Troáng Ñoâng Sôn

Trang Ñaàu Lòch Söû

Haïnh Phuùc Con Ngöôøi

by Rev. Kim Ñònh, Vietnamese Philosopher

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

1. Troáng thònh ñaït vaøo loái ñaàu thieân nieân kyû 1 BC, coøn manh nha thì coù leõ vaøo ba boán ngaøn naêm tröôùc nöõa vì noù cuøng thaønh bôûi nhöõng yeáu toá trieát Vieät nhö ngöôøi coù caùnh vaø öa duøng soá 5.

Ngöôøi coù caùnh ñaïi dieän cho Meï Tieân bieåu dieãn treân maët troáng. Coøn soá voøng ngoaøi ñaïi dieän cho Roàng Cha thì vaän haønh ôû tang troáng. Caû hai hôïp nhau ñeå noùi leân neàn Minh Trieát uyeân nguyeân vì hoäi nhaäp ñöôïc caû ñaát trôøi. Trôøi neùt doïc laø tang troáng, neùt ngang laø maët troáng: caû hai laøm neân moät thöïc theå quen thuoäc ñöôïc goïi laø nhaïc khí vuõ truï, hay vuõ truï hoøa aâm ñeå taáu leân baøi ca du döông dieãm phuùc. Vuõ truï noùi leân kích thöôùc bao la laø trôøi vôùi ñaát, caû hai hoøa hôïp ñeå dieãn taû cuoäc hoøa aâm cuûa mình cuøng vôùi con ngöôøi. Cuoäc hoøa aâm naøy chieáu giaûi leân toaøn thaân troáng taû laïi moät xaõ hoäi haïnh phuùc töng böøng ñang ca vuõ muùa nhaûy nhö ñoäng trôøi khoùi ñaát trong moät party lôùn lao bao goàm caû trôøi (maët trôøi) caû ñaát (thuyeàn roàng vaø caùc con vaät) caû Ngöôøi ôû giöõa maø linh löïc ñöôïc gioàn vaøo 14 caây saøo cöông cöùng laøm toaøn baèng linh löïc tinh tuyeàn, khoâng coøn gì laø tay, chaân, mình maåy nöõa. Ñoù laø cöïc ñoä haïnh phuùc goïi laø dieãm phuùc.

2. Noùi theo Nho thì ñoù laø Tam Taøi ñang taùc ñoäng heát côõ: caû trôøi, ñaát, ngöôøi ñang dieãn laïi cuï theå caâu saùch quan troïng cuûa Nho laø:

"Trung daõ giaû thieân haï chi ñaïo daõ.

Chí Trung Hoøa: thieân ñòa vò yeân.

Vaïn vaät duïc yeân". (Trung Dung 1)

Trung laø goác. Hoøa laø choã ñaït ñaïo. Khi ñaït "Chí Trung" thì cuõng ñaït "Chí Hoøa" vaø luùc aáy trôøi ñaát ñöôïc ñaët ñuùng vò trí, neân moïi vaät ñeàu ñöôïc nuoâi döôõng giaùo duïc. Chæ moät yù nghó maø döôõng nuoâi giaùo duïc ñöôïc sao? Choã naøy neân ghi nhaän laø ta khoâng theà bieát vuõ truï, ta chæ coù vuõ truï quan nghóa laø quan nieäm veà vuõ truï. Ñoù laø söï giaûi nghóa vuõ truï cuûa ta. Nhöng yù nghó ta coù veà vuõ truï chuùng ñöôïc xeáp ñaët ra sao caùi ñoù goïi laø vuõ truï quan. Chæ laø quan nieäm ta coù veà vuõ truï, nhöng coâng hieäu thì y nhö bieát veà vuõ truï. Chæ caàn xem caùi vuõ truï cuûa anh toâi bieát lieàn anh coù theå laø an bang teá theá hay khoâng, ra laøm chính trò anh coù theå laøm ích cho ñôøi hay khoâng. Cho neân trong saùch noùi "thieân ñòa vò yeân, vaïn vaät duïc yeân" laø noùi ñuùng. Thieân ñòa vò yeân laø do anh xeáp ñaët cho trôøi cho ñaát, chöù trôøi ñaát baát caàn ñeán anh, nhöng söï xeáp ñaët cuûa anh gaây aûnh höôûng y nhö anh xeáp ñaët thöïc söï. Neáu xeáp trôøi ra trôøi ñaát ra ñaát thì vaïn vaät ñöôïc nuoâi döôõng vaø giaùo hoùa. Xem khaép caùc neàn trieát ñoâng taây kim coå môùi thaáy caâu ñoù ñuùng moïi ñaøng. Caâu saùch ñaõ noùi leân baèng lôøi caùi caûnh töng böøng haïnh phuùc cuõng nhö caùi bí quyeát ñeå ñaït ñöôïc nhö vaäy. Bí quyeát ñoù laø "Chí Trung" thì môùi "Chí Hoøa". Nhìn leân troáng ñoàng ta thaáy moät cuoäc hoøa lôùn lao maø ta phaûi goïi laø "Thaùi Hoøa" laø caùi hoøa goàm voâ soá caùi hoøa leû teû naèm trong caùi Hoøa lôùn lao ñoù. Noùi kieåu cô caáu thì:

"Noäi haøm caøng nhoû

Ngoaïi toûa caøng to".

Noäi haøm laø 14 tam giaùc goác chaân ñöùng ôû beân höõu, ñaàu nhoâ vaøo choán hö Voâ. Ñoù laø choán nhaø Phaät keâu laø "Laân Hö" laø cuøng cöïc cuûa Trung Hoøa. Neáu ñi vaøo nöõa thì chæ coù "quaù trung" caùi trung troáng roãng duy taâm; xeâ ra nöõa thì laø duy vaät chæ coù theå taïo ñöôïc nhöõng caùi hoøa taïmbôï, hoøa nhoû beù. Coøn muoán ñaït caû hai thì phaûi coá ñaït choán Laân Hö kia. Ñoù laø noäi haøm cöïc nhoû, coøn ngoaïi toûa laø nhöõng voøng tam giaùc toûa khaép voøng ngoaøi maët troáng quen goïi laø vaên raêng cöa. Ñoù laø kieåu dieãn taû lyù thuyeát. Coøn thöïc haønh thì xem kìa.

3. Taát caû caùc voøng ñeàu tieán ngöôïc kim ñoàng hoà cuõng goïi laø "taû nhaäm" töùc laø vai taû ñeå traàn vaø quay vaøo maët trôøi ôû trung cung ñeå ñoùn nhaän luoàng linh löïc ñang phaùt ra töø ñoù.

Taû nhaäm noùi veà xaõ hoäi laø oùc phuø yeåu: beânh vöïc beân yeáu, beân Nöõ.

Taû nhaäm coøn chæ taâm linh tình caûm ñöôïc ñaët beân treân lyù söï.

Taû nhaäm cuõng chæ nguyeân lyù meï (Kinh Dòch goïi laø Khoân) phaûi noåi hôn nguyeân lyù cha (Kinh Dòch goïi laø Caøn) Khoân hôn Caøn, ñeå Khoân khoûi bò laán aùt nhö trong caùc vaên hoùa du muïc höõu nhaäm.

Taû nhaäm coøn noùi leân höôùng qui taâm töùc ñi veà Haønh Nguõ laø ñi veà choã voâ theå cuõng laø ñi veà choã tinh thaàn trung thöïc thì seõ sinh ra moät söï thoáng nhaát laãm lieät bao caû trôøi ñaát, caû moïi vaät: caû chim trôøi, caû nöôùc (roàng) thuù vaät (2 ñoaøn 10 con hieâu sao). Cuoäc thoáng nhaát naøy goïi ñöôïc laø hoøa aâm vì coù nhaïc taêng cöôøng. Xem ñoù ta môùi thaáy vaên minh ngaøy nay xaây treân duy Höõu töùc cuõng laø duy vaät thì laø thieáu tinh thaàn troïn veïn. Nhöõng caùi goïi laø tinh thaàn ngaøy nay ñeàu baát löïc khoâng ñuû söùc nuoâi döôõng taâm hoàn laø vì thieáu chaát Voâ thì laø tinh thaàn giaû taïo. Coøn neáu duy vaät chöôøng maët ra, voã ngöïc ta ñaây laø duy vaät thì taát nhieân khoâng nuoâi ñöôïc tinh thaàn, maø ngay ñaøng vaät chaát caàu côm, caàu cuõng chaúng noåi, thì coøn troâng laøm ñöôïc troø troáng gì cho tinh thaàn. Ñaáy caùi bí quyeát cuûa Thaùi Hoøa laø ôû choå ñoù, ôû choã taû nhaäm, taû ñaûn qui taâm.

4. Treân ñaây laø caùi nhìn bao truøm. baây giôø ta xem caùch phaân tích hôn ñeå nhaän xeùt. Tröôùc heát ta thaáy maët trôøi ôû giöõa thay cho trôøi laøm trung taâm tung ra söùc soáng vaø saùng. Tieáp caän laø 14 tia saùng chæ 2 tuaàn traêng (2x7-14). Roài ñeán caùc voøng ngoaøi ñeàu chia ra 2 beân chaün leû.

Beân chaün thì treân noùc nhaø 2 chim, ñoaøn ngöôøi 6, ñoaøn chim 4 caëp.

Beân leû thì treân noùc nhaø 1 chim, ñoaøn ngöôøi 7, ñoaøn chim 3 caëp.

Voøng ngoaøi cuøng chia laøm 4 chæ 4 chieác hoa quì 9 caùnh: 4x9=36 cuõng coù theå chæ 4 phöông, nhöng goïi teân hoa quì:

(1) Vì coù maët trôøi ôû giöõa noù gôïi ra yù "sun flower"...

(2) Hoa quì laïi coù 9 caùnh, chöõ chín ñaây laø soá 9 tieân thieân cuûa huyeàn söû, daân Laïc laáy soá 9 laøm quan troïng, nhaân vôùi 2 thaønh 18. 18 chim to, 18 chim nhoû. Soá 18 laø huyeàn soá nhö:

18 ngaøn naêm Baøn Coå.

18 ñôøi Huøng Vöông.

18 thöôùc cao cuûa ngöïa Thaùnh Gioùng v.v...

5. Hoûi treân ñaây laø böùc tranh ñeïp thaät nhöng coù bao giôø hieän ra söï thöïc ôû ñôøi hay chæ laø hö caáu tröøu töôïng?

Thöa coù chöù, vaãn ñaõ coù thöïc hieän töø laâu ñôøi ôû caùc ñình laøng Vieät Nam. Ñình laø caùi nhaø coù ba taàng kieåu nhaø saøn: noùc coù chim ñaäu chæ trôøi, ngöôøi ôû saøn giöõa, beân döôùi laø ñaát. Trong ñình cuõng thi haønh 3 taàng nhö vaäy töùc goàm caû teá töï cho trôøi, haønh chaùnh chia ruoäng ñaát, coøn ngöôøi thì vui soáng ñình ñaùm chôi xuaân. Nôi caùc vaên minh khaùc thì phaûi coù ba nhaø:

"Moät nhaø ñeå caàu kinh.

Moät nhaø ñeå laøm tình.

Moät nhaø ñeå haønh chaùnh".

(Noùi theo Phaïm Duy). Ñaây thì thieân ñòa vaïn vaät nhaát theå: caû ba gioàn moät, teá töï cuõng ñaáy, maø ñaùm ñình vaø haønh chaùnh cuõng ñaáy, chaúng coù gì tuïc vôùi thieâng maø phaûi rieâng reõ caû. Ñaáy laø neùt ñaàu.

Neùt hai laø moät vaên hoùa töng böøng ñình ñaùm: chaáp nhaän moïi sinh thuù ôû ñôøi. Nhöõng boä maët ñaùm ma cuûa caùc loaïi trieát hoïc khaéc nghò khoâng ñöôïc beùn maûng ñeán ñoù: cuõng khoâng coù voõ coâng hay bi kòch maø thay vaøo muùa ca haùt xöôùng.

Hình Troáng ñoàng Ngoïc Luõ I.

Maët troáng ñoàng bieåu tröng cuûa nguyeân lyù thoáng nhaát töø vuõ truï.

6. Vieät Nam coù ñeán haøng traêm ñieäu haùt hoø, caù muùa khaùc nhau:

Muùa sinh tieàn.

Muùa saéc buùa.

Muùa chai.

Muùa troáng.

Muùa ñeøn.

Muùa ñaùnh baït.

Muùa giao côø quaït.

Muùa troáng boâng.

Muùa daäm.

Muùa boâng lau v.v...

Ñua thuyeàn, keùo chöõ, ñaùnh côø ngöôøi, muùa roái nöôùc, muùa roái caïn. Ñoù laø nhöõng cuoäc hoøa vui, hoøa soáng noù toûa ra khaép nöôùc: treân döôùi moät loøng, töùc chæ coù moät vaên hoùa cho toaøn daân: ngöôøi ñi hoïc thì goïi laø "vaên gia", khoâng ñi hoïc thì goïi laø chaát gia, chæ khaùc coù hoïc vôùi khoâng hoïc, coøn soáng thì laø moät raát thong dong vì coù ñeán ba ngaønh: Nho, Laõo, Phaät. Ai theo ñaïo naøo thì tuøy thích, khoâng heà coù chieán tranh toân giaùo hay yù heä. Hôn 50 saéc daân thieåu soá vôùi nhöõng tín töôûng raát khaùc nhau maø vaãn soáng beân nhau töø bao ngaøn naêm nay yeân thaém. Chæ môùi töø moät traêm naêm nay bò du nhaäp vaên minh ngoaïi lai, trong nöôùc môùi chia reõ ñuû thöù löông giaùo, roài quoác coäng xaâu xeù nhau cho ñeán noãi nöôùc maát nhaø tan. Xem laïi môùi thaáy vaên minh troáng ñoàng quí giaù voâ giaù.

7. Coù nhöõng söû gia phaøn naøn vì loaøi ngöôøi chæ vieát coù söû chieán tranh, söû ñeá quoác ñaøn aùp baïo haønh, söï baát coâng noâ leä... maø chöa gaëp thaáy nhöõng khôûi coâng vieát boä söû haïnh phuùc con ngöôøi. Neáu bao giôø coù nhöõng khôûi coâng ñoù thì thieát nghó böùc tranh troáng ñoàng seõ laø trang môû saùch, vaø vaên hoùa Vieät Nam seõ cung öùng theâm nhieàu böùc tranh minh hoïa, nhö Tieân Roàng noùi leân taùc ñoäng sieâu vieät, Caây Vieät vöøa noùi leân tính danh, vöøa chæ ra caùi xöông soáng cuûa neàn vaên hoùa Vieät toäc laø nguõ Haønh. Nguõ Haønh cuõng laø xöông soáng cuûa quyeån "Kinh Thaùnh Vieät" ñöôïc tieân toå truyeàn laïi cho caùc theá heä sau döôùi loøng bieån caû. Roài ñöa leân laép vaøo caùi khung Vieät tænh ñeå goïi caùi khoâng vaøo giöõa nhöõng caùi coù. Daân Vieät maø boû nguõ haønh laø boû nho, maø boû nho laø boû linh hoàn mình seõ tan cöûa naùt nhaø nhö ñaõ xaûy ra.

Ñaïo maát tröôùc nöôùc maát sau.

Bao giôø laáy laïi ñöôïc Ñaïo, thì roài cuõng laáy laïi ñöôïc nöôùc, khoâng tröôùc thì sau, khoâng maûy may nghi nan gì.

Back To Vietnamese Missionaries in Asia Home Page