Ñuùng 9 giôø saùng ngaøy thöù Baûy 14 thaùng 8 naêm 1993, chieác xe ñöa chuùng toâi rôøi khoûi Hueá, ñeå leân ñöôøng tieáp tuïc haønh höông veà ñaát Meï. Vöôït khoaûng 60 caây soá treân quoác loä 1 vaø 3 caây soá treân khoaûng ñöôøng ñaát goà gheà, chuùng toâi ñaõ ñeán Linh Ñòa Lavang, thuoäc xaõ Haûi Phuù, Huyeän Haûi Laêng, Tænh Quaûng Trò, vaøo luùc 11 giôø cuøng ngaøy.
Côn naéng haïn ôû Lavang gay gaét hôn ôû Hueá nhieàu, vì gioù Nam Laøo thoåi qua mang theo ñaày caùt buïi vaø hôi noùng höøng höïc. Nhöng tröôùc maét chuùng toâi laø "röøng ngöôøi chen chuùc", hoï veà ñaây töø vaøi ngaøy tröôùc, sôùm nhaát laø töø tröa thöù Naêm 12 thaùng 8 naêm 1993 ñeå döï Leã Khai Maïc Ñaïi Hoäi Lavang laàn thöù 23 do Linh Muïc Leâ Vaên Maãn, giaùm quaûn ñòa phaän Hueá chuû teá. Moät vaøi chieác leàu vaûi taïm ñöôïc keùo leân nhöng laøm sao ñuû che naéng cho haøng vaïn con caùi Meï. Ñaát noùng boûng khoâ caèn soûi ñaù cuûa Lavang laïi trôû thaønh nôi naèm nghæ "eâm ñeàm" cuûa con Meï.
Lavang ngaøy tröôùc ñöôïc taùi thieát truøng tu, bieán caûnh nuùi ñoài thieân nhieân thaønh moät quang caûnh tuyeät ñeïp, vôùi ngoâi ñeàn Meï nguy nga ñoà soä, vôùi quaûng tröôøng uy nghi traùng leä. Chính Ñöùc Thaùnh Cha Gioan 23 ñaõ thaùnh hieán Thaùnh Ñöôøng Meï Lavang thaønh Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng cuûa Giaùo Hoäi, vaøo dòp ñaïi hoäi laàn thöù 15, ngaøy 22 thaùng 8 naêm 1961, qua saéc chæ "Ñeå muoân ñôøi ghi nhôù".
Nhöng chieán cuoäc taøn khoác naêm 1972 ñaõ taøn phaù hoaøn toaøn linh ñòa Meï. Ñeàn thôø Meï toác maùi, töôøng vaùch suïp ñoå, roài sau ñoù côn baõo naêm 1985 ñaùnh saäp nhöõng phaàn coøn laïi. Hieän nay chæ coøn trô laïi hai böùc töôøng phía maët tröôùc vaø böùc töôøng phía cung thaùnh. Caây coái Lavang nhö taøn ruïi, hoá haàm chaèng chòt, caùc böùc töôïng 15 söï maàu nhieäm ñöôïc ñieâu khaéc coâng phu cuõng bò thöông tích, söùt meû, suïp ñoå. Noùi chung Lavang ngaøy tröôùc khoâng coøn "vieân ñaù naøo treân vieân ñaù naøo". Duy chæ coù 3 caây ña nhaân taïo ñöôïc thieát keá laâu ñaøi Meï thì vaãn coøn nguyeân veïn, chæ tröø caây ña beân taû bò moät vieân ñaïn xeït qua, gaây neân moät veát xöôùc nheï. OÂi laï luøng thay. Khoâng coù söï ngaãu nhieân naøo ñeán theá. Vì theo lôøi truyeàn cuûa ngöôøi xöa ñeå laïi, nôi ba caây ña nhaân taïo laø nôi Ñöùc Meï ñaõ hieän ra cho caùc tín höõu thôøi ñoù, vaø bôûi theá hoï ñaõ döïng neân moät laâu ñaøi Meï ñeå taï ôn Meï.
"Laïy Meï Lavang, con ñeán ñaây khoâng phaûi ñeå thaáy huy hoaøng, vì huy hoaøng thì deã tan hoang. Con ñeán ñaây ñeå thaáy sieâu vieät, vì sieâu vieät thì môùi baát dieät."
Sau naêm 1975, giaùo höõu caùc vuøng laân caän nhö Quaûng Trò, Hueá, Ñaø Naüng cuõng vaãn nhôù ngaøy ñaïi hoäi truyeàn thoáng, haøng naêm vaãn ñeán ñaây kính vieáng Meï, tuy hoaøn caûnh luùc baáy giôø laém khoù khaên gian khoå.
Ñaïi Hoäi naêm nay (1993) ñaõ ñöôïc chính quyeàn Quaûng Trò "ñoàng yù cho toå chöùc Leã Lavang naêm 1993 theo thöôøng leä, töø 12 giôø tröa ngaøy 12 thaùng 8 ñeán 12 giôø tröa ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1993". Ñaây cuõng laø ngaøy Ñaïi Hoäi chính thöùc ñöôïc toå chöùc, keå töø sau bieán coá naêm 1975. Tuy nhieân hình thöùc toå chöùc cuõng chæ haïn heïp trong phaïm vi giaùo haït Lavang, nhöng noäi dung ñaïi hoäi laïi mang tinh thaàn caû nöôùc, vì con caùi Meï töø khaép moïi mieàn ñaát nöôùc ñaõ veà ñaây kính vieáng Meï. Cuõng neân nhôù raèng: vaøo ngaøy 13 thaùng 8 naêm 1961, Haøng Giaùo Phaåm Vieät Nam (luùc ñoù laø Mieàn Nam Vieät Nam) ñaõ quyeát ñònh thaønh laäp Trung Taâm Thaùnh Maãu Toaøn Quoác taïi Lavang.
Sau khi xuoáng xe, chuùng toâi len loûi giöõa röøng ngöôøi ñeå tìm choã truù chaân. Ñaâu ñaâu cuõng ñaày aép ngöôøi laø ngöôøi, nhaát laø khu vöïc quanh Ñaøi Meï, döôùi nhöõng boùng caây non môùi lôùn thì khoâng sao chen chaân ñöôïc. Caûnh "maøn trôøi chieáu ñaát" ôû ñaây cuõng thaät laï luøng, thaät vui töôi, thaät phaán khôûi. Nhìn khung caûnh ñôn sô cuûa Ñaøi Meï toâi chôït nhôù veà Ñaïi Hoäi naêm 1970 thaät töng böøng roän raõ bao nhieâu, thì Ñaïi Hoäi naêm nay laïi ñôn sô aâm thaàm baáy nhieâu. Duy chæ coù nieàm tin yeâu daït daøo thaønh kính cuûa con caùi Meï thì laïi soát meán thaät laï luøng. Duø naéng haïn oi böùc, duø gioù buïi mòt muø, duø nöôùc uoáng cuõng raát khan hieám, duø naèm ñoài naèm ñaát, thieáu thoán khoù khaên moïi beà, nhöng con caùi Meï vaãn tin yeâu, vaãn mieân man caàu nguyeän suoát ngaøy ñeâm. Nhöõng boù laù caây, nhöõng chai nöôùc Meï cuûa nieàm tin daân daõ bình daân, ñöôïc saép ñaày treân ñaøi Meï. Thoaùt nhìn coù ngöôøi seõ nghó raèng: meâ tín dò ñoan. Nhöng thöïc ra ñaây laø nieàm tin maõnh lieät, nieàm tin ñaõ laøm bieán ñoåi nhöõng vaät taàm thöôøng voâ tri giaùc kia thaønh linh döôïc. Nieàm tin ñaõ buoäc Meï phaûi gia ôn vaø chính nieàm tin ñoù ñaõ nuoâi soáng nhöõng ngöôøi daân ngheøo ñoùi beänh taät trong hoaøn caûnh thieáu thoán thuoác thangï.
Vaøo 3 giôø saùng Chuùa Nhaät ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1993 ñang luùc moät soá lôùn giaùo daân ñang ngaõ löng nghæ ngôi ñoâi phuùt, thì moät côn gioù maïnh thoåi tung nhöõng chieác leàu vaûi, roài möa rôi baét ñaàu nhoû gioït. Moïi ngöôøi choåi daäy ñeå thu xeáp ñoà ñaïc vaø chuaån bò ñoùn moät côn möa röøng saép aäp xuoáng. Nhöng laï luøng thay khi taát caû moïi ngöôøi ñaõ thöùc giaác vaø thu xeáp xong ñoà ñaïc thì gioù ngöng thoåi vaø möa ngöng rôi... roài trôøi saùng daàn vaø moïi ngöôøi haân hoan vôùi moät ngaøy môùi beân Meï Lavang, cöù theá keùo daøi maõi cho ñeán khi tieáng chuoâng Lavang baét ñaàu ngaân vang baùo hieäu cho ngaøy Ñaïi Hoäi beá maïc.
Côn gioù laï ñaõ ñaùnh thöùc moïi ngöôøi daäy thaät sôùm vaø hoï ñang chuaån bò cho cuoäc cung nghinh Meï quanh linh ñòa Lavang.
Ñuùng 6 giôø 30 saùng, cuoäc cung nghinh Meï baét ñaàu. Ñoaøn ngöôøi ñoâng ñaûo, ñaïi dieän cho moïi mieàn ñaát nöôùc, xeáp haøng taùm, luõ löôït leân ñöôøng, loøng traøn ñaày haân hoan, tin yeâu vaø phaán khôûi. Hoï ra ñi khoâng chæ moät mình maø coøn coù anh em, coøn coù Meï cuøng ñoàng haønh vôùi hoï. Daãn ñöôøng cho cuoäc cung nghinh laø Thaùnh Giaù Chuùa Kytoâ, roài ñeán caùc thaønh phaàn daân Chuùa. Ngoaøi caùc ñoaøn con Meï ôû Giaùo Phaän Hueá, ngöôøi ta coøn thaáy caùc ñoaøn Mieàn Nam nhö Saøi Goøn, Xuaân Loäc, Caø Mau, Ñaø Laït, Kontum - Gia lai, Nha Trang, Quy Nhôn, Ñaø Naüng vaø ñaëc bieät coù caû ñoaøn con Meï töø mieàn Baéc vaøo nhö Haø Noäi, Baéc Ninh, Thanh Hoùa.
Ñoaøn cung nghinh Meï ñaõ tieán vaøo leã ñaøi luùc 8 giôø 30 ñeå chính thöùc hieäp daâng thaùnh leã ngaøy hoäi. Thaùnh leã do Ñöùc Toång Giaùm Muïc Stephanoâ Nguyeãn Nhö Theå chuû teá vôùi khoaûng 50 linh muïc ñoàng teá, vaø coù khoaûng 40,000 giaùo daân tham döï.
Ñeán 10 giôø 30, Thaùnh Leã chaám döùt. Sau nhöõng lôøi caùm ôn vaø höùa heïn seõ gaëp nhau vaøo naêm 1996 cuûa ban toå chöùc, moïi ngöôøi buøi nguøi caûm ñoäng ra veà.
Leân xe veà laïi Ñaø Naüng toâi caûm thaáy löu luyeán vaø yeâu thöông linh ñòa Lavang vaø nhaát laø nhôù maõi lôøi nhaén nhuû cuûa Ñöùc Cha chuû teá: "Töø Lavang veà, anh em phaûi soáng toát hôn, phaûi laø nhaân chöùng cuûa Ñöùc Kytoâ trong cuoäc soáng haèng ngaøy, nhö theá cuoäc haønh höông veà beân Meï môùi thaät söï coù yù nghóa".
Ngöôøi con Meï
Vieät Nam, Ñaàu naêm 1998