Hoï Cuõng laø Moät Con Ngöôøi

Lm. Peter Leâ Vaên Quaûng, Taân Truùc, Ñaøi Loan

Khi noùi ñeán nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo, chuùng ta thöôøng ñoøi hoûi hoï phaûi laø nhöõng con ngöôøi cao sieâu, thaùnh thieän, taøi ba, loãi laïc; vaø ít coù ngöôøi hieåu cho hoï raèng hoï cuõng coù nhöõng yeáu heøn cuûa moät kieáp ngöôøi nhö chuùng ta. Leõ ñöông nhieân, nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo cuõng caàn ñeán söï hôïp taùc, caûm thoâng, naâng ñôõ cuûa chuùng ta, nhaát laø caàn theâm lôøi caàu nguyeän. Qua baøi vieát naày, toâi muoán chia seû vôùi quí anh chò em veà moät khía caïnh raát thöïc teá, moät khía caïnh raát laø ngöôøi cuûa baát cöù moät con ngöôøi naøo. Nhö caâu chuyeän cuûa Vua Ñavít, ngaøi laø moät con ngöôøi raát thaùnh thieän vaø taøi ba nhöng cuõng ñaõ coù luùc troùt phaïm loãi laàm. Ñeå chuùng ta bieát roõ theâm thaân phaän yeáu keùm cuûa con ngöôøi vaø hoïc ôû ñoù moät baøi hoïc khieâm toán, thoâng caûm, chuùng ta haõy cuøng nhau nhìn laïi nhöõng giôùi haïn vaø nhöõng nguyeân nhaân raát deã vaáp ngaõ cuûa moãi moät con ngöôøi chuùng ta.

Haõy trôû laïi vôùi caâu chuyeän vua thaùnh Ñavit. Moät buoåi chieàu kia, moät buoåi chieàu ñeïp trôøi, Ñavit choåi daäy vaø ñi baùch boä treân saân thöôïng, oâng thaáy moät ngöôøi ñaøn baø ñang taém. Ngöôøi ñaøn baø aáy raát ñeïp vaø oâng ñaõ bò quyeán ruõ.

Sau giaác nguû, Ñavit ñi baùch boä treân saân thöôïng nhaø vua, vieäc ñoù khoâng coù gì sai traùi caû, nhöng chính söï chaùn naûn, chính khi taâm hoàn xuoáng doác cho thaáy söùc maïnh cuûa söï döõ trong con ngöôøi. Söï döõ laø moät phaàn cuûa con ngöôøi. Noù naèm saün trong chuùng ta vaø chæ caàn moät söï khôi nheï cuõng ñuû ñeå laøm noù loä dieän.

Töø ngaøy hoâm ñoù, Ñavit aâm thaàm cho ngöôøi ñieàu tra veà ngöôøi ñaøn baø aáy vaø ñöôïc bieát baø ta laø Bathseba, con gaùi Eliam, vôï cuûa Uria... Ñavit ñaõ cho ngöôøi ñi ñöa baø ta veà vaø Ñavit ñaõ nguû vôùi baø ta.

Moät con ngöôøi toát laønh nhö Ñavit nhöng chæ trong phuùt choác ñaõ phaïm toäi. Thaät vaäy, chuùng ta mang nhöõng kho taøng quí baùu cuûa chuùng ta trong nhöõng bình saønh, chæ caàn moät chuùt baát caån laø coù theå laøm tieâu tan ngay. Blessed Claude de la Colombiere noùi: "Toâi caûm thaáy trong toâi khaû naêng cuûa moïi toäi".

Quaû theá, trong baûn tính con ngöôøi yeáu heøn cuûa chuùng ta, nhaát laø trong nhöõng luùc buoàn phieàn, chaùn naûn, thaát voïng hay nhöõng luùc chuùng ta baát hoøa, giaän döõ ngöôøi khaùc, chuùng ta coù theå lieàu mình daùm laøm baát cöù ñieàu gì ngay caû nhöõng toäi taày ñình maø chuùng ta khoâng bao giôø daùm nghó ñeán tröôùc ñaây. Ñoù cuõng laø tröôøng hôïp vöøa xaûy ra vaøo ngaøy 4/05/1998, ngay taïi cung ñieän Roma. Moät ngöôøi lính veä binh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vì quaù töùc giaän trong phuùt choác ñaõ ruùt suùng baén cheát ngay hai vôï choàng Ñaïi Taù Alois Estermann, vò chæ huy tröôûng cuûa anh ta, vaø sau ñoù anh ta cuõng duøng ngay chính khaåu suùng ñoù ñeå töï saùt.

May maén cho chuùng ta laø nhöõng con ngöôøi nhaän thöùc ra ñöôïc ñieàu ñoù. Ít ra noù cuõng ngaên ngöøa chuùng ta khoûi bò khuûng hoaûng bôõi nhöõng ñieàu xaâùu maø chuùng ta thaáy nôi ngöôøi khaùc. Chuùng ta khoâng theå bieát ñöôïc luùc naøo noù xaûy ra.

Tieán trình cuûa söï döõ luoân laø moät tieán trình chaäm, moät ngoøi noå chaäm, nhöng noù vaãn luoân hoaït ñoäng. Noù thöôøng baét ñaàu vôùi moät yeáu ñieåm voâ toäi. Ñoù coù theå laø moät söï toø moø, hieáu kyø cuûa con ngöôøi maø ai trong chuùng ta cuõng ñeàu coù. Nhöng chæ trong moät thôøi gian ngaén, caùi yeáu ñieåm aáy ñaõ phaùt trieån moät caùch nhanh choùng, trôû thaønh moät toäi aùc, moät keû gieát ngöôøi nhö ôû cuoái caâu chuyeän cuûa Davit: Uria ñaõ bò gieát cheát bôõi möu ñoà cuûa Ñavit.

Ñaây laø caùch theá maø söï döõ thöôøng phaùt trieån trong moãi con ngöôøi chuùng ta. Noù baét ñaàu khoâng coù gì laø quan troïng, khoâng coù gì ñaùng quan taâm. Noù quaù taàm thöôøng ñeán ñoä khoâng ai ñeå yù, chaúng haïn nhö toâi noùi laùo, ñoù coù theå laø moät ñieàu nhoû. Nhöng ñaõ moät laàn toâi noùi laùo, toâi phaûi noùi moät laàn nöõa ñeå ngöôøi ta tin. Khoâng bao laâu toâi ñaõ rôi vaøo voøng noùi laùo. Moät ngöôøi khoâng ñi hoïc nhöng laïi muoán khoe khoang laø moät ngöôøi coù hoïc thöùc, traû lôøi cho moät ngöôøi baïn hoûi thaêm: Anh ñang laøm gì? Coù coøn ñi hoïc khoâng?... Vì khoâng daùm traû lôøi raèng khoâng, neân ñaõ noùi coù. Theá roài, ngöôøi baïn hoûi tieáp: Anh ñang theo hoïc tröôøng naøo? Ñaõ troùt lôõ noùi laùo neân phaûi noùi laùo luoân: tröôøng U of M (University of Minnesota) -Hoïc moân gì? -Computer science -Laáy maáy lôùp? Laáy 4 lôùp ... vaø cöù nhö theá ñeán voâ taän...

Moät ví duï khaùc laø ly dò. Ly dò khoâng phaûi laø söï kieän môùi xaûy ra baây giôø. Noù ñaõ coù laâu ñôøi trong lòch söû. Noù coù theå baét ñaàu vôùi caûm giaùc chaùn chöôøng. Coù leõ ngöôøi choàng coù caûm giaùc sôï haõi mình trôû neân giaø vaø ñaõ phoùng söï sôï aáy leân ngöôøi vôï. Söï lo aâu sôï haõi cuûa anh laøm anh ta buoàn chaùn vaø baét ñaàu maát ñi söï thích thuù vôùi vôï mình. Nhöõng caûm giaùc ñoù laøm vieäc trong voâ thöùc ñeå roài daàn daàn vôï choàng xa daàn nhau. Anh ta baét ñaàu thích moät ngöôøi ñaøn baø khaùc, moät caùi gì môùi meû hôn. Vaø roài giaác mô ñoù laïi bieán thaønh söï thaät. Hai ngöôøi ngaøy caøng trôû neân thaân thieän. Sau moät thôøi gian hoï thaáy raèng hoï ñang treân con ñöôøng nguy hieåm, nhöng hoï noùi vôùi nhau: "Chuùng ta seõ xeáp ñaët. Chuùng ta seõ coù giôùi haïn. Chuùng ta chæ laø nhöõng ngöôøi baïn toát cuûa nhau". Hoï thaät laø ñieân cuoàng bôõi leõ lyù luaän cuûa con tim thì khaùc vôùi lyù luaän cuûa lyù trí vaø caûm xuùc cuûa con ngöôøi thì khoù coù theå giôùi haïn ñöôïc. Dó nhieân laø noù deã ñi ñeán keát thuùc trong söï ly dò.

Thaät vaäy, söï döõ baét ñaàu vôùi moät yeáu toá heát söùc taàm thöôøng, taàm thöôøng ñeán ñoä khoâng moät ai coù theå ngôø ñöôïc neân chaúng maáy ai ñeà phoøng. Nhö bao nhieâu tieán trình khaùc, söï döõ baét ñaàu vôùi moät haït gioáng, noù ñaâm choài ñaâm reã vaø moïc leân. Haõy xem trong caâu chuyeän Ñavit, söï döõ tieán haønh theá naøo? Ngöôøi ñaøn baø mang thai vaø ñöa tin cho Ñavit. Ñavit sau khi nghe bieát söï vieäc, tìm caùch che giaáu toäi mình. Moät ñieàu maø oâng ta heát söùc quan taâm ñoù laø cöùu boä maët cuûa oâng. OÂng ta khoâng muoán nhaän toäi loãi cuûa mình vaø vì theá ngaøy caøng luùn saâu vaøo vuõng laày cuûa söï döõ. Töø nay moïi quyeàn löïc cuûa ngai vaøng ñeàu ñöôcï xöû duïng cho muïc ñích naày ñeå baûo veä danh döï cuûa oâng. Khoâng coù lyù do naøo ñeå Ñavit ra leänh cho Uria rôøi boû chieán tröôøng veà hoaøng cung vaø roài cho veà nhaø ñeå nguû vôùi vôï trong luùc chieán tröôøng ñang gay caán. Nhöng khoâng may cho Ñavit, Uria ñaõ khoâng veà nhaø nhöng nguû laïi hoaøng cung, vaø nhö theá möu ñoà cuûa Ñavit thaát baïi. Ñavit thaáy mình thaát baïi, voäi vaøng xoay sang thuû ñoaïn khaùc. OÂng tìm caùch ñeå lieäu cho Uria ñöôïc ñaåy ra ngoaøi ñòa ñaàu chieán tuyeán choã nguy hieåm nhaát ñeå Uria bò gieát cheát. Laàn naày thì möu ñoà cuûa oâng ñaõ thaønh coâng. OÂng ñaõ laøm coâng vieäc ñoù ñeå cöùu sæ dieän cuûa oâng. Nhöng ñieàu ñoù khoâng ñuùng chuùt naøo laïi coøn mang theâm moät troïng toäi khaùc.

Sau khi Ñavit ñaõ ñöôïc söù giaû cho bieát Uria ñaõ bò gieát cheát, Ñavit ñaõ ñoåi ngay thaùi ñoä. OÂng khoâng coøn hay noåi traän loâi ñình nöõa, khoâng coøn hay gaét goûng, cau coù, noùng giaän, khoù tính vaø lo sôï nöõa. OÂng xem ra traàm tónh hôn, bôõi leõ baây giôø oâng coù theå laáy Bathseba laøm thieáp maø khoâng coøn phaûi sôï maát sæ dieän nöõa. Chính vieäc che daáu toäi cuûa Ñavit coøn xaáu hôn gaáp traêm ngaøn laàn caùi toäi maø oâng ñaõ phaïm vôùi baø Bathseba. Neáu oâng ñaõ xöng thuù, ñaõ nhaän loãi, ñieàu ñoù ñaõ khoâng ñeán noãi quaù xaáu. Caùi toäi aùc taày ñình baét ñaàu khi oâng coá gaéng che daáu toäi mình. Vì theá Thieân Chuùa ñaõ sai tieân tri Nathan ñeán noùi cho oâng duï ngoân naày:

Trong moät thaønh kia coù hai ngöôøi, moät ngöôøi giaøu vaø moät ngöôøi ngheøo. Ngöôøi giaøu thì coù voâ soá chieân löøa, coøn ngöôøi ngheøo chæ coù moät con laøm gia saûn. Ngaøy kia ngöôøi giaøu coù khaùch ñeán thaêm. OÂng khoâng muoán gieát chieân mình ñeå ñaõi khaùch maø ñi baét con chieân cuûa ngöôøi ngheøo gieát ñi maø ñaõi khaùch. Ñavit nghe ñeán ñoù thì noãi traän loâi ñình leân vaø phaùn baûo: "Ngöôøi ñoù ñaùng cheát!" Löông taâm cuûa Ñavit raát toát trong vieäc quan taâm ñeán ngöôøi khaùc. OÂng ta thaáy roõ raøng raèng ngöôøi giaøu ñaõ laøm moät vieäc baát coâng vaø oâng khoâng chaáp nhaän ñieàu ñoù. Nhöng oâng ñaâu coù bieát raèng chính oâng cuõng ñaõ laøm nhö vaäy. Ñavit ñaõ soáng trong söï yeân haøn baáp beânh cuõa löông taâm baèng vieäc daán thaân cho moät theá giôùi beân ngoaøi.

Trong khi leân aùn toá caùo ngöôøi khaùc, con ngöôøi khoâng coøn naêng löïc naøo coøn laïi ñeå ñoái dieän vaø nhaän ra loãi mình. Söï nhieät thaønh cuõa Ñavit ñoái vôùi coâng vieäc beân ngoaøi laø moät söï chaïy troán. Caùi toäi maø Ñavit leân aùn nôi ngöôøi giaøu laø moät toäi ñaùng phaït. Tuy nhieân loøng ñam meâ coâng lyù cuûa Ñavit cho thaáy söï baát coâng quaù ñaùng nôi chính oâng ta. Söï soát saéng caûi thieän vaø söï daán thaân phuïc vuï ñeå taùc ñoäng nhöõng ngöôøi khaùc quaû thaät coù theå ñoù laø moät söï che laáp tinh vi cuûa moät söï sôï seät vaø toäi loãi caù nhaân. Caùc nhaø taâm lyù hoïc cho chuùng ta thaáy raèng qua nhöõng ñam meâ hoaït ñoäng cuûa chuùng ta, chuùng ta coá gaéng daäp taét caùi caûm giaùc sôï seät vaø toäi loãi ñeå laøm chuùng ta trôû neân coù giaù trò hôn döôùi con maét ngöôøi khaùc baèng nhöõng coâng vieäc hoaït ñoäng. Chính nhöõng hoaït ñoäng ñoù coù theå laøm chuùng ta trôû thaønh nhöõng con ngöôøi heát söùc haáp daãn maø raát ít ngöôøi coù theå nhaän ra coù moät söï chaïy troán naøo ñoù ôû ñaøng sau boä maët haáp daãn ñoù. Vaø ñaây chính laø tröôøng hôïp cuûa Ñavit. Nhöng Thieân Chuùa coù muoân ngaøn caùch theá khaùc nhau ñeå caûnh tónh nhöõng con ngöôøi Ngaøi muoán tuyeån choïn. Ngaøi ñaõ sai tieân tri Nathan ñeán caûnh caùo Ñavit: "Chính ngöôi laø ngöôøi nhaø giaøu maø ngöôi ñaõ leân aùn ñoù!" Töø baáy giôø Ñavit môùi baét ñaàu môû böøng maét ra vaø oâng ñaõ thuù nhaän nhöõng toäi loãi mình. Lôøi Chuùa laø moät caùi gì soáng ñoäng vaø höõu hieäu. Lôøi ñoù ñöôïc noùi vôùi Ñavit qua moät ngöôøi khaùc. Ñavit caàn moät ngöôøi trung gian ñeå ñöa oâng ñeán vieäc chaáp nhaän vaø xöng thuù toäi mình: "Toâi ñaõ phaïm toäi choáng laïi Giaveâ".

Bao laâu chuùng ta coøn che daáu loãi mình, baáy laâu chuùng ta coøn caûm thaáy mình khoâng ñöôïc ñoùn nhaän. Khi chuùng ta thaät söï chaáp nhaän söï ñoùn nhaän cuûa Thieân Chuùa vaø tin raèng söï ñoùn nhaän cuûa Ngaøi laø voâ giôùi haïn, baáy giôø chuùng ta môùi coù theå xöng thuù toäi mình. Vieäc chuùng ta daáu toäi laø moät daáu chæ cho thaáy chuùng ta khoâng hoaøn toaøn tin vaøo tình yeâu thieân Chuùa. Noù noùi leân moät söï thieáu keùm loøng tin. Thænh thoaûng chuùng ta gaëp nhöõng ngöôøi khoâng bieát chaáp nhaän loãi mình, khoâng bao giôø bieát noùi leân lôøi xin loãi, hoï laø nhöõng con ngöôøi ñaùng ñöôïc thöông haïi vì hoï laø nhöõng con ngöôøi ñau khoå hôn caû bôõi söï baát an cuûa taâm hoàn hoï. Söï an bình khoâng tìm ñöôïc trong söï che daáu nhöng trong söï tha thöù. Baáy giôø söï tha thöù maëc khaûi cho hoï moät chieàu saâu môùi trong tình yeâu Thieân Chuùa. Trong giaây phuùt tha thöù, chuùng ta caûm nghieäm ñöôïc tình yeâu cuûa Ngaøi laø lôùn lao hôn nhöõng laàm loãi cuûa chuùng ta vaø söï chaáp nhaän cuûa Ngaøi laø voâ ñieàu kieän. Söï tha thöù taïo neân moät moái giaây lieân heä môùi giöõa con ngöôøi vaø Thieân Chuùa. Chæ coù con ngöôøi coù söï can ñaûm xöng thuù toäi mình môùi coù theå thaät söï chaáp nhaän chính mình vaø tìm thaáy ñöôïc söï an bình maø theá gian khoâng theå ban cho vaø laáy ñi ñöôïc.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page