Baøi Ca cuûa Ngöôøi Naèm Xuoáng
Nhôù veà cha Giuse Vuõ Kim Chính, SJ.
Baøi Ca cuûa Ngöôøi Naèm Xuoáng - Nhôù veà cha Giuse Vuõ Kim Chính, SJ.
Giuse Ñoã Cao Baèng, SJ.
Maáy böõa nay cha voäi vaõ Veà Nhaø Cha, ñeå cho ngöôøi ôû laïi ngaäm nguøi tieác nuoái, xoùt xa. Nhieàu nôi, nhieàu ngöôøi quen bieát cha hoaëc con quen bieát hoï ñeàu ñaêng tin ñaêng aûnh cuûa cha vôùi nhöõng doøng chöõ thöông tieác, thöông nhôù, bieát ôn, vaø nhöõng hình aûnh caàu nguyeän trong Thaùnh Leã.
Ngaãm laïi nhöõng lôøi cuûa oâng baø ta noùi xöa kia thì ñeàu ñuùng nôi cha: "Huøm cheát ñeå da, ngöôøi cheát ñeå tieáng". Hoaëc nhö lôøi cuûa moät baøi thô ngaén (khoâng roõ cuûa taùc giaû naøo) ñaõ vieát nhö theå ñang noùi veà cha:
Ngöôøi ta höõu töû höõu sanh,
Soáng sao xöùng phaän, thaùc daønh tieáng thôm.
Laøm sao nhö queá treân non,
Traêm naêm khoâ muïc, vaãn coøn thôm tho.
Cha ra ñi ñeå laïi tieáng thôm cho ñôøi, cho doøng toäc, cho caû anh em Doøng Teân. Nhieàu ngöôøi bieát cha ñaõ noùi vaø vieát khaù nhieàu veà cha, keå laïi nhöõng kyû nieäm ñeïp giöõa hoï vôùi cha, nhöõng hình aûnh ghi daáu khoâng phai veà moät ngöôøi cha ñaùng meán, ngöôøi thaày ñaùng kính, caû ñôøi daønh troïn "töï do, trí nhôù, trí hieåu..." cho vieäc phuïc vuï söù maïng toâng ñoà tri thöùc vôùi söï ñôn sô, khieâm toán, aâm thaàm...!
Baûn thaân con, khi hay tin cha bò tai bieán, taâm hoàn con baét ñaàu tróu naëng, con ñaõ nhôù tôùi cha vaø caàu nguyeän nhieàu cho cha. Con cöù hy voïng raèng Y khoa ngaøy caøng tieán boä neân chaéc chaén seõ cöùu ñöôïc maïng soáng cho cha. Nhöng khoâng phaûi theá! Cuoäc soáng ñaày baát ngôø! Chæ voûn veïn moät ngaøy sau, con thöïc söï ñau loøng khi nhaän ñöôïc tin baùo veà söï ra ñi cuûa cha. Coù leõ cuõng nhö nhieàu anh em khaùc, taâm trí con baét ñaàu luïc laïi nhöõng kyù öùc veà cha, kyù öùc veà moät thôøi gian hôn 5 naêm con ñöôïc soáng gaàn cha, ñöôïc cha linh höôùng vaø chæ daïy nhieàu ñieàu, ñöôïc cuøng cha ñi daâng leã cho ngöôøi saéc toäc thieåu soá ôû vuøng nuùi cuûa Ñaøi Loan, ñöôïc aên côm vôùi cha baèng tieàn boång leã khi treân ñöôøng trôû veà laïi coäng ñoaøn sau giôø leã.
Nhöõng dòp hai cha con mình ñi daâng leã ôû nôi xa khoaûng treân döôùi 200 caây soá thaät ñeïp vaø yù nghóa. Baø con vuøng nuùi ñôn sô, chaát phaùc, ngheøo khoù...! Boång leã luùc ít luùc nhieàu. Duø boång leã nhieàu ñi chaêng nöõa thì cuõng chæ ñuû böõa côm tröa cho hai cha con vaø theâm ñöôïc hai ly cafe ñeå uoáng choáng buoàn nguû. Ngaøy naøo boång leã ít thì aên tröa cuõng ít hôn, uoáng nöôùc thì phaûi laáy theâm tieàn tuùi.
Giôø naøy nghó laïi con môùi hieåu ra raèng cha muoán daïy con baøi hoïc veà ñôøi soáng ngheøo vaø tinh thaàn truyeàn giaùo cuûa Doøng Teân. Boång leã nhö ôn suûng Chuùa ban taëng vaø hoa traùi cuûa ngaøy coâng laøm vieäc, cuõng laø kinh nghieäm truyeàn giaùo cuûa thaùnh Phaoloâ: "Chính anh em bieát roõ: nhöõng gì caàn thieát cho toâi vaø cho nhöõng ngöôøi soáng vôùi toâi, ñoâi tay naøy ñaõ töï cung caáp" (Cv 20:34) vaø "khi ôû giöõa anh em, chuùng toâi ñaõ khoâng soáng voâ kyû luaät. Chuùng toâi ñaõ chaúng aên baùm ai, traùi laïi ñeâm ngaøy ñaõ laøm luïng khoù nhoïc vaát vaû, ñeå khoûi neân gaùnh naëng cho ngöôøi naøo trong anh em. Khoâng phaûi laø vì chuùng toâi khoâng coù quyeàn höôûng söï giuùp ñôõ, nhöng laø ñeå neâu göông cho anh em baét chöôùc. Thaät vaäy, khi coøn ôû vôùi anh em, chuùng toâi ñaõ chæ thò cho anh em: ai khoâng chòu laøm thì cuõng ñöøng aên!" (2 Tx 3:7-10).
Moät kyû nieäm khoù queân khaùc veà cha ñaõ trôû thaønh moät phaàn kyù öùc cuûa ñôøi con. Ñoù laø kyû nieäm veà moät ngöôøi cha giaøu tình thöông vaø loøng khieâm nhöôøng, moät ngöôøi baïn ñoàng haønh gaàn guõi vaø khoân ngoan. Quaû thöïc, cha ôû gaàn con nhöng chaúng khi naøo toû ra laø thaày daïy cuûa con, cuõng chaúng xem mình laø "cha thieâng lieâng" cuûa con. Cha nhö moät "ngöôøi baïn trong Chuùa" cuûa con. Soá laø vaøo moät buoåi toái, tröôùc ngaøy thi moân "Nghe Xöng Toäi vaø Giaûi Toäi", sau khi aên xong, cha "kheàu" con vaø noùi nhoû: "Tí nöõa ñi daïo nha!" Con traû lôøi: "Daï vaâng, thöa cha!" Con bieát laø cha coù ñieàu gì ñoù muoán noùi vôùi con. Thöïc theá, hai cha con ñi daïo xung quanh saân tröôøng ñaïi hoïc (Fujen campus), cha hoûi: "Con chuaån bò xong chöa?" Con ñaõ thöa: "Daï, con saün saøng roài aï!" Cha noùi tieáp: "Thöôøng thì kyø thi naøy khoâng khoù nhöng laïi deã rôùt. Mình bieát Baèng naém vöõng kieán thöùc heát roài, nhöng phaûi thaän troïng khi traû lôøi. Haõy traû lôøi nhöõng gì trong saùch daïy! Ñöøng noùi nhieàu veà ñieàu khaùc, nhö 'theo muïc vuï, thì phaûi theá naøy theá kia...'!" Con traû lôøi: "Daï, con hieåu roài. Con seõ coá gaéng, cha aï!"
Sau cuøng, con coøn moät kyû nieäm khaùc vôùi cha, coù leõ ñuùng hôn phaûi noùi ñoù laø moät lôøi taâm söï, moät öôùc ao cuûa cha muoán chia seû vôùi con. Cha noùi raèng thôøi gian ñi daïy hoïc khaù baän, chaúng coù thôøi gian vieát laùch, nhaát laø vieát baèng tieáng Vieät, vaø cha öôùc ao khi nghæ höu thì coù nhieàu giôø hôn ñeå vieát, nhaát laø ñeå coáng hieán cho Giaùo hoäi Vieät Nam. Cha vieát nhieàu baøi ngaén baèng tieáng Ñöùc (articles) ñöôïc ñaêng treân nhieàu taïp chí Trieát hoïc vaø Thaàn hoïc quoác teá. Cha noùi raèng trong caùc ngoân ngöõ, tieáng Ñöùc laø ngoân ngöõ cha gioûi nhaát. Vì theá, chaúng coù gì ngaïc nhieân khi caùc baøi nghieân cöùu cuûa cha thöôøng vieát baèng tieáng Ñöùc. Moãi laàn coù tieàn nhuaän buùt, cha ñöa cho con vaø daën: "Baèng giöõ tieàn naøy ñeå anh em Vieät Nam aên lieân hoan vôùi nhau moãi khi ñi chôi chung. Cha khoâng coù tieàn naøo khaùc ñeå uûng hoä caùc anh em treû neân duøng tieàn nhuaän buùt maø thoâi."
Cha ôi, moät öôùc muoán sau cuøng cuûa cha laø ñöôïc veà giuùp söùc cho anh em Vieät Nam, neáu cheát ôû Vieät Nam caøng toát, baây giôø ñaõ thaønh hieän thöïc. Cha ra ñi nhanh choùng vaø nheï nhaøng, vôùi con, ñoù laø phuùc lôùn! Con xaùc tín cha laø ngöôøi coâng chính, khoâng chæ ñôn thuaàn laø coâng chính nhöng moät söï coâng chính nhö aùnh kim saùng choùi, ñuùng nhö teân goïi cuûa cha: Giuse Vuõ Kim Chính.
Ngöôøi Trung Hoa thöôøng noùi "sinh, laõo, beänh, töû". Cha ñaõ traûi qua boán cung baäc naøy, hoaøn taát moät ñôøi ngöôøi laøm con Chuùa nôi traàn theá. Giôø ñaây, con laïi xaùc tín moät laàn nöõa, cha khoâng chæ traûi qua boán giai ñoaïn treân, nhöng vôùi cha phaûi laø "sinh, laõo, beänh, töû, vaø phuïc sinh"! Vaâng, con tin raèng cha ñang ôû Thieân Ñaøng, ñang cuøng caùc Thaàn Thaùnh haùt vang lôøi ngôïi khen, chuùc tuïng Thieân Chuùa, ñang cuøng döï baøn tieäc Nöôùc Trôøi vôùi Chuùa Gieâsu laø ngöôøi Baïn Ñöôøng cuûa cha nôi döông theá vaø baây giôø laø ngöôøi baïn tri kyû cuûa cha trong Nöôùc Trôøi.
Töø nôi xa, con xin thaép neùn höông loøng ñeå töôûng nhôù ñeán cha. Xin cha, khi ôû trong cung loøng cuûa Chuùa Cha, haõy caàu thay nguyeän giuùp cho chuùng con laø con caùi cha, laø nhöõng ngöôøi em "sinh sau ñeû muoän" cuûa cha trong Doøng nhoû beù mang teân Chuùa Gieâsu cuõng bieát soáng moät ñôøi trung tín vôùi ôn goïi Gieâsu höõu vaø heát loøng vì söù maïng Chuùa trao ñeå ñöôïc ñoàng baøn vôùi cha nôi baøn tieäc Thieân Quoác vaøo moät ngaøy Chuùa muoán chuùng ta ñoaøn tuï.
Ñeå taïm bieät cha, con xin pheùp ñöôïc cuøng cha haùt leân baøi ca chuùc tuïng Thieân Chuùa Cha nhö sau:
Treân trôøi vang tieáng haùt
tieáng thieân thaàn tuïng ca,
loa keøn hoøa vang xa
nhö ñöôïc ôn ñaïi xaù.
Con cuõng ngôïi khen Cha,
caûm taï Cha trong tieáng ca
nhaän laõnh töø nôi Cha
hoàng aân töïa Man-na.
Cha khoâng caàn con taï ôn Cha,
nhöng lôøi taï ôn cho con hoàng aân bao la:
Con ñöôïc gaàn Cha,
ñöôïc Cha thaùnh hoaù,
ñöôïc soáng trong Cha,
ñöôïc aân nghóa vôùi Cha.
Pleiku, ñeâm töôûng nhôù cha, 14/10/2023
Con,
Giuse Ñoã Cao Baèng, SJ.