Leã nhôù Traùi Tim Ñöùc Maria
trong phuïng vuï hieän nay
Leã nhôù Traùi Tim Ñöùc Maria trong phuïng vuï hieän nay.
Vatican (Vat. 21-05-2015) - Toâng huaán "Marialis cultus" veà loøng suøng kính Ñöùc Meï cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI canh taân vieäc kính nhôù Traùi Tim voâ nhieãm nguyeân toäi cuûa Ñöùc Trinh Nöõ dieãm phuùc Maria giöõa caùc leã nhôù hay leã kính, dieãn taû caùc höôùng ñi noåi baät trong loøng ñaïo ñöùc hieän ñaïi.
Trong nguoàn goác lòch söû cuûa ngaøy leã chuùng ta thaáy ngöôøi ñaõ thaêng tieán vieäc cöû haønh phuïng vuï Traùi Tim Meï Maria laø thaùnh Jean Eudes (1610-1680), cuõng nhö keát quaû caùc lôøi tuyeân boá toû töôøng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIII naêm 1903 vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ X naêm 1909. Hai vò goïi thaùnh nhaân laø "cha, tieán só vaø toâng ñoà ñaàu tieân" cuûa loøng toân suøng vaø ñaëc bieät cuûa vieäc suøng kính phuïng vuï ñoái vôùi Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu vaø Traùi Tim Meï Maria. Vaø thaùnh nhaân ñaõ muoán thaùnh hieán caùc tu só cuûa doøng do ngaøi thaønh laäp cho hai Traùi Tim Thaùnh naøy. Ngay khoaûng naêm 1643, nghóa laø chöøng 20 naêm tröôùc vieäc cöû haønh leã Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, thaùnh nhaân vaø caùc ngöôøi theo ngaøi ñaõ baét ñaàu cöû haønh leã Traùi Tim Ñöùc Meï. Naêm naêm sau ñoù, ngaøy muøng 8 thaùng 2 naêm 1648, leã naøy cuõng ñöôïc cöû haønh coâng khai trong thaønh phoá Autun, vôùi thaùnh leã vaø kinh thaàn vuï do thaùnh nhaân bieân soaïn vaø ñöôïc Ñöùc Giaùm Muïc sôû taïi chaáp thuaän. Caùc vaên baûn phuïng vuï naøy cuûa thaùnh Eudes cuõng ñöôïc nhieàu Giaùm Muïc chaáp thuaän, maëc duø coù söï choáng ñoái cuûa nhieàu ngöôøi theo phaùi giangseânít. Ngaøy muøng 2 thaùng 6 naêm 1668 leã vaø caùc vaên baûn phuïng vuï ñöôïc söï ñoàng yù cuûa ÑHY söù giaû cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng beân Phaùp. Nhöng naêm sau khi xin Toøa Thaùnh xaùc nhaän, thì Thaùnh Boä Phuïng Töï töø choái.
Vaøo naêm 1726 linh muïc Gallifet, doøng Teân, ñaõ taùi xin pheùp Toøa Thaùnh chaáp nhaän leã kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu. Vaán ñeà ñöôïc cöùu xeùt bôûi ÑHY Prospero Lambertini, sau naøy seõ trôû thaønh Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XIV, luùc ñoù laø Toång tröôûng Boä phuïng töï. Caâu traû lôøi laàn ñaàu tieân cuûa boä naêm 1727 laø ñöøng naøi næ, vì caùc khoù khaên ñaïo lyù lôøi xin coù theå bò töø choái. Nhöng cha Gallifet khoâng chòu thua, cöù vieát ñôn xin, vaø ngaøy 30 thaùng 7 naêm 1729 Boä traû lôøi khoâng chaáp nhaän.
Nhö ñaõ bieát, naêm 1765 Toøa Thaùnh cho pheùp chính thöùc cöû haønh leã kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, nhöng trong dòp ñoù ngöôøi ta khoâng nghó tôùi vieäc loâi cuoán caû Traùi Tim Ñöùc Meï vaøo. Naêm 1799 Ñuùc Giaùo Hoaøng Pio VI cho pheùp giaùo phaän Palermo, treân ñaûo Sicilia nam Italia, cöû haønh moät leã kính Traùi tim raát thaùnh cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Naêm 1805 Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio VII quyeát ñònh ban pheùp cöû haønh leã cho taát caû nhöõng ai laøm ñôn xin, nhöng phaûi duøng caùc vaên baûn cuûa leã Ñöùc Baø xuoáng tuyeát muøng 5 thaùng 8. Döôùi thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio IX naêm 1855 Thaùnh Boä Phuïng Töï chaáp nhaän caùc vaên baûn môùi moät phaàn laáy laïi cuûa thaùnh Jean Eudes cho leã kính Traùi tim raát veïn saïch Meï Maria, nhöng chæ daønh cho caùc giaùo phaän vaø doøng tu laøm ñôn xin pheùp. Naêm 1914 nhaân dòp caûi toå saùch leã Roma, leã kính Traùi Tim Ñöùc Meï bò chuyeån vaøo phaàn phuï giöõa caùc leã ngoaïi lòch.
Tieáp theo ñoù ñaõ coù raát nhieàu ñôn xin Toøa Thaùnh cho pheùp cöû haønh leã naøy trong toaøn Giaùo Hoäi. Moät ñaøng noù ñöôïc thaêng tieán bôûi loøng nhieät thaønh ñaëc bieät cuûa caùc Thöøa sai con caùi cuûa Traùi tim voâ nhieãm nguyeân toäi Meï Maria laø caùc Tu só Claretiani, vaø ñaøng khaùc bôûi vieäc phoå bieán loøng suøng kính naøy ñaëc bieät sau caùc vuï Ñöùc Meï hieän ra taïi Fatima. Vaø laàn naøy thì Toøa Thaùnh chaáp thuaän. Ngaøy 31 thaùng 10 naêm 1942, vaø roài ngaøy muøng 8 thaùng 12 naêm 1942 trong Ñeàn Thôø thaùnh Pheâroâ, nhaân kyû nieäm 25 naêm Ñöùc Meï hieän ra taïi Fatima, Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII thaùnh hieán nhaø thôø vaø nhaân loaïi cho Traùi tim voâ nhieãm nguyeân toäi Meï Maria. Ñeå muoân ñôøi ghi nhôù cöû chæ naøy ngaøy muøng 4 thaùng 3 naêm 1944 vôùi saéc leänh "Cultus liturgicus" Ñöùc Pio XII ban pheùp cöû haønh leã Traùi tim voâ nhieãm nguyeân toäi Ñöùc Meï trong toaøn Giaùo Hoäi Latinh vaøo ngaøy 22 thaùng 8, trong Tuaàn Baùt Nhaät Leã Ñöùc Meï hoàn xaùc leân Trôøi vaø naâng leân thaønh leã baäc nhì. Lòch phuïng vuï hieän nay ñaõ ñeå vieäc cöû haønh vaøo leã nhôù tuøy yù, vaø ñaët sau leã Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu.
Vieäc ñaët hai leã gaàn nhau khieán chuùng ta trôû veà nguoàn goác lòch söû cuûa loøng toân suøng Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu vaø Traùi Tim Ñöùc Meï. Thaät theá, trong caùc buùt tích cuûa mình thaùnh Jean Eudes ñaõ khoâng bao giôø taùch rôøi hai Traùi Tim Thaùnh aáy. Ngoaøi ra trong 9 thaùng söï soáng cuûa mình Con Thieân Chuùa nhaäp theå ñaõ ñaäp nhòp cuøng vôùi traùi tim cuûa Meï Maria.
Caùc vaên baûn phuïng vuï rieâng cuûa leã ban ngaøy neâu baät coâng vieäc tinh thaàn cuûa con tim nöõ moân ñeä ñaàu tieân cuûa Chuùa Kitoâ. Ca Tin Möøng vaø lôøi nguyeän hieäp leã duøng vaên baûn Phuùc AÂm thaùnh Luca chöông 2 caâu 19 vaø baøi Phuùc AÂm thaùnh Luca chöông 2 caâu 1 ñeán 51 vôùi keát thuùc giôùi thieäu vôùi chuùng ta Meï Maria trong thaùi ñoä noäi taâm höôùng tôùi vieäc laéng nghe vaø ñaøo saâu lôøi Chuùa. Trong vaên baûn thöù nhaát thaùnh Luca cho thaáy Ñöùc Maria yeâu thöông chuù yù tôùi nhöõng gì Meï troâng thaáy vaø laéng nghe caùc bieán coá cuûa Thieân Chuùa lieân luïy tôùi mình. Caû thaùnh Giuse vaø nhöõng ngöôøi khaùc, ñaëc bieät laø chöùng taù cuûa caùc muïc ñoàng, nhöng theo thaùnh Luca trình baày chæ coù Meï Maria laø suy gaãm trong tim vaø tìm böôùc vaøo trong maàu nhieäm Meï ñang soáng. Theá roài, trong vaên baûn thöù hai thaùnh söû Luca ghi nhaän raèng Ñöùc Maria vaø thaùnh Giuse ñaõ khoâng hieåu lôøi Chuùa Gieâsu noùi trong Ñeàn Thôø, nhöng vöøa nhaéc tôùi vieäc trôû veà Nagiareùt thaùnh söû loâi keùo söï chuù yù treân thaùi ñoä thöôøng haèng cuûa Ñöùc Maria vaø vieát: "Vaø Meï Ngöôøi gìn giöõ taát caû nhöõng ñieàu naøy vaø suy gaãm trong tim" Nhö theá, Meï Maria, Ñaáng ñaõ trôû thaønh Meï cuûa Con Thieân Chuùa, khi gaén boù vôùi Lôøi cuûa Thieân Chuùa Cha trong ngaøy truyeàn tin, giôø ñaây thöïc hieän töø töø söï tröôûng thaønh hieàn maãu cuûa mình, baèng caùch laéng nghe vaø gìn giöõ trong tim caùc lôøi cuûa Con mình. Ñaây ñaõ laø moái daây saâu ñaäm nhaát keát hieäp hai meï con, vì caùc moái daây cuûa thòt xaùc vaø maùu huyeát cuõng ñaõ khoâng ñuû nöõa (x. Lc 8,12; 11,28; Mt 12,49-50; Mc 3,34-35). Meï ñaõ thaät söï mang Chuùa Gieâsu trong tim hôn laø trong cung loøng; Meï ñaõ sinh ra Chuùa vôùi döùc tin hôn laø vôùi thòt xaùc.
Giaûi thích duï ngoân ngöôøi gieo gioáng Chuùa Gieâsu noùi vôùi caùc moân ñeä: "Haït gioáng laø lôøi Thieân Chuùa. Nhöõng keû ôû beân veä ñöôøng laø nhöõng keû ñaõ nghe nhöng roài quûy ñeán caát Lôøi ra khoûi loøng hoï" (Lc 8,12). ÔÛ daây Meï Maria giöõ gìn lôøi Chuùa vaø nghieàn gaãm, suy ñi nghó laïi trong loøng. Thaùnh söû Luca cuõng keå: Moät laàn kia trong khi Chuùa Gieâsu ñang giaûng thì coù moät phuï nöõ lôùn tieáng ca tuïng raèng: "Phuùc thay ngöôøi meï ñaõ cöu mang vaø cho Thaày buù môùm!" Nhöng ngöôøi ñaùp laïi: "Ñuùng hôn phaûi noùi raèng: Phuùc thay keû laéng nghe vaø tuaân giöõ lôøi Thieân Chuùa" (Lc 11, 28). Chuùa Gieâsu cuõng ñang ca tuïng Meï Maria, vì trong gia ñình nhaân loaïi ñaõ khoâng coù ai bieát laéng nghe vaø tuaân giöõ lôøi Thieân Chuùa hôn Meï. Phuùc AÂm thaùnh Maùttheâu vaø Phuùc AÂm thaùnh Marcoâ cuõng keå raèng: "Chuùa Gieâsu coøn ñang noùi vôùi ñaùm ñoâng, thì coù meï vaø anh em cuûa Ngöôøi ñöùng beân ngoaøi, tìm caùch noùi chuyeän vôùi Ngöôøi. Coù keû thöa Ngöôøi raèng: "Thöa Thaày, coù meï vaø anh em Thaày ñang ñöùng ngoaøi kia, tìm caùch noùi chuyeän vôùi Thaày." Ngöôøi baûo keû aáy raèng: "Ai laø meï vaø laø anh em toâi?" Roài Ngöôøi ñöa tay chæ caùc moân ñeä vaø noùi: "Ñaây laø meï toâi, ñaây laø anh em toâi. Vì phaøm ai thi haønh yù muoán cuûa Cha toâi, Ñaáng ngöï treân trôøi, ngöôøi aáy laø anh chò em vaø laø meï toâi" (Mt 12,46-50; Mc 3,31-35). ÔÛ ñaây Chuùa Gieâsu cuõng giaùn tieáp ca ngôïi Meï Maria. Vì Meï laø ngöôøi ñaõ luoân thöa leân hai tieáng "xin vaâng" vôùi Thieân Chuùa vaø ñeå cho Chuùa hoaøn thaønh nôi Meï taát caû nhöõng gì Chuùa muoán trong chöông trình tình yeâu cöùu roãi cuûa Ngöôøi.
Nhö theá, Meï Maria ñaõ laéng nghe vaø suy nieäm trong tim lôøi Chuùa, nhö laø baùnh döôõng nuoâi Meï trong taâm hoàn, nhö laø nöôùc voït leân töôùi goäi moät maûnh ñaát phong phuù. Doïc daøi toaøn thôøi cöïu öôùc ngöôøi ta ñaõ thöôøng baét buoäc daân ñöôïc tuyeån choïn nhôù laïi vaø suy gaãm trong tim taát caû nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ laøm cho hoï, ñeå coù theå vöõng tin vaø luoân maõi ñaøo saâu hôn ñöùc tin cuûa hoï nôi Chuùa. Giôø ñaây Ñöùc Trinh Nöõ cho thaáy ñaõ xöùng ñaùng thöøa höôûng gia taøi ñoù cuûa cha oâng. Meï cuõng coù hai thaùi ñoä tröôùc caùc bieán coá vaø caùc lôøi cuûa Chuùa Gieâsu: moät ñaøng Meï giöõ gìn kyû nieäm, ñaøng khaùc Meï hoïc ñaøo saâu vieäc hieåu bieát noù, baèng caùch suy tö trong tim, hay theo nghóa goác cuûa ñoäng töø "symbaùllein" maø thaùnh söû Luca duøng trong vaên baûn chöông 2 caâu 19, ñaët ñeå so saùnh chuùng trong con tim. Ñaây laø caâu naêng ñoäng trong ñöùc tin cuûa Meï Maria: nhôù laïi ñeå ñaøo saâu, ñoái chieáu ñeå nhaäp theå, suy tö ñeå thôøi söï hoùa.
Vaø ñaây laø ñieàu Meï daäy chuùng ta. Vôùi vieäc suy ñi nghó laïi lôøi Chuùa trong tim Meï Maria daäy cho chuùng ta bieát ñoùn tieáp Chuùa trong loøng nhö theá naøo, döôõng nuoâi mình baèng Ngoâi Lôøi cuûa Meï ra sao, laøm theá naøo ñeå aên vaø uoáng Ngaøi ñeå ñöôïc no thoûa. Nhaát laø lôøi nguyeän trong thaùnh leã chöùa ñöïng vieäc quy chieáu naøy: "Laäy Chuùa, Chuùa ñaõ chuaån bò moät nôi ôû xöùng ñaùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong tim cuûa Trinh Nöõ dieãm phuùc Maria, nhôø lôøi baàu cöû cuûa Ngöôøi, xin cuõng ban cho chuùng con laø caùc tín höõu Chuùa, ñöôïc laø ñeàn thôø soáng ñoäng cuûa vinh quang Chuùa". Nhö theá, Meï Maria trôû thaønh maãu göông cuûa nhöõng keû laéng nghe lôøi Thieân Chuùa vaø laáy ñoù laøm kho taøng. Meï laø maãu göông toaøn veïn cuûa nhöõng ngöôøi maø trong Giaùo Hoäi phaûi khaùm phaù ra caùi hoâm nay cuûa söù ñieäp naøy cuûa Chuùa vôùi vieäc suy nieäm. Noi göông Meï Maria trong thaùi ñoä soáng naøy coù nghóa laø luoân luoân chuù yù tôùi caùc daáu chæ thôøi ñaïi, nghóa laø chuù yù tôùi ñieàu laï luøng vaø môùi meû Thieân Chuùa laøm trong caùc daùng veû beà ngoaøi cuûa söï taàm thöôøng. Taét moät lôøi, noù coù nghóa laø suy tö vôùi traùi tim cuûa Meï Maria caùc bieán coá thöôøng ngaøy, vaø nhö Meï ruùt tæa ra töø ñoù caùc keát luaän cuûa ñöùc tin.
(Meï Maria 453)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)