Thaùnh Juan Diego
Moät Maãu Göông Khieâm Nhöôïng
(Saint Juan Diego, A Model of Humility)
Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan
Vaøo thaùng Tö naêm 1990, taïi Vatican, Juan Diego ñöôïc ÑTC Gioan Phaoloâ II naâng leân Baäc Ñaùng Kính. Vaø moät thaùng sau, trong chuyeán vieáng thaêm Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Guadalupe laàn thöù hai, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ Chuû teá thaùnh leã Phong Chaân Phöôùc cho Juan Diego.
Vaøo thaùng Baûy naêm 2002, ÑTC Gioan Phaoloâ II vieáng thaêm Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Guadalupe moät laàn nöõa, vaø taïi ñaây, ngaøi Chuû teá Thaùnh Leã Toân Phong Hieån Thaùnh cho Juan Diego.
Thaùnh Juan Diego laø ai?
Haàu heát caùc söû gia ñeàu ñoàng yù raèng, Juan Diego sinh vaøo naêm 1474, taïi Calpulli hay coøn goïi laø Tlayacac ôû Cuauhtitlan, naèm caùch Tenochtitlan (Thaønh Phoá Mexicoâ) khoaûng 14 caây soá veà phía Baéc. Laø moät ngoâi laøng ñöôïc caùc ngöôøi cuûa Boä Laïc Nahua thieát laäp vaøo naêm 1168, vaø bò Laõnh Chuùa Axayacalt cuûa daân Aztec ñaùnh chieám vaøo naêm 1467.
Teân thaät cuûa Juan Diego laø Cuauhtlatoatzin, coù nghóa laø " con ngöôøi noùi nhö ñaïi baøng" hay "nhö ñaïi baøng noùi".
Taäp taøi lieäu "Nican Mopohua" dieãn taû ngaøi nhö laø moät "macehualli" nghóa laø "ngöôøi thoå daân ngheøo", moät ngöôøi khoâng thuoäc veà baát cöù moät taàng lôùp xaõ hoäi naøo, chaúng phaûi laø Thöïc daân, Tö teá, Chieán só hay Thöông gia..., nhöng cuõng khoâng phaûi laø moät noâ leä; laø moät thaønh phaàn thaáp nhaát, loaïi cuøng ñinh trong thôøi ñeá quoác Aztec. Khi noùi chuyeän vôùi Ñöùc Baø, ngaøi töï xöng mình laø "moät keû chaúng laø gì" (a nobody), vaø ñeå traû lôøi vôùi Ñöùc Baø raèng ngaøi chaúng coù ñòa vò gì ñaùng tín nhieäm ñeå chuyeån ñaït meänh leänh cuûa Ñöùc Baø tôùi Ñöùc Giaùm Muïc.
Ngaøi laø moät ngöôøi haêng say chaêm lo laøm vieäc taïi noâng traïi chuyeân saûn xuaát thaûm coû. Ngaøi coù moät mieáng ñaát nhoû vaø ôû trong moät ngoâi nhaø nho nhoû treân mieáng ñaát ñoù. Ngaøi soáng haïnh phuùc beân ngöôøi vôï hieàn nhöng khoâng coù con.
Khoaûng giöõa naêm 1524 ñeán 1525 ngaøi cuøng vôùi vôï gia nhaäp Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø ñöôïc Röûa toäi vôùi teân thaùnh laø Juan Diego, vaø teân thaùnh cuûa vôï laø Maria Lucia. Ngaøi ñöôïc Röûa toäi bôûi moät cha thöøa sai doøng Phanxicoâ noåi tieáng vaø raát ñaùng yeâu teân laø Fray Toribio de Benavente, vaø ngöôøi thoå daân thöôøng goïi cha vôùi teân laø "Motolinia", nghóa laø "keû ngheøo heøn", vì ngaøi raát toát laønh vaø raát deã meán vôùi taát caû moïi ngöôøi.
Döïa theo nhöõng nghieân cöùu chính thöùc thuûa ban ñaàu cuûa Giaùo hoäi veà nhöõng söï laï ñaõ xaûy ra, Nhöõng taøi lieäu veà Ñöùc Baø Guadalupe vaøo naêm 1666, Juan Diego laø moät tín ñoà raát nhieät thaønh, ngay caû tröôùc khi ngaøi gia nhaäp Giaùo hoäi Coâng giaùo. Laø moät ngöôøi ñaày nghieâm nghò, traàm laëng vaø thöôøng haõm mình ñeàn toäi vaø thöôøng ñi boä töø nhaø cuûa ngaøi tôùi laøng Tenochtitlan, caùch xa khoaûng 22 caây soá, ñeå ñöôïc höôùng daãn veà giaùo lyù.
Vôï cuûa ngaøi bò beänh vaø qua ñôøi vaøo naêm 1529. Sau ñoù, Juan Diego doïn nhaø veà ôû vôùi ngöôøi chuù teân laø Juan Bernadino ôû Tolpetlac, gaàn vôùi nhaø thôø ôû Tlatilolco-Tenochtitlan hôn, chæ caùch khoaûng 14 caây soá.
Moãi ngaøy thöù Baûy vaø Chuùa Nhaät, ngaøi ñi boä tôùi nhaø thôø, thöôøng ñi töø saùng sôùm, tröôùc khi maët trôøi moïc, ñeå kòp tham döï Thaùnh Leã vaø döï nhöõng giôø höôùng daãn giaùo lyù. Ngaøi ñi boä vôùi chaân khoâng, gioáng nhö bao nhieâu ngöôøi macehualli khaùc thuoäc taàng lôùp nhö ngaøi. Chæ coù nhöõng ngöôøi thuoäc nhöõng taàng lôùp cao hôn cuûa xaõ hoäi môùi coù giaøy hay xaêng ñan nhöõng loaïi ñöôïc laøm baèng sôïi hay baèng da ñeå mang, Vaøo nhöõng ngaøy laïnh giaù, ngaøi thöôøng maëc moät chieác aùo "tilma" vaûi thoâ quaán choaøng qua vai, loaïi vaûi boâng thì chæ coù nhöõng ngöôøi daân Aztec thuoäc haïng cao caáp hôn môùi coù maø maëc.
Moät trong nhöõng laàn treân ñöôøng ñi boä tôùi Tenochtitlan, khoaûng 3 tieáng röôõi ñeå ñi töø laøng vaø qua caùc ngoïn nuùi, vaø ngaøi ñaõ gaëp Ñöùc Meï hieän ra vaøo laàn thöù nhaát taïi moät ñòa ñieåm maø ngaøy nay goïi laø "Capilla del Cerrito", taïi nôi naøy, Ñöùc Meï noùi vôùi ngaøi baèng tieáng thoå daân cuûa ngaøi. Ñöùc Meï goïi ngaøi laø "Juanito, Juan Dieguito", "Ngöôøi con khieâm nhöôïng nhaát cuûa Ta", "ngöôøi con beù moïn nhaát cuûa Ta", "ngöôøi con beù nhoû yeâu daáu cuûa Ta".
Luùc ñoù ngaøi ñaõ 57 tuoåi, chaéc chaén ñaõ laø löùa tuoåi ñuû giaø ñoái vôùi moät ngöôøi ñaøn oâng ñaõ treân 40 roài.
Sau söï laï Ñöùc Meï hieän ra taïi Guadalupe, Juan Diego doïn ñeán ôû trong moät caên phoøng saùt vôùi Nhaø Nguyeän coù giöõ Böùc AÛnh Thaùnh, sau khi ñaõ trao heát coâng vieäc laøm aên vaø cuûa caûi cho ngöôøi chuù; vaø ngaøi soáng nhöõng ngaøy coøn laïi cuûa cuoäc ñôøi ñeå phoå bieán söï laï Ñöùc Meï hieän ra cho nhöõng ngöôøi ñoàng höông cuûa ngaøi.
Ngaøi qua ñôøi vaøo ngaøy 30 thaùng 5 naêm 1548, höôûng thoï 74 tuoåi.
Juan Diego laø moät ngöôøi yeâu meán Pheùp Thaùnh Theå, vaø ñöôïc pheùp ñaëc bieät cuûa Ñöùc Giaùm Muïc cho pheùp ngaøi ñöôïc laõnh nhaän Pheùp Thaùnh Theå 3 laàn trong moät tuaàn, ñöôïc nhieàu hôn bình thöôøng theo nhö quy ñònh vaøo thôøi ñoù.
ÑTC Gioan Phaoloâ II ca tuïng ñöùc tin ñôn sô vaø vieäc chaêm chæ hoïc giaùo lyù cuûa Juan Diego, vaø ñaët ngaøi (laø ngöôøi töï xöng vôùi Ñöùc Meï: "con chæ laø moät keû chaúng laø gì, con chæ laø moät sôïi giaây nhoû, moät chieác thang tí hon, moät maåu ñuoâi, moät chieác laù") laø maãu göông cuûa söï khieâm nhöôïng cho taát caû moïi ngöôøi chuùng ta.
(Rev. Joseph Tröông Vaên Phuùc
chuyeån dòch töø taøi lieäu veà Ñöùc Meï Guadalupe baèng tieáng Anh,
30/07/2002)