Ñöùc Maria Trong Taân Öôùc
Taùc Giaû: Linh Muïc Augustin George
Ngöôøi dòch: Giaùo Sö Nguyeãn Ñaêng Truùc
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Phaàn naêm
Ñöùc Maria trong thôøi
hình thaønh caùc baûn Tin Möøng
Tröôùc heát toâi löôïc qua phaàn kyõ thuaät haønh vaên maø ta caàn ñeå yù tröôùc khi ñi vaøo chính baûn vaên. Caùc baûn Tin Möøng cuûa chuùng ta khoâng phaûi ñöôïc hình thaønh trong moät choác laùt.
Khôûi ñaàu laø lôøi giaûng daïy baèng mieäng, vaø moãi laàn nhö theá khoâng haún laø moät caâu truyeän coù tröôùc sau ñaày ñuû: coù luùc, ngöôøi ta keå laïi söï thöông khoù (vaø ñoù laø moät trong nhöõng caâu truyeän ñaàu tieân ñöôïc hoaøn chænh), coù luùc ngöôøi ta thuaät laïi caùc laàn Chuùa hieän ra sau khi Ngaøi ñaõ soáng laïi, hoaëc caùc moái phuùc, caùc duï ngoân... coù theå noùi nhö moät chuoãi daøi nhöõng söï kieän nhöng khoâng lieân keát vôùi nhau.
Trong ñôït hai, ngöôøi ta keát hôïp caùc yeáu toá naày, laøm thaønh nhöõng phaàn rieâng, vaø baét ñaàu cheùp laïi. Cuoái cuøng, töø nhöõng baûn vieát rôøi sau ñoù, Marcoâ ñaõ vieát ra baûn Tin Möøng cuûa mình vaøo khoaûng naêm 67. Tieáp ñeán, vaøo caùc naêm 80 xuaát hieän Tin Möøng cuûa Luca vaø Matheâu trong baûn vaên ta coù ngaøy nay.
Caùc baûn Tin Möøng cuûa chuùng ta nhö vaäy laø keát quaû cuûa moät söï hình thaønh keùo daøi trong 50 naêm: caùc yeáu toá ñöôïc cheùp laïi, saép xeáp thaønh chöông khuùc, hình thaønh nhöõng nguoàn taøi lieäu ñaàu tieân vaø sau heát laø vieát ra caùc baûn Tin Möøng. Qua caùc giai ñoaïn khaùc nhau ñoù, khoâng phaûi chæ coù vieäc laëp laïi y nguyeân baûn: khi keå laïi moät pheùp laï, moät duï ngoân hay moät bieán coá naøo ñoù (chaúng haïn Chuùa bieán hình), ngöôøi ta laáy laïi nhöõng ñieàu hieåu bieát trong truyeàn thoáng cuûa mình ñeå ñöa vaøo nhöõng yeáu toá minh giaûi, moät loái suy tö veà Chuùa Kitoâ veà Nöôùc Trôøi, vaø cuoái cuøng, nhö ta seõ thaáy veà Maria. Neân ngaøy nay ta caàn phaûi ñoïc caùc baûn Tin Möøng cuûa chuùng ta nhö laø nhöõng baûn vaên coù nhieàu taàng ñôït yù nghóa. Vaø thoâng thöôøng, ngay caû trong moät ñoaïn thoâi, chuùng ta seõ thaáy coù truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi sô khôûi Palestine nhöng ñoàng thôøi cuõng ñaõ manh nha coù vieäc giaûi thích thaàn hoïc roài.
I. Söï Can Thieäp Cuûa Ngöôøi Thaân Chuùa Gieâsu Trong Marcoâ, Matheâu Vaø Luca
Roõ reät hôn caû laø tröôøng hôïp ñöôïc keå laïi trong ñoaïn thaät khoù giaûi thích keå laïi vieäc ngöôøi thaân Chuùa Gieâsu ñeán tìm Ngaøi (Mc 3, 31- 35; Mt 12, 46- 50; Lc 8, 19-21). ÔÛ ñaây, chuùng ta coá tìm hieåu veà truyeàn thoáng sô khôûi vaø nhöõng gì truyeàn thoáng ñoù cho ta bieát veà Maria, sau ñoù laø suy nghó cuûa Giaùo Hoäi veà Ngaøi; cuoái cuøng nhöõng suy nghó cuûa Marcoâ, Matheâu vaø Luca boå tuùc giuùp ta hieåu theâm veà thaân theá vaø vai troø cuûa Maria.
A) Caâu truyeän do Marcoâ keå (3, 31-35)
Marcoâ ñaõ keå laïi nhöõng pheùp laï ñaàu tieân cuûa Chuùa Gieâsu vaø vieäc Ngaøi choïn 12 Toâng Ñoà. Vaø lieàn sau ñoù xaûy ra nhöõng vuï tranh caõi ñaàu tieân, moät maøn phaûn ñoái, khoâng phaûi chæ do caùc vò thoâng thaùi, nhöng ngay caû trong quaàn chuùng. Tröôùc söï vieäc naày, Chuùa Gieâsu duøng nguï ngoân ñeå tuøy möùc ñoä cuûa ngöôøi nghe maø chuyeån ñaït lôøi giaûng daïy cuûa Ngaøi. Coù ngöôøi, thì Ngaøi coù theå giaûi thích taát caû; nhöng coù ngöôøi, Ngaøi chæ coù theå noùi baèng duï ngoân, moät phöông caùch noùi söï thaät baèng caùch keâu goïi ngöôøi nghe noã löïc tìm hieåu; vaø thaønh quaû ñöôïc bao nhieâu tuøy loøng ñoä löôïng ñoùn nghe cuûa hoï.
Trong boái caûnh ñoù, ñoaïn vaên Marcoâ 3, 20- 21 ñöôïc ñöa vaøo: "Ngaøi trôû veà nhaø vaø ñaùm ñoâng laïi chen chuùc tìm ñeán - ñeán ñoä khoâng coù theå naøo xoay xôû ñeå duøng böõa ñöôïc. Vaø khi hay tin, ngöôøi thaân cuûa Ngaøi ñi tìm Ngaøi ñeå nhaéc nhôû, vì hoï cho raèng: Ngaøi ñaõ ñi quaù möùc roài". Nhöõng ngöôøi thaân: "Nhöõng keû ôû gaàn Ngaøi", ôû ñaây haún coù nghóa laø gia ñình Ngaøi, bieåu loä phaûn öùng cuûa mình tröôùc söï aùi moä cuûa quaàn chuùng ñoái vôùi Chuùa Gieâsu. Chuùa Gieâsu ñaõ boû laøng, boû ngheà, baét ñaàu giaûng daïy vaø laøm pheùp laï. Ngöôøi ta oà aït tìm ñeán, ñem theo bao keû beänh taät, coù ngöôøi níu keùo Ngaøi khoâng chuùt ngaïi nguøng theo loái cuûa caùc cuoäc taäp trung trong xaõ hoäi ñoâng phöông; vaø Ngaøi khoâng coøn caû thì giôø ñeå duøng böõa. Baáy giôø gia ñình Ngaøi lo laéng vaø phaûn öùng: Khoâng theå nhö theá naày maõi ñöôïc "Ngaøi ñaõ ñi quaù möùc roài". Khoâng neân dòch nhö ñoâi khi ngöôøi ta ñaõ töøng vieát: "Ngaøi ñaõ ñieân, ñaõ loaïn trí". Khoâng, ñaây chæ coù nghóa laø Ngaøi ñaõ quaù noàng nhieät moät caùch naøo ñoù, neân khoâng coøn giôø ñeå aên ñeå nguû, vaø caàn phaûi chaán chænh laïi. Ñaây laø noùi veà moät söï quaù möùc nhöng khoâng coù gì xaáu xa trong ñoù. Ngöôøi thaân Chuùa Gieâsu thaáy Chuùa ñi quaù xa vaø muoán ngaên chaän söù maïng cuûa Ngaøi.
Tieáp theo ñoù laø moät cuoäc tranh caõi vôùi ngöôøi Pharisieâu (Mc 3, 22- 30): Chuùa Gieâsu nhaân danh ai ñeå tröø quyû? Ñaây laø vieäc giaûi thích caùc pheùp laï cuûa Chuùa Kitoâ. Nhöõng keû khoâng tin noùi: Ñoù laø do quyû. Chuùa Gieâsu quaû quyeát: Ñaây laø do Thaùnh Thaàn cuûa Chuùa, vaø ñoù laø daáu hieäu cuûa Nöôùc Trôøi. Baáy giôø gia ñình Chuùa Gieâsu ñi ñeán, hoaëc roõ reät laø "Meï Ngaøi vaø anh em Ngaøi". Theo Marcoâ 3, 31: "Meï Ngaøi vaø anh em Ngaøi ñi ñeán, vaø töø ôû beân ngoaøi, hoï muoán gaëp Ngaøi". ÔÛ ñaây coù söï khaùc bieät roõ reät vôùi ñoaïn 3, 20- 21, khi nhöõng ngöôøi ñi theo Chuùa Gieâsu muoán giöõ laáy Ngaøi vaø ngaên caûn söù maïng cuûa Ngaøi. Ñoaïn vaên ôû ñaây noùi roõ reät, noùi roõ meï vaø anh em Chuùa Gieâsu, vaø chæ noùi hoï kieám Ngaøi. Khoâng coù vieäc laøm ngaên trôû söù maïng Ngaøi hoaëc noùi Chuùa Gieâsu ñaõ ñi quaù xa. Giöõa 3, 20 vaø 3, 21 coù moät söï khaùc bieät maø döôøng nhö Marcoâ neâu roõ leân; taùc giaû khoâng muoán gaùn cho Maria traùch nhieäm veà nhaän xeùt Chuùa ñi quaù möùc hoaëc veà chuù taâm ngaên chaän söù maïng cuûa Ngaøi. Ñaây cuõng laø giaû thieát, nhöng caàn neâu leân: coù söï kieän khaùc bieät naày phaûi chaêng laø coá gaéng ñaàu tieân muoán laøm nheï ñi quan ñieåm cuûa truyeàn thoáng vì coù söï hieän dieän cuûa Maria.
Nhöng chuùng ta haõy tieáp tuïc nghieân cöùu baûn vaên: "Baây giôø nhieàu ngöôøi chung quanh Ngaøi vaø ngöôøi ta noùi vôùi Ngaøi: Naày meï Ngaøi, caùc anh em Ngaøi ôû ngoaøi kia ñang tìm Ngaøi. Ngaøi traû lôøi vôùi hoï: Ai laø Meï Ta? Laø anh em Ta? Ñöa maét nhìn treân nhöõng keû ñang ngoài voøng chung quanh Ngaøi, Ngaøi noùi: Ñaây laø meï Ta vaø anh em Ta. Baát cöù ai laøm theo yù Thieân Chuùa, ngöôøi ñoù laø anh em, chò vaø meï cuûa Ta" (3, 31-35). Ñaây laø moät lôøi noùi heát söùc cöùng coûi vì noù taïo ra söï ñoái nghòch giöõa caùc moân ñeä vaø gia ñình. Nhöõng ai laøm theo yù Thieân Chuùa, nhöõng ai ôû ñoù ñeå nghe lôøi Thieân Chuùa, ñoù laø gia ñình thaät cuûa Chuùa Gieâsu, gia ñình sieâu nhieân cuûa Ngaøi.
Trong nhieàu ñoaïn vaên Tin Möøng, vaø ñaëc bieät nhöõng ñoaïn khoù hieåu vaø xem ra maâu thuaãn, chæ coù theå khaùm phaù ñöôïc yù nghóa thaät cuûa chuùng khi ta ñöa chuùng vaøo toaøn boä baûn Tin Möøng. Ngoaøi ñoaïn treân, ta thaáy nhöõng lôøi naøo, nhöõng thaùi ñoä naøo cuûa Chuùa Gieâsu coù theå giuùp ta ñöôïc giaûi ñaùp cho ñieàu khoù khaên naày khoâng? Coù: ñoù laø nhöõng ñoaïn Chuùa buoäc caùc moân ñeä Ngaøi phaûi choïn giöõa Ngaøi vaø gia ñình cuûa hoï.
Ñaây laø ñoaïn vaên Marcoâ 10, 28: "Pheâroâ baét ñaàu thöa Ngaøi: Naày, phaàn chuùng con, chuùng con ñaõ boû taát caû vaø ñaõ theo Thaày. Chuùa Gieâsu tuyeân boá: Ta noùi thaät vôùi caùc con, khoâng ai boû nhaø, anh em, chò em, meï, cha, con caùi hoaëc ruoäng vöôøn vì Ta vaø vì Tin Möøng maø khoâng nhaän ngay baây giôø, trong thôøi gian naày, moät traêm laàn hôn veà nhaø cöûa, anh em, chò em, meï, con vaø ruoäng vöôøn, vôùi nhöõng söï baét bôù; vaø trong thôøi phaûi ñeán laø cuoäc soáng vónh cöûu".
Hoaëc ôû moät ñoaïn nöõa, Marcoâ 13,12-13, khi Chuùa Gieâsu noùi veà söï trung tín trong luùc bò baùch haïi: "Anh em seõ noäp nhau ñeå bò xöû töû, vaø cha con cuõng theá, cuõng nhö con caùi seõ ñöùng leân toá giaùc cha meï vaø laøm cho hoï phaûi bò xöû töû. Vaø caùc con seõ bò ngöôøi ta gheùt boû vì danh Ta, nhöng ai ñöùng vöõng ñeán cuøng, ngöôøi ñoù seõ ñöôïc cöùu ñoä". Trong Tin Möøng Marcoâ, ngöôøi moân ñeä laø keû ñaõ boû gia ñình mình ñeå hieán mình troïn veïn cho söï nghieäp cuûa Nöôùc Trôøi. Vaø Chuùa Gieâsu laø ngöôøi ñaàu tieân thöïc hieän ñieàu maø Ngaøi buoäc caùc moân ñeä phaûi laøm: ñoù laø caûnh töôïng xuaát hieän trong ñoaïn naày ôû chöông 3. Khi ngöôøi ta bieát ñöôïc söù maïng cuûa caùc moái lieân heä gia ñình cuûa xaõ hoäi ñoâng phöông, ngöôøi ta seõ thaáy söï xaùc quyeát cuûa Chuùa Gieâsu thaät laø kinh hoaøng: Ngaøi ñaõ choïn giöõa gia ñình traàn theá cuûa Ngaøi vaø gia ñình cuûa nhöõng keû tin, cuûa nhöõng ai laøm theo yù Thieân Chuùa.
Döôøng nhö trong ñoaïn vaên naày cuûa Marcoâ, ngöôøi ta coù theå caân nhaéc hình thöùc cuûa truyeàn thoáng sô khôûi. Gia ñình Chuùa Gieâsu choáng caûn söù maïng cuûa Chuùa, vaø Chuùa Gieâsu ñaõ traû lôøi: söù maïng treân taát caû, vaø nhö vieäc ta buoäc moân ñeä ta döùt khoaùt vôùi gia ñình hoï, thì nay ta cuõng döùt moái lieân heä vôùi gia ñình ta. Trong truyeàn thoáng sô khôûi ñoù, Maria chæ xuaát hieän laø vì Ngaøi laøm Meï Chuùa Gieâsu, chöù thaät ra chöa coù gì ñöôïc noùi veà Ngaøi, toát cuõng nhö xaáu.
Tuy vaäy khi ñoïc laïi baûn vaên naày ôû möùc suy nghó cuûa Marcoâ, ngöôøi ta nhaän thaáy taùc giaû ñaõ löu yù khoâng xeáp Maria vaøo danh saùch nhöõng keû noùi Chuùa Gieâsu ñaõ ñi quaù möùc vaø muoán ngaên chaän söù maïng Ngaøi (3, 21). Nhöng ta thaáy döôøng nhö trong truyeàn thoáng ñaàu tieân, ngöôøi ta xeáp nhöõng keû ñaõ muoán ngaên trôû söù maïng cuûa Chuùa (3, 21) cuõng chính laø nhöõng keû ñaõ ñeán tìm Chuùa Gieâsu (3, 21): söï kieän naày giaûi thích söï phaûn ñoái maïnh meõ cuûa Chuùa Gieâsu khi Ngaøi xaùc ñònh raèng Ngaøi phaûi choïn laáy gia ñình sieâu nhieân cuûa Ngaøi.
Nhaän xeùt veà Marcoâ phaân bieät tröôøng hôïp cuûa Maria giuùp ta hieåu ñöôïc raèng Maria khoâng theå choáng laïi söù maïng cuûa Chuùa, Meï ñaõ hieåu moät caùi gì ñoù veà coâng vieäc cuûa Con mình. Ñaây laø moät chæ daãn raát tinh teá, nhöng toâi tin raèng qua söï khaùc bieät naày giöõa hai ñoaïn vaên cuûa Marcoâ ta coù khaùm phaù ra noäi dung ñoù; nhaát laø khi ta ñoïc laïi chính caâu truyeän naày trong Matheâu vaø Luca, thì söï kính troïng Ñöùc Maria laïi caøng xuaát hieän roõ reät hôn.
B) Caâu truyeän do Matheâu keå (12, 46- 50)
Matheâu boû qua khoâng keå laïi phaûn öùng cuûa ngöôøi thaân trong gia ñình ñöôïc töôøng trình trong 3, 21. Nhöng, chaéc haún taùc giaû ñaõ töøng ñoïc qua ñieåm naày trong caùc nguoàn taøi lieäu vì ñaây khoâng phaûi laø nhöõng söï vieäc ngöôøi ta bòa ra, nhöng ñaõ do truyeàn thoáng ñaõ laâu löu truyeàn laïi. Matheâu noùi theá naày: "Ngaøi coøn noùi vôùi quaàn chuùng, thì meï Ngaøi vaø anh em Ngaøi xuaát hieän, hoï ñöùng beân ngoaøi coá tìm caùch noùi chuyeän vôùi Ngaøi" (12, 46). Nhö theá chuùng ta thaáy Matheâu boû ñoaïn ngöôøi nhaø coù theå khoâng baèng loøng vôùi söù maïng cuûa Chuùa: hoï chæ coá tìm caùch noùi chuyeän vôùi Ngaøi. Ñoaïn tieáp haàu nhö hoaøn toaøn gioáng Marcoâ, vôùi moät vaøi thay ñoåi nhoû. Matheâu khoâng ghi laïi yù ñònh cuûa ngöôøi thaân cuûa Chuùa ñöôïc Marcoâ keå trong 3, 21: vì taùc giaû khoâng theå cho raèng Meï vaø anh em Chuùa Gieâsu choáng ñoái söù maïng cuûa Ngaøi. Vaø söï vieäc ñoù ñöôïc giaûi thích moät caùch khaù hieån nhieân, vì taùc giaû bieát anh em Chuùa Gieâsu ñoùng vai troø quan troïng trong Giaùo Hoäi thôøi sô khai. Taùc giaû bieát Giacoâbeâ ñaõ laø keá vò cuûa Pheâroâ ôû Gieârusalem, cuõng nhö caùc vieäc laøm cuûa Simon vaø Giuñeâ. Taùc giaû thaáy ñöôïc Meï vaø anh em Chuùa Gieâsu nhö Giaùo Hoäi ñöông thôøi cuûa taùc giaû ñaõ töøng thaáy; Meï vaø anh em Chuùa thöïc söï laø nhöõng nhaân chöùng giuùp ngöôøi ñöông thôøi bieát veà quaù khöù Chuùa Gieâsu. Söï hieåu bieát veà vai troø cuûa Maria vaø anh em Chuùa Gieâsu trong Giaùo Hoäi sô khai giuùp Matheâu ñieàu chænh laïi noäi dung caâu truyeän: töùc laø hoï ñaõ khoâng theå muoán ngaên chaän söù maïng cuûa Chuùa Gieâsu.
Ngoaøi ra, Matheâu thuaät laïi trong Tin Möøng cuûa mình moät caùch roõ reät hôn Marcoâ, nhöõng lôøi noùi heát söùc quí giaù veà söï töø boû gia ñình vì Nöôùc Trôøi. Trong ñoaïn 8, 21 moät moân ñeä noùi: "Thöa Thaày, xin cho con ñöôïc ñi choân cha con tröôùc ñaõ. Nhöng Chuùa Gieâsu traû lôøi: ngöôi haõy theo Ta vaø ñeå keû cheát choân keû cheát". Chuùng ta thaät khoù maø hieåu heát taát caû noäi dung saâu kín cuûa nhöõng lôøi noùi kinh hoaøng naày. Trong taát caû moïi neàn vaên minh, con choân cha laø moät nghóa vuï thaàn thaùnh, nhaát laø trong xaõ hoäi ñoâng phöông. "Ai laø meï Ta? Ai laø anh em Ta". Ñaây cuõng theá: Chuùa Gieâsu töï mình thöïc hieän söï töø boû maø chính Ngaøi buoäc caùc keû theo Ngaøi seõ phaûi laøm.
Trong Matheâu 10, 34- 37 ta cuõng coøn thaáy noäi dung naày khi noùi ñeán nhöõng boån phaän cuûa ngöôøi truyeàn giaùo: "Caùc ngöôøi ñöøng nghó laø Ta ñeán ñeå mang hoøa bình treân nhaân theá; Ta ñaõ khoâng ñeán ñeå mang hoøa bình, nhöng laø göôm giaùo. Vì Ta ñaõ ñeán laøm cho ngöôøi ta choáng laïi cha mình, con gaùi choáng laïi meï mình vaø naøng daâu choáng laïi meï choàng. Ngöôøi ta seõ coù keû thuø laø ngöôøi cuûa gia ñình mình. Ai yeâu cha mình hoaëc meï mình hôn Ta thì khoâng xöùng ñaùng vôùi Ta". Ñaây laø nhöõng lôøi noùi giaûi thích cho ta hieåu thaùi ñoä cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi Meï Ngaøi vaø anh em Ngaøi. Nhöõng lôøi ñoù khoâng nhaèm pheâ phaùn veà giaù trò cuûa Maria hoaëc cuûa anh em Ngaøi, nhöng chuùng noùi leân moät luaät toång quaùt: Nöôùc Trôøi tröôùc moïi söï, hôn caû nhöõng lieân heä traàn theá cao caû nhaát. Nhöng chuùng ta caàn löu yù raèng ôû moät tröôøng hôïp khaùc Chuùa Gieâsu seõ baûo veä ñieàu raên thöù tö (15,3-6;19, 19).
Veà nhöõng gì giôùi haïn trong ñeà taøi cuûa chuùng ta, chuùng ta nhaän thaáy Matheâu ñaõ boû haún taát caû nhöõng gì coù theå laøm cho ta nghó raèng gia ñình Chuùa Gieâsu muoán ngaên trôû söù maïng cuûa Chuùa, vaø sôû dó nhö theá vì taùc giaû bieát vai troø quan troïng cuûa Maria vaø anh em Chuùa Gieâsu trong coäng ñoaøn Giaùo Hoäi thôøi baáy giôø.
C) Caâu truyeän do Luca keå (8, 19- 21)
Vôùi baûn vaên cuûa Luca, thì söï vieäc coøn roõ reät hôn. Chuùng ta coù ñöôïc moät caùi gì raát cuï theå trong caùi nhìn veà Maria. Xeùt veà maët vaên töï, ñoaïn vaên cuûa Luca khoâng quaù khaùc bieät vôùi nhöõng ñoaïn töông töï trong Marcoâ vaø Matheâu. Nhöng coù nhöõng ñieàu chænh khaù quan troïng vaø nhaát laø vieäc saép xeáp vò trí cuûa ñoaïn vaên cho ta thaáy coù nhöõng chæ daãn raát hay. Trong Marcoâ vaø Matheâu, caâu truyeän ñöôïc xeáp tröôùc caùc duï ngoân. Luca ñaët ra ñaèng sau. Vieäc naày thoaït tieân xem ra khoâng quan troïng gì, kyø thöïc raát coù yù nghóa. Tröôùc heát, trong Luca baøi giaûng veà caùc duï ngoân raát ngaén vaø nhaát laø taäp chuù vaøo moät baøi hoïc: haõy laéng nghe Lôøi Chuùa. Ñoù laø duï ngoân veà haït gioáng, töùc laø Lôøi Chuùa; haït gioáng ñoù sinh hoa quaû khaùc nhau tuøy söï tieáp nhaän cuûa ngöôøi nghe. Vaø Chuùa Gieâsu keát luaän: "Ai coù tai ñeå nghe thì haõy nghe". Cuõng nhö nguï ngoân veà caây ñeøn: "Caùc ngöôi haõy coi chöøng veà phöông caùch laéng nghe cuûa mình". Vaø Luca laáy vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa naày laøm keát luaän cho ñoaïn vaên veà baø con cuûa Chuùa Gieâsu, ñöôïc xeáp lieàn sau ñoù.
Nay haõy ñoïc ngay ñoaïn vaên cuûa Luca (8, 19- 21):
"Baáy giôø meï Ngaøi vaø anh em Ngaøi ñeán tìm Ngaøi, nhöng hoï khoâng theå ñeán gaàn ñöôïc Ngaøi vì ñaùm ñoâng".
Luca khoâng noùi nhö Marcoâ vaø Matheâu laø hoï ñöùng ngoaøi, nhöng hoï khoâng theå ñeán gaàn. Cuõng nhö chuùng ta noùi moät caùch khaùc: hoï ñaõ khoâng muoán ñöùng ngoaøi, hoï muoán ñeán gaàn laém, nhöng khoâng theå ñöôïc. Nhö theá, Luca xoùa boû taát caû nhöõng gì xa caùch giöõa gia ñình vaø Chuùa Gieâsu:
"Ngöôøi ta cho Ngaøi hay: Meï Ngaøi vaø anh em Ngaøi ôû beân ngoaøi vaø muoán gaëp Ngaøi. Nhöng Ngaøi traû lôøi vôùi hoï: Meï Ta vaø anh em Ta laø nhöõng keû laéng nghe lôøi Thieân Chuùa vaø thöïc hieän lôøi ñoù".
Ñaây cuõng theá, Marcoâ vaø Matheâu ñaët söï ñoái nghòch qua caâu hoûi: "Ai laø meï Ta? Ai laø anh em Ta?". Luca chæ noùi ñôn sô: "Meï Ta vaø anh em Ta, ñoù laø nhöõng keû laéng nghe Lôøi Chuùa". Nhö theá, taùc giaû naày ñaõ xoùa ñi söï ñoái phaûn quaù gaét vaø khoâng coøn söï xung khaéc giöõa ngöôøi thaân vaø gia ñình môùi cuûa Chuùa Gieâsu. Vaø noäi dung ñoù trôû thaønh keát luaän cho baøi giaûng veà caùc duï ngoân.
Baây giôø, quay laïi Tin Möøng thôøi thô aáu Chuùa trong Luca ñeå thaáy Maria ñöôïc neâu leân nhö laø keû coù phuùc vì ñaõ nghe lôøi Chuùa: "Phuùc cho em, vì em ñaõ tin" (1, 45). Göông maãu cho keû nghe lôøi Thieân Chuùa laø chính Maria. Nhö theá ta hieåu ñöôïc taàm quan troïng trong vieäc xeáp ñaët vò trí ñoaïn vaên trong Luca. Cuøng vôùi ñeà taøi cuûa truyeàn thoáng: ngöôøi moân ñeä phaûi töø boû gia ñình mình; vaø Luca laø taùc giaû vieát Tin Möøng laøm noåi baät hôn ai caû noäi dung naày. Nhöng taùc giaû naày laïi coá yù cho ta thaáy ôû ñaây khoâng coù moät pheâ phaùn naøo tieâu cöïc ñeå gaùn cho Maria. Traùi laïi: söï cao caû cuûa Meï, khoâng phaûi tröôùc heát laø ñöôïc laøm Meï Chuùa Gieâsu veà theå xaùc, nhöng laø do vieäc haèng laéng nghe lôøi Thieân Chuùa. Vaø nhôø theá, caâu truyeän do Luca thuaät laïi xoùa ñi taát caû nhöõng gì tieâu cöïc coù theå gôïi leân trong truyeàn thoáng sô khôûi.
Khi ta ñaøo saâu caâu truyeän naày trong Marcoâ roài ñeán Matheâu vaø cuoái cuøng trong Luca ta coù theå thaáy ñöôïc moät söï khaùm phaù tuaàn töï veà Maria. Truyeàn thoáng khoâng cho ta bieát gì, khoâng tích cöïc, cuõng chaû tieâu cöïc. Marcoâ ñaõ nghó raèng khoâng theå noùi quaù cöùng veà Maria; Matheâu neâu roõ hôn nöõa yù ñònh cuûa mình, nhöng vôùi Luca thì Maria xuaát hieän nhö moät giaù trò tích cöïc.
Nhaän xeùt ñoù coøn saùng toû hôn neáu ta bieát Luca laáy laïi ñeà taøi naày ôû 11, 28. Veà maët thuaàn tuùy vaên chöông, cuõng laø moät ñieåm laï vì ñaây laø moät loái noùi truøng. Luca chaéc chaén ñaõ duøng cuøng moät truyeàn thoáng ñeå thuaät hai ñoaïn naày. Cuõng moät caâu truyeän trong Matheâu (12, 22- 45) ñoaïn vaên naày cuûa Luca ñöôïc xeáp tuøy theo söï tranh caõi veà buït Beùelzeùboul vaø söï hoaønh haønh trôû laïi cuûa taø thaàn. Ñaây laø ñoaïn vaên cuûa Luca: "Vaø, khi ngöôøi ñang noùi theá, thì moät ngöôøi phuï nöõ leân tieáng giöõa ñaùm ñoâng vaø noùi vôùi Ngaøi: phuùc cho buïng daï ñaõ mang Ngaøi vaø vuù ñaõ cho Ngaøi buù. Nhöng Ngaøi traû lôøi: coøn phuùc hôn nöõa cho keû laéng nghe lôøi Thieân Chuùa vaø giöõ laáy". Luoân luoân ta thaáy cuøng moät lôøi (khaúng quyeát lieân tuïc) ñoù: phaûi laéng nghe lôøi Thieân Chuùa. Muoán hieåu ñieàu ñoù trong tö töôûng Luca, chuùng ta caàn nhôù laïi nhöõng gì taùc giaû ñaõ noùi ôû chöông 2 caùc caâu 19 vaø 51: "Maria aân caàn giöõ laáy nhöõng söï vieäc ñoù vaø suy nieäm chuùng trong loøng mình". Neáu ôû 8, 19-21 taùc giaû ñaët noåi vieäc döùt boû vôùi ngöôøi thaân, thì ôû ñaây 11, 27-28 Luca ñònh nghóa söï cao caû cuûa Maria: tröôùc heát khoâng phaûi laø Meï Chuùa Gieâsu veà maët thaân xaùc, khoâng phaûi laø vieäc ñöùa treû ñaõ buù söõa mình; söï cao caû cuûa Maria laø laéng nghe lôøi Thieân Chuùa vaø giöõ laáy.
Vieäc khaùm phaù ra neùt cao caû naày cuûa Maria ôû trong Taân Öôùc, trong truyeàn thoáng toâng ñoà vaø trong suy tö ñöôïc linh khaûi, khoâng phaûi laø do Luca töôûng töôïng ra, hoaëc vì aùi moä ñaïo ñöùc maø phòa ra; nhöng laø söï hieåu bieát chaân thaät veà maàu nhieäm Chuùa Gieâsu vaø Ñöùc Maria. Maria laø moät giaù trò trong saùng, thinh laëng, saâu xa quaù möùc neân thoaït tieân khoù nhaän ra. Tröôùc heát ngöôøi ta thaáy Chuùa Gieâsu, vaø ñuùng vaäy caàn phaûi thaáy Ngaøi. Nhöng caøng suy xeùt ngöôøi ta nghó ñeán nhöõng gì Chuùa Gieâsu ñaõ caàn ñeán Maria, vaø ngöôøi ta thaáy ñöôïc raèng Maria ñaõ laøm neân Chuùa Gieâsu theo phaàn cuûa mình. Meï haún phaûi coù moät aân hueä ñaëc bieät môùi thöïc hieän ñöôïc vieäc ñoù. Vôùi thôøi gian suy tö, ngöôøi ta ñaõ baét ñaàu hieåu phaän vuï cuûa Maria.
Söï vieäc naày cuõng raát thöôøng tình: ngay chính chuùng ta, chuùng ta ñaõ khoâng khaùm phaù ra moät aûnh höôûng sieâu nhieân naøo ñoù ñaõ caûi bieán chuùng ta moät caùch saâu xa sau khi moïi vieäc ñaõ qua hay sao? Con caùi laøm sao caûm nhaän ñöôïc lieàn nhöõng coâng lao cuûa cha meï... Vaø truyeàn thoáng caùc Tin Möøng cuõng töông töï xaûy ra nhö theá. Truyeàn thoáng ñoù ñaõ nhìn Chuùa Gieâsu, rao truyeàn Chuùa Gieâsu. Sau ñoù môùi khaùm phaù ra aûnh höôûng vaø vai troø cuûa Maria. Toâi noùi theâm raèng chính kinh nghieäm cuûa caùc taùc giaû Tin Möøng ñaõ giuùp chính hoï: khi daán thaân trong Giaùo Hoäi, hoï ñaõ suy nghó veà traùch nhieäm cuûa hoï, vaø söï kieän naày ñaõ giuùp hoï hieåu nhöõng traùch nhieäm cuûa bao keû khaùc, hieåu raèng ngay chính Chuùa Gieâsu cuõng khoâng töï mình laøm taát caû vaø Maria ñaõ coù moät vai troø quan troïng.
II. Chuùa Gieâsu Vieáng Thaêm Nazareth
Truyeàn thoáng sô khai noùi veà Maria vaøo moät dòp khaùc nöõa nhaân cuoäc thaêm vieáng cuûa Chuùa Gieâsu ôû Nazareth. Marcoâ ôû ñoaïn 6,1- 6 ngay sau caùc duï ngoân; Matheâu 13, 53-58. Ñoaïn vaên ñaët ra hai vaán ñeà coå ñieån maø toâi thaáy caàn phaûi trình baøy ngay: danh hieäu "con cuûa Maria" ñeå chæ Chuùa Gieâsu, vaø moät loaïi lieät keâ nhöõng anh chò em cuûa Chuùa. Khi Chuùa Gieâsu ñeán Nazareth, ngöôøi ta noùi vôùi nhau: "Ñoù khoâng phaûi laø ngöôøi thôï moäc, con cuûa Maria, anh em cuûa Giacoâbeâ, Joseâ, Giuñeâ vaø Simon sao? Vaø caùc chò cuûa oâng ta khoâng phaûi ôû giöõa chuùng ta sao?" (Mc 6, 3). Chuùng ta haõy thöû xem Tin Möøng muoán noùi gì ñaây.
Tröôùc heát laø: "Gieâsu, con cuûa Maria". Ñoái vôùi chuùng ta haàu nhö ñaây laø moät danh hieäu neâu leân vì loøng aùi moä Meï, moät danh hieäu cuûa Meï. Nhöng trong ngoân ngöõ cuûa vuøng Palestine, ñaây laø moät thaønh ngöõ laï luøng. Trong theá giôùi ngöôøi Seùmit vaø ngay ngaøy nay ôû xaõ hoäi AÛ Raäp, ngöôøi ta khoâng coù thoùi quen goïi ñöùa con trai qua meï mình.
Ngöôøi ta thöôøng nghó: ñieàu ñoù muoán noùi laø Maria baáy giôø ñaõ goùa choàng. ÔÛ trong laøng ngöôøi ta khoâng goïi teân hoï. Vaø baáy giôø coù theå coù nhieàu ngöôøi teân Gieâsu ôû Nazareth, cuõng nhö nhieàu ngöôøi teân Giuse vaø Giacoâbeâ, vì ñoù laø nhöõng teân thöôøng ñaët. Thoâng thöôøng thì ngöôøi ta coù theå goïi teân moät ai qua cha ngöôøi ñoù. Nhöng baáy giôø coù theå coù nhieàu Gieâsu con cuûa Giuse. Luùc aáy, Giuse ñaõ cheát (trong caùc Tin Möøng nhaát laõm khoâng bao giôø thaáy Giuse xuaát hieän, vaø moät caùch giaûi thích laø oâng ñaõ cheát), ngöôøi ta ñaõ goïi ngöôøi con qua ngöôøi meï goùa. Ñoù laø loái giaûi thích cuûa nhieàu taùc giaû trong ñoù coù Renan.
Nhöng loái giaûi thích naày ñaõ khoâng ñöôïc caùc söû gia gaàn ñaây ñoàng yù, ñaëc bieät laø F. Stauffer. Theo taùc giaû naày, goïi con qua teân cuûa meï coù nghóa laø leân aùn ñöùa treû thai hoang. Giaû thieát naày ñöôïc nhieàu ngöôøi theo, trong ñoù coù moät soá taùc giaû coâng giaùo (5). Haún nhieân khoâng phaûi ñeå nguyeàn ruûa Maria vaø Gieâsu, nhöng ñoù laø moät caùch maø ngöôøi khoâng tin coù theå nhaän ra söï trinh thai cuûa meï. Trong laøng Nazareth, ai cuõng coù theå bieát Maria ñaõ coù thai tröôùc khi ôû vôùi Giuse. Vaø ngöôøi xaáu mieäng coù theå noùi: Giuse ñaõ nhìn nhaän Gieâsu laø con mình, nhöng ai maø bieát ngöôøi ñoù thaät söï laø con ai? Cho raèng ñaây laø moät giaû thieát khaù ly kyø, thoâng minh vaø hôn nöõa coù theå aên khôùp vôùi caùc döõ kieän cuûa caùc baûn vaên. Coù theå ñaáy cuõng laø daáu tích lòch söû cuûa vieäc trinh thai nhö ngöôøi khoâng tin coù theå nhaän thaáy. Ñaây laø chuyeän coù theå xaûy ra, vaø toâi noùi theâm ngay raèng noù khoâng phaûi laø moät loái giaûi thích duy nhaát. Gaàn ñaây hôn moät taùc giaû coâng giaùo Ñöùc khaùc, Blinzer, laïi laäp laïi giaû thieát cuûa Renan. Toâi khoâng tin laø ngöôøi ta coù theå choïn moät caùch tuyeät ñoái moät trong hai loái giaûi thích naày. Vaán ñeà thöù hai laø nhöõng chöõ "caùc anh em cuûa Gieâsu" thöôøng ñöôïc nhaéc ñeán trong Phuùc AÂm. Nhö trong ñoaïn maø chuùng ta ñaõ nghieân cöùu Marcoâ 3, 31 vaø caùc ñoaïn töông töï trong caùc taùc giaû Tin Möøng khaùc, cuõng nhö ôû Marcoâ 6, 3 vaø Matheâu 13, 55- 56 (coøn neâu leân caùc chò em cuûa Chuùa Gieâsu), vaø trong Gioan 2, 12 vaø 7, 3, 5, 10; trong cuoán Toâng Ñoà Coâng Vuï 1, 14, trong caùc thö Phaoloâ 1 Co 9, 5; Ga 1, 19. Nhöõng anh em cuûa Chuùa Gieâsu laø moät nhoùm nhaân vaät ñöôïc bieát ñeán trong Giaùo Hoäi. Ngoaøi ra döôøng nhö luùc Chuùa coøn soáng hoï khoâng phaûi laø moân ñeä Ngaøi (Gioan 7, 5), nhöng hoï ñi vaøo Giaùo Hoäi sau Phuïc Sinh: Chuùa Gieâsu ñaõ hieän ra vôùi Giacoâbeâ (1 Co 15, 7). Caùc anh em Chuùa Gieâsu caàu nguyeän vôùi caùc Toâng Ñoà sau khi Chuùa leân trôøi (Coâng Vuï 1,14).
Nhöõng anh em Chuùa Gieâsu ñoù laø ai? Taân Öôùc khoâng cho ta moät giaûi thích naøo. Phaûi noùi döôøng nhö khoâng ai ñaët vaán ñeà veà chuyeän naày. Nhöng roài vaán ñeà laïi ñöôïc neâu leân raát sôùm trong Giaùo Hoäi: laøm sao dung hôïp ñöôïc caùc anh em naày cuûa Chuùa Gieâsu vaø söï trinh khieát vónh cöûu cuûa Ñöùc Maria?
Ngay töø ñaàu theá kyû thöù II, vaøo khoaûng naêm 125, nghóa laø 20 ñeán 25 naêm sau Tin Möøng cuûa Gioan, cuoán tieàn Tin Möøng cuûa Giacoâbeâ (moät baûn nguïy vaên phaùt xuaát töø Palestine, noùi nhieàu ñeán söï xuaát hieän cuûa vieäc hoïc hoûi veà Maria) ñaõ ñeà caäp vaán ñeà. Ba laàn lieàn, cuoán ñoù giaûi thích laø Giuse laø moät oâng giaø, goùa vôï vaø ñaõ coù nhieàu con (9,2; 17, 1-2;18, 1). Ngöôøi ta yeâu caàu oâng cöôùi Maria laøm vôï, nhieàu nhaønh döøa nöôùc ñaõ phaùt cho nhöõng keû muoán cöôùi Maria, vaø chæ coù nhaønh cuûa oâng ñaâm hoa. Thaày caû baáy giôø môùi noùi vôùi oâng: "OÂng caàn cöôùi Maria laøm vôï". Giuse traû lôøi: "Nhöng, toâi giaø, toâi goùa vôï, toâi coù nhieàu con, laøm sao toâi lo ñöôïc cho coâ thanh nöõ naày?". Caâu truyeän quaù ngaây ngoâ, nhöng ta thaáy cuoán tieàn Tin Möøng cuûa Giacoâbeâ coá tìm caùch giaûi quyeát vaán ñeà caùc anh em cuûa Chuùa Gieâsu: ñaây coù leõ laø nhöõng ñöùa con trai ñaàu cuûa ñôøi vôï tröôùc cuûa Giuse. YÙ kieán naày laïi xuaát hieän trong Cleâmenteâ thaønh Alexandria, trong Origeâne, vaø haàu nhö moät phaàn trong toaøn truyeàn thoáng Hy Laïp.
Trong caùc taùc giaû La tinh, chuùng ta thaáy coù hai höôùng giaûi thích. Moät laø cuûa Tertulianoâ cho raèng ñaây laø con ruoät thòt cuûa Giuse vaø Maria. Nhöng chæ coù oâng ñöa ra giaû thuyeát naày. Vaø taát caû nhöõng gì Tertulianoâ noùi khoâng phaûi laø lôøi Tin Möøng: ta bieát cuoái cuøng oâng ñaõ ñi vaøo ñöôøng roái ñaïo. Trong tröôøng hôïp naày oâng coù phaûi laø moät ngöôøi chöùng toát hay khoâng? Ta coù caûm töôûng nhö ñaây laø moät laäp tröôøng cuûa giaû thuyeát naøo ñoù, moät loái choáng laïi söï trinh khieát cuûa Maria. Ngoaøi ra ñaây laø moät laäp tröôøng ñôn leû, bò choáng baùc lieàn töùc khaéc sau ñoù vaø khoâng coù moät giaù trò lòch söû ñaùng keå. Thaùnh Heâroânimoâ ñöa ra moät loái giaûi thích khaùc: nhöõng anh em ñöôïc neâu leân trong Tin Möøng laø caùc anh em hoï cuûa Chuùa Gieâsu. Taùc giaû döïa vaøo moät söï kieän coå ñieån laø trong xaõ hoäi ôû Palestine, chöõ anh em coù moät nghóa raát roäng. Chöõ ñoù muoán noùi raèng: laø thaønh phaàn cuûa gia ñình. Neân thaùnh Heâroânimoâ noùi: ñaây laø anh em hoï. ÔÛ ñaây toâi khoâng ñi vaøo caùc vaán ñeà ñöôïc caùc truyeàn thoáng thaät laâu sau naày neâu ra. Nhöng chæ hoûi Taân Öôùc coù ñem laïi cho ta moät caùi gì hoã trôï cho caùc giaû thuyeát ñoù khoâng? Moät caùch roõ raøng Taân Öôùc khoâng ñaët ra vaán ñeà. Tuy theá, ta vaãn thaáy coù nhöõng daáu chöùng hoã trôï cho vieäc xaùc nhaän laø nhöõng anh em ñöôïc Tin Möøng neâu leân khoâng phaûi thöïc söï laø nhöõng anh em ruoät.
Tröôùc heát, ngöôøi ta khoâng noùi caùc anh em cuûa Gieâsu ñöôïc goïi teân laø Giacoâbeâ vaø Giuse, Simon vaø Giuñeâ. Nhöng, ta seõ thaáy luùc Chuùa chòu cheát treân thaùnh giaù, khi taåm lieäm vaø khi thaáy moà troáng, coù moät Maria khoâng phaûi laø meï Chuùa Gieâsu, nhöng laø meï cuûa Giacoâbeâ vaø Giuse (Mc 15,40,47; 16,1). Ñaây khoâng phaûi laø moät luaän chöùng coù tính caùch quyeát ñònh, vì nhieàu Maria coù theå coù nhöõng ñöùa con goïi laø Giacoâbeâ vaø Giuse, nhöng daãu sao thì cuõng laø moät söï truøng hôïp laï luøng: Caùc oâng Giacoâbeâ vaø Giuse maø Tin Möøng noùi ñeán döôøng nhö khoâng phaûi laø con cuûa Maria, Meï Chuùa Gieâsu. Coù moät daáu chöùng khaùc khoâng ñöôïc löu yù laém ñoái vôùi caùc nhaø pheâ bình khoù tính, vì noù khoâng naèm trong caùc baûn Tin Möøng nhaát laõm, nhöng ôû trong Tin Möøng cuûa Gioan: Khi Chuùa Gieâsu cheát treân thaùnh giaù, Ngaøi giao phoù Maria cho moät moân ñeä (Gioan 19, 25-27). Neáu Maria coù nhieàu con trai, ngöôøi ta khoâng hieåu taïi sao Chuùa Gieâsu laïi giao phoù meï mình cho moät ngöôøi ngoaøi. Söï kieän ñoù thöôøng cho thaáy Maria khoâng coù con naøo nöõa. Ñaây chæ laø moät daáu chöùng giaùn tieáp, nhöng raát ñöùng ñaén.
III. Baûn Vaên Cuûa Cuoán Toâng Ñoà Coâng Vuï 1, 14
Ñeå chaám döùt, chæ coøn laïi moät ñoaïn vaên cuûa cuoán Toâng Ñoà Coâng Vuï 1, 14. Ñaây khoâng phaûi thuoäc veà caùc baûn Tin Möøng nhaát laõm, nhöng cuõng thuoäc veà moät truyeàn thoáng raát xöa. Chuùng ta ôû vaøo buoåi ñaàu cuûa Giaùo Hoäi, thôøi gian ôû giöõa luùc Chuùa Gieâsu leân trôøi vaø luùc Thaùnh Thaàn hieän xuoáng. Caùc moân ñeä trôû veà nhaø duøng tieäc ly tröôùc ñaây ñeå caàu nguyeän, vaø ôû ñoù Maria xuaát hieän laàn cuoái cuøng: "Moïi ngöôøi cuõng moät loøng chuyeân taâm caàu nguyeän vôùi moät vaøi phuï nöõ, trong ñoù coù Maria Meï Chuùa Gieâsu vaø caùc anh em Ngaøi".
Ñieàu toâi muoán neâu leân laø söï phong phuù ñoàng thôøi raát ñôn giaûn cuûa baûn vaên. Chuùng ta khoâng bieát gì nhieàu veà vai troø cuûa Maria, nhöng chuùng ta chæ bieát Meï ôû vôùi caùc Toâng Ñoà vaø nhöõng anh em, nhöng anh em cho ñeán nay döôøng nhö ôû beân phía keû khoâng tin, vì Gioan cho chuùng ta hay: "anh em Ngaøi khoâng tin vaøo Ngaøi" (7, 5). Nhöng vaøo thôøi kyø giöõa luùc Chuùa Gieâsu leân trôøi vaø Thaùnh Thaàn hieän xuoáng, möôøi moät Toâng Ñoà, Maria vaø caùc anh em cuøng nhau caàu nguyeän vaø chôø ñôïi Thaùnh Thaàn.
Döõ kieän ñaàu tieân laø söï xaùc nhaän veà loøng tin cuûa Maria. Söï kieän naày haún khoâng laøm ta ngaïc nhieân sau khi ñoïc Tin Möøng thôøi thô aáu Chuùa. Nhöng ñoái vôùi anh em cuûa Chuùa Gieâsu thì phaûi xem ñoù laø moät caùi gì môùi vaø raát ñaùng löu yù. Söï vieäc naày phaûi ñöôïc lieân keát vôùi caâu truyeän Chuùa hieän ra vôùi Giacoâbeâ ñöôïc Phaoloâ keå laïi (1 Co 15, 7). Ngöôøi ta suy ra raèng coù söï can thieäp cuûa Chuùa Gieâsu nôi thaân quyeán Ngaøi sau khi Ngaøi ñaõ soáng laïi. Chuùng ta khoâng noùi ñeán vieäc Chuùa hieän ra laàn naøo vôùi Maria khoâng: haún phaûi ñaùng tin laém chöù, nhöng vì khoâng coù moät lôøi naøo noùi ñeán chuyeän ñoù trong Taân Öôùc, neân khi phaûi noùi ñeán, coù leõ chuùng ta cuõng ñöøng noùi gì, khoâng choáng cuõng khoâng beânh. Ñieàu ñaõ ñöôïc vieát ra laø giöõa Chuùa phuïc sinh vaø Thaùnh Thaàn hieän xuoáng Maria caàu nguyeän vôùi möôøi moät Toâng Ñoà, Meï ñaõ ñi vaøo söï hieäp nhaát vaø nieàm hy voïng cuûa Giaùo Hoäi. Meï tham gia vaøo Giaùo Hoäi Toâng Ñoà ñoù, vôùi thöù baäc taàm thöôøng cuûa ngöôøi phuï nöõ nhö vieäc thöôøng xaûy ra ôû xaõ hoäi Palestine, nhöng Meï hieän dieän trong nieàm vui phuïc sinh. Ñoù laø vieäc duy nhaát ñöôïc trình baøy trong vaên baûn, nhöng laø vieäc lôùn lao: Maria thöïc söï aån mình trong cuoäc soáng coâng khai cuûa Chuùa Gieâsu - Cana ñaõ cho ta thaáy roõ - laïi taùi xuaát hieän trong Tin Möøng cuûa Gioan luùc Chuùa chòu treo treân thaùnh giaù vaø trong cuoán Toâng Ñoà Coâng Vuï luùc caàu nguyeän ôû nhaø tieäc ly.
Chuù Thích:
(5) YÙ kieán cuûa Stauffer ñöôïc trình baøy trong cuoán "Jesus" xuaát baûn baèng tieáng Ñöùc 1957- vaø ñöôïc Delorme laëp laïi (c. ami du clergeù 1961, p. 762) vaø Dom Winandy, Revue Biblique 1965 caùc trang 347- 348.
Centre de recherches religieuses
Andreù de Phuù Yeân
(C) Copy Right by Ñònh Höôùng Tuøng Thö
13 g rue de l'ILL, F. 67116 Reichstett, France
Taùi Baûn 2004