Baàu ôi thöông laáy bí cuøng
Tuy raèng khaùc gioáng nhöng chung moät giaøn.
(Ca dao Vieät Nam)

 Nhieãu ñieàu phuû laáy giaù göông
Ngöôøi trong moät nöôùc phaûi thöông nhau cuøng.
(Ca dao Vieät Nam)

 Khoân ngoan ñoái ñaùp ngöôøi ngoaøi
Gaøø cuøng moät meï chôù hoaøi ñaù nhau.
(Ca dao Vieät Nam)

 Ngay töø thuôû toùc coøn ñeå choûm, ngaøy ngaøy vaùc saùch ñeán tröôøng eâ a taäp ñaùnh vaàn, toâi ñaõ ñöôïc thaày coâ duøng tuïc ngöõ ca dao daäy baûo toâi veà caùch öùng xöû trong cuoäc soáng vôùi ngöôøi khaùc. Meï toâi, moät ngöôøi suoát ñôøi chaân laám tay buøn chöa bao giôø ñöôïc caùi haïnh phuùc caép saùch ñeán tröôøng, nhöng cuõng hay duøng tuïc ngöõ ca dao daäy baûo toâi moãi laàn toâi laøm ñieàu gì khoâng phaûi. Cöù moãi laàn toâi cho thaèng em moät baït tai thì y nhö raèng baø seõ baûo toâi: “Khoân ngoan ñoái ñaùp ngöôøi ngoaøi. Gaø cuøng moät meï chôù hoaøi ñaù nhau.” Nghe thì bieát vaäy nhöng trí treû con toâi naøo hieåu troïn veïn taát caû nhöõng lôøi daäy baûo cuûa cha meï hay thaày coâ veà nhöõng caùch öùng xöû trong nhöõng moái töông quan vôùi ngöôøi khaùc sao cho phaûi ñaïo laøm ngöôøi. Toâi vaãn cöù thænh thoaûng cho thaèng em aên baït tai nhö thöôøng neáu noù daùm quaáy nhieãu ñeán theá giôùi beù nhoû ích kyû cuûa toâi.

 Cuoäc ñôøi ñaåy ñöa theá naøo maø toâi laø ñöùa duy nhaát trong anh chò em phaûi soáng xa gia ñình ngay töø taám beù. Toâi vaãn laø ñöùa treû ham chôi hôn hoïc. Yeâu baïn beø hôn saùch vôû baøi hoïc. Nhöng ñôøi toâi khoâng eâm ñeàm nhö toâi töôûng. Khi boû saùch böôùc vaøo ñôøi vôùi môù kieán thöùc coûn con vaø taâm hoàn ñôn giaûn deã tin, toâi bò ñôøi quaêng leân quaúng xuoáng nhö chieác caàu loâng. Taän maét thaáy nhöõng traùo trôû loïc löøa vaø ñaûo ñieân cuûa cuoäc soáng. Toâi thaáy cuoäc soáng sao voâ lyù baån thæu voâ nghóa laï thöôøng. Veùt maõi trong ñaùy tim coøn chuùt hy voïng vöïc toâi ñöùng ñaäy vaø soáng theo lyù töôõng ñoäc laäp rieâng tö cho chính mình. Cuoäc ñôøi töï noù coù yù nghóa hay ta phaûi soáng sao ñeå taïo cho cuoäc soáng cuûa chính mình coù yù nghóa? Noùi caùch khaùc neáu moãi cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi laø moät haønh trình maø haønh trình naøy thuôøng khoâng coù ai ñoù doïn saün loái saün ñöôøng. Theá cho neân moãi ngöôøi phaûi vöøa ñi vöøa khaùm phaù vaø phaûi töï taïo cho mình moät con ñöôøng moät loái ñi moät ñích höôùng. Toâi theà raèng cho daãu toâi coù maát taát caû, toâi seõ khoâng ñaùnh maát traùi tim con ngöôøi cuûa toâi. Nghóa laø toâi seõ yeâu cuoäc soáng thieát tha cho duø ñôùn ñau nhuïc nhaèn. Nghóa laø toâi seõ yeâu con ngöôøi maõi maõi cho daãu vaãn bò loïc löøa, phaûn boäi xaûo traù. Taâm nieäm cuûa caùc baïn theá naøo toâi khoâng bieát? Nhöng toâi thieát nghó cuõng khoâng caàn thieát ñeå bieát vì ñoù laø chuyeän raát thieâng lieâng vaø rieâng tö cuûa moõi ngöôøi. Moät caùch naøo ñoù noù laø chuyeän löông taâm cuûa con ngöôøi.

 Noùi theá khoâng coù nghóa laø toâi khoâng coøn ñau ñôùn khoâng caûm thaáy giaän döõ baát bình khi nhìn thaáy nhöõng traùo trôû ñaûo ñieân cuûa cuoäc soáng. Baây giôø toâi xin chia seû vôùi caùc baïn nhöõng gì toâi thaáy toâi nghe daãu trong ñau ñôùn vaø tuûi hoå khi phaûi noùi leân nhöõng söï thaät naøy. Nhöng toâi voán tin töôûng “söï thaät seõ giaûi phoùng con ngöôøi, laøm cho con ngöôøi trôû neân moät ngöôøi töï do hoaøn toaøn.”

 Vaøo buoåi toái thöù saùu ñaàu thaùng 12/2000 vöøa qua toâi nhaän ñöôïc moät cuù ñieän thoaïi cuûa moät anh coâng nhaân Vieät Nam. Linh tính baùo laø chuyeän chaúng laønh. Maø quaû ñuùng vaäy. Anh goïi toâi töø moät phoøng taïm giam cuûa moät sôû caûch saùt ñòa phöông caùch nôi toâi ôû khoaûng hôn nöûa giôø laùi xe. Moät ngöôøi baïn cuûa anh cuõng cuøng bò giam chung vôùi anh. Vì buoåi toái, ngoaøi giôø laøm vieäc, neân toâi khoâng ñöôïc pheùp ñeán thaêm hai anh ngay. Hoâm sau thöù baåy vaø caû ngaøy Chuùa Nhaät toâi baän neân cuõng khoâng theå ñeán thaêm hai anh ñöôïc. Hoâm thöù hai toâi nhôø ngöôøi laùi xe chôû toâi ñeán thaêm hai anh. Chuùng toâi theo sau coâ baûo veä böôùc vaøo moät phoøng nhoû trong ñoù coù moät nöûa laø hai cuõi giam, coøn nöûa khaùc coù keâ chieác baøn daøi, vaøi chieác gheá vaø moät tuû saét ñeå giöõ caùc ñoà vaät cuûa nhöõng ngöôøi bò giam trong ñoù. Moät ngöôøi caûnh saùt ñaõ ñöùng tuoåi ngoài canh ôû ngay cöûa ra vaøo neùt maët khoâng loä moät caûm xuùc gì.

 Toâi goïi laø cuõi giam vì quaû thaät troâng khoâng khaùc gì moät cuõi giam gioáng vaät vôùi nhöõng song saét to hôn baép chaân cuûa moät ngöôøi lôùn to beùo. Coù moät cöûa maø khi ra vaøo ngöôøi tuø phaûi cuùi chui thì môùi loït ra ñöôïc. Toâi thaáy moät cuõi giam hai anh Vieät Nam mình coøn cuõi keá beân laø giam ba coâ. Theo toâi bieát coù 2 coâ töø Trung Quoác vaø moät coâ ngöôùi Phi. Tröôùc khi ra veà toâi cuõng coù noùi chuyeän vôùi coâ ngöôøi Phi ñoù.

 Hoûi chuyeän hai anh toâi môùi bieát hai anh boû troán coâng ty vaø ra laøm beân ngoaøi cho moät coâ daâu ngöôøi Vieät laáy choàng Ñaøi Loan. Caùc anh laøm ñuû moïi thöù vieäc töø vieäc ñoát raùc laäu, chaïy xe ñöa haøng (cho duø khoâng coù baèng laùi xe), nuoâi heo, naáu côm, doïn nhaø, ñoùng caùc keä haøng, v.v… Hai anh bò baét khoâng phaûi laø chuyeän tình côø. Hai anh bò chính caùi coâ daâu Vieät Nam laáy choàng Ñaøi Loan ñoù ñi baùo cho caûnh saùt ñeán baét vaøo ngay saùng hoâm thöù saùu maø coâ ta ngoït ngaøo baûo hai anh nghæ moät ngaøy cho khoûe. Coå toâi nhö ngheïn laïi. Coù caùi gì nhö nuùt thaét trong ruoät. Toâi yeâu nöôùc toâi, toâi yeâu tieáng nöôùc toâi, toâi töøng haõnh dieän vì mình laø con Roàng chaùu Tieân. Toâi yeâu chuyeän meï AÂu Cô ñeû ra traêm tröùng traêm con. Neân daân toâi goïi nhau laø ñoàng baøo. Vì cuøng moät boïc chui ra. Nhöõng caâu ca dao daäy toâi yeâu thöông queâ höông gioáng noøi sao baây giôø boãng trôû neân chua xoùt ñeán theá!

 Toâi khoâng bao giôø hieåu ñöôïc laø treân ñôøi coù nhöõng ngöôøi thaâm hieåm ñoäc aùc ñeán nhö vaäy! Ñoàng tieàn laøm con ngöôøi ra muø quaùng maát heát löông tri. Toâi xin loãi neáu toâi coù xuùc phaïm ñeán ai. Nhöng cho toâi ñöôïc goïi nhöõng ngöôøi nhö theá laø loaøi thuù chöù khoâng phaûi laø loaøi ngöôøi. Nhöng nghó laïi goïi nhö theá toâi ñaõ voâ tình xuùc phaïm ñeán caùc loaøi caàm thuù vì thaät ra chuùng soáng theo baûn naêng vaø hình nhö khoâng bao giôø coù loaøi thuù naøo aên thòt ñoàng loaïi cuûa mình.

 Nhaân keå chuyeän thöông taâm ñau loøng naøy, toâi xin chaân thaønh xin anh chò em haõy luoân khoân ngoan. Duøng lyù trí ñeå suy tö cho chín chaén tröôùc khi quyeát ñònh laøm baát cöù moät chuyeän gì. Theo thieån yù cuûa toâi, toâi thaáy raèng chuùng ta sang ñaây ñeàu coù kyù hôïp ñoàng theo ñuùng phaùp luaät cuûa caû hai nöôùc Vieät Nam vaø Ñaøi Loan. AÁy theá maø treân thöïc teá nhieàu khi chuùng ta coøn bò chuû nhaân vaø caùc coâng ty moâi giôùi duøng ñuû moïi maùnh khoeù chaïy quanh phaùp luaät ñeå boùc loät, gian laän ñeán taän xöông tuûy. Thì laøm sao khi chuùng ta laø ngöôøi soáng baát hôïp phaùp laïi ñöôïc chuû yeâu thöông trìu meán ñöôïc. Traùi laïi hoï seõ lôïi duïng caùi theá yeáu cuûa chuùng ta ñeå boùc loät caùch taøn baïo thaâm ñoäc vaø tinh vi hôn maø thoâi. Vì theá, haõy suy nghó baèng trí oùc chöù ñöøng bao giôø daïi doät nghe lôøi dòu ngoït ñöôøng maät cuûa ngöôøi khaùc. Khoâng ai gieát ruoài baèng giaám caû. OÂng baø ta thì daäy”Maät ngoït cheát ruoài. Lôøi ngoït loït ñeán xöông”. Maø quaû thaät laø lôøi ngoït loït ñeán xöông. Baèng chöùng laø moät trong hai anh bò phoûng hai chaân caùch taøn teä khi ñoát raùc laäu bò chaát hoùa hoïc boác chaùy vaøo chaân. Coøn moät ngoùn tay thì bò ñöùt trong khi duøng cöa xeû goã. Caùi giaù traû theá ñaõ heát ñaâu? Hai anh bò lôïi duïng laøm trong bao nhieâu thaùng maø khoâng nhaän ñöôïc ñoàng löông naøo. Chò ta ngoït ngaøo baûo raèng:”Caùc em giöõ tieàn trong tay khoâng tieän. Lôõ caûnh saùt baét ñöôïc thì maát heát. Cöù ñeå chò giöõ hoä cho roài khi naøo nhieàu nhieàu moät chuùt thì chò seõ giuùp göûi veà Vieät Nam cho.”

 Toâi coøn nghe noùi chính chò ta hay ñeán caùc coâng ty ñeå ruû reâ caùc coâ ra ngoaøi roài “baùn daâm” cho boïn Ñaøi Loan. Vieát baøi naøy ruoät toâi thaét laïi. Toâi xin taát caû caùc anh chò em coâng nhaân Vieät Nam haõy caån thaän vaø khoân ngoan. Ñaøi Loan laø moät nöôùc daân chuû coù hieán phaùp. Rieâng ñoái vôùi coâng nhaân nöôùc ngoaøi hoï cuõng coù luaät lao ñoäng caên baûn ñeå baûo veä quyeàn lôïi cho hoï. Tuy luaät lao ñoäng naøy vaãn chöa ñöôïc hoaøn haûo nhöng luoân ñöôïc caûi thieän vì coù caùc cô quan thieän nguyeän (NGO) phi Chính phuû luoân ñöùùng veà phía coâng nhaân ñeå tranh ñaáu vaø baûo veä quyeàn lôïi cho hoï. Boä Lao Ñoäng Ñaøi Loan raát coù tinh thaàn hôïp taùc trong vieäc baûo veä quyeàn lôïi cho coâng nhaân nöôùc ngoaøi. Ñieån hình laø trong baùo The China Post soá ra thöù hai ngaøy 18 thaùng 12 naêm 2000 coù ñaêng tin laø Thò Tröôûng cuûa Ñaøi Baéc quyeát taâm baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngöôøi nhaân coâng nöôùc ngoaøi baèng caùch cuï theå laø trích ra moät soá quõy goàm 300 trieäu Ñaøi Teä ñeå traû tieàn leä phí cho baát cöù moät coâng nhaân nöôùc ngoaøi naøo neáu hoï muoán ñöa vuï aùn cuûa hoï ra toaø. Thò Tröôûng cuûa Ñaøi Baéc noùi raèng: “Theo söï quan taâm cuûa toâi, hoï (coâng nhaân nöôùc ngoaøi) laø coâng daân cuûa thaønh phoá naøy- quyeàn lôïi cuûa hoï khoâng khaùc chi vôùi quyeàn lôïi cuûa toâi”. Ngoaøi ra, hieän taïi Boä Lao Ñoäng chuyeân lo veà caùc coâng nhaân nöôùc ngoaøi ñaõ möôùn theâm ngöôøi vaø ñaët nhöõng ñöôøng giaây ñieän thoaïi noùng (hotlines) ñeå giuùp cho coâng nhaân nöôùc ngoaøi khi hoï caàn ñeán. Ñöôøng giaây noùng daønh cho ngöôøi Vieät Nam laø 080-017-858.

 Cha oâng ta daäy: “Kieám cuûi ba naêm thieâu ruïi moät giôø” hay “Khoân ba naêm daïi moät giôø”. Chuùng ta haõy caân nhaéc thaät caån thaän, duøng suy tö cuûa lyù trí chöù ñöøng nghe nhöõng lôøi duï ngoït cuûa ngöôøi khaùc maø rôi vaøo tình traïng khoâng loái thoaùt. Ñeán luùc aáy caùc cô quan thieän nguyeän coù muoán giuùp cuõng khoâng coù caùch chi giuùp ñöôïc.

 Toâi nguyeän caàu xin ñöøng moät ai trong anh chò em coâng nhaân Vieät Nam taïi Ñaøi Loan rôi vaøo tình traïng nhö hai anh baïn maø toâi ñaõ phaûi chöùng kieán.

 Ñaøi Trung, Ñaøi Loan, ngaøy 18/12/ 2000.
Phöông YÙ
 
 

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page