Ñoâi khi trong khi di chuyeån trong ba ngaøy toâi khoâng gaëp ngöôøi ta. Toâi thaáy mình trô troïi treân ñôøi. Trô troïi tröôùc Ñaáng bieát vaø yeâu thöông. Söï coâ ñôn naøy laøm cho toâi sung söôùng. Toâi caûm thaáy roõ raøng lôøi caàu nguyeän noäi taâm vang doäi trong toâi. Tình yeâu Chuùa Kitoâ bao la thieâu ñoát loøng toâi vaø nhöõng doøng ñieän maïnh saùng laùng chaát ngaát chaïy doïc cô theå. Hình aûnh Chuùa Gieâsu ñoái vôùi toâi cöïc kyø soáng ñoäng laøm cho toâi nhö ñang soáng thaät nhöõng caâu chuyeän Phuùc aâm.
Moät laàn toâi ñi Irkoutsk, ñeán moà thaùnh Innocent, toâi khoâng bieát nguû troï nôi naøo. Vì toâi khoâng muoán ôû laïi trong thaønh phoá nhieàu daân cö naøy. Ñang suy nghó toâi boãng gaëp moät oâng laùi buoân, oâng ñeán gaàn toâi vaø hoûi:
- Baùc ñi haønh höông phaûi khoâng? Môøi baùc veà nhaø em.
OÂng ôû trong nhaø sang troïng. Khi toâi tôùi nôi oâng xin toâi keå cho oâng nghe toâi laø ai, toâi laøm gì vaø ñi ñaâu. Roài oâng noùi:
- Sao baùc khoâng haønh höông sang Gieârusalem? Toâi traû lôøi:
- Coøn gì sung söôùng hôn, nhöng laøm sao maø ñi ñöôïc? Toâi coù theå ñi ñeán bôø bieån nhöng tieàn taøu qua bieån ñaét laém.
- Neáu baùc muoán, em xin giuùp baùc. Naêm ngoaùi em giuùp moät cuï giaø trong thaønh phoá cuûa em. Em seõ göûi thö cho thaèng con ôû Odessa. Noù seõ göûi baùc ñi Constantinople nôi noù coù choã laøm aên. Ñeán ñoù nhaân vieân cuûa noù seõ göûi baùc xuoáng taøu sang Gieârusalem.
Toâi traøn ñaày sung söôùng. Toâi ôû nhaø oâng laùi buoân ba ngaøy. OÂng ñöa cho toâi moät böùc thö cho con oâng. Coøn toâi tröôùc khi rôøi Irkoutsk toâi ñeán cha linh höôùng vaø baùo tin:
- Thöa cha, con ñi Gieârusalem, con ñeán töø giaõ cha.
- Xin Chuùa chuùc laønh cho cuoäc haønh trình cuûa con. Nhöng con khoâng noùi cho cha con laø ai, vaø töø ñaâu ñeán. Con thöôøng noùi cho cha hay veà cuoäc haønh höông cuûa con. Cha mong tröôùc khi con ñi con noùi veà gia ñình con vaø quaù khöù cuûa con.
- Thöa cha con saün saøng keå cho cha nghe. Caâu chuyeän khoâng coù daøi... Con sinh taïi moät laøng thuoäc tænh Orel mieàn Trung Nga. Khi cha meï qua ñôøi chuùng con chæ coøn hai anh em, ñöùa 10 tuoåi ñöùa 2 tuoåi. OÂng baø chuùng con röôùc veà nuoâi, oâng baø giaøu coù vaø theá giaù. OÂng baø laøm chuû moät quaùn aên gaàn quoác loä: vì tính hieáu khaùch neân coù nhieàu khaùch.
Anh con ham chôi vaø thöôøng ñi chôi vôùi treû con trong laøng. Con thì thöôøng ôû beân caïnh oâng. Ngaøy chuû nhaät vaø ngaøy leã chuùng con thöôøng ñi nhaø thôø vôùi nhau. Roài khi veà nhaø oâng ñoïc thaùnh kinh. Ñeán tuoåi thanh nieân anh con baét ñaàu uoáng röôïu.
Moät laàn khi ñöôïc baûy tuoåi vaø chuùng con nguû chung beân loø söôûi, anh con xoâ con rôùt xuoáng vaø gaãy tay traùi vaø töø ñoù con bò teâ tay.
OÂng con thaáy con khoâng laøm vieäc ñöôïc môùi daïy con hoïc ñoïc. Vì khoâng coù saùch neân con duøng Kinh thaùnh. Con vöøa bieát ñaùnh vaàn laø oâng con vì maét keùm baét con ñoïc saùch cho oâng nghe.
OÂng luïc söï trong laøng thöôøng ñeán nhaø. OÂng vieát chöõ ñeïp vaø con thích ngoài xem oâng vieát, nhieàu khi coøn thöû vieát theo oâng. Theá laø oâng daïy con vieát. OÂng cho con giaáy möïc vaø goït buùt baèng loâng ngoãng cho con vaø daàn daàn con hoïc vieát. OÂng con raát vui möøng vaø noùi:
- Chuùa cho con taøi naêng con coù theå laøm giaøu, con haõy caùm ôn Ngaøi vaø caàu nguyeän luoân.
Chuùng con laø nhöõng ngöôøi raát ngoan ñaïo vaø thöôøng caàu nguyeän trong nhaø. Caû nhaø thöôøng xin con ñoïc Thaùnh vònh 50 Miserere:
Xin thöông xoùt con Chuùa ôi, trong loøng nhaân töø Chuùa, vì tình yeâu thöông xin xoaù moïi loãi laàm. Xin cho con nguoàn vui ôn cöùu ñoä, vaø cho con taâm hoàn quaûng ñaïi.
Khi ñöôïc 17 tuoåi baø con qua ñôøi. OÂng con baûo:
- Khoâng coù noäi trôï trong nhaø khoâng ñöôïc, anh chaùu laø thaèng voâ tích söï. OÂng tìm vôï cho chaùu, chaùu phaûi laáy vôï môùi ñöôïc.
Vì bònh taät con khoâng muoán nhöng oâng con giuïc maõi. OÂng tìm cho con moät coâ gaùi khoeû maïnh, hieåu bieát tuoåi chöøng hai möôi vaø con laáy vôï.
Moät naêm sau oâng con oám naëng. Thaáy mình khoù qua khoûi, oâng keâu con ñeán beân giöôøng:
- OÂng ñeå laïi cho chaùu caên nhaø vaø saûn nghieäp. Chaùu phaûi taän taâm, ñöøng ñaùnh löøa ai, vaø caàu nguyeän cuøng Chuùa. Moïi söï ñeàu do Ngaøi. Chaùu haõy tin töôûng vaøo moät mình Ngaøi maø thoâi. Haõy naêng ñi nhaø thôø, ñoïc Thaùnh Kinh vaø khi caàu nguyeän nhôù ñeán oâng baø. OÂng cho chaùu 1000 roubles. Chaùu ñöøng hoang phí, cuõng ñöøng haø tieän: haõy nghó ñeán Chuùa vaø ngöôøi ngheøo khoù.
OÂng con cheát vaø con choân caát oâng.
Anh con ghen tò vì mình con ñöôïc höôûng gia taøi. Moät hoâm khi khoâng coøn khaùch trong quaùn chuùng con ñi nguû sôùm, anh ta vaøo nhaø laáy tieàn sau ñoù ñoát nhaø. Löûa chaùy ñaùnh thöùc chuùng con daäy. Chuùng con chæ kòp laáy cuoán Thaùnh kinh ñeå döôùi goái vaø maëc aùo nguû nhaûy qua cöûa soå. Caû cô nghieäp tan taønh. Ngöôøi anh boû chuùng con ra ñi. Sau ñoù thaät laâu, chuùng con bieát anh ñaõ laáy tieàn vaø ñoát nhaø. Trong moät luùc say röôïu anh ñaõ khoe theá.
Ngheøo nhö Gioùp, chuùng con phaûi möôïn tieàn döïng leân moät tuùp leàu nhoû. Vôï con bieát deät, may ruùt chæ. Naøng laõnh ñoà vaø laøm ngaøy ñeâm nuoâi soáng hai vôï choàng. Rieâng con vì queø tay neân laøm guoác goã cuõng khoâng ra hoàn. Khi vôï con deät vaø may, con ñoïc kinh thaùnh cho vôï con nghe. Naøng chaêm chuù nghe vaø ñoâi khi nhoû leä ñau thöông.
- Anh ñoïc em nghe caûm ñoäng quaù.
Chuùng con luoân trung thaønh vôùi nhöõng gì oâng con daïy doã. Moãi saùng chuùng con ñoïc kinh ca tuïng Meï: "Kính chaøo Meï, nhôø Meï, nieàm vui böøng saùng. Kính chaøo Meï, nhôø Meï söï döõ tieâu tan."
Ban chieàu chuùng con suïp laïy thaùnh töôïng.
Baây giôø con môùi hay nhöõng lôøi caàu nguyeän aáy chæ beà ngoaøi vaø cöû chæ maùy moùc. Luùc ñoù chuùng con khoâng coù quan nieäm gì veà lôøi nguyeän noäi taâm. Tuy nhieân nhöõng thöïc taäp aáy khoâng bao giôø laøm cho chuùng con vaát vaû vaø giuùp cho chuùng con. Moät oâng giaùo giaø con gaëp trong quaùn noùi raèng lôøi caàu nguyeän noäi taâm gioáng nhö xu höôùng töï nhieân cuûa con ngöôøi veà Thieân Chuùa. OÂng noùi chí lyù.
Cuoäc soáng bình thaûn ñoù keùo daøi hai naêm. Roài vôï con bò bònh. Sau 9 ngaøy bò soát reùt naøng qua ñôøi sau khi chòu caùc pheùp bí tích.
Con coøn laïi moät mình luûi thuûi treân ñôøi, khoâng theå laøm vieäc, aên maøy thì xaáu hoå vaø hoaøn toaøn chaùn ngaùn vì caùi cheát cuûa vôï con. Taát caû nhöõng kæ nieäm cuûa naøng ñeàu laøm cho con phaûi khoùc loùc nhôù thöông.
Con cho ngöôøi ngheøo quaàn aùo cuûa naøng vaø cuûa con. Con baùn nhaø ñöôïc 20 roubles. Con xin giaáy kieåm tra nhôø ñoù khoûi phaûi söu thueá ñoùng goùp trong laøng vì taøn taät. Vaø con ra ñi khoâng ñònh höôùng vôùi cuoán Kinh thaùnh trong tay.
Daàn daø con tænh taùo vaø quyeát ñònh ñi Kiev ñeå tìm an uûi nôi caùc vò thaùnh quan thaøy. Ñoù laø cuoäc haønh höông ñaàu tieân cuûa con.
13 naêm qua con ñaõ lang thang nhö theá. Con ñaõ vieáng nhieàu nhaø thôø vaø tu vieän nhöng con thích ñi qua röøng caây vaø thaûo daõ hôn.
Vaø neáu con ñöôïc ôn ñi Gieârusalem, coù leõ con seõ ñöôïc ôn cheát taïi ñoù.
Ngoïc Laân muøa chay 1991.
Lm. Nguyeãn Ñöùc Huy.