17. Truyeän Baùnh Daøy Baùnh Chöng
by Rev. Kim Ñònh, Vietnamese Philosopher
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Sau khi Huøng Vöông ñaõ phaù giaëc AÂn roài, trong nöôùc thaùi bình môùi lo vieäc truyeàn ngoâi cho con, hoäi hai möôi hai vò coâng töû laïi maø baûo raèng:
- Ta muoán truyeàn ngoâi cho ñöùa naøo laøm vöøa loøng ta laø ñeán kyø cuoái naêm bieát ñem traân cam myõ vò ñeán daâng cuùng Tieân vöông ñeå troøn ñaïo hieáu thì ta seõ truyeàn ngoâi cho.
Caùc coâng töû lo ñi tìm caùc traân kyø, hoaëc saên baén, chaøi löôùi, hoaëc mua ôû chôï, vuï ñöôïc nhieàu cuûa ngon vaät laï khoâng bieát bao nhieâu maø keå. Duy coù coâng töû thöù chín teân laø Lang Lieâu, baø meï haøn vi ñaõ laâm beänh quaù coá roài, taû höõu laïi ít ngöôøi neân khoù beà toan tính, ngaøy ñeâm thao thöùc aên nguû khoâng yeân.
Hoát nhieân moäng thaáy thaàn nhaân baûo raèng:
- Trong trôøi ñaát khoâng coù vaät gì baèng gaïo, vì gaïo laø cuûa ñeå nuoâi daân, ngöôøi ta aên maõi khoâng chaùn, khoâng coù vaät gì ñöùng tröôùc ñöôïc; neáu laáy gaïo neáp hoaëc goùi laøm hình troøn ñeå töôïng trôøi, hoaëc goùi laøm hình vuoâng ñeå töôïng ñaát, ôû trong laøm nhaân cho thaät ngon, baét chöôùc hình traïng trôøi ñaát bao haøm vaïn vaät, nguï yù caùi ôn trôøi ñaát phaùt duïc vaïn vaät, nhö theá thì loøng cha seõ vui, toân vò chaéc ñöôïc.
Lang Lieâu giaät mình tænh daäy, möøng raèng: "Thaàn minh giuùp ta, ta neân baét chöôùc theo maø laøm".
Lang Lieâu môùi löïa hoät neáp naøo traéng tinh, hoaøn toaøn khoâng söùt meû, ñem vo cho saïch, roài laáy laù xanh goùi thaønh hình vuoâng, boû nhaân ngon vaøo giöõa, ñem naáu ñi cho chín, goïi laø baùnh chöng. Laïi laáy neáp naáu xoâi ñem quyeát cho thöïc nhuyeãn, naën laøm hình troøn ñeå töôïng tröng hình trôøi, goïi laø baùnh daày.
Ñuùng kyø, Vöông hoäi caùc con laïi tröng baøy phaåm vaät; caùc con ñem daâng khoâng thieáu thöùc gì, duy chæ coù Lang Lieâu ñem baùnh troøn, baùnh vuoâng ñeán daâng. Huøng Vöông laáy laøm laï hoûi Lang Lieâu. Lang Lieâu trình baøy nhö lôøi thaàn nhaân ñaõ baûo. Vöông thaân haønh neám thöû thì thaáy vò ngon vöøa mieäng aên khoâng chaùn, phaåm vaät cuûa caùc coâng töû khaùc khoâng sao hôn ñöôïc. Vöông khen ngôïi giaây laùt, roài cho Lang Lieâu ñöôïc giaûi nhaát.
Naêm heát, Vöông duøng baùnh aáy daâng leân Tieân Mieáu vaø cung phuïng cha meï, thieân haï baét chöôùc truyeàn ñeán baây giôø, laáy teân cuûa Lang Lieâu ñeå goïi laø Tieát Lieäu.
Huøng Vöông truyeàn ngoâi cho Lang Lieâu; hai möôi moát anh em ñeàu giöõ caùc phieân traán, laäp laøm boä ñaûng, cöù thuû nuùi soâng ñeå laøm hieåm coá.
Veà sau, hoï haøng tranh nhau laøm tröôûng, moãi ngöôøi döïng moät saùch ñeå che kín bôûi vaäy goïi laø saùch, laø traïi, laø trang, laø phöôøng khôûi thuyû töø ñaáy vaäy.
Chuù Thích:
Truyeän Baùnh Daøy Baùnh Chöùng noùi leân neàn trieát lyù bao la nhö trôøi ñaát nhöng laïi gaàn guõi vaø cuï theå nhö mieáng aên. Truyeän naøy deã hieåu neân ñaõ ñöôïc khai thaùc nhieàu nhaát. Nhöng huyeàn soá thì chöa ñöôïc naém vöõng neân coù ngöôøi noùi laø Huøng Vöông thöù 8 thay vì thöù 3, coøn Coâng Töû thì thöù 6! Maát heát yù nghóa. Ñoù laø vì chöa nhìn ra lieân heä 3-9 laø caû moät cô caáu neàn taûng vaø sinh ñoäng töø 3 tôùi 9. Chöõ Lang Lieâu neân ñoïc laø Lieâu, tuy ñoïc Lieäu khoâng sai vì coù caû hai aâm Lieâu Lieäu, nhöng neân ñoïc Lieâu cho phaân vôùi Tieát Lieäu sau.
Truyeän Baùnh Daøy Baùnh Chöng cuûa Tieát Lieäu noùi leân neùt trôøi ñaát giao thoa laøm neân con ngöôøi Ñaïi Ngaõ. Ai maø nhaän thöùc vaø hieän thöïc ñöôïc (bieåu thò baèng laøm ra baùnh trôøi baùnh ñaát) thì seõ ñöôïc phaàn thöôûng vó ñaïi laø laøm vua, maø yù nghóa cuï theå laø trôû neân nhaân chuû (thoâng vôùi thaàn minh töùc tinh thaàn giuõ boû ñöôïc moïi xieàng xích do baùi vaät vaø yù heä, coøn phaàn thaân xaùc seõ coù ñuû nhöõng caùi caàn duøng cho cuoäc soáng ñöôïc an vui.