Ñöùc Maria Trong Taân Öôùc
Taùc Giaû: Linh Muïc Augustin George
Ngöôøi dòch: Giaùo Sö Nguyeãn Ñaêng Truùc
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Phaàn saùu
Caùc baûn Tin Möøng
thôøi thô aáu Chuùa
ÔÛ phaàn naày, toâi xin trình baøy veà caùc baûn Tin Möøng thôøi thô aáu Chuùa trong vieäc khaùm phaù veà Ñöùc Maria. Ñieåm ñaëc bieät ôû ñaây nhöõng baûn vaên naày laø ñôït gaàn ta nhaát cuûa Taân Öôùc. Lyù do chuùng ta ñaõ neâu ra trong caùc phaàn tröôùc: caùc Toâng Ñoà ñaõ rao giaûng nhöõng gì hoï ñaõ chöùng thöïc, töø ngaøy Chuùa chòu pheùp röûa ñeán phuïc sinh. Ngoaøi ra, cuõng xin löu yù raèng ñaây laø moät ñònh luaät cuûa lòch söû: ngöôøi ta chæ vieát veà thôøi thô aáu cuûa moät nhaân vaät khi ngöôøi ñoù ñaõ coù moät cuoäc ñôøi khaù noåi baät. Do ñoù, truyeàn thoáng veà thôøi thô aáu Chuùa cuõng ñöôïc löu truyeàn sau caùc bieán coá khaùc.
Nhöõng baûn Tin Möøng cuûa Matheâu vaø Luca, ñöôïc xeáp nieân kyû vaøo caùc naêm 80, thuaät laïi nhöõng söï kieän maø luùc hoï vieát thaønh vaên thì khoâng coøn coù nhöõng nhaân chöùng tröïc tieáp nöõa. Tuy theá ta coù theå nghó raèng caùc söï kieän naày ñaõ löu truyeàn tröôùc naêm 80, vì nhöõng ñieåm gaëp gôõ cuûa Matheâu vaø Luca chöùng minh raèng hoï ñaõ laáy laïi caùc taøi lieäu cuûa moät truyeàn thoáng coù tröôùc khi hoï vieát vaøo khoaûng caùc naêm 60 taïi vuøng Palestine. Thaät theá, töø naêm 66, chieán tranh giöõa Palestine vaø Roâma ñaõ laøm cho giaùo ñoaøn Palestine bieán tan trong côn loác cuûa binh löûa. Neáu coù moät truyeàn thoáng chung ôû Palestine veà thôøi thô aáu Chuùa, thì truyeàn thoáng ñoù coù tröôùc naêm 66. Vaø muoán truy cöùu xem töø ñaâu coù truyeàn thoáng ñoù, thì phaûi döïa vaøo moät giôùi duy nhaát coù theå chuyeån laïi, moät giôùi raát ñöôïc Giaùo Hoäi baáy giôø bieát ñeán, ñoù laø nhöõng anh em thaân thuoäc cuûa Chuùa Gieâsu. Neáu ta coù ñöôïc nhöõng baûn töôøng thuaät veà gia ñình Chuùa Gieâsu vaø veà thôøi thô aáu Ngaøi, thì phaûi truy tìm töø phía nhöõng ngöôøi naày.
I. Nhöõng Ñieåm Chung Giöõa Matheâu Vaø Luca
Ñieåm ñaùng löu yù hôn caû trong caùc baûn vaên Tin Möøng veà thôøi thô aáu Chuùa naày laø söï gaëp gôõ giöõa Matheâu vaø Luca; vì caû hai ñeàu ñaõ döïa vaøo nhöõng taøi lieäu cuûa moät truyeàn thoáng coù tröôùc. Vaø trong truyeàn thoáng ñoù, chuùng ta ñaõ thaáy coù söï xaùc nhaän veà trinh thai ñöôïc dieãn taû khaùc nhau tuøy taùc giaû, nhöng caû hai hoï khoâng baøy ñaët ra noäi dung naày, vaø ñaây laø moät truyeàn thoáng löu truyeàn ôû Palestine.
Matheâu noùi theá naày:
"Ñaây laø goác gaùc cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Khi meï Ngaøi ñaõ laäp gia thaát vôùi Giuse, tröôùc khi hoï aên ôû vôùi nhau, baø ñaõ thaáy mình coù thai ôû trong buïng do vieäc laøm cuûa Thaùnh Thaàn. Giuse choàng baø, laø keû ngay chính vaø khoâng muoán giao noäp baø ñeå toá giaùc, ñaõ quyeát ñònh boû baø moät caùch kín ñaùo. Trong luùc oâng coøn ñang suy tính thì Thieân Thaàn Chuùa hieän ra vôùi oâng vaø noùi: Giuse, con Ñavít, ñöøng ngaïi laáy Maria laøm vôï, thai trong buïng baø aáy laø do Thaùnh Thaàn. Baø seõ sinh haï moät con trai, ngöôi ñaët teân ñöùa beù laø Gieâsu, ngöôøi aáy seõ cöùu daân khoûi toäi loãi. Moïi söï vieäc aáy xaûy ra ñeå hoaøn taát ñieàu ñaõ ñöôïc tieân tri baùo tröôùc: moät trinh nöõ seõ mang thai vaø seõ sinh moät con trai, ngöôøi ta goïi con treû laø Emmanuel" (Mt, 1, 18-23).
Trong Matheâu cuõng nhö trong Luca, ngöôøi ta noùi raèng Maria ñaõ thuï thai maø coøn trinh khieát, vaø caû hai taùc giaû ñeàu noùi ñeán saám ngoân cuûa Isaia. Ñaây laø moät lyù chöùng theâm vaøo sau ñoù vì saám ngoân cuûa Isaia chæ noùi ñeán vieäc thuï thai do ngöôøi trinh nöõ qua hình thöùc baûn vaên Hy Laïp. Tieáng Do Thaùi vaø Aram noùi: "naày ñaây moät thanh nöõ ...". YÙ nieäm veà trinh thai khoâng phaûi laø moät yù nieäm coù trong vuøng Palestine, vì ôû Palestine chæ coù thöøa keá qua ngöôøi cha, ngöôøi ta chæ vieát gia phaû trong Cöïu Öôùc cho phaùi nam thoâi. Ñoái vôùi moät ngöôøi Palestine, söï trinh thai taïo khoù khaên cho vieäc baûo chöùng veà gioøng toäc Ñavít. ÔÛ ñaây, chuùng ta coù moät chuyeän gì xaûy ra baát thöôøng, moät caùi gì coù theå goïi laø nghòch thöôøng. Ngoaøi ra, chæ coù nhöõng taùc giaû Hy Laïp veà Isaia (7,14) giaûi thích söï trinh thai. Ñaây haún laø moät söï khai trieån truyeàn thoáng, ñaøo saâu yù nghóa cuûa maëc khaûi qua caùc baûn vaên Baûy Möôi; duø vieäc naày cuõng khoâng phaûi ñaõ khoâng töøng xaûy ra.
Noùi nhö theá, tröôùc Matheâu vaø Luca, vaøo caùc naêm 60 taïi Palestine ñaõ coù moät söï xaùc quyeát veà söï trinh thai sinh ra Chuùa Gieâsu do haønh ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn. Trong quan ñieåm thaàn hoïc veà Maria, vieäc ñoù nghóa laø gì? Tröôùc heát, Maria ñaõ coù moät vai troø duy nhaát vaø ñoäc ñaùo trong vieäc sinh ra Chuùa Gieâsu Kitoâ; vieäc ñoù chöùng toû Ngaøi coù moät töông quan thaân maät vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn. Vaø toâi ñi xa hôn nöõa: söï trinh thai laø moät söï kieän chæ Maria môùi coù theå hieåu, chæ coù Meï môùi bieát ñöôïc thöïc söï noù xaûy ra nhö theá naøo. Nhöõng keû khaùc chæ thaáy raèng Maria mang thai, vaø söï giaûi thích cuûa hoï thoaït tieân cuõng chæ laø: vieäc ñoù do Chuùa Thaùnh Thaàn.
Neáu ta suy xeùt veà vieäc naày (vaø ôû ñaây toâi khoâng döøng laïi treân vieäc giaûi thích khoa hoïc nhöng ñi ñeán suy tö trong khuoân khoå ñöùc tin, vì kyø cuøng muoán chaáp nhaän söï trinh thai, phaûi coù ñöùc tin), ta ñaët caâu hoûi, söï vieäc ñoù coù nghóa gì? Ñoù laø moät daáu chæ öu vieät ñaõ ban cho Maria. Moät trong nhöõng luaät toång quaùt cuûa yù ñònh Thieân Chuùa laø khi Ngaøi goïi ai phuïc dòch Ngaøi, thì Ngaøi cho ngöôøi ñoù aùnh saùng caàn thieát ñeå chu toaøn söù maïng. Söù maïng cuûa Maria laø taïo thaønh Chuùa Gieâsu, laø traùch nhieäm phaûi laøm neân ñöùa treû naày, khoâng phaûi chæ trong thaân xaùc, nhöng trong taâm hoàn vaø tính tình nöõa: chính Maria seõ daïy cho Chuùa ñoïc Thaùnh Kinh, caàu nguyeän. Ñeå Maria coù theå chu toaøn phaän vuï laøm meï cuûa mình, baø phaûi coù moät daáu chæ bieåu loä söù maïng duy nhaát cuûa Chuùa Gieâsu. YÙ nghóa cuûa trinh thai ñoái vôùi Maria laø maëc khaûi cho baø thaáy con mình laø "Con Thieân Chuùa" trong moät yù nghóa duy nhaát, chöa töøng nghe noùi ñeán bao giôø.
ÔÛ möùc ñoä naày cuûa noäi dung truyeàn thoáng, vaøo khoaûng caùc naêm 60, ngöôøi ta xem Ñöùc Maria nhö laø keû ñaõ coù pheùp laï naày trong ñôøi mình, vaø coøn hôn nöõa baø nghe ñöôïc lôøi naày cuûa Chuùa maëc khaûi cho baø veà phaän vuï rieâng cuûa mình. Theo taâm thöùc cuûa chuùng ta, nhöõng keû taân thôøi ngaøy nay, chuùng ta ngaïc nhieân taïi sao söï kieän ñoù ñaõ khoâng toû baøy cho moïi ngöôøi bieát cuøng moät luùc vôùi söù maïng vaø thaàn tính Chuùa Gieâsu cuõng nhö caùc moái phuùc hoaëc Kinh Laïy Cha...
Khoâng phaûi theá, chuùng ta haõy nhaän ñònh xem söï theå xaûy ra theá naøo. Caùc Toâng Ñoà khoâng heà noùi ñeán trinh thai, khoâng noùi coù, cuõng khoâng noùi khoâng; vaø chuùng ta thaáy ñöôïc söï kieän ñoù xuaát hieän trong moät giôùi quen bieát Maria, ôû Palestine.
Moät phöông caùch giaûi thích xem ra hôïp lyù, ñoù laø söï tieát loä do chính Meï Maria, chính Ngaøi ñaõ noùi ra ñieàu ñoù. Nhöng, ôû ñaây cuõng theá, chuùng ta cuõng chæ ñöa ra ñöôïc giaû thieát vaäy thoâi; daãu giaû thieát ñoù coù theå laø thaät. Nhöng Maria coù theå noùi ñieàu ñoù tröôùc phuïc sinh khoâng? Chaéc chaén laø khoâng. Moät khi Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc nhìn nhaän laø Con Thieân Chuùa, nhö moät söï hieän dieän cao sieâu cuûa maàu nhieäm, thì baáy giôø môùi coù moät khung caûnh ñaõ ñöôïc chuaån bò, coù ñuû ñöùc tin ñeå Maria noùi leân bieán coá naày. Thöû xem neáu Maria noùi vôùi Pheâroâ hoaëc vôùi Gioan trong thôøi Chuùa rao giaûng coâng khai: "Ngaøi ñaõ ñöôïc cöu mang bôûi ngöôøi trinh nöõ.", thì söï vieäc seõ xaûy ra laøm sao? Haún phaûi laø heát söùc kyø quaëc ñoái vôùi hoï. Maria ñaõ chæ coù theå noùi leân ñieàu naày trong khuoân khoå cuûa moät ñöùc tin vaøo thaàn tính cuûa Chuùa Gieâsu.
Ñieàu chuùng ta phaûi nhìn thaáy trong tín lyù cuûa chuùng ta laø söï phoái hôïp nhaát quaùn, caáu truùc toaøn boä cuûa noù. Taát caû nhöõng xaùc quyeát cuûa chuùng ta veà Chuùa Gieâsu khoâng phaûi cuøng coù moät taàm quan troïng nhö nhau. Laø Kitoâ höõu töùc laø tin raèng Chuùa Gieâsu laø Chuùa, Thieân Chuùa chuùng ta; vaø söï khai môû thaàn tính cuûa Ngaøi laø söï phuïc sinh cuûa chính Ngaøi. Nhöng khi ta tin vaøo thaàn tính cuûa Chuùa Gieâsu, thì söï trinh thai laø moät heä luaän, moät daáu chæ, haún nhieân laø quan troïng, nhöng khoâng theå ñaët taát caû treân moät bình dieän nhö nhau. Cuõng töông töï nhö theá, taát caû khía caïnh veà Maria cuûa tín lyù cuõng thieát coát vôùi chuùng ta, vaø chuùng ta tin, nhöng daãu sao thì khoâng quan troïng baèng söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa. Ñoù chính laø lôïi ích cuûa vieäc nghieân cöùu lòch söû cuûa maëc khaûi, noù giuùp ta bieát ñieàu gì laø khaån thieát hôn caû. Ñoù chính laø Ñöùc Gieâsu ñöôïc soáng laïi. Söï trinh thai vaø vai troø cuûa Maria ñi tieáp theo nhö nhöõng heä luaän.
II. Nhöõng Ñieåm Ñaëc Bieät Trong Tin Möøng Matheâu
Toâi ñaõ trình baøy veà söï trinh thai trong caùc baûn Tin Möøng thôøi thô aáu Chuùa vì ñieàu ñoù laø ñieàu thieát yeáu. Baây giôø chuùng ta thöû xem nhöõng ñieåm ñaëc bieät cuûa Tin Möøng Matheâu. Baát cöù laàn naøo taùc giaû trình baøy Maria, taùc giaû cuõng tinh teá chæ cho ta thaáy söï trinh thai: Matheâu khoâng thaáy moät vai troø naøo khaùc ñoái vôùi Maria. Neân, khi vieát gia phaû Chuùa Gieâsu, Matheâu keát luaän (1, 16): "Giacoùp sinh ra Giuse, ngöôøi choàng Maria, vaø Chuùa Gieâsu sinh ra töø baø naày". Taùc giaû khoâng noùi Giuse sinh ra Gieâsu. Coù moät vaøi vaán ñeà kieåm thaûo baûn vaên khoâng maáy quan troïng, nhöng ñieåm naày khoâng theå choái caõi ñöôïc: trong baûn vaên cuûa Matheâu, taát caû ngöôøi ñaøn oâng ñeàu sinh ra con mình cho ñeán Giuse, ngöôøi choàng cuûa Maria; nhöng töø nôi baø Maria Chuùa Gieâsu sinh ra. Ngöôøi ta khoâng vieát gia phaû cuûa Maria vì trong xaõ hoäi ñoâng phöông khoâng coù gia phaû phuï nöõ: chæ coù phaùp quyeàn töø ngöôøi cha. Neáu Ñöùc Gieâsu laø con Ñavít, laø do nôi Giuse, daàu vaäy ngöôøi ta ñaõ khoâng noùi raèng Giuse ñaõ sinh ra Ñöùc Gieâsu. Ñoù laø daáu veát veà söï trinh thai.
Cuõng theá, khi Matheâu keå laïi chuyeän caùc nhaø thoâng thaùi ñoâng phöông, taùc giaû noùi vôùi chuùng ta (2,11): "Khi ñi vaøo trong choã troï, hoï ñaõ thaáy con treû vôùi Maria, Meï Ngaøi". Taùc giaû khoâng nhaéc caû ñeán teân Gieâsu. ÔÛ ñaây nöõa, vieäc trình baøy ñöùa treû ñöôïc loàng vaøo beân trong moät ñöùc tin veà trinh thai, nhaát laø ñoái vôùi moät taùc giaû raát ö laø Do Thaùi nhö Matheâu; oâng ñaõ tìm caùch keå cho chuùng ta söï trinh thai trong moät cuoäc ñoái thoaïi giöõa Thieân Chuùa vaø Giuse, maø khoâng nhaéc ñeán teân Maria, cuõng khoâng noùi Maria ñaõ nghó gì, ñoù haún laø vieäc khoù hieåu. Nhöng ñoù laø neùt ñaëc tröng ôû vuøng Palestine: chæ coù nam nhi môùi ñaùng keå. Nhö theá khi taùc giaû ñaønh vieát caùc nhaø thoâng thaùi ñoâng phöông ñaõ tìm thaáy ñöùa treû vaø Maria, Meï Ngaøi, thì thöïc söï Maria coù moät choã quan troïng khaùc thöôøng.
Trong phaàn tieáp caâu truyeän, laø vieäc troán sang Ai Caäp vaø trôû veà töø Ai Caäp, luoân luoân laø vaán ñeà cuûa ñöùa treû vaø Meï Ngaøi (2,13-14, 20). Khi nghieân cöùu baûn vaên naày, ngöôøi ta thaáy taùc giaû caûm öùng thôøi thô aáu cuûa Maisen trong saùch Xuaát Haønh 4, 19-20. Matheâu ñoïc lòch söû Maisen, nhöng neáu trong lòch söû cuûa Maisen, ta thöôøng ñoïc thaáy: "haõy ñem vôï ngöôi vaø caùc con ngöôi", thì trong Matheâu luoân ñöôïc vieát theá naày: "haõy ñöa ñöùa treû vaø meï Ngaøi" Matheâu khoâng trình baøy Maria nhö vôï cuûa Giuse - thöïc ra Maria laø vôï Giuse vaø taùc giaû ñaõ noùi: hoï ñaõ laäp gia ñình vôùi nhau (1,16,18,20,24) - nhöng laø meï cuûa ñöùa treû. Ngöõ vöïng naày laø daáu veát cuûa söï trinh thai vaø vai troø ñaëc bieät cuûa Maria.
III. Maria Theo Tin Möøng Luca
Baây giôø toâi toång löôïc nhöõng keát luaän ruùt ra töø phaàn nghieân cöùu veà Maria trong Tin Möøng cuûa Luca. Ñieàu ñaùng löu yù hôn caû nôi Luca, tröôùc heát laø söï ñaët nôi con ngöôøi cuûa Maria vaø vai troø maø taùc giaû thaáy nôi Meï: ôû bieán coá truyeàn tin, chính Maria ñoùn nhaän söù ñieäp; ôû bieán coá thaêm vieáng, chính Maria haùt baøi ca tuïng Magnificat; vaøo luùc Chuùa sinh, daâng Chuùa vaøo Ñeàn Thaùnh, tìm laïi Chuùa ôû Ñeàn Thaùnh, Maria ñoùng vai troø chính. Trong luùc ñoù Tin Möøng thôøi thô aáu Chuùa theo Matheâu, nhaân vaät ñöôïc ñaët noåi laø Giuse (chính thieân thaàn ñaõ noùi vôùi Giuse), trong Tin Möøng thôøi thô aáu Chuùa theo Luca, nhaân vaät ñöôïc ñaët noåi laø Maria. Ngöôøi ta giaûi thích söï kieän ñoù baèng caùch nhaéc cho chuùng ta hay raèng Luca laø moät ngöôøi Hy Laïp, vaø trong theá giôùi Hy Laïp phuï nöõ coù moät vai troø quan troïng hôn trong xaõ hoäi Palestine. Cuõng ôû trong Tin Möøng cuûa Luca ta coøn ñoïc ñöôïc nhöõng lôøi noùi cuûa Maria vaø moät tö töôûng veà Maria. Matheâu neâu leân vai troø Maria laø: Meï trinh thai cuûa Chuùa Gieâsu; nhöng taùc giaû khoâng thuaät laïi moät lôøi naøo cuûa Maria.
Chaân dung cuûa Maria nhö theá naøo trong Luca? Luca nhaán maïnh vai troø cuûa Maria trong yù ñònh cuûa Thieân Chuùa: Meï laø keû ñöôïc Chuùa raát suøng aùi, laø keû maø Chuùa ñaõ ñoå ñaày ôn (1,28), laø "ngöôøi tình" (la favorite) laø chöõ coù theå duøng daàu lòch söû ñaõ meùo moù yù nghóa ñi phaàn naøo, vì ñoù laø moät chöõ ñöôïc duøng trong hoaøng gia vaø trong taát caû nhöõng ngöôøi nöõ (1, 42), laø keû maø muoân theá heä seõ goïi laø coù phuùc (1, 48). Ñaây cuõng laø ngöôøi nöõ Sion: Meï coù nhaân caùch rieâng, haún theá, nhöng Meï daán thaân cho toaøn daân Chuùa, Meï chaáp nhaän Ñaáng Thieân Sai cöùu ñoä toaøn theå moïi ngöôøi. Chính Meï ca baøi chuùc tuïng Magnificat, nhaân danh chính Meï, nhöng cuõng laø lôøi caûm taï cuûa toaøn daân. Daân ñoù, Meï nhaän laáy ñeå gaùnh vaùc, ñeå ñaïi dieän, vì theá ngöôøi ta muoán goïi Meï laø "con gaùi Sion" khi aùp duïng vaøo thaønh ngöõ coå ñieån cuûa Kinh Thaùnh. (So 3, 14; Za 9, 9). Meï laø ngöôøi nöõ tyø cuûa Chuùa: ñoù laø vieäc Meï töï nhaän mình nhö theá khi truyeàn tin cuõng nhö khi xöôùng baøi ca Magnificat (1, 38,48). Cuoái cuøng, Meï laø nhaø taïm cuûa Chuùa: "Thaùnh Thaàn cuûa Chuùa, Quyeàn naêng cuûa Ñaáng Toái Cao bao phuû ngöôi baèng boùng rôïp cuûa mình" (1, 35): Meï laø nôi Chuùa hieän dieän.
Ñieåm ñaëc saéc cuûa Luca cuõng laø vieäc ñaõ nhaán maïnh ñeán nhaân tính cuûa Maria: moät thanh nöõ khieâm toán ôû vaøo ñòa vò mình, moät trinh nöõ laäp gia ñình, moät ngöôøi meï ñôn ñoäc ñoùn nhaän con mình, boïc taõ vaø ñaët ñöùa beù trong moät maùng coû; moät nhaø giaùo duïc mang traùch nhieäm nuoâi con... Khi Chuùa Gieâsu aån maát ôû trong Ñeàn Thaùnh, chính Maria ñaõ traùch ngöôøi: "Con ñaõ laøm gì theá ñoái vôùi cha meï?" (2, 48). Ñoù laø taát caû nhaân tính cuûa Maria trong vai troø laøm meï cuûa mình. Ngöôøi ta luoân coù thoùi quen trình baøy Ñöùc Trinh Nöõ nhö moät hình aûnh khoâ caèn ôû treân cöûa kính maøu. Luca ñaõ cho ta caûm nhaän ñöôïc nhaân caùch ngöôøi cuûa meï. Nhöng ñieåm ñaëc saéc nhaát trong Tin Möøng Luca, laø trình baøy Maria nhö moät keû tin (6); ngöôøi laø keû tieáp nhaän lôøi Thieân Chuùa qua Thieân Thaàn, qua Elisabeth, qua Simeâon, qua söù ñieäp cuûa caùc keû chaên cöøu nôi hang ñaù.
Meï ñi saâu vaøo maàu nhieäm Chuùa Gieâsu qua nhöõng maëc khaûi tuaàn töï. Khoâng phaûi moïi söï ban cho Meï trong moät luùc ñaâu. Bieán coá truyeàn tin goàm ba maëc khaûi khai trieån daàn: nieàm vui cöùu ñoä (1, 28), ñoaïn Ñaáng Thieân Sai coå ñieån (1, 3), vaø cuoái cuøng Ñaáng Thieân Sai laø con Thieân Chuùa (1, 35). Nhö theá laø coù tieán boä trong ñöùc tin. Meï chöa caûm nhaän ñöôïc maëc khaûi veà thaùnh giaù vaø ôn cöùu ñoä daân ngoaïi: chaân lyù ñoù seõ maëc khaûi cho Meï khi daâng Chuùa vaøo Ñeàn Thaùnh (2, 32-35).
Maëc khaûi cho Maria tieáp dieãn trong thôøi gian; vaø maëc khaûi ñoù ñöôïc ñem ñeán qua caùc Thieân Thaàn, vaø cuõng qua nhöõng con ngöôøi: Elisabeth, caùc muïc ñoàng, Simeâon... Trong yù nghóa ñoù, khoâng coù ñaëc aân, nhöng laø moät ñöùc tin nhö ñöùc tin cuûa chuùng ta: moät ñöùc tin troãi vöôït leân qua bieán coá (2,18, 33, 48, 50).
Ñöùc tin ñoù cuõng ñöôïc taøi boài qua suy nieäm. Ñoù laø baøi hoïc tuyeät vôøi cuûa Luca 2, 19 vaø 51: "Maria giöõ taát caû caùc ñieàu ñoù vaø suy nieäm trong loøng". Meï nghe lôøi Thieân Chuùa vaø suy nieäm. Söï kieän naày xaûy ra ngay trong bieán coá truyeàn tin, khi Meï hoûi ñieàu aáy nghóa laø gì (1, 29), luùc Meï ñaët ra nhöõng thaéc maéc (1, 34).
Luca laø moät taùc giaû ñaõ nhaán maïnh hôn ai heát veà ñaëc aân cuûa Maria, nhöng ñoàng thôøi cho pheùp ta khaùm phaù ñöôïc nhaân tính nôi ñöùc tin cuûa Meï. Meï nhaän ñöôïc nhöõng maëc khaûi laï luøng, nhöng Meï nhaän chuùng trong noãi bí aån cuûa ñöùc tin, trong moät söï suy tö, trong moät thaùi ñoä daán thaân toaøn cuoäc soáng mình: "Phuùc cho em, vì em ñaõ tin...". Ñoù laø caùch Luca ñaõ ñònh nghóa Maria (1, 45). Theo Luca, söï hieåu bieát cuûa Maria ñaõ ñaït ñeán moät giai ñoaïn môùi, vì Luca löu yù ñeán chính con ngöôøi cuûa Meï. Meï ñaõ chu toaøn vai troø nhö theá naøo? Trong ñöùc tin, moät ñöùc tin hoaøn toaøn thuoäc nhaân tính, trong boùng ñeâm. Vaø chuùng caûm nhaän ñöôïc ôû ñoù söï khaùm phaù saâu xa veà Maria, khoâng phaûi chæ nôi phaän vuï Ngaøi laøm maø thoâi, nhöng coøn chính do con ngöôøi cuûa Meï.
Chuù Thích:
(6) Haõy ñoïc baøi bình luaän cuûa taùc giaû tin laønh W. Grundmann "Das Evangelium nach Lukas". Berlin 1961, trang 97-98 veà ñöùc tin cuûa Maria trong Luca 1-11.
Centre de recherches religieuses
Andreù de Phuù Yeân
(C) Copy Right by Ñònh Höôùng Tuøng Thö
13 g rue de l'ILL, F. 67116 Reichstett, France
Taùi Baûn 2004