Ñöùc Maria, Meï Thieân Chuùa
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Thieân Chuùa ñaõ choïn Maria laø Meï ñeå nhôø Meï trôû neân moät ngöôøi giöõa loaøi ngöôøi chuùng ta.
Meï laø ngöôøi cöu mang, sinh döôõng, giaùo duïc, taùc thaønh cho con. Meï Maria ñaõ cöu mang, sinh döôõng, giaùo duïc, taùc thaønh Chuùa Gieâsu laø Thieân Chuùa, thì Meï ñaõ trôû neân Meï Thieân Chuùa. Ñoù laø ñieåm chính yeáu vaø caên baûn khi noùi ñeán Meï Maria.
I. Danh Töø vaø Lòch Söû
Danh töø "Meï Thieân Chuùa" khoâng coù trong Taân Öôùc cuûa Thaùnh Kinh. Danh töø aáy laàn ñaàu tieân ñöôïc noùi leân do thaùnh Hippolytus ôû Roâma naêm 235.
Sau ñoù, Giaùm Muïc Nestorius, Giaùo Chuû Constantinople (naêm 428) ñaõ phaûn ñoái vieäc aùp duïng danh töø aáy cho Ñöùc Meï. OÂng phaûn ñoái vì oâng coù moät quan nieäm raèng Con Thieân Chuùa laø moät ñôn vò vaø con Baø Maria laø moät ñôn vò khaùc. Noùi moät caùch khaùc, Chuùa Kitoâ coù hai ngoâi vò, laø Ngoâi Thieân Chuùa (Ngoâi Lôøi - Logos) vaø ngoâi vò moät ngöôøi laø Gieâsu. Hieäu quaû laø, theo Nestorius, khoâng theå goïi Ñöùc Meï laø "Theotokos", Meï Thieân Chuùa ñöôïc.
Coâng ñoàng EÂpheâsoâ naêm 431 ñaõ khaúng ñònh laïi giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi daïy raèng Chuùa Gieâsu coù hai baûn tính: Moät laø baûn tính Ñöùc Chuùa Trôøi, hai laø baûn tính loaøi ngöôøi. Hai baûn tính aáy keát hôïp trong moät Ngoâi duy nhaát laø Ngoâi thöù hai Ñöùc Chuùa Trôøi.
Coâng Ñoàng keát aùn Nestorius vaø nhöõng ngöôøi theo oâng. Ñoàng thôøi caùc nghò phuï ñoàng thanh chaáp nhaän noäi dung cuûa böùc thö thöù hai cuûa Thaùnh Cyriloâ göûi Giaùm Muïc Nestorius vaø chính thöùc coâng nhaän töôùc hieäu Meï Thieân Chuùa daønh cho Ñöùc Meï.
Quyeát ñònh quan troïng aáy cuûa Coâng Ñoàng EÂpheâsoâ laïi ñöôïc tuyeân boá minh baïch thaønh Tín Ñieàu do Coâng Ñoàng Calceñoânia naêm 451.
II. Noäi Dung Tín Ñieàu
Töôùc hieäu Meï Ñöùc Chuùa Trôøi bao haøm nhöõng gì?
Sau ñaây laø lôøi coâng boá cuûa Coâng Ñoàng Epheâsoâ naêm 431:
"Caùc nghò phuï khoâng ngaàn ngaïi goïi Ñöùc Trinh Nöõ Maria laø "Meï Ñöùc Chuùa Trôøi". Khoâng phaûi vì Meï ñaõ sinh haï thieân tính cuûa Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa. Maø vì nhôø Meï maø Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa mang moät thaùnh theå vôùi moät linh hoàn coù trí naêng maø Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa ñaõ keát hieäp vôùi trong moät Ngoâi duy nhaát khi sinh haï trong theå xaùc.
Neáu ai khoâng tuyeân xöng raèng Thieân Chuùa chính laø Emmanuel vaø vì theá, Ñöùc Trinh Nöõ Maria laø Meï Thieân Chuùa, keû aáy bò vaï tuyeät thoâng. Vì Ñöùc Meï ñaõ sinh haï "Ngoâi Lôøi hoùa thaønh nhuïc theå" khi ban ñôøi soáng theå xaùc". (Coâng Ñoàng Epheâsoâ).
Thaùnh Truyeàn xöa nay vaãn lieân keát ba giaùo ñieàu sau ñaây: Chuùa Gieâsu laø Thieân Chuùa - Vaäy Meï Maria laø Meï Thieân Chuùa - Nhöng vaãn ñoàng trinh tuyeàn veïn.
Vaø tín ñieàu ñoù Coâng Ñoàng long troïng tuyeân boá bao haøm nhöõng ñieåm sau ñaây:
1. Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa: khoâng phaûi laø Meï sinh ra baûn tính Thieân Chuùa maø laø Meï moät ngöôøi Con chính laø Thieân Chuùa.
2. Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa: khoâng phaûi laø Meï cuûa moät ngöôøi con ñaõ keát hôïp vôùi Thieân Chuùa hay laø ñaõ trôû neân Thieân Chuùa, maø laø Meï cuûa Ñaáng laø Thieân Chuùa töø thuôû ban ñaàu.
3. Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa: khoâng phaûi chæ laø Meï sinh haï theå xaùc Ñöùc Gieâsu maø thoâi, maø laø Meï cuûa Ñaáng ñaõ maëc laáy thaân xaùc nôi Meï, laø Ñaáng coù tröôùc Meï laø Chuùa Gieâsu.
Ñieàu ñaùng chuù yù laø khi Coâng Ñoàng beânh vöïc töôùc hieäu Theotokos, Meï Thieân Chuùa, Coâng Ñoàng khoâng nhaém chæ ñeà cao Ñöùc Meï maø caùch rieâng chuù troïng vaø gìn giöõ söï duy nhaát Ngoâi vò nôi Ñöùc Kitoâ.
Coâng Ñoàng Epheâsoâ leân aùn nhöõng ai muoán taùch rôøi, phaân chia Ñöùc Kitoâ, chæ coi con ngöôøi cuûa Ngaøi môùi sinh ra, môùi chòu cheát cho chuùng ta, coøn chính Ngaøi laø Con Thieân Chuùa thì khoâng. Nhö vaäy, chæ coù moät Thieân Chuùa vaø moät con ngöôøi keà saùt nhau, chöù khoâng phaûi laø moät Ñaáng duy nhaát laø Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con cuûa Ñöùc Meï. "Tình yeâu cuûa Ñaáng Cöùu Theá bò loät heát yù nghóa. Ñöùc Gieâsu chæ laø moät con ngöôøi muùa roái do Thieân Chuùa döït giaây, chôù khoâng phaûi laø Thieân Chuùa laøm ngöôøi" (R. Laurentin).
Vieäc Thieân Chuùa maëc xaùc phaøm nhaân loaïi, chòu ñau khoå vaø chòu cheát noùi leân tình yeâu nhö ñieân daïi cuûa Thieân Chuùa daønh cho chuùng ta. Loaïi boû ñieàu ñoù, ñöùc tin khoâng coøn gì, chöông trình cöùu ñoä seõ suïp ñoå.
Tuy nhieân, coù ngöôøi noùi, Thieân Chuùa laø Ñaáng sieâu vieät, laøm sao moät thuï taïo laïi coù theå sinh ra Ñaáng döïng neân mình? Thaät laø moät lôøi loäng ngoân phaïm thöôïng!
Khoâng! Vieäc laøm Cha laøm Meï khoâng phaûi chæ höôùng nguyeân veà theå xaùc con maø veà caû con ngöôøi. Caùc Baø Meï khoâng ban cho con trí khoân, baûn lónh. Ñoù laø coâng cuoäc cuûa Chuùa, nhöng caùc Baø vaãn laø nhöõng baø meï, khoâng phaûi chæ laø meï cuûa theå xaùc maø caùc baø cöu mang sinh nôû thoâi maø laø Meï cuûa nhöõng con ngöôøi caùc Baø sinh ra. Ñoái vôùi Meï Maria cuõng vaäy. Meï laø Meï cuûa moät ngoâi vò Thieân Chuùa. Meï khoâng ban cho Chuùa linh hoàn thieâng lieâng hay ngoâi vò Thieân Chuùa. Meï laø Meï, khoâng phaûi chæ sinh haï theå xaùc thoâi maø Meï ñaõ sinh ra moät ngöôøi con ñoàng thôøi chính laø Ngoâi Hai Con Thieân Chuùa. Vieäc maãu tính aáy taïo neân moät lieân heä duy nhaát giöõa Meï vaø Con: AÁy laø Ñöùc Chuùa Con coù theå vaø phaûi goïi Meï laø "Meï".
Ñoù laø yù nghóa saâu xa cuûa maàu nhieäm Meï sinh con maø vaãn coøn ñoàng trinh: Thieân Chuùa laø Cha Ñöùc Gieâsu vaø Meï laø Meï Ngaøi, Con Thieân Chuùa nhaäp theå maø Meï ñaõ sinh ra maø vaãn coøn ñoàng trinh toaøn veïn.
Theotokos. Maria laø Meï Thieân Chuùa.
Nhöng chuùng ta phaûi theâm: Maria laø Meï Thieân Chuùa veà tính nhaân loaïi. Meï khoâng sinh ra baûn tính Thieân Chuùa. Nhöng Meï ñaõ ñöôïc tuyeån choïn ñeå ban cho Thieân Chuùa moät ñôøi soáng theå xaùc, moät thaùnh theå maø Ngaøi muoán ñaûm laõnh ñeå trôû neân moät ngöôøi giöõa chuùng ta "vì loaøi ngöôøi chuùng toâi vaø ñeå cöùu roãi chuùng toâi" nhö chuùng ta ñoïc trong kinh Tin Kính.
"Ñoù laø moät cuoäc phieâu löu cuoàng daïi" cuûa Thieân Chuùa laøm cho chuùng ta hieåu Ngaøi thöông yeâu chuùng ta bieát chöøng naøo khi xuoáng traàn gian vì phaàn roãi nhaân loaïi.
Thieân Chuùa ñaõ ñaûm nhaän thaân phaän con ngöôøi, nhöng khoâng laøm giaûm bôùt söï sieâu vieät, khoâng bieán tính söï haèng höõu cuûa Ngaøi.
Linh Muïc Hoàng Phuùc, CSsR
(Trích daãn töø Taùc Phaåm "Meï Maria" cuûa Lm Hoàng Phuùc, CSsR,
Nhaø Saùch Ñöùc Meï Haèng Cöùu Giuùp taùi baûn naêm 1992)