4. Khi Ngöôøi Coäng Saûn Giaûi Phoùng
by Rev. Kim Ñònh, Vietnamese Philosopher
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
b. Ñoaøn Theå Maø Thieáu Neàn Taûng Linh Thieâng Thì Goïi Laø Ñoaøn Luõ
Chöõ Nhaân keùp bôûi chöõ Nhò vaø Nhôn thì nghóa ñaàu tieân laø noùi leân xaõ hoäi tính cuûa con ngöôøi. Con ngöôøi khoâng laø moät thöïc theå leû loi coâ tòch nhöng laø ngöôøi soáng thaønh ñoaøn theå. Ñoaøn theå maø thieáu neàn taûng linh thieâng thì goïi laø ñoaøn luõ (masse) raøng buoäc baèng phaùp hình luaät leä. Luaät leä caàn nhöng chöa ñuû, môùi ñöôïc coù phaàn ngoaøi, noùi theo quan nieäm Ñoâng phöông môùi coù taàng caù nhaân, thuoäc veà ñòa, coøn thieáu hai taàng thieân vaø nhaân môùi ñuû tam taøi, neân caàn caùi gì linh thieâng vaø noäi khôûi nöõa. Thieáu yeáu toá taâm linh ñoù seõ coù ngaøy tieâu dieät nhau, hay ít ra boác loät taøn nhaãn hoaëc ôû beân nhau neáu khoâng ñeán noãi nhö ñoáng gaïch ñaù, thì cuõng nhö chuøm caây hay ñoaøn vaät: con naøo bieát con naáy. Noùi ngay loaøi vaät nhieàu gioáng ñaõ vöôït xa ñôït ñoù roài. Vì theá caàn phaûi tìm ra moät yeáu toá môùi. Chuùng ta thaáy raèng söï thôø cuùng toå tieân cuûa La Hi xöa vì ñaõ khoâng tìm ra yeáu toá môùi nhö kieåu Vaên Toå, neân söï ñoaøn tuï vaãn y nguyeân laø moät söï coäng laïi cuûa nhieàu caù nhaân. Chuùng ta laïi bieát raèng Vieãn ñoâng vì ñaõ vöôn leân tôùi ñôït Taâm linh ñöôïc bieåu thò trong baøi vò Vaên Toå neân ñaõ thaønh coâng bieán ñoaøn luõ trôû thaønh ñoaøn theå hay noùi theo tieáng môùi laø coâng theå (communauteù). Ñoaøn luõ laø moät söï toång coäng, laáy beân ngoaøi laøm chính, neân phaûi gia taêng kieåm soaùt, giaêng buûa nhieàu taàng löôùi coâng an, caûnh saùt, maät vuï.
Coâng theå thì nhaán maïnh phaàn noäi khôûi: söï kieåm ñieåm beân ngoaøi tuy khoâng boû nhöng ñaët beân döôùi hay laø ngang vôùi yeáu toá noäi khôûi tình töï laø phaàn khoâng kieåm soaùt, khoâng kieåm soaùt vì noù teá vi khoâng coù hình tích neân ta quen goïi laø taâm linh u aån. Tuy con maét thöôøng nhaân khoâng thaáy, nhöng hieàn nhaân quaân töû nhaän ra söï quan troïng taát möïc cuûa noù. Noù raát caàn thieát ñeå cho ñoaøn luõ trôû thaønh ñoaøn theå, töùc laø söï hoäi hoïp ñoaøn tuï mang aån tích cuûa con ngöôøi, nghóa laø gaén boù baèng tình yeâu thöông nhieàu hôn baèng luaät phaùp. Do ñoù ngöôøi xöa ñaët boä Thò vaøo chöõ Xaõ, neân chöõ Xaõ coù nghóa laø thaàn cuûa ñaát, khoâng phaûi laø ñaát chung nhöng laø ñaát cuûa laøng. Chöõ Xaõ coøn chæ laø baøn thôø ñeå thôø Thaàn hoaøng töùc Thaùnh toå cuûa xaõ thoân cuõng nhö caùc tieàn nhaân trong aáp xoùm, chöõ naøo cuõng mang naëng chóu linh thieâng. Chính chöõ Xaõ ñoù laø chìa khoùa môû vaøo kho di saûn thieâng lieâng cuûa nöôùc Vieät Nam: noù gôïi leân moät baàu khoâng khí taâm linh, moät caûnh giôùi coâng theå. Chính chöõ Xaõ ñoù laøm cho caùi laøng caùi xaõ Vieät Nam trôû neân moät thöïc theå thieâng lieâng ñaày uy löïc.
Coù bí quyeát chi chaêng? Thöa taát caû naèm trong chöõ Thò chæ caùi gì linh thieâng che chôû, thaâm thieát khieán cho ngöôøi Vieät Nam naøo (tröôùc khi bò Phaùp phaù) cuõng caûm thaáy yeâu thích chìm mình vaøo ñoù. Ngöôøi duy lyù thaønh thò ñöôïc ñaøo taïo theo vaên hoùa Taây phöông cho nhö theá laø maát nhaân vò, maát caù tính... nhöng ngöôøi trong cuoäc laïi caûm thaáy deã chòu, nhö coù caùi chi ñaùo öùng nguyeän voïng saâu thaúm coõi loøng, maø sau naøy ngöôøi Phaùp phaù vôõ thì hoï caûm thaáy moät söï troáng traûi coâ ñôn laï. OÂng Paul Mus nhaän xeùt raát ñuùng raèng "söï bò ñaùnh baät ra khoûi xaõ thoân (khoâng coù ruoäng) ñaõ trôû thaønh moät nhaân toá phaù vôõ maát söï quaân bình taâm lyù cuûa ngöôøi Vieät Nam keå nhö hoï bò chaët ñaàu vaäy. Vieäc nhoå ngöôøi daân ra khoûi coâng theå (gia ñình, laøng xoùm) ñöôïc Coäng saûn tieáp tuïc baèng chuû nghóa tam voâ, coát cho con ngöôøi trôû thaønh hoaøn toaøn caù nhaân, nghóa laø bò caét ñöùt moïi raøng buoäc tình aùi vôùi gia ñình, toå quoác (maø ôû taàm thöôùc thoân daân laø aáp thoân) ñeå cho deã ñöôïc saùt nhaäp vaøo ñaûng. Vì coù ñoaïn tuyeät vôùi gia ñình vôùi laøng xoùm môùi deã hi hieán troïn veïn thaâm taâm cho ñaûng. Nhöng tinh thaàn coâng theå ñaõ aên saâu trong taâm hoàn ngöôøi Vieät, hôn theá nöõa ñoù laø chieàu kích taïo döïng neân con ngöôøi Vieãn ñoâng neân nhöõng chuû thuyeát naøo ñi ngöôïc laïi maø ñöôïc bieát roõ nhö theá seõ bò töø khöôùc. Ñoù laø ñieåm ñeán phuùt choùt ngöôøi Coäng saûn ñaõ nhaän ra kòp thôøi, vaø theá laø hoï ñaõ baõi "Ñoâng döông Coäng saûn ñaûng" ñeå nhaán maïnh ñeán yeáu toá "xaõ hoäi hoùa". Taïi sao laïi hy sinh nhö theá? Phaûi noùi laø hy sinh khi hoï vöøa tieáp nhaän ñöôïc chuû quyeàn töø tay ngöôøi Nhaät trao sang thì leõ ra ñaây laø luùc raát thuaän lôïi ñeå ñeà cao coâng traïng cuûa ñaûng, ñeå minh chöùng raèng "thieân meänh" ñaõ ñònh cho Coäng ñaûng leân naém guoàng maùy cuûa nhaø nöôùc. Ñoù laø ñieåm laï nhöng ít ngöôøi ñaët thaønh vaán ñeà. Thöôøng thì ngöôøi ta cho laø moät saùch löôïc cuûa Coäng saûn: coù theå vì luùc Coäng saûn coøn yeáu so vôùi caùc ñaûng phaùi quoác gia maïnh hôn nhieàu. Ñoù laø moät leõ, nhöng coøn coù caùi chi saâu xa hôn chaêng? Ñaây laø choã oâng Paul Mus ñaõ ñöa ra nhöõng nhaän xeùt teá vi nhö sau (Mus 252-264):
Tröôùc heát vì chöõ "Ñoâng döông" laø chöõ voâ saéc thaùi: noù chæ nhöõng mieàn naèm ôû phía ñoâng bieån caû vaø ñöôïc ngöôøi Phaùp goïi laø caùi "Ban coâng nhìn ra Thaùi bình döông" maø Paul Reyneaud ñaõ muoán xaây theâm vaøo cho "caùi nhaø Phaùp quoác" (pays de la Grande Mer Orientale le Balcon sur le pacifique de Paul Reyneaud. Nous le voyons accoleù aø notre maison (Mus 264).
Vì theá caùi teân "Ñoâng döông Coäng saûn ñaûng" laøm ngöôøi Vieät lieân töôûng ngay ñeán caùi gì ngoaïi lai nhaäp caûng, hôn theá nöõa coù lieân heä naøo ñoù vôùi thöïc daân Phaùp. Ñeán nhö ba chöõ "Coäng saûn ñaûng" cuõng noùi leân caùi gì xa laï. Chöõ Coäng laø coäng laïi kieåu toaùn hoïc töï ngoaøi chöù khoâng gaây ñöôïc aâm vang nhö tinh thaàn xaõ thoân coù caùi gì linh thieâng thaân maät. Chöõ Saûn laø saûn phaåm, saûn xuaát, caùi gì thuoäc kinh teá, cuûa caûi, ích duïng maø khoâng gôïi leân caùi gì laø saûn nghieäp coù tính caùch linh thieâng noái keát doøng toäc töø ñôøi naøy qua ñôøi khaùc, nhöng chæ coøn laø moät taùc ñoäng tröù hình nhaèm ñeå chung laïi cuûa caûi cuõng nhö thaân xaùc yù chí moät caùch vaät chaát, laáy cuûa rieâng laøm ra cuûa ñaûng chöù khoâng coøn laø söï hoäi laïi ñeå teá thaàn. Ñoái vôùi AÂu chaâu thì söï ñeå chung laïi coù leõ hay cho nhieàu ngöôøi. Ta nhôù laïi AÂu chaâu phaàn lôùn xöa kia laø noâ leä, tieáp tôùi noâng noâ thôøi trung coå, roài khi böôùc vaøo ñôøi kyõ ngheä laø thôï aên löông nghóa laø traûi qua caùc giai ñoaïn lòch söû soá ñoâng ñeàu keùo leâ moät cuoäc ñôøi voâ saûn, thì coäng saûn coù yù nghóa. Chöù nhö beân Vieät Nam khoâng coù theå cheá noâ leä noâng noâ hay voâ saûn maø thöïc ra chæ laø vaán ñeà nhaân khaåu hoïc (probleømes deùmographiques) maø thoâi. Vaán ñeà ñoù neáu khoâng bò ngöôøi Phaùp chaën ñöùng baèng chia nöôùc ta ra ba kyø, ñi laïi phaûi coù "tít" raát khoù khaên phieàn haø thì ñaõ ñöôïc giaûi quyeát lieân tuïc döôùi hình thöùc Nam tieán raát maïnh meõ khoâng gì caûn noåi. Vaäy ngöôøi Vieät Nam ngheøo thì coù, chöù khoâng coù voâ saûn. Ngöôøi Phaùp ñaõ gaây ra moät soá, nhöng chöa ñuû nhieàu ñeå trôû thaønh vaán ñeà coù taàm quan troïng quoác gia.
Cuoái cuøng laø chöõ "Ñaûng", noù cuõng gôïi leân caùi gì laø phe nhoùm tö rieâng, khoâng coù tính chaát phoå bieán, Ngöôøi Vieät Nam luùc ñoù thaám nhuaàn Nho giaùo gheùt caùi gì thuoäc phe nhoùm: "quaân töû hoøa nhi baát ñaûng". Caùi gì cuõng mong muoán coù tính caùch thaùi coâng, khoâng chòu nhöõng loái phaân chia...
Toùm laïi caû naêm chöõ "Ñoâng döông Coäng saûn ñaûng" ñeàu noùi leân moät caùi gì döïa treân caùc giaù trò ngoaïi lai coù phaàn choáng laïi vôùi tinh thaàn toå quoác coù cô caáu linh thieâng vaø bò coäng saûn coi nhö thöôïng taàng vaên hoùa duy taâm coù tính caùch taàm göûi ñaõ loãi thôøi. Con ngöôøi bò röùt ra khoûi coâng theå laø nhaø vaø nöôùc (hieåu laø xaõ thoân) ñeå trôû thaønh moät caù nhaân to vo mình bieát laáy mình, nhö moät con soá ñeå deã thaønh ñaûng vieân, hay laø nhöõng thaønh phaàn troïn veïn tuaân theo ñaûng. Vì theá maø caû naêm chöõ ñeàu taåy xoùa, goät röûa naõo traïng con ngöôøi ñeå ñöa vaøo moät heä thoáng traùi haún coå truyeàn...
Ñoù laø nhöõng ñieàu ñaïi chuùng caûm thaáy lôø môø moät caùch heát söùc maëc nhieân khoâng ñuû, hieän ra yù töôûng khuùc chieát nhö ta phaân tích ñaây. Tuy vaäy cuõng ñuû ñeå quyeát ñònh moät thaùi ñoä neáu khoâng choáng ñoái thì ít ra laø deø daët ñeà phoøng, vaø nhö theá ñaõ laø caûn trôû cho vieäc baønh tröôùng cuûa ñaûng roài. Vì vaäy ngöôøi Coäng saûn ñaõ khoân kheùo baõi boû "Ñoâng döông Coäng saûn ñaûng" bieán ra nhoùm nghieân cöùu hoïc thuyeát Maùc-xít, coøn trong vieäc tuyeân truyeàn thì nhaán maïnh ñeán vieäc "xaõ hoäi hoùa". Chöõ "Hoùa" chæ moät söï bieán caùch linh thieâng (transformation surnaturelle) cuõng moät aâm vang vôùi hoùa coâng, taïo hoùa. Bieán hoùa voâ cuøng, Chöõ naøo cuõng bao haøm yeáu toá linh thieâng khaùc haún duy vaät söû quan coi moïi vieäc bieán ñoåi tuøy thuoäc hoaøn toaøn vaøo kinh teá, vaøo saûn xuaát loái ích duïng roøng, nghóa laø ñaõ ruùt khoûi vaät chaát, do ñoù ruùt khoûi xaõ hoäi nhöõng yù nghóa sieâu linh do söï giao hoäi cuûa Ñaát Trôøi, thuûy toå cuûa vaïn vaät. "La sociologie vietnamienne voit dans ce travail l'opeùration conjointe du Ciel et la Terre, Parents des eâtres, tandis que l'interpreùtation marxiste normative par l'utile et non par le sacreù, parge la matieøre et par cela meâme la socieùteù de ces surimpressions spirituelles". (Mus 256). Ñeán nhö chöõ Hoäi thì noù noùi leân nhöõng cuoäc leã laïy ñình ñaùm ñeå teá thaàn laøng cuõng nhö ñeå gia taêng caùi sinh thuù ôû ñôøi laø ñieàu voán ñöôïc Nho giaùo khoâng nhöõng coâng nhaän maø coøn tìm caùch theá ñeå ñieàu lyù laøm phöông tieän caûi hoùa con ngöôøi caû taâm cuõng nhö thaân, lyù cuõng nhö tinh (Mus 260). Coøn chöõ Xaõ gôïi leân söï toå chöùc xaõ thoân ñaày tính chaát töông trôï lieân ñôùi: tröôùc heát laø phaàn ñaát laøng ñuùng vaøo vieäc cöùu trôï caùc ngöôøi coâ, quaû, quan, ñoäc... cuõng nhö caáp theâm cho nhöõng hoïc sinh toû ra coù taøi naêng. Roài ñoái vôùi moãi gia ñình noùi leân phaàn coâng ñieàn coâng thoå. OÂng Coulet nhaéc laïi lôøi moät nhaø caùch maïng giaø raèng theo kinh ñieån cuûa thaùnh hieàn thì moãi nhaân xuaát phaûi coù ñöôïc 5 maãu ñaát (Mus 260).
Caû ba chöõ "Xaõ Hoäi Hoùa" noùi leân moät söï kieän coi nhö nghòch lyù maø khi khaûo saùt khaùch quan laïi ñuùng söï thöïc laø chöông trình xaõ hoäi hoùa (phaân chia laïi taøi saûn) chính laø thöïc hieän trôû laïi moät dó vaõng ñaõ bò thöïc daân laøm hoûng ñi moät phaàn. Thaønh ra caùi môùi meû nhaát laïi xuaát hieän nhö moät lyù töôûng maø nhieàu laàn tieàn nhaân ñaõ thi haønh nhö oâng Gourou minh chöùng (Mus 273).
Vì nhöõng ñieàu ñoù ngöôøi Coäng saûn ñaõ hy sinh "baõi" ñaûng trong chính luùc coù cô leân maïnh.
Ñaïi khaùi ñoù laø nhöõng nhaän xeùt cuûa oâng Paul Mus maø toâi cho laø raát truùng. Tuy chöa chaéc ngöôøi Coäng saûn ñaõ yù thöùc ñöôïc minh nhieân nhö theá, nhöng vì voán Hoà Chí Minh laø tay coù caùi muõi taâm lyù raát nhaäy caûm ñaõ tröïc thò thaáy. Vì theá trong vieäc baõi ñaûng Coäng saûn khoâng phaûi chæ coù lyù do chaùnh trò, saùch löôïc, nhöng coøn veà leõ taâm lyù vaø yù heä nöõa.
Nhôø vieäc baõi ñaûng Coäng saûn vaø ñeà cao "xaõ hoäi hoùa" guoàng maùy cai trò nöôùc Vieät Nam ñoù maø Coäng saûn ñaõ loâi keùo ñöôïc bieát bao caùn boä. Nhöõng ngöôøi naøy haàu heát ban ñaàu khoâng coù yù theo Coäng, nhöng chæ laø nhöõng taâm hoàn quaûng ñaïi haøo huøng thöông nöôùc thöông noøi muoán hy sinh xöông maùu ñeå cöùu queâ höông, kieán thieát laïi xöù sôû. Haàu heát hoï laø nhöõng con ngöôøi cao thöôïng maø ta phaûi caûm meán nhö nhöõng linh hoàn cuûa nöôùc. Nhöng roài loøng yeâu thöông aáy coù hieän thöïc chaêng? hay seõ trôû neân muõi göôm ñaâm vaøo em reå nhö trong caâu chuyeän "Laïc hoàn" maëc daàu khi daán thaân loøng ñaày thieän chí yeâu thöông baùc aùi?
Saigoøn ngaøy 25/03/1967
Rev. Löông Kim Ñònh