Ñöùc Maria,
Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Sau khi ñaõ hoïc hoûi veà ba tín ñieàu ñöôïc Giaùo Hoäi coâng khai hoaëc maëc nhieân tuyeân boá töø tröôùc baùn theá kyû thöù V: Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa troïn ñôøi ñoàng trinh vaø thaùnh thieän, chuùng ta suy nieäm veà hai tín ñieàu lieân heä ñeán ñaàu ñôøi vaø cuoái ñôøi cuûa Ñöùc Meï vaø môùi ñöôïc coâng boá do Ñöùc Pioâ IX naêm 1854 vaø Pioâ XII naêm 1950. Ñoù laø Tín Ñieàu:
- Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi
- Ñöùc Meï Linh Hoàn vaø Xaùc leân trôøi.
Hai tín ñieàu naøy, tuy khoâng coù caên baûn roõ reät trong Thaùnh Kinh nhöng ñaõ ñöôïc coáng boá ñeå soi saùng cho chuùng ta bieát veà luùc nguyeân thuûy cuõng nhö vaøo giôø cuoái cuøng cuûa Ñöùc Meï, Meï Thieân Chuùa, theo aån yù cuûa Phuùc AÂm.
Chuùng ta khoâng neân laàm laãn giaùo ñieàu Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi vaø tín ñieàu "trinh thai" nghóa laø vieäc Ñöùc Meï sinh haï Chuùa Gieâsu maø vaãn ñoàng trinh, hay laø veà chính vieäc thai sinh cuûa Ñöùc Meï.
Theo nieàm tin ñöôïc coâng boá (D. 1641), maàu nhieäm coù nghóa laø do ôn Cöùu Chuoäc tieàn öùng cuûa Chuùa Kitoâ, Meï Maria ñaõ ñöôïc gìn giöõ khoûi toäi toå toâng ngay töø khi töôïng thai vaø nhö vaäy Meï ñaõ ñöôïc ôn Cöùu Ñoä nhôø Chuùa Kitoâ ngay töø giaây phuùt ñaàu tieân cuûa cuoäc ñôøi.
1. Lòch Söû Tín Ñieàu
Thaùnh Leã kính maàu nhieäm Voâ Nheãm ñaõ coù töø giöõa theá kyû thöù VII vaø thöù VIII taïi Ñoâng Phöông. Caùc vò giaûng thuyeát noùi veà söï thai sinh Voâ Nhieãm, thaùnh thieän maø khoâng neâu leân vaán ñeà naøo khaùc.
Vaøo thôøi Trung Coå, Thaùnh Leã ñaõ nhaäp vaøo Taây Phöông, vaø töø theá kyû thöù IX, nhieàu doøng tu ôû Ñöùc vaø caû La maõ ñaõ möøng kính.
Vaøo naêm 1060, caùc Thaày Doøng ñem vaøo Anh Quoác vaø giöõa naêm 1127 vaø 1128, Thaùnh Leã ñöôïc lan roäng trong caû AÂu Chaâu, maëc daàu Thaùnh Beânañoâ toû ra deø daët tröôùc "söï môùi laï" aáy.
Thoaït ñaàu, ñaây laø moät phong traøo suøng kính soát saéng nhöng thieáu söï suy tö, nhaát laø bò aûnh höôûng cuûa nhöõng yù kieán muø môø cuûa thôøi ñaïi.
Ngöôøi ta tin töôûng vôùi Thaùnh Augustinoâ raèng vieäc giao hôïp vôï choàng, caû trong hoân phoái Kitoâ giaùo, laø moät haønh ñoäng traùc taùng löu chuyeån toäi toå toâng. Vaø nhö vaäy, Meï Maria sinh bôûi söï giao hôïp cuûa Cha Meï, laøm sao thoaùt khoûi ñònh luaät aáy. Vaû laïi, ngöôøi ta coù moät quan nieäm khoâng maáy khoa hoïc veà vieäc thai sinh, nhö theå xaùc ñöôïc cöu mang tröôùc roài linh hoàn ñeán trong khoaûng caùch sau: Linh hoàn con trai tröôùc 40 ngaøy, linh hoàn con gaùi phaûi laâu hôn môùi hôïp vôùi theå xaùc vì baûn tính con gaùi yeáu keùm!
Caùc nhaø thaàn hoïc laïi khoâng bieát laøm sao ñeå thoaùt khoûi caùi voøng lyù luaän sau ñaây: Chuùa Kitoâ laø Ñaáng Cöùu Chuoäc heát moïi ngöôøi. Neáu noùi raèng Ñöùc Meï khoâng vöôùng maéc toäi loãi cho daàu chæ noùi ñeán toäi toå toâng thoâi thì Chuùa Kitoâ khoâng coøn laø Ñaáng Cöùu Chuoäc toaøn theå nhaân loaïi. Chöông trình Cöùu Ñoä coù moät keõ hôû. Vaø taát caû caùc nhaø thaàn hoïc theá kyû XIII, keå caû Thaùnh Toâma Aquinoâ ñeàu nghó raèng Ñöùc Meï vaãn phaàn naøo leä thuoäc toäi loãi; ít laø trong thaå xaùc khi thai sinh.
Cuoái theá kyû XIII, nhaø thaàn hoïc Duns Scott ñaõ coù coâng hoïc hoûi vaø ñaûo ngöôïc laïi lyù luaän treân. OÂng cho raèng ñaëc aân Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi cuûa Ñöùc Meï chaúng nhöõng khoâng laøm toån thöông ñeán vinh döï Chuùa Kitoâ vaø coâng cuoäc cöùu chuoäc cuûa Ngaøi maø, traùi laïi, caøng laøm toû raïng söï sung maõn cuûa coâng cuoäc aáy. Vì Ñaáng cöùu chuoäc hoaøn haûo phaûi laø Ñaáng khoâng nhöõng coù theå Chöõa Laønh toäi loãi maø coøn Ngaên Ngöøa toäi loãi.
Cuõng nhö moät ngöôøi meï toû ra coù moät tình thöông höõu hieäu khi Baø taém röûa cho ñöùa con vöøa rôi vaøo ñoáng buøn; nhöng neáu Baø bieát ngaên ngöøa kh6ng ñeå cho con rôi vaøo buøn thì tình thöông cuûa Baø caøng linh nghieäm hôn.
Nhôø söï tröïc giaùc saâu xa aáy, Duns Scott ñaõ ñoåi ngöôïc theá côø, giaûi quyeát ñöôïc vaán naïn ñöôïc coi laø nan giaûi tröôùc ñaây veà söï thaùnh thieän nguyeân thuûy nôi Ñöùc Meï. OÂng ñaõ minh chöùng raèng giaùo lyù Ñöùc Meï Voâ Nhieãm coù theå chaáp nhaän ñöôïc vaø hôn nöõa ñaëc aân aáy töông xöùng vôùi ñòa vò cuûa Meï Thieân Chuùa.
Sau oâng, giaùo thuyeát lan roäng nhö veát daàu loang.
2. Coâng Boá Tín Ñieàu
Sau nhieàu theá kyû hoïc hoûi, nghieân cöùu, tranh luaän nöõa, vaán ñeà ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ IX giaûi quyeát khi Ngaøi coâng boá Tín ñieàu Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi, ngaøy moàng 8 thaùng 12 naêm 1854.
Lôøi coâng boá nhaéc laïi nhöõng lôøi cuûa vò Giaùo Hoaøng Alexandre VII (1661) naêm xöa, khi ngaøi ñaët lieân heä giöõa vieäc cöùu chuoäc toaøn dieän vaø ñaëc aân voâ nhieãm cuûa Ñöùc Meï.
Lôøi coâng boá khoâng phaûn laïi vieäc cöùu chuoäc toaøn dieän maø coøn laøm saùng toû hôn: Meï Maria ñaõ ñöôïc Chuùa cöùu roãi do coâng nghieäp tieàn öùng vaø hoài toá cuûa Chuùa.
Nguyeân vaên Lôøi Coâng Boá nhö sau:
"Töø giaây phuùt ñaàu tieân khi töôïng thai, do moät ñaëc aân vaø öu hueä cuûa Thieân Chuùa toaøn naêng vaø döïa treân coâng nghieäp Chuùa Gieâsu Kitoâ Ñaáng Cöùu Chuoäc nhaân loaïi, Ñöùc Trinh Nöõ Maria ñöôïc gìn giöõ khoûi vöôùng maéc moïi tyø oá, toäi toå toâng truyeàn". (Pioâ IX - saéc leänh Munificentissimus ngaøy 8 thaùng 12 naêm 1854).
3. Caên Baûn Thaùnh Kinh
Nhö ñaõ noùi, Tín ñieàu naøy khoâng ñöôïc ghi roõ trong Thaùnh Kinh.
Nhöng Tín ñieàu ñöôïc tieàm aån trong nguoàn maïc Khaûi, trong tö töôûng Daân Chuùa ñöôïc coi laø moät vò hoân theâ. Tieân tri OÂseâ leân tieáng maït saùt daân ñöôïc tuyeån choïn nhö moät coâ gaùi laêng loaøn, moät daâm phuï (2,4-7).
Nhöng roài ngöôøi nhìn thaáy moät cuoäc ñoåi môùi vaø ca tuïng nhö moät vò hoân theâ.
"Ta
seõ ñính hoân vôùi ngöôi maõi maõi
ta ñính hoân vôùi ngöôi baèng coâng chính
Coâng minh, nhaân nghóa xoùt thöông
Ta seõ ñính hoân vôùi ngöôi baèng ñöùc trung tin vaø ngöôi seõ
bieát Gia veâ" (OÂseâ 2,4-22)
Hình aûnh ngöôøi daâm phuï daàn daàn ñöôïc xoùa môø haún ñeå loä hieän chaân dung ngöôøi hoân theâ:
"Em
myõ mieàu, hieàn theâ ôi
Nôi em khoâng coù moät tì veát..." (Dieäu ca 4,7-8).
Lôøi Thieân Chuùa phaùn höùa seõ thöïc hieän. Nhöng thöïc hieän ôû ñaâu? Phaûi chaêng ôû nôi Giaùo Hoäi? Chöa haún vì Giaùo Hoäi cuõng bao goàm raát nhieàu ngöôøi toäi loãi. Lôøi phaùn höùa ñöôïc theå hieän nôi Ñaáng ñaõ ñöôïc tuyeån choïn ñeå laøm Meï Chuùa Kitoâ, cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa coâng cuoäc taïo döïng môùi. Ñoù laø Ñöùc Maria, Ñaáng thaùnh thieän vaø khoâng maëc tì oá.
Nhö vaäy, maàu nhieäm voâ nhieãm ñaõ coù caên baûn tieàm aån trong Thaùnh Kinh vaø döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Giaùo Hoäi caøng ngaøy caøng yù thöùc hôn vaø long troïng tuyeân boá thaønh tín ñieàu, nhö chieác nuï hoàng ñaàu xuaân heù môû thaønh moät caùnh hoa xinh töôi. Meï laø baø Evaø môùi trong cuoäc taïo döïng môùi. "Meï treû trung hôn toäi loãi, hôn noøi gioáng ñaõ sinh ra Meï" - Plus jeune que le peùcheù, plus jeune que la race dont elle est issue" (Bernanos - Journal d'un Cureù de campagne, 1936).
4. Thaùnh Tích
Hoâm aáy, ngaøy 25 thaùng 3 naêm 1858, ngaøy Leã Truyeàn Tin, Coâ Bernañetta thöùc daäy thaät sôùm. Coâ caûm thaáy coù moät söùc maïnh thuùc ñaåy coâ ra hang Ñaù Loä Ñöùc. Cha meï Coâ khoâng muoán cho coâ ñi, nhöng bieát raèng con ñang bò moät söùc maïnh thuùc ñaåy nhö khoâng choáng laïi ñöôïc. Töø 5 giôø saùng, Coâ ñaõ leân ñöôøng ñi ra boäng ñaù.
Laàn naøy, coâ nhaát quyeát phaûi hoûi cho baèng ñöôïc teân cuûa "Baø laï". Maáy laàn tröôùc Baø chæ mæm cöôøi, ñem buùt möïc ra xin Baø vieát Baø cuõng chæ mæm cöôøi. Nhöng laàn naøy, coâ phaûi traû lôøi cho Cha Sôû.
Sau khi laàn haït, Baø laï tieán ra gaàn cöûa hang. Bernañetta sung söôùng vaø laáy heát can ñaûm noùi leân caâu maø coâ ñaõ doïn saün baèng thoå ngöõ.
- Thöa Baø. Xin Baø laøm ôn noùi cho con bieát Baø laø ai?
Baø laï chæ mæm cöôøi. Bernañetta hoûi laïi laàn thöù hai, thöù ba. Baø vaãn mæm cöôøi. Nhöng laàn naøy coâ cöông quyeát phaûi hoûi cho kyø ñöôïc vì ñoù laø ñieàu kieän cuûa Cha Sôû, neáu Baø muoán choù moät nhaø thôø nhö Baø xin.
Sau laàn hoûi thöù tö. Baø laï khoâng cöôøi nöõa.
Baø môû hai tay ra chæ xuoáng ñaát. Roài Baø chaáp tay laïi ngang ngöïc ngöôùc maét nhìn trôøi vaø noùi:
- Que soy era Immaculada Concepciou"
Roài Baø bieán ñi trong vuøng aùnh saùng.
Maët Bernañetta trôû laïi veû hoàng haøo vui töôi. Coâ chaïy ngay veà nhaø Xöù, vöøa chaïy vöøa laåm nhaåm trong mieäng keûo sôï queân maát lôøi Baø laï vöøa noùi.
Immaculada Coun-cetiou
Immaculada Coun-cetiou.
Coâ hôi líu tíu vôùi hai chöõ cuoái cuøng. Vöøa vaøo nhaø Cha Sôû, coâ thoát ra ngay:
"Que soy era Immaculada Concepciou".
Cha Sôû giaät mình nhö muoán ngaõ. Ngaøi bieát raèng Bernañetta khoâng theå töï mình baøy ra. Cha nhö bò moät aùnh saùng laøm hoa maét... Nhöng roài ngaøi chaán tónh, laáy laïi veû nghieâm khaéc thöôøng coù vaø noùi vôùi Coâ beù:
- "Moät Baø khoâng theå mang teân ñoù. Coâ laàm! Coâ coù hieåu caâu ñoù khoâng?
Bernañetta nheï laéc ñaàu.
- "Neáu Coâ khoâng hieåu sao coâ laïi noùi?"
- "Con laäp ñi laäp laïi treân suoát ñöôøng veà".
Cha Peyramale caûm ñoäng, coá neùn gioøng leä nhö muoán traøo ra.
Bernañetta ñöùng im laëng roài laåm baåm nhö moät lôøi van xin:
- "Thöa Cha, Baø aáy vaãn muoán Cha xaây moät nhaø thôø".
Cha Sôû vaän duïng taát caû uy quyeàn nhö ñeå baûo toàn danh döï:
- "Coâ ñi veà ñi, ta seõ gaëp laïi laàn khaùc.
Bernañetta khoâng hieåu vì sao Cha Sôû coù veû phaät yù. Coâ töï hoûi caâu aáy coù nghóa gì? Ngaøy Leã moàng 8 thaùng Chaïp, chaéc Coâ ñaõ nghe giaûng nhöõng baøi giaûng baèng Phaùp ngöõ maø coâ muø tòt tieáng Phaùp. Coâ chæ bieát thoå ngöõ. Veà ñeán nhaø Coâ môùi ñöôïc OÂng Estrace giaûi thích.
Thì ra Baø laï ñaõ noùi teân:
Que soy era Immaculada Concepciou, laø thoå aâm mieàn Pyreâneâ, theo Phaùp ngöõ laø:
Je suis l'Immaculeùe Conception.
Ta laø Ñaáng chaúng heà maéc toäi Toå Toâng truyeàn.
Ñoù laø Tín ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ IX ñaõ coâng boá 4 naêm veà tröôùc trong Toâng Huaán Munificentissimus ngaøy 8 thaùng 12 naêm 1854:
"Ta coâng boá raèng Ñöùc Trinh Nöõ Maria ñaõ ñöôïc gìn giöõ khoûi moïi tì oá cuûa toäi Toå Toâng truyeàn... ngay töø giaây phuùt ñaàu tieân khi môùi töôïng thai".
Ñaây laø laàn hieän ra thöù XVI. (Phoûng theo La Vie de Bernadette cuûa R. Laurentin. Descleùe De Brouwer 1978).
Linh Muïc Hoàng Phuùc, CSsR
(Trích daãn töø Taùc Phaåm "Meï Maria" cuûa Lm Hoàng Phuùc, CSsR,
Nhaø Saùch Ñöùc Meï Haèng Cöùu Giuùp taùi baûn naêm 1992)