nhaân taïi beänh vieän, roài ñoàng haønh vôùi beänh nhaân veà gia ñình. Sau moät thôøi gian toái thieåu laø saùu thaùng, neáu nhöõng ngöôøi thieän nguyeän naøy nhaän thaáy mình thaät söï phuø hôïp vôùi hoaït ñoäng naøy, hoï seõ töï nguyeän coâng nhaän Quy Öôùc Ngöôøi Ñoàng Haønh nhö sau:
2. Quy Öôùc Ngöôøi Ñoàng Haønh:
Ngöôøi Ñoàng Haønh cuøng vôùi nhoùm ñoùn nhaän Chuùa Gieâ-su ñeå ñöôïc Ngöôøi sai ñeán vôùi nhöõng ngöôøi ñau khoå vaø beänh taät.
Ngöôøi Ñoàng Haønh bieát caàu nguyeän laø söùc maïnh cuûa moïi hoaït ñoäng.
Ngöôøi Ñoàng Haønh ñeå Chuùa Gieâ-su höôùng daãn mình caùch laøm vieäc.
Ngöôøi Ñoàng Haønh toân troïng vaø giuùp ñôõ thaân chuû thöïc hieän nhöõng quyeát ñònh cuûa hoï, maø mình xeùt laø toát.
Ngöôøi Ñoàng Haønh giuùp thaân chuû taùi laäp hoaëc thieát laäp caùc moái quan heä tích cöïc vôùi gia ñình vaø xaõ hoäi.
Ngöôøi Ñoàng Haønh trung tín vôùi ngöôøi coäng söï vaø caùc thaân chuû trong lôøi noùi cuõng nhö trong vieäc laøm.
Ngöôøi Ñoàng Haønh chuû ñoäng coäng taùc vôùi nhöõng Ngöôøi Ñoàng Haønh khaùc trong caùc hoaït ñoäng chung.
Ngöôøi Ñoàng Haønh chaân thaønh, yeâu thöông vaø naâng ñoã nhau laøm vieäc thieän.
Ngöôøi Ñoàng Haønh ñaûm nhaän vieäc höôùng daãn thaønh vieân môùi khi ñöôïc ñeà nghò.
Ngöôøi Ñoàng Haønh noã löïc taïo ra baàu khí hieäp thoâng chung vôùi nhau.
3. Moät Soá kinh Nghieäm Ban Ñaàu:
Sau gaàn ba naêm hoaït ñoäng theo Quy Öôùc Ngöôøi Ñoàng Haønh, chuùng toâi taïm thôøi ruùt ra moät soá kinh nghieäm cuï theå sau ñaây:
Anh NVT, ôû Goø Vaáp, Saøi-goøn, sinh naêm 1956, boä ñoäi phuïc vuï ôû Campuchia bò cöa moät chaân. Sau thôøi gian ñieàu trò, anh xuaát vieän vaø xuaát nguõ vôùi tình traïng nghieän ma tuùy. Naêm 1998, sau moät xeùt nghieäm, anh bieát mình bò nhieãm HIV / AIDS. Luùc ñoù, vôï vaø ba con cuûa anh boû ñi lang thang, xin aên. Anh tuyeät voïng vaø nuoâi yù ñònh töï töû nhieàu laàn nhöng vì laø ngöôøi Coâng Giaùo, anh khoâng daùm töï saùt. Anh T ñeán vôùi chuùng toâi xin trôï giuùp.
Cuøng vôùi chuùng toâi, anh ñaõ ñi tìm vôï con vaø trao ñoåi vôùi nhau, cuoái cuøng hoï ñoàng yù trôû laïi soáng chung. Theo söï baøn baïc vôùi hai vôï choàng vaø caùc chaùu, chuùng toâi quyeát ñònh hoã trôï moät soá voán nhoû (khoaûng 400.000ñ) vaø cho möôïn tieàn (300.000ñ) thueâ nhaø thaùng ñaàu tieân. Vôùi soá voán naøy, anh choàng ñi baùn veù soá, chò vôï naáu xoâi ñi baùn haøng rong. Moãi ngaøy thu nhaäp chung cuûa hai vôï choàng khoaûng treân döôùi 30.000ñ. Khi muøa hoïc môùi tôùi, chính chò vôï baøn vôùi chuùng toâi ñeå tìm caùch cho hai chaùu nhoû ñi hoïc. Chuùng toâi höôùng daãn caùch laøm thuû tuïc vaø hoã trôï chi phí vieäc nhaäp hoïc cuûa hai chaùu luùc ñaàu.
Sau ñoù, chính chò ñaõ xoay xôû, xin xaùc nhaän thöông binh cuûa boá chaùu. Hieän nay chaùu trai hoïc lôùp 7, chaùu gaùi hoïc lôùp 5. Töø ngaøy trôû laïi vôùi nhau, söùc khoûe cuûa anh T khaù hôn raát nhieàu, caùc chaùu khoâng coøn laån traùnh boá vì sôï nhö tröôùc ñaây nöõa. ÔÛ lôùp hoïc, caùc chaùu cuõng khoâng coøn maëc caûm nöõa vaø ñaõ hoïc ñaït keát quaû khaù. Chò vôï xaùc nhaän, coù ñöôïc nhö vaäy laø nhôø toái naøo gia ñình chò cuõng quy tuï laïi vôùi nhau ñoïc Kinh Thaùnh, caàu nguyeän vaø keå cho nhau nghe veà vieäc laøm, vieäc hoïc cuûa caû moät ngaøy, roài moãi ngöôøi nhaân danh Chuùa chuùc laønh cho nhau. Tuy maâm côm chöa cao, aùo quaàn chöa ñeïp, nhöng caùc chaùu con anh NVT ñaõ coù laïi nhöõng giaây phuùt hoàn nhieân cuûa tuoåi thô.
Töø moät tröôøng hôïp cuï theå naøy, chuùng toâi muoán nhaán maïnh ñeán vieäc taùi laäp caùc moái quan heä tích cöïc trong gia ñình ngöôøi nhieãm HIV / AIDS, nhaát laø quan taâm ñeán söï phaùt trieån cuûa treû em, nhö laø töông lai cuûa cha meï chuùng.
Cuõng töø tröôøng hôïp naøy chuùng toâi muoán nhaán maïnh ñeán kinh nghieäm thöù hai thuaàn tuùy Coâng Giaùo, ñoù laø Chuùa Gieâ-su seõ laø trung gian hoøa giaûi vaø lieân keát moïi ngöôøi trong gia ñình, töø ñoù, giaù trò vaø quyeàn lôïi cuûa treû em ñöôïc ñeà cao.
Tröôøng hôïp thöù hai, em Hieàn, ôû Bình Chaùnh, Saøi-goøn, cha vaø meï em cheát caùch nhau saùu thaùng do beänh AIDS, luùc em saùu tuoåi. Em cuõng ñaõ bò nhieãm HIV / AIDS. Gia ñình baø noäi khoâng cho moät ñöùa chaùu naøo chôi vôùi em. Em nhöõng luùc ôû nhaø chæ laàm luõi trong goùc nhaø vôùi moät vaøi moùn ñoà chôi do em töï cheá. Luùc em bò beänh naëng (phoåi coù nöôùc), phaûi ñöa ñi beänh vieän Phaïm Ngoïc Thaïch. Ñaây laø luùc Ngöôøi Ñoàng Haønh quen vôùi em. Nhieàu luùc gia ñình muoán boû maëc em soáng cheát ôû beänh vieän, nhöng söï hieän dieän caàu nguyeän, vaø chôi ñuøa vôùi em Hieàn laøm cho gia ñình khoâng coøn muoán boû em nöõa.
Khi beänh thuyeân giaûm, em laïi ñöôïc ñöa veà nhaø, caùc nhaø haøng xoùm chung quanh cho con chaùu mình sang chôi vôùi em. Chuùng toâi nhôø moät nhoùm coäng taùc vieân ôû gaàn ñoù (caùch choã em ôû 5 km) ñeán thöôøng xuyeân chôi vôùi em vaø giuùp em hoïc ñaùnh vaàn. Haøng thaùng Ngöôøi Ñoàng Haønh ñöa em ñi chôi nhö chò em, anh em ñi chôi. Nhöõng ngaøy cuoái ñôøi, em thöôøng nhaéc veà nhöõng luùc ñöôïc töï do chaïy chôi trong sieâu thò khi ñi vôùi Ngöôøi Ñoàng Haønh. Em qua ñôøi ñaàu naêm 2001, luùc hôn 8 tuoåi.
Tröôøng hôïp naøy cho chuùng toâi thaáy taïo ñöôïc moät töông quan tình baïn vôùi treû laø ñieàu raát höõu ích cho treû, nhaát laø nhöõng luùc coäng ñoàng tröïc tieáp khoâng muoán ñoùn nhaän treû aáy.
Neáu khoâng thöôøng xuyeân ñöôïc, thì thænh thoaûng phaûi taïo cho treû moät cô hoäi vui chôi vöøa caù nhaân vaø vöøa taäp theå phuø hôïp, ñieàu naøy giuùp treû laáy laïi ñöôïc quaân bình.
Töø nhöõng kinh nghieäm khieâm toán vöøa neâu, chuùng toâi thieát nghó caàn thieát neâu leân nhöõng nguoàn taøi nguyeân phong phuù cuûa Ngöôøi Coâng Giaùo coù theå goùp phaàn tích cöïc vaø hieäu quaû hôn trong vieäc chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV / AIDS noùi chung vaø caùch rieâng laø treû em.
4. Nguoàn Taøi Nguyeân Trong Coäng Ñoàng Ngöôøi Coâng Giaùo:
Daân soá Coâng Giaùo Vieät Nam treân döôùi baûy trieäu ngöôøi, trong ñoù coù hôn 50% laø giôùi treû seõ laø nguoàn nhaân söï doài daøo. Vaøo thaùng 12 naêm 1998, sau moät laàn keâu goïi chính thöùc cuûa chuùng toâi taïi nhaø thôø Ñöùc Meï Haèng Cöùu Giuùp cuûa Doøng Chuùa Cöùu Theáø, ñaõ coù ngay 119 baïn treû tình nguyeän tham gia hoaït ñoäng chaêm soùc beänh nhaân nhieãm HIV / AIDS. Trong soá nhöõng thieän nguyeän vieân naøy coù baùc só, y taù, luaät sö, giaùo vieân, thôï thuû coâng...
Nhöõng ngöôøi naøy coù caùc ñieåm chung laø daán thaân phuïng söï Chuùa nôi nhöõng ngöôøi ñau khoå vaø beänh taät, neân tinh thaàn daán thaân phuïc vuï raát cao. Löu yù ñaây chæ laø con soá ngöôøi treû coù theå tham gia ôû moät giaùo xöù, trong khi ñoù ôû Vieät Nam coù treân 1.000 giaùo xöù. Ngoaøi ra, coøn coù raát nhieàu Doøng tu (Nam vaø Nöõ) coù saün nhaân söï ñöôïc huaán luyeän chính quy ñang saün saøng nhaäp cuoäc.
Nguoàn nhaân löïc naøy cuõng laø moät baûo ñaûm cho nguoàn taøi chính hoaït ñoäng oån ñònh. Neáu coâng cuoäc thaät söï vì Chuùa vaø vì con ngöôøi, khoâng moät ngöôøi Coâng Giaùo naøo laïi khoâng töï nguyeän ñoùng goùp phaàn cuûa mình cho vieäc chung.
Vaø quan troïng nhaát, ngöôøi Coâng Giaùo coù moät heä thoáng giaùo lyù ñöùc tin luoân luoân höôùng hoï ñeán vieäc daán thaân phuïc vuï ngöôøi ñau khoå, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò boû rôi nhaát.
Kinh nghieäm toàn taïi hôn 2.000 naêm cuûa Giaùo hoäi nhaát laø gaàn 400 naêm qua taïi Vieät Nam, cho pheùp ngöôøi Coâng Giaùo ñuû khaû naêng thieát keá caùc moâ hình hoaït ñoäng höõu hieäu vì ñoàng loaïi.
Töø nhöõng gì ñaõ trình baøy, chuùng toâi xin ñöa ra nhöõng khoù khaên vaø kieán nghò cuï theå, nhö laø nguyeän voïng cuûa chuùng toâi, ñeå nhöõng nhaø hoaïch ñònh chính saùch, phaùp luaät vaø moâ hình hoaït ñoäng chaêm soùc vaø giaùo duïc treû em nhieãm HIV / AIDS coù theâm döõ lieäu soaïn thaûo vaø quyeát ñònh.
Nhöõng Khoù Khaên Vaø Kieán Nghò
1. Nhöõng khoù khaên:
Khi kinh teá chuyeån höôùng töø neàn kinh teá keá hoaïch sang neàn kinh teá thò tröôøng, thì ñôøi soáng vaät chaát cuûa nhaân daân ñöôïc caûi thieän nhieàu hôn, nhöng do ít quan taâm ñeán yeáu toá vaên hoùa xaõ hoäi, neân khaåu hieäu "Mình vì moïi ngöôøi, moïi ngöôøi vì mình" ñang bò boû queân daàn.
Hieän nay vieäc chaêm soùc vaø giaùo duïc treû em nhieãm laø vieäc nhaø nöôùc chuû ñoäng, neân söï ñoùng goùp cuûa caùc coâng daân mang tính thuï ñoäng.
Hieän nay vieäc chaêm soùc vaø giaùo duïc treû em nhieãm chæ môùi duøng caùc bieän phaùp y hoïc vaø taâm lyù, maø khoâng cho pheùp duøng caùc bieän phaùp taâm linh, trong khi ñoù chæ coù taâm linh môùi ñuû söùc khôi leân nieàm hy voïng laøm ñoäng löïc cho nhöõng ngöôøi nhieãm HIV / AIDS soáng nhöõng ngaøy cuoái ñôøi thaät coù yù nghóa.
Hieän nay, caùc chính saùch vaø caùc bieän phaùp giaùm saùt coøn quaù e deø (ñoâi khi laø hoaøi nghi ñeán ñoái khaùng) ñoái vôùi caùc moâ hình hoaït ñoäng cuûa toân giaùo noùi chung vaø Coâng Giaùo noùi rieâng trong vieäc chaêm soùc, giaùo duïc treû em nhieãm HIV / AIDS. Ñieàu naøy laøm cho moïi saùng kieán vaø giaûi phaùp khoâng theå aùp duïng tôùi nôi tôùi choán, khieán khoâng ñaùnh giaù ñöôïc chính xaùc keát quaû sau cuøng.
2. Nhöõng kieán nghò:
Caàn coù nhöõng vaên baûn phaùp luaät khuyeán khích moïi coâng daân tham gia vaøo vieäc chaêm soùc, giaùo duïc treû em nhieãm HIV / AIDS trong tö caùch caù nhaân vaø taäp theå.
Maïnh daïn khuyeán khích caùc toân giaùo nhaäp cuoäc vôùi troïn veïn nhöõng saùng kieán vaø giaûi phaùp rieâng bieät cuûa toân giaùo muoán coäng taùc theo tieâu chí chaêm soùc, giaùo duïc treû.
Ñöøng bao giôø khuyeán khích caùc toân giaùo tham gia maø laïi löu yù hoï ñöøng aùp duïng caùc kyõ thuaät toân giaùo trong ñoù.
Caàn ña daïng hoùa moâ hình hoaït ñoäng, vì thöïc teá cho thaáy, khoâng coù moâ hình naøo laø hoaøn toaøn toát ñoái vôùi moïi ñoái töôïng, neân vieäc ña daïng moâ hình taïo ra khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu chaêm soùc vaø giaùo duïc treû toát hôn.
Ngöôøi Coâng Giaùo ngoaøi vieäc saün saøng nhaäp cuoäc chaêm soùc treû em nhieãm HIV / AIDS, coøn coù khaû naêng giuùp thanh thieáu nieân cai nghieän vaø choáng taùi nghieän ma tuùy baèng phöông phaùp taâm linh trò lieäu rieâng cuûa mình.
Hieän nay vieäc trò lieäu baèng taâm linh khoâng coøn xa laï vôùi caùc nöôùc AÂu Chaâu vaø Myõ Chaâu. Keát quaû hoaït ñoäng theo höôùng naøy raát toát. Neân nhaø nöôùc coù theå cöû caùc ñoaøn chuyeân moân ñeán taän nhöõng nôi aáy ñeå nghieân cöùu, ruùt kinh nghieäm hoaëc môøi caùc chuyeân gia trò lieäu taâm linh cuûa nhöõng nôi ñoù sang Vieät Nam höôùng daãn vaø trao ñoåi nhaèm taêng khaû naêng cho chuùng ta.
Kính thöa Quyù vò,
Nhöõng ñieàu chuùng toâi trình baøy tuy coù veû môùi laï ñoái vôùi Quyù vò, nhöng thöïc ra raát quen thuoäc vôùi con ngöôøi Vieät Nam, vì ai cuõng vaäy, trong loøng mình luoân coù nhöõng khaéc khoaûi nhaân sinh veà mình vaø ñoàng loaïi. Do ñoù, qua baøi tham luaän naøy, Quyù vò coù theâm nhöõng ñaùnh giaù chính xaùc hôn veà toân giaùo noùi chung vaø Coâng Giaùo noùi rieâng, nhaát laø tieàm löïc giaûi quyeát nhöõng khoù khaên hieän nay.
Saøi-goøn, ngaøy 16 thaùng 06 naêm 2001,
An-toân Leâ Ngoïc Thanh, DCCT
(Trích daãn töø Ephata Vieät Nam soá 26, naêm 2001)