Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageHôõi coâ gaùi Vieät Nam ôi!
Neáu chöõ hy sinh coù ôû ñôøi
Toâi muoán naïm vaøng muoân khoå cöïc
Cho loøng coâ gaùi Vieät Nam töôi.
(Thô Hoà Dzeánh)
Khoaûng ñaàu thaäp nieân 90, moãi toái haøng trieäu khaùn giaû Vieät Nam say söa theo doõi treân maøn aûnh nhoû tivi boä phim nhieàu taäp cuûa Nhaät mang teân “Oshin”. Töø thuôû aáy, ñi deán ñaâu cuõng thaáy ngöôøi ta noùi veà Oshin. Töø thoân queâ ñeán caùc quaùn caøpheâ nôi phoá thò, caâu chuyeän loay hoay chuyeån quanh ñeà taøi veà Oshin. Thaäm chí oâng baùc cuûa toâi, luùc aáy tuoåi ñaõ 89, voán raát gheùt tivi theá maø cöù ngoài xuoáng vôùi maáy oâng baïn giaø laø vöøa thöôûng thöùc cheùn traø vöøa baøn luaän veà cuoán phim treân. Nhöng phong traøo naøo roài cuõng choùng qua. Vaû laïi ngöôøi ta coøn phaûi lo toan vôùi ñôøi thaät, taát taû long ñong vôùi “côm aùo gaïo tieàn” neân daàn daàn cuõng khoâng coøn nghe ai nhaéc ñeán Oshin nöõa. Cho maõi gaàn ñaây, toâi môùi laïi ñöôïc nghe ñeán chöõ Oshin töø mieäng caùc coâ gaùi Vieät Nam xuaát khaåu lao ñoäng sang Ñaøi Loan laøm vieäc noäi trôï (domestic helpers) hoaëc laøm coâng vieäc giuùp ñôõ cho ngöôøi giaø vaø beänh nhaân (caretakers/caregivers). Duø laøm coâng vieäc naøo thì treân thöïc teá vaãn laø thaân phaän con sen ñöùa ôû haàu haï cho chuû nhaân Ñaøi Loan. Caùc coâ töï nhaän mình laø Oshin. Ngay chính coâng nhaân Vieät Nam, cuõng thuoäc loaïi xuaát khaåu lao ñoäng sang ñaây ñeå laøm vieäc trong caùc haõng xöôûng (thì voán cuõng coù hôn gì thaân phaän noâ leä) maø cuõng goïi caùc coâ laøm vieäc trong nhaø naøy laø Oshin. Voán khoâng thích phim aûnh neân toâi muø tòt veà chuyeän Oshin. Vì theá, toâi ñaõ phaûi vieát thö nhôø moät vaøi anh baïn giuùp toâi hieåu coát chuyeän vaø ñaïi yù cuûa cuoán phim Oshin aáy. Coù ngöôøi baïn toát ñaõ mau maén traû lôøi thö toâi vaø sau ñaây laø nguyeân vaên cuûa laù thö aáy vieát veà ñaïi yù coát chuyeän cuûa phim Oshin:
“Oshin laø moät coâ gaùi nhaø queâ, soáng trong gia ñình ngheøo ñoâng con. Do hoaøn caûnh kinh teá khoù khaên, coâ ñaõ phaûi leân thaønh phoá ñi laøm kieám soáng vaø nuoâi gia ñình. Coâ ñeán laøm ngöôøi ñaày tôù cho moät gia ñình giaàu coù. Coâ laø moät con ngöôøi chaêm chæ, laøm vieäc sieâng naêng vaø coù yù chí caàu tieán neân raát ñöôïc oâng baø chuû vaø con caùi trong nhaø thöông meán. Gia ñình oâng chuû laøm ngheà kinh doanh. Nhôø coù ñaàu oùc thoâng minh vaø nhaäy beùn, Oshin ñaõ giuùp cho gia ñình oâng chuû thoaùt khoûi caûnh phaù saûn. Oshin coøn laø con ngöôøi coù taøi caûm hoùa ñöôïc nhieàu ngöôøi trong gia ñình chuû vaø ñöa hoï veà cuoäc soáng chaân chính. Tuy nhieân trong moät thôøi gian daøi khi môùi ñeán laøm vieäc, Oshin ñaõ gaëp raát nhieàu nghòch caûnh vaø ñau khoå. Theá nhöng coâ ñaõ kieân trì vöôït qua moïi khoù khaên vaø cuoái cuøng ñaït ñöôïc thaønh coâng trong cuoäc ñôøi.”
Oshin trong phim laø moät coâ gaùi queâ soáng trong moät gia ñình ngheøo ñoâng con. Nhöõng Oshin Vieät Nam hieän ñang laøm ñaày tôù cho boïn chuû Ñaøi Loan dó nhieân cuõng xuaát thaân töø nhöõng gia ñình ngheøo, soáng ôû nhöõng vuøng saâu vuøng xa. Ngheøo khoå laø maãu soá chung cuûa nhöõng Oshin Vieät Nam. Ña soá nhöõng Oshin Vieät Nam naøy thöôøng ñaõ laäp gia ñình vaø coù con caùi. Cuõng nhö Oshin trong phim vì hoaøn caûnh kinh teá khoù khaên maø phaûi leân thaønh phoá laøm ñaày tôù ñeå kieám soáng vaø nuoâi gia ñình. Nhöõng Oshin Vieät Nam cuõng phaûi boû nöôùc ra ñi ñeå laøm thaân phaän ñaày tôù nôi xöù ngöôøi vôùi öôùc mô nhoû nhoi laø sau vaøi naêm tìm ñöôïc ít voán trôû laïi xum hoïp vôùi gia ñình vaø coù ñöôïc moät töông lai toát ñeïp hôn.
Gioáng nhö Oshin trong phim, nhöõng Oshin Vieät Nam voán ôû Vieät Nam ñaõ quen vôùi ñôøi soáng vaát vaû neân khi sang Ñaøi Loan laøm thaân phaän con sen ñöùa ôû hoï cuõng sieâng naêng chaêm chæ laøm vieäc vaø khoâng töø nan laøm baát cöù moät coâng vieäc naëng nhoïc naøo. Hoï laøm vieäc baát keå giôø giaác. Coù khi töø saùng sôùm tinh mô laøm vieäc cho ñeán nöûa ñeâm maø vaãn chöa ñöôïc ñi nghæ. Toâi coù theå ñöa ra nhieàu baèng chöùng cuï theå, nhöng ôû ñaây toâi chæ xin khaùch quan ñöa ra moät ví duï töø chính mieäng moät ngöôøi baïn Ñaøi Loan cuûa toâi keå laïi toâi nghe. Coâ noùi ngöôøi haøng xoùm saùt vaùch nhaø coâ coù möôùn moät coâ Vieät Nam laøm haàu trong nhaø. Coù nhieàu ñeâm khi gia ñình ngöôøi baïn toâi thöùc khuya chuyeän troø ñeán 2, 3 giôø saùng chöa ñi nguû thì ñaõ nghe thaáy nhaø beân caïnh coâ Vieät Nam ñoù ñaõ phaûi thöùc daäy laøm vieäc roài. Nhieàu khi ñi ñaâu veà treã khoaûng 10 giôø toái vaãn thaáy coâ Oshin Vieät Nam aáy lo xaùch maáy bòch raùc ñöa saün ra tröôùc cöûa ñeå hoâm sau khi xe raùc chaïy ngang qua thì kòp maø boû raùc vaøo xe. Rieâng toâi, caùch ñaây ñaõ laâu, laàn ñaàu tieân gaëp moät coâ Oshin Vieät Nam, toâi coù hoûi coâ veà coâng aên vieäc laøm ra sao? Coù cöïc nhoïc khoâng? Coâ baûo toâi: “Cöïc khoå hôn con choù, anh aï! Ñaõ theá hoï ñoái xöû raát teä vôùi em. Caùi baùt ñoâi ñuõa em aên phaûi ñeå rieâng ra nhö theå em laø ngöôøi beänh lao hay cuøi huûi. Khi nhaø chuû aên côm xong em môùi ñöôïc aên. Ngoài trong xoù beáp noùng nöïc quaù neân em baät maùy quaït leân. Nhöng oâng chuû hay baø chuû thaáy seõ taét ñi vì baûo toán ñieän laém.” Nhìn vaøo ñoâi baøn tay vôùi nhöõng ngoùn tay ñaõ chai cöùng vaø moøn nhaün. Toâi bieát coâ noùi thaät. Toâi thaàm nghó giaû nhö coù muoán laáy daáu tay coâ thì cuõng chaúng coøn moät chuùt vaân tay naøo soùt laïi ñeå maø laáy. Töø ñoù toâi khoâng coøn ñöôïc dòp gaëp maët laïi coâ laàn thöù hai.
Oshin trong phim coù ñaàu oùc
thoâng minh vaø nhaäy beùn neân ñaõ giuùp cho gia ñình oâng chuû
thoaùt caûnh vôõ nôï. Nhöng trong ñôøi thaät, khoâng phaûi Oshin
Vieät Nam naøo cuõng coù ñaàu oùc thoâng minh vaø nhaäy beùn. Thöôøng
thì hoï raát chaân chaát thaät thaø vaø hieàn laønh. Coù coâ chöa
heà ra khoûi luõy tre laøng thì laøm sao ñöông ñaàu noåi vôùi nhöõng
toan tính loïc löøa cuûa cuoäc soáng. Caùch ñaây hai ngaøy toâi coù
tieãn moät Oshin Vieät Nam phaûi veà nöôùc vì chuû baûo coâ khoâng
thích hôïp vôùi coâng vieäc maø chuû muoán coâ laøm. Nhöng treân
thöïc teá laø vì coâ ñaõ bò chuû xaùch nhieãu tình duïc (sexual
harrassment) nhöng coâ ñaõ nhaát quyeát khaùng cöï khoâng chieàu theo
yù chuû neân chuû ñaõ duøng lyù do laø trong voøng 40 ngaøy thöû
vieäc neáu chuû khoâng vöøa yù thì cöù töï tieän ñuoåi hoï veà
nöôùc. Ra ñeán phi tröôøng toâi gaëp moät coâ Oshin Vieät Nam khaùc
cuõng bò ñuoåi veà maø khoâng heà bieát lyù do. Coâ khoùc loùc xin
toâi giuùp coâ. Nhöng ñaõ quaù treã neân toâi khoâng theå laøm gì
giuùp coâ ñöôïc. Toâi coá lieân laïc vôùi boä Lao Ñoäng Ñaøi
Loan qua ñieän thoaïi nhöng vì chuyeán bay quaù sôùm neân chöa ñeán
giôø laøm vieäc. Goïi ñieän thoaïi di ñoäng nhöng khoâng coù ngöôøi
nghe neân toâi ñaønh phaûi chòu. Cuõng may ngöôøi baïn Ñaøi Loan ñi
chung vôùi toâi baûo toâi laø haõy cho coâ ta ít tieàn. Toâi môùi
söïc
nhôù ra vaø nhôø coâ baïn Ñaøi Loan ñoåi ñöôïc 100 ñoâ Myõ ñeå
bieáu coâ. (Soá tieàn ñoù laø cuûa ngöôøi baïn Ñaøi Loan toát buïng
ñoù. Toâi coù hoaøn traû nhöng ngöôøi baïn Ñaøi Loan nhaát ñònh khoâng chòu nhaän).
Coâ Oshin Vieät Nam ñoù khoâng heà bieát taïi sao mình bò ñuoåi veà.
Coâ ñeán Ñaøi Loan môùi ñöôïc coù 5 ngaøy. Khi coâng ty moâi giôùi
ñeán baûo coâ thu doïn ñoà ñaïc thì coâ cöù nghó laø mình
ñöôïc thay chuû môùi naøo ngôø hoï ñöa coâ ra thaúng phi tröôøng.
Göông maët vôùi nhöõng veát chaùy xaùm, hoác haùc ñaày hoát hoaûng,
ngôõ ngaøng vaø nhöõng tieáng naác ngheïn ngaøo cuûa coâ vaãn coøn
in roõ trong ñaàu oùc toâi.
Baây giôø toâi xin baïn ñoïc cuøng toâi phaân tích Oshin trong phim vaø Oshin ngoaøi ñôøi thaät. Nghóa laø töø trong moäng ra ngoaøi thöïc teá. Toâi xin ñöôïc chia seû moät vaøi suy tö phaân tích cuûa toâi nhö sau:
1. Chuùng ta neân nhôù raèng giöõa phim aûnh vaø cuoäc soáng thöïc teá ngoaøi ñôøi thöôøng khaùc xa nhau raát nhieàu. Phim aûnh ñöôïc döïng neân bôûi nhaø vieát chuyeän phim vaø do nhaø ñaïo dieãn thöïc hieän. Noùi caùch khaùc taùc giaû cuûa phim aûnh laø nhaø vieát phim baûn vaø nhaø ñaïo dieãn. Vì theá, taát caû soá phaän cuûa caùc nhaân vaät trong moät cuoán phim hoaøn toaøn leä thuoäc vaøo oùc saùng taïo vaø yù muoán cuûa nhaø ñaïo dieãn vaø nhaø vieát chuyeän phim. Taét moät lôøi, phim aûnh laø saûn phaåm cuûa nhaø ñaïo dieãn vaø nhaø vieát chuyeän phim. Noùi theo cuï Nguyeãn Du, thì laø: “Baét phong traàn phaûi phong traàn. Cho thanh cao môùi ñöôïc phaàn thanh cao.” Theá cho neân caû oâng chuû laãn Oshin ñeàu laø saûn phaåm cuûa oùc saùng taïo, töôûng töôïng vaø yù muoán cuûa ngöôøi saùng taïo ra noù. Vì theá caùc tình tieát ly kyø, haáp daãn, caùc haønh ñoäng, cöû chæ, dieãn taû vaø ngoân ngöõ cuûa caùc nhaân vaät trong phim ñeàu khoâng theå vöôït ra ngoaøi yù muoán cuûa nhaø ñaïo dieãn hay kòch baûn ñöôïc. Nhöng ngoaøi ñôøi thaät thì khoâng theá. OÂng chuû hay baø chuû hoaøn toaøn coù töï do. Hoï muoán laøm gì thì laøm maø khoâng heà bò leä thuoäc vaøo baát cöù moät taùc nhaân thöù ba naøo. Noùi traéng ra laø hoï coù toaøn quyeàn treân ngöôøi maø hoï möôùn. Ngay trong tôø hôïp ñoàng cuûa caùc coâng nhaân xuaát khaåu ra nöôùc ngoaøi cuõng coù khoaûn ghi nhö vaäy. Laø ngöôøi coâng nhaân hoaøn toaøn do chuû xöû lyù vaø xöû duïng. Noùi theo danh töø phim aûnh thì hoï vöøa laø nhaø vieát chuyeän phim vöøa laø nhaø ñaïo dieãn vaø kieâm caû vieäc ñoùng vai chính cuûa cuoán phim mình taïo ra. Soá phaän cuûa Oshin ñôøi thaät quaû thaät laø khoán khoå, tuûi hoå vaø nhuïc nhaõ. Vì soá phaän cuûa hoï hoaøn toaøn leä thuoäc vaøo ngöôøi chuû cuûa mình. Hoï khoâng coù baát cöù moät quyeàn gì. Treân thöïc teá cho ñeán nay hoï vaãn chöa ñöôïc boä luaät caên baûn veà Lao Ñoäng baûo veä.
2. Söï laãn loän giöõa moäng vaø thöïc (chuyeän trong phim aûnh vaø cuoäc soáng thöïc teá ngoaøi ñôøi) laø moät nguy hieåm khoân löôøng maø nhöõng Oshin Vieät Nam khoâng theå deã daøng nhaän ra. Vì töï nhaän mình laø Oshin neân hoï ñaõ ñoàng hoùa cuoäc ñôøi thaät cuûa hoï vôùi cuoäc ñôøi trong phim aûnh cuûa Oshin. Hoï töôûng raèng neáu mình bieát nhaãn nhuïc, chòu ñöïng vaø coá gaéng chaêm chæ sieâng naêng laøm heát mình thì theá naøo cuõng coù ngaøy mình seõ thaønh coâng nhö Oshin. Nhöng cuoäc soáng trong thöïc teá voán phuõ phaøng vaø phöùc taïp khoâng ñôn giaûn nhö nhöõng gì hoï nghó hoï töôûng. Hoï laãn loän giöõa thöïc vaø moäng. Oshin trong phim laø saûn phaåm cuûa trí töôûng töôïng, oùc saùng taïo vaø yù muoán cuûa nhaø ñaïo dieãn vaø nhaø vieát chuyeän phim. Theá cho neân soá meänh cuûa Oshin trong phim hoaøøn toaøn laø do nhaø ñaïo dieãn vaø nhaø vieát chuyeän phim ñònh ñoaït. Hoï cho keát thuùc cuoán phim nhö theá naøo laø tuøy ôû yù muoán chuû quan cuûa hoï. Trong khi ñoù nhöõng Oshin Vieät Nam leä thuoäc vaøo bao maïng löôùi nan giaûi khaùch quan cuûa cuoäc soáng. Hoï hoaøn toaøn leä thuoäc moät caùch thuï ñoäng vaøo hoaøn caûnh soáng maø vôùi trí oùc chaân chaát ñôn sô thaät thaø cuûa nhöõng ngöôøi mieàn queâ thì laøm sao hoï hieåu ra ñöôïc caùi phöùc taïp gian xaûo tinh vi cuûa cuoäc soáng hoâm nay. Hoï thöïc söï soáng nhö moät Oshin trong phim trong moäng hôn laø soáng thöïc vôùi nhöõng thöïc teá maø hoï phaûi ñöông ñaàu. Nguy laø ôû choã ñoù. Soáng thöïc qua ngöôøi maãu Oshin trong moäng. Ñieàu naøy khoâng deã gì nhaän dieän ra ñöôïc. Theá neân cuoäc ñôøi cuûa hoï hoaøn toaøn troâi noåi theo yù muoán cuûa ngöôøi khaùc. Hoï khoâng coù cô hoäi hoaëc seõ chaúng bao giôø coù cô hoäi laøm chuû cuoäc ñôøi cuûa mình. Toäi thay!
3. Ngoaøi ra toâi nghó nhöõng taùc haïi veà taâm sinh lyù cho nhöõng Oshin Vieät Nam coøn traàm troïng vaø nguy haïi hôn nhieàu. Vì töï nhaän mình laø Oshin. Hoï ñoàng hoùa thaân phaän toâi ñoøi cuûa Oshin. Vì theá trong loøng hoï naëng tróu moät maëc caûm thaáp heøn cuûa thaân phaän con sen caùi ôû. Chaáp nhaän coâng vieäc mình laøm nhö laø moät vieäc ñaõ ñònh saün bôûi moät soá maïng naøo ñoù neân hoï töï nguyeän chòu ñöïng thieáu haún ñi chí phaán ñaáu ñeå vöôn leân. Moät khi ñaõ chaáp nhaän thaân phaän toâi tôù nhö moät ñònh meänh thì laøm sao hoï coù yù chí coù nghò löïc ñeå thay ñoåi hoaøn caûnh soáng, coù töï tin coù can ñaûm ñeå vöôn leân khoûi nhöõng khoù khaên cuï theå nhö vieäc tranh ñaáu cho nhöõng quyeàn lôïi caên caûn cuûa chính mình. Hoï hoaøn toaøn thuï ñoäng chôø ñôïi söï xoùt thöông cuûa chuû nhaân. Coù laàn coù moät Oshin Vieät Nam nhôø toâi giuùp ñôõ. Khi ngöôøi coâng ty moâi giôùi ñöa coâ ñeán nhaø toâi, thaáy toâi noùi tieáng Vieät coâ ta lieàn quyø xuoáng chaép tay laïy toâi nhôø toâi giuùp ñôõ. Toâi thaáy xaáu hoå vaø aùy naùy voâ cuøng. Trong loøng daâng leân moät noãi chua chaùt buoàn tím gan, caûm thaáy noãi ñaéng ngaét nôi ñaàu löôõi. ÔÛ ñaâu maø daân toäc toâi hoïc ñöôïc caùch laïy van ngöôøi khaùc nhö theá? Toâi baûo coâ ñöùng daäy vaø nhoû nheï noùi vôùi coâ raèng: “Toâi xin chò töø nay khoâng bao giôø quî luî moät ai nhö theá nöõa nheù!” Coøn bao Oshin Vieät Nam khaùc nöõa maø toâi gaëp thì toâi chöa thaáy ai coù moät nieàm töï tin caû. Trong loøng luoân coù noãi sôï haõi aùm aûnh. Caùc coâ baûo toâi: “Noùi chuyeän vôùi anh thì em khoâng sôï. Nhöng em sôï laém khi phaûi ra khai baùo vôùi caûnh saùt. Em sôï em laïi queân khoâng bieát noùi gì thì cheát!” Toâi thöôøng phaûi taäp cho hoï laáy laïi nieàm töï tin nôi chính hoï. Luoân duøng nhöõng lôøi tích cöïc ñeå ñoäng vieân vaø khuyeán khích tinh thaàn cuûa hoï ñeå hoï an taâm. Nhaéc nhôû hoï laø hoï hoaøn toaøn coù töï do ñeå quyeát ñònh veà cuoäc ñôøi cuûa hoï bôûi luaät phaùp coâng minh luoân beânh ñôõ cho quyeàn lôïi cuûa hoï. Nhöng taåy röûa hay söûa ñoåi moät coá taät ñaõ thaønh neáp trong trí oùc con ngöôøi thaät laø chuyeän khoâng deã. Tuy vaäy toâi luoân hy voïng laïc quan vaø tin töôûng raèng hoï seõ yù thöùc vaø seõ thay ñoåi naõo traïng vaø xoùa boû ñi caùi maëc caûm Oshin cuûa hoï.
4. Nhö nhöõng gì toâi ñaõ phaân tích ôû treân veà vieäc laãn loän giöõa moäng vaø thöïc, veà söï töï ti maëc caûm, v.v… Ngoaøi ra nhöõng Oshin Vieät Nam coøn maéc phaûi tính vieãn mô hay aûo töôûng. Trong thaâm taâm hoï nghó raèng cuõng gioáng nhö Oshin trong phim cuoái cuøng roài hoï cuõng seõ thaønh coâng trong cuoäc soáng. Raát tieác hoï ñaõ khoâng phaân bieät ñöôïc söï thaät trong phim vaø thöïc teá ngoaøi ñôøi soáng thöôøng ngaøy caùch nhau trôøi bieån. Caùi keát thuùc cuûa phim Oshin laø loái keát thuùc coå ñieån cuûa phim aûnh. Nghóa laø duø gian nan khoán khoù thöû thaùch tôi bôøi hoa laù ñeán ñaâu chaêng nöõa thì cuoái cuøng caùi Thieän cuõng seõ thaéng caùi AÙc. Ñieàu naøy oâng baø ta cuõng ñaõ chaúng daäy theá sao, khi hoï baûo: “ÔÛ hieàn gaëp laønh.” Nhöng treân thöïc teá trong cuoäc soáng haèng ngaøy dieãn ra tröôùc maét maø chuùng ta kinh nghieäm ñöôïc, chuùng ta thaáy raèng söï Thieän khoâng luoân luoân thaéng söï AÙc. Muoán dieät caùi aùc chuùng ta khoâng theå ngoài thuï ñoäng ngoài chôø noù xaåy ra maø laø phaûi noã löïc duøng söï toát laønh maø phaân tranh vôùi nhöõng gì aùc ñoäc. Trong cuoäc chieán giöõa Thieän vaø AÙc chuùng ta phaûi ñoùng vai tích cöïc. Phaûi saén tay aùo maø xoâng vaøo traän chieán naøy. Coù nhö theá thì xaõ hoäi nôi chuùng ta ôû môùi thieän haûo hôn, toát ñeïp hôn vaø ñieàu gian aùc môùi bôùt daàn ñi. Ñaây laø boån phaän cuûa moãi ngöôøi chöù khoâng phaûi cuûa rieâng moät ai. Phaûi khôûi ñi töø chính mình baèng söï tinh luyeän moät löông taâm ngay thaúng toát laønh. Neáu cöù naèm chôø sung ruïng thì bieát thuôû naøo môùi coù traùi rôi vaøo mieäng ñaây.
5.
Ngoaøi ra toâi nghó coøn nhieàu ñieåm khaùc bieät giöõa Oshin
trong phim vaø Oshin ngoaøi ñôøi. Duø sao, Oshin trong phim phaûi boû
queâ ngheøo leân thaønh phoá xa laï nhöng vaãn ôû cuøng moät queâ höông
coù chung moät neàn vaên hoùa vaø ngoân ngöõ. Trong khi ñoù Oshin Vieät
Nam phaûi boû laïi queâ höông yeâu daáu sau löng vôùi bieát bao ngöôøi
thaân thöông maø trong ñoù coù nhöõng ngöôøi maø ñaùng leõ ra mình
khoâng bao giôø phaûi xa rôøi nhö choàng con ñeå ñeán moät queâ höông
ñaày nhöõng xa laï khaùc bieät töø mieáng aên choán ôû; roài ngoân
ngöõ baát ñoàng vaên hoùa khaùc bieät. Noãi thöông nhôù queâ nhaø
ngöôøi thaân yeâu cuøng vôùi nhöõng caêng thaúng phaûi thích nghi
vôùi cuoäc soáng hoaøn toaøn khaùc bieät laøm hoï tôi bôøi ruoät
gan. Oshin trong phim coù theå giaûi thích bieän luaän traû lôøi chuû
ñöôïc. Trong khi Oshin Vieät Nam khoâng theå laøm ngöôøi khaùc hieåu
mình ñöôïc. Nhieàu khi laïi laøm chuû hieåu laàm theâm maø thoâi vì khoù
khaên ngoân ngöõ. Hôn nöõa, Oshin trong phim leân tænh khoâng phaûi qua moät
trung taâm hay coâng ty moâi giôùi naøo. Trong khi Oshin Vieät Nam phaûi
qua bao gian khoå vaø maát bao tieàn baïc môùi sang ñöôïc nöôùc
ngoaøi ñeå chæ laøm thaân ñöùa ôû con haàu. Bao nhieâu caùi giaây
thoøng loïng chôø saün neáu chaúng may bò chuû ñuoåi veà nöôùc. Nôï
naàn ngaäp ñaàu vôùi tieàn lôøi cao traû ñeán maáy ñôøi cho heát.
Tieàn theá chaáp vaøo tay coâng ty roài thì ñeán ñôøi taän theá
may ra môùi laáy laïi ñöôïc. Toâi coù giuùp moät coâ bò chuû traû
veà Vieät Nam laáy côù laø coâ khoâng ñuû theå löïc ñeå chaêm soùc
oâng. Nhöng treân thöïc teá laø vì coâ khoâng chieàu chuoäng theo yù
cuûa chuû nhaân muoán lôïi duïng thaân xaùc cuûa coâ. Vì khoâng chöùng
côù roõ raøng neân khoâng laøm chi oâng chuû ñöôïc. Nhöng toâi ñaõ
thöông löôïng vôùi vaên phoøng cuûa boä Lao Ñoäng chuyeân lo cho coâng
nhaân nöôùc
ngoaøi ñeán laøm vieäc taïi Ñaøi Loan, vaø vôùi coâng ty moâi giôùi
cuûa Ñaøi Loan (chöa tieän neâu teân coâng ty moâi giôùi naøy)
ñeå vieát tôø ñôn thanh minh raèng coâ naøy khoâng coù loãi gì caû.
Tôø hieäp öôùc coù chöõ kyù cuûa sôû Lao Ñoäng ñòa phöông nôi
coâ ñeán laøm vieäc, coù chöõ kyù cuûa coâng ty moâi giôùi Ñaøi
Loan vaø chöõ kyù cuûa coâ nöõa. Theá maø khi veà tôùi Vieät Nam,
coâ naøy ñieän thoaïi cho toâi vaø baûo raèng: coâng
ty moâi giôùi beân Vieät Nam baûo laø loãi do coâ heát neân coâng ty
khoâng hoaøn traû laïi tieàn theá chaáp cho coâ. Toâi khoâng hieåu
sao cuøng laø ngöôøi Vieät Nam vôùi nhau, goïi nhau laø ñoàng baøo
vì toå tieân sinh ra cuøng trong moät boïc maø laïi coù theå ñoái xöû
vôùi nhau caùch taøn nhaãn voâ löông taâm ñeán theá. Tieàn aáy chính
laø maùu muû, xöông tuyû vaø nöôùc maét cuûa nhöõng ñöùa con thô
toäi nghieäp voán ñaõ coøm coõi vì suy dinh döôõng. Nhöng noùi chi
chuyeän buoàn aáy… Taát caû roài cuõng cheát ra thaây ma thoâi! Toâi
boãng tin coù ñôøi sau ñeå maø tröøng phaït nhöõng keû soáng voâ
löông taâm aáy.
Noùi sao cho heát nhöõng noãi khoå cuûa nhöõng Oshin Vieät nam taïi Ñaøi Loan naøy. Hoï ñeàu laø phuï nöõ phaûi hy sinh cho choàng cho con hay cho gia ñình. Ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam phaûi khoå ñeán bao giôø? Bao giôø hoï môùi thöïc söï ñöôïc bình quyeàn vôùi nam giôùi? Toâi thaáy nhieàu gia ñình ñoâng con khoâng theå lo cho heát caùc con theo hoïc ñeán nôi ñeán choán ñöôïc thì thöôøng laø con gaùi phaûi ôû nhaø lo phuï giuùp cha meï kieám soáng ñeå caùc anh hay caùc em trai hoï coù cô hoäi caép saùch ñeán tröôøng. Toâi bieát treân lyù thuyeát ñaõ coù nhöõng tieán boä thay ñoåi trong caùch nhìn veà ngöôøi con gaùi hay phuï nöõ. Nhöng treân thöïc teá thì toâi thaáy con ñöôøng coøn daøi laém. Vì theá, maø ôû ñaàu caùi theá kyû 21 naøy. Caùi theá kyû cuûa cao kyõ vaø vaên minh tieán boä tuyeät möïc theá maø nhöõng Oshin vaãn coøn toàn taïi.
Moät ngaøn naêm döôùi aùch ñoâ hoä cuûa giaëc Taàu, moät traêm naêm döôùi aùch thoáng trò cuûa giaëc Taây vaø treân 20 naêm huynh ñeä töông taøn chöa ñuû ñeå chuùng ta hoïc ñöôïc baøi hoïc gì sao? Noùi theá chöù toâi khoâng ngaïc nhieân gì vì coù keû naøo ñoù töøng baûo raèng: “Coù moät ñieàu con ngöôøi hoïc ñöôïc töø lòch söû laø hoï chaúng hoïc ñöôïc baøi hoïc naøo caû töø lòch söûû.” Coøn danh nhaân khaùc laïi daäy: “Ai khoâng hoïc ñöôïc baøi hoïc cuûa lòch söû thì bò keát aùn laäp laïi cuøng moät loãi laàm laàn nöõa.”
Dó nhieân toâi luoân tin töôûng ôû söï hy sinh vì coù danh nhaân naøo ñoù daäy raèng “neáu baïn muoán bieát tình yeâu cuûa baïn chaân thaät hay khoâng haõy ñem noù vaøo maùy nghieán cuûa khoå ñau neáu noù tieát ra chaát hy sinh thì ñoù laø tình yeâu thaät”. Tuy nhieân, nhöõng hy sinh caùch quaù ñaùng khoâng caàn thieát ñeán noãi ngöôøi ta phaûi traû moät giaù quaù ñaét baèng caû nhaân phaåm danh döï cuûa mình thì toâi thaáy noù baát nhaãn laøm sao ñoù. Sau cuøng toâi vaãn luoân nuoâi moät öôùc mô laø daân ta seõ khoâng coøn moät ai phaûi ñi xuaát khaåu lao ñoäng theo dieän “OSHIN” nöõa. Ñeå nhaø thô Hoà Dzeánh khoâng phaûi vaát vaû naïm vaøng nhöõng khoå cöïc nhöõng hy sinh cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam nöõa maø laø haân hoan naïm nhöõng nieàm vui vaø haïnh phuùc cuûa hoï maø thoâi.
Ñaøi
Loan ngaøy 3 thaùng 3 naêm 2001
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page