Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
* Naêm 1798, Caûnh Thònh, nhaø taây Sôn, ñaõ ra leänh baét ñaïo Coâng Giaùo, töø Phuù Xuyeân ra ñeán Baéc Haø. Caùc xöù ñaïo vuøng Dinh Caùt, Quaûng Trò nhö Trí Böu, Thaïch Haûn... giaùo daân bò luøng baét neân ñaõ chaïy vaøo "Phöôøng Laù Vaèng" aån troán, ñeâm ñeâm chung lôøi kinh nguyeän, döôùi goác caây ña lôùn. Vaø töông truyeàn Ñöùc Meï ñaõ hieän ra trong thôøi ñieåm ñoù ñeå an uûi hoï.
* Veà sau khi Gia Long thoáng nhaát sôn haø (18oø) moät nhaø thôø nho nhoû ñöôïc laøm leân taïi ñoù. Vieäc Meï hieän ra ñöôïc ñoàn khaép giaùo phaän Hueá. Vaø nhieàu ngöôøi ñaõ chaïy ñeán caàu xin Meï, nhaát laø giaùo daân vuøng Dinh Caùt.
* Naêm 1885, phong traøo Vaên Thaân vôùi chieán dòch "bình taây saùt taû", giaùo daân vuøng Dinh Caùt bò taøn saùt moät caùch khuûng khieáp. Nhaø thôø tranh ôû La Vang bò ñoát. Töông truyeàn coù 30 giaùo daân bò Vaên Thaân baét vaø xin ñöôïc cheát taïi neàn nhaø thôø bò ñoát. Hoï ñaõ bò thieâu soáng taïi ñoù.
* Naêm 1886, tình hình taïm yeân, giaùo quyeàn Hueá, Ñöùc Cha Loäc (Gaspar) quyeát ñònh xaây moät ngoâi nhaø thôø ngoùi taïi La Vang. Coâng vieäc xaây caát phaûi 15 naêm môùi xong. Ngoâi nhaø thôø chöùa khoaûng 400 ngöôøi, ñöôïc khaùnh thaønh naêm 1901 vaøo ngaøy 08 thaùng 08. Vaø ñaây laø Ñaïi Hoäi laàn thöù nhaát. Nhaø thôø ñöôïc laáy töôùc hieäu: Ñöùc Baø Phuø Hoä Caùc Giaùo Höõu". Vaø töø ñoù, cöù ba naêm moät laàn coù ñaïi hoäi haønh höông "Veà Beân Meï La Vang" khoâng rieâng gì cho giaùo phaän Hueá maø cho toaøn nöôùc Vieät Nam, vaøo tuaàn leã kính Ñöùc Meï Hoàn Xaùc leân Trôøi (15/08). Ngoaøi ra, vaøo dòp moàng 3 teát haèng naêm coù cuoäc röôùc kieäu minh nieân.
* Töø 1901 ñeán 1938 coù 12 ñaïi hoäi tam nieân. Töø 1939 ñeán 1955 khoâng coù ñaïi hoäi vì gaëp phaûi chieán tranh theá giôùi laàn thöù 2 (1939-1945) roài chieán tranh Vieät Phaùp (1945-1955).
* 1954, ñaát nöôùc bò chia ñoâi theo hieäp ñònh Geneøve, töø Beán Haûi, vó tuyeán 17, ñeán Caø Mau thuoäc Vieät Nam Coäng Hoøa, ñaïi hoäi haønh höông tam nieân laàn thöù 13 ñöôïc dieãn ra trong caûnh töng böøng roän ròp maø ñaày tinh thaàn ñaïo ñöùc... Vaø töø ñoù ñeán naêm 1970 coù theâm 4 ñaïi hoäi nöõa. Naêm 1963, vì cuoäc tranh ñaáu Phaät Giaùo choáng Toång Thoáng Ngoâ Ñình Dieäm neân Ñaïi Hoäi laàn thöù 16 phaûi dôøi ñeán naêm 1964. Vaø töø naêm 1964 ñeán 1966 cuoäc tranh ñaáu Phaät Giaùo laïi tieáp dieãn ñoái vôùi chính quyeàn Mieàn Nam voâ cuøng caêng thaúng, chính quyeàn Mieàn Baéc vôùi danh nghóa "Maët Traän Giaûi Phoùng Mieàn Nam" ñaõ taïo ra chieán tranh hoãn loaïn taïi Mieàn Nam, tình hình an ninh baát oån, neân maõi ñeán naêm 1970 môùi coù ñaïi hoäi laàn thöù 17.
* Ñaïi Hoäi laàn thöù 18 ñaùng lyù dieãn ra naêm 1973, nhöng vi cuoäc chieán taøn khoác cuûa "Muøa Heø Ñoû Löûa 1972" ñaõ taøn phaù thaùnh ñòa La Vang moät caùch aùc lieät. Muøi töû khí cuûa haäu quaû cuoäc chieán vaãn coøn toûa khaép thaùnh ñòa neân naêm aáy khoâng coù ñaïi hoäi tam nieân thöôøng leä.
* Bieán coá 1975 ñeán, ñaát nöôùc thoáng nhaát hai mieàn Nam Baéc döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa ngöôøi Coäng Saûn thì vaøo ngaøy 17-08-1975 vaãn coù cuoäc haønh höông Veà Beân Meï La Vang. Töø ñoù vieäc tuï taäp ñoâng ñuùc ôû thaùnh ñòa La Vang baét ñaàu khoù khaên. Tuy vaäy, nhöõng "ñaïi hoäi aâm thaàm" vaãn dieãn ra, nhöõng "ñaïi hoäi töï ñoäng" ñöôïc truyeàn mieäng khoâng coâng khai toå chöùc, maëc daàu theá vaãn coù ít nhaát vaøi ngaøn ngöôøi veà döï moãi khi coù ñaïi hoäi: Ñaïi Hoäi 18 (1978), Ñaïi Hoäi 19 (1981), Ñaïi Hoäi 20 (1984), Ñaïi Hoäi 21 (1987). Naêm 1990, chính quyeàn huyeän Trieäu Haûi cho pheùp toå chöùc trong söï haïn cheá toái ña. Tuy theá, theo baùnh leã trong caùc thaùnh leã tính ra coù treân 20 ngaøn giaùo höõu veà tham döï, ngoaøi giaùo daân cuûa giaùo phaän Hueá coøn coù Ñaø Naüng, Quy Nhôn vaø caùc Vuøng Kinh Teá Môùi.
* Naêm 1993, Ñaïi Hoäi laàn thöù 23 dieãn ra töø thöù naêm 12 thaùng 8 ñeán 15-8-1993. Tuy vaãn coøn haïn cheá phaàn naøo nhöng ñaïi hoäi cuõng ñöôïc roäng môû hôn. Caên cöù theo baùnh leã, trong leã beá maïc coù gaàn 50 ngaøn ngöôøi töø nhieàu tænh mieàn Baéc vaøo, dó nhieân trong mieàn Nam haàu nhö tænh naøo cuõng coù ngöôøi veà döï.
* Ñaïi hoäi 24 dieãn ra vaøo trung tuaàn thaùng 8-1996 coù treân 70 ngaøn ngöôøi tham döï, moät soá Giaùm Muïc, ñaëc bieät coù Ñöùc Hoàng Y Phaïm Ñình Tuïng töø Haø Noäi vaøo daâng thaùnh leã ngaøy beá maïc.
* * *
Ngoaøi ñaïi hoäi tam nieân ñöôïc toå chöùc ba ngaøy trong tuaàn leã Ñöùc Meï Hoàn Xaùc leân trôøi, Ñöùc Cha Gaspar (Loäc), giaùm muïc giaùo phaän Hueá cuõng ñaõ quy ñònh haøng naêm Kieäu Ñöùc Meï moät laàn vaøo ngaøy moàng 3 teát Nguyeân Ñaùn goïi laø Kieäu Minh Nieân. Giaùo Daân Giaùo phaän Hueá, ñaëc bieät laø caùc xöù ñaïo Dinh Caùt khoâng coù gia ñình naøo maø khoâng coù ngöôøi veà vieáng Meï ñaàu naêm ñeå caûm taï Meï vaø phoù daâng gia ñình cho Meï trong naêm môùi.
* Naêm 1950, Lavang naèm trong vuøng kieåm soaùt cuûa Vieät Minh, nhôø söï vaän ñoäng cuûa cha sôû Lavang laø cha Nguyeãn Linh Kinh neân chính quyeàn Vieät Minh chaáp thuaän cho giaùo daân vaøo haønh höông vaøo dòp ñaàu naêm. Laàn naøy, ngöôøi vieát baøi naøy, ñang coøn ôû chuûng vieän, hoïc ôû tröôøng Providence Hueá, veà nghæ teát cuõng theo baø con trong giaùo xöù veà beân Meï. Thuôû ñoù, vì chieán tranh Vieät Phaùp ñeán giai ñoaïn quyeát lieät neân ñöôøng töø quoác loä 1 vaøo ñeàn thôø Lavang raát nguy hieåm, coù gaøi mìn... Bieát vaäy, nhöng khoâng chuùt ngaïi nguøng lo sôï, giaùo daân coù caû chuïc ngaøn ngöôøi haêng haùi vui töôi vaøo thaêm Meï dòp ñaàu naêm. Vaø moät söï coá ñaõ xaûy ra: moät quaû mìn ñaõ noå treân ñöôøng vaøo gaàn ñeàn Meï do moät con traâu baêng qua ñöôøng gaây ra, khoâng moät ai bò tai naïn, keå caû con traâu cuõng khoâng heà haán gì.
* Naêm 1952, Ñöùc Meï Lavang di taûn. Vaøo moät ñeâm trôøi toái nhö möïc, töôïng Meï ñöôïc thaùo gôõ ra töøng boä phaän, boû vaøo hai "thuùng" ñaäy kín vôùi rôm. laù, nguïy trang, ñöôïc hai baø coâng giaùo ngöôøi Phuù Long gaùnh ra thaønh phoá Quaûng Trò, khi ñeán ñöôøng xe löûa, caùch thaønh phoá hôn caây soá, hoï ngoài ñôïi trôøi saùng ñeå roài aâm thaàm gaùnh Meï veà giaùo xöù trí Böu (Coå Vöu). Nôi ñaây con caùi Meï lieân læ ñeán daâng lôøi caàu nguyeän. Ñöùc Cha Urritia (Thi), giaùm muïc giaùo phaän Hueá, ban pheùp toå chöùc tuaàn tam nhaät kính Meï Lavang taïi giaùo xöù Trí Böu vaøo 3 ngaøy 10, 11, 12 thang 9-1952, giaùo daân trong giaùo phaän luõ löôït keùo veà treân 20 ngaøn ngöôøi giöõa luùc cuoäc chieán Vieät Phaùp ñeán möùc ñoä traàm troïng, giao thoâng raát laø khoù khaên. Moät cuoäc kieäu Lavang töø Trí Böu ngang qua caùc ñöôøng phoá thò xaõ Quaûng Trò. Nhieàu ñoàng baøo khoâng Coâng Giaùo nghieâm trang ñöùng hai beân ñöôøng phoá ñoùn Meï ñi qua. Thôøi gian sau ñoù (1953), linh muïc Leâ Höõu Töø, haït tröôûng haït Dinh Caùt, toå chöùc röôùc Meï Lavang ñi töø xöù naøy qua xöù khaùc trong toaøn haït. Meï ôû laïi moãi giaùo xöù 10 ngaøy ñeå con caùi Meï kính vieáng caàu xin.
* Naêm 1954, hieäp ñònh Geneøve chia ñoâi ñaát nöôùc. Thaùnh Ñòa Lavang naèm ôû phía nam soâng Beán Haûi chöøng 20 caây soá. Tu vieän Meán Thaùnh Giaù Di Loan, Cöûa Tuøng, ñaõ dôøi doøng tu vaøo beân caïnh ñeàn Meï. Vaø gaàn 20,000 giaùo daân mieàn Ñaát Ñoû thuoäc khu Vónh Linh naèm veà phía baéc soâng Beán Haûi nhö Di Loan, An Ninh, Loan Lyù, An Do, Ba Ngoaït... ñaõ di cö vaøo laäp nghieäp ôû ñoài Lavang ñaày soûi ñaù, bieán ñoài sim moùc thaønh laøng maïc, hoï ñaïo, chia thaønh 4 khu: Lavang thöôïng, Lavang taû, Lavang höõu, Lavang trung, coøn nôi ñeàn Meï goïi laø Lavang chính. Vaø nhaèm ngaøy leã Ñöùc Meï Voâ Nhieãm 8-12-1954, moät cuoäc röôùc kieäu Meï Lavang long troïng vaø ñaày caûm ñoäng treân xe hoa töø Trí Böu veà laïi Thaùnh Ñòa, chaám döùt nhöõng naêm thaùng "laùnh cö" cuûa Meï...
* * *
* Lavang, thaùnh ñòa cuûa Ñöùc Meï, nôi Meï ban ôn caùch rieâng cho nhöõng ai chaïy ñeán keâu caàu Ngaøi ñaõ ñöôïc caùc vò khaâm söù Toøa Thaùnh Vatican löu taâm.
1. Ngaøy 22-03-1923, ñöùc Khaâm Sai Toøa Thaùnh leùcroat khi ñeán thaêm haït Dinh Caùt (Quaûng Trò) ñaõ cuøng vôùi Ñöùc Cha Lyù (Allys), Giaùm muïc giaùo phaän Hueá ñeán vieáng Meï Lavang, ñaõ kyù vaøo soå vaøng do cha Morineau (Coá Trung), cha sôû giaùo xöù Coå Vöu kieâm thaùnh ñòa Lavang trao.
2. Naêm 1925, ñöùc Khaâm söù ñaàu tieân cuûa Toøa Thaùnh taïi Vieät Nam laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Constantine Auguti, khi vöøa môùi ñeán nhaäm chöùc cuõng ñeán vieáng thaêm ñeàn Meï Lavang.
3. Naêm 1925, Ñöùc Khaâm Söù ñaàu tieân cuûa Toøa Thaùnh Vatican taïi Vieät Nam laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Constantino Ayuti, Toång Giaùm Muïc Hieäu Toøa Phasis (1925-1928), khi vöøa ñeán nhaän chöùc cuõng ñaõ vieáng ñeàn thôø Meï Lavang.
4. Ñöùc Khaâm Söù Colomban Dreyer, TGM Hieäu Toøa D'Adulis, thôøi gian laøm Khaâm Söù Toøa Thaùnh ôû Phuû Cam Hueá töø 1928 ñeán 1936 ñaõ nhieàu laàn ñeán Lavang ñeå tham döï caùc ñaïi leã.
5. Ñöùc Khaâm Söù Antonie Drapier, TGM Hieäu Toøa Neùo, Ceùsareùe du Pont, ôû Hueá 14 naêm (1936-1950) ñaõ daâng thaùnh leã trong ngaøy beá maïc ñaïi hoäi laàn thöù 12 ngaøy 19-8-1938, taïi ñeàn Meï Lavang. Vaø trong theá chieán thöù hai (1939-1945), ngaøi nhaän thaáy tình hình nguy ngaäp cho nhaân loaïi neân ngaøi ñaõ ra thoâng caùo keâu goïi giaùo daân Vieät Nam höôùng veà Meï Lavang, caàu xin hoøa bình.
6. Ñöùc Giaùm Muïc Joseph Caprio, thanh tra toâng toøa (Visiteur Apostolique) ôû mieàn Nam Vieät Nam (1954) roài ñöôïc naâng leân haøng Ñaïi Lyù Khaâm Söù naêm 1957 (Reùgent Apostolique) cho tôùi thaùng 6 naêm 1959. Ngaøi cuõng ñaõ daâng thaùnh leã taïi linh ñòa Lavang vaøo ngaøy 16-7-1956, coù treân moät vaïn giaùo daân tham döï.
7. Trong dòp ñaïi hoäi laàn thöù 14 vaøo ngaøy 18-8-1958, Ñöùc Caprio cuõng ñaõ ñeán cöõ haønh thaùnh leã taïi linh ñaøi Meï Lavang cho Coâng Giaùo Tieán Haønh toaøn quoác.
8. Ñaïi Hoäi laàn thöù 15 (1961), moät ñaïi hoäi long troïng nhaát, nhaø thôø Meï Lavang ñöôïc naâng leân Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng. Ñöùc Khaâm Söù Maria Brini ôû Saøigoøn khoâng ñeán ñöôïc nhöng ngaøi ñaõ gôûi moät böùc ñieän: "Thænh caàu Ñöùc Toång Giaùm Muïc ñaët döôùi chaân Meï Lavang nhöõng lôøi khaån caàu soát saéng cuûa toâi hieäp vôùi nhöõng lôøi khaån caàu cuûa Haøng Giaùo Phaåm Vieät Nam, ñeå xin nöôùc Chuùa Kitoâ toaøn thaéng nhôø Meï Maria". Ñöùc OÂng De Nitis, thö kyù Toøa Khaâm Söù, ñöôïc cöû ñaïi dieän mang saéc chæ Toøa Thaùnh naâng ñeàn thôø Lavang leân haøng Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng.
9. Ngaøy 28-11-1964, Khaâm Söù Toøa Thaùnh laø Ñöùc Cha Salvator Asta TGM Hieäu Toøa Aureliopolis de Lydie töø Saøigoøn ñeán daâng thaùnh leã ôû ñaøi Meï nôi ba caây ña nhaân taïo giöõa tieáng hoan hoâ cuûa caû maáy vaïn giaùo daân.
(coøn tieáp)
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page