Kính Tieãn Cha Giaùo Giuse Vuõ Kim Chính, SJ.
Vò Khaùch Haønh Höông
Kính Tieãn Cha Giaùo Giuse Vuõ Kim Chính, SJ - Vò Khaùch Haønh Höông.
Coâng Trình, SJ.
"Muoán soáng toát ôû ñôøi naøy, chuùng ta phaûi laøm khaùch haønh höông ñeå ñi baát cöù ñaâu, ñeán nôi chuùng ta coù theå phuïc vuï Chuùa" (Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ).
Coù theå noùi, nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Phanxicoâ cuõng laø taâm nieäm ñôøi Gieâsu höõu cuûa Cha giaùo Giuse Vuõ Kim Chính, SJ., vì Cha luoân thao thöùc tìm kieám Chuùa vaø phuïc vuï Chuùa hôn. Ñoù laø kinh nghieäm cuûa toâi khi ôû beân linh cöõu Cha, hoài töôûng vaø suy nghó veà "Vò Khaùch Haønh Höông" vôùi nhöõng böôùc chaân aâm thaàm, hy voïng vaø xaùc tín trong ôn goïi vaø söù maïng phuïc vuï Thieân Chuùa.
Toâi may maén ñöôïc tieáp xuùc thöôøng xuyeân vôùi Cha trong "chaëng haønh höông cuoái cuøng", töùc laø töø ngaøy 17.8.2023 - 14.10.2023. Toâi ñöôïc nghe Cha chia seû thao thöùc vaø öôùc mô cuûa "Keû Haønh Höông" veà nhöõng cuoäc hoøa giaûi giöõa Ñöùc tin vaø nhaân baûn, ñöôïc hoïc hoûi töø Cha qua thaùi ñoä caàn maãn cho söù maïng tri thöùc, ñöôïc caûm nghieäm moät ñôøi soáng khoù ngheøo, thaùnh thieän vaø hieàn laønh cuûa moät Gieâsu höõu coù kinh nghieäm saâu veà loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, v.v. Vôùi toâi, thaät khoù ñeå vieát ra nhöõng kinh nghieäm veà Cha vì moät ñaøng toâi muoán mình tieáp tuïc neám caûm nhöõng kinh nghieäm quyù baùu aáy, nhöng ñaøng khaùc toâi laïi öôùc mong chia seû nhöõng "öôùc mô" cuûa Cha ñeå coù theå coù nhieàu anh em Gieâsu höõu khaùc tieáp noái söù maïng maø Chuùa ñaõ trao cho Cha qua Doøng, nhö moät caùch theá laøm cho nhöõng öôùc mô aáy thaønh hieän thöïc.
Kinh nghieäm saâu veà cuoäc ñôøi nhö cuoäc haønh höông neân thaùi ñoä leân ñöôøng vaø haønh trang cuûa Cha luùc naøo cuõng nheï nhaøng. Vôùi bieán coá 1975 taïi Vieät Nam, Cha trôû thaønh "ngöôøi AÙo baát ñaéc dó" khi ñang trong "cuoäc haønh höông tri thöùc" taïi AÙo quoác. Sau khi chòu chöùc linh muïc vaø hoaøn thaønh chöông trình Tieán só Trieát taïi Ñaïi hoïc Innsbruck, Cha phuïc vuï coäng ñoàng ngöôøi Vieät taïi moät soá nöôùc cuûa Chaâu AÂu (1979-1981). Nhö Cha cho bieát, nhöõng naêm thaùng naøy goùp phaàn raát lôùn trong kinh nghieäm thieâng lieâng vaø daán thaân cuûa Cha, vì ôû ñaây, Cha kinh nghieäm veà moät Thieân Chuùa giaøu loøng xoùt thöông nôi nhöõng phaän ngöôøi tha höông.
Khi Cha ñöôïc bieát caùnh ñoàng truyeàn giaùo ôû Ñaøi Loan ñang ñöôïc môû ra, Cha laøm moät cuoäc haønh höông tôùi Ñaøi Loan vôùi mong öôùc moät ngaøy khoâng xa coù theâm cô hoäi phuïc vuï Giaùo hoäi queâ höông Vieät Nam. Taïi Ñaøi Loan, cha hoïc tieáng Hoa moät naêm vaø sau ñoù gia nhaäp Doøng Teân naêm 1982. Sau khi khaán laàn ñaàu trong Doøng Teân naêm 1984, Cha vaâng lôøi Doøng tieáp tuïc laøm moät "cuoäc haønh höông tri thöùc khaùc", vaø hoaøn thaønh chöông trình Tieán só Thaàn hoïc vaøo naêm 1989 taïi Ñaïi hoïc Fu Jen - Ñaøi Loan. Keå töø ñoù ñeán nay, Cha ñi vaøo cuoäc "haønh höông toâng ñoà" qua söù maïng giaûng daïy Trieát - Thaàn taïi Ñaøi Loan. Ngay khi coù cô hoäi "haønh höông veà ñaát meï" Cha ñaõ veà daïy hoïc taïi Hoïc vieän Doøng Teân Vieät Nam vaøo moãi muøa heø (töø naêm 1991 ñeán nay). Hoâm nay, Cha ñaõ hoaøn taát cuoäc haønh höông döông theá ngay taïi queâ höông vôùi thaùi ñoä thanh thaûn khi ñang lao taùc treân caùnh ñoàng söù vuï.
Toâi nhaän ra nôi "Vò Khaùch Haønh Höông" coù nhöõng öôùc mô ñaõ thaønh hieän thöïc vôùi nieàm vui saâu laéng vaø an uûi thieâng lieâng. Cha ñaõ öôùc mô phuïc vuï Giaùo hoäi queâ höông thì Chuùa ñaõ trao cho Cha cô hoäi, nhö giaûng daïy Thaàn hoïc vaø Trieát hoïc taïi Hoïc vieän Doøng Teân, Ñaïi Chuûng Vieän Thaùnh Giuse Haø Noäi; Cha cuõng ñöôïc goùp phaàn vaøo nhöõng hoäi thaûo nghieân cöùu veà Ñaïo Hieáu, toân kính oâng baø toå tieân, ñöôïc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam toå chöùc; hay coäng taùc bieân soaïn Töø ñieån Thaàn Hoïc Tín Lyù Anh - Vieät, v.v. Coù nhöõng luùc Cha öôùc mô ñöôïc cheát nôi queâ höông... thì Chuùa ñaõ ban cho Cha ñöôïc an nghæ giöõa loøng ñaát meï Vieät Nam. Cha ñaõ caû ñôøi mieät maøi daán thaân cho söù maïng thì Chuùa ñaõ ban cho Cha ñöôïc "ra ñi" ñang khi lao taùc. Thaät vaäy, vôùi moät Gieâsu höõu, Baïn Ñöôøng Chuùa Gieâsu, khao khaùt "laøm vieäc khoâng tìm an nghæ" ñaõ aên saâu vaøo maùu thòt. Do ñoù, vieäc Cha ñöôïc hoaøn thaønh söù maïng ñang khi ñang lao taùc haún cuõng laø ôn an uûi lôùn. Ñieàu quan troïng laø Cha ñaõ luoân daán thaân heát mình cho töøng böôùc chaân treân haønh trình kieám tìm Chaân - Thieän - Myõ - Thaùnh.
Theá nhöng, toâi cuõng ñöôïc bieát "Vò Khaùch Haønh Höông" vaãn coøn ñau ñaùu nhöõng öôùc mô. Chuùng ñaõ ñöôïc Cha khôûi söï vaø ñaët moät soá neàn taûng, song chuùng chæ coù theå ñöôïc hieän thöïc hoùa bôûi nhöõng theá heä sau. Quaû thaät, Cha ñaõ luoân mong öôùc moät cuoäc hoäi ngoä giöõa Thieân Chuùa vaø daân toäc Vieät Nam qua nhöõng thao thöùc vaø noã löïc ban ñaàu cho vieäc xaây döïng neàn thaàn hoïc baûn vò hoùa (hay coøn goïi laø hoäi nhaäp vaên hoùa) cho Giaùo hoäi Vieät Nam.
Khi ñöôïc tieáp xuùc nhieàu vôùi Cha vaø ñöôïc cha höôùng daãn, chia seû veà Thaàn hoïc Baûn Vò Hoùa noùi chung vaø höôùng ñeán moät neàn Thaàn hoïc Baûn Vò Hoùa cuûa Vieät Nam noùi rieâng, toâi nhaän thaáy nôi Cha laø con ngöôøi cuûa söù maïng hoøa giaûi vaø xaây döïng. Ñieàu Cha thao thöùc laø laøm sao ñeå ngöôøi Vieät coù theå caûm thaáy Ñöùc tin Kitoâ giaùo thaät gaàn guõi vaø soáng ñoäng vì mang ñaäm neùt vaên hoùa Vieät. Theo Cha, ñeå coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy, chuùng ta phaûi hieåu bieát thaät saâu xa "taàng neàn taâm thöùc Vieät Nam", hay coøn goïi laø "Vieät tính." Trong ñoù, vieäc ñoái thoaïi vôùi toân giaùo baûn ñòa, cuï theå laø Ñaïo Hieáu, mang moät yù nghóa raát quan troïng vaø neàn taûng. Muoán vieãn töôïng naøy thaønh töïu, chuùng ta caàn coù thaùi ñoä khieâm toán tröôùc caùc kinh nghieäm toân giaùo cuûa caùc toân giaùo khaùc, môû loøng vôùi Thaàn Khí ñeå coù theå nhaän ra nhöõng haït gioáng Lôøi ñaõ hieän höõu trong caùc neàn vaên hoùa vaø caùc toân giaùo khaùc, ñoàng thôøi chuùng ta caàn ñaøo saâu taàng neàn taâm thöùc Vieät voán bò aûnh höôûng saâu roäng bôûi Nho giaùo.
Nhieàu laàn, Cha caát coâng Thöû Tìm Neàn Thaàn Hoïc Veà Toân Kính OÂng Baø Toå Tieân, hay noã löïc hoøa giaûi giöõa hai neàn vaên hoùa Ñoâng - Taây, cuõng nhö hoøa giaûi giöõa Thaàn hoïc vaø Trieát hoïc, v.v. Coù theå noùi, Cha ñaõ khoâng ngöøng coá gaéng laøm cho Ñöùc tin vaø lyù trí, giöõa thaùnh thieâng vaø nhaân baûn ngaøy caøng trôû neân thaân thieän vôùi nhau hôn. Khoâng ít laàn Cha cuõng ñaõ chia seû öôùc mô veà moät taàm nhìn ñuû xa cho söù maïng trí thöùc cuûa Doøng Teân Vieät Nam, laø ñònh höôùng moät Thaàn Hoïc Baûn Vò Hoùa cuûa Vieät Nam, nhö laø söù maïng cuï theå phuïc vuï Giaùo hoäi ñòa phöông.
"Vò Khaùch Haønh Höông" ñaõ hoaøn taát haønh trình vôùi nhöõng öôùc mô "ñaõ vaø chöa" thaønh hieän thöïc. Toâi caûm nghieäm nhöõng lôøi "taâm söï" cuûa Cha giaùo Giuse sau ñaây, nhö laø "lôøi traêng troái" cho theá heä sau: "...Laø moät ngöôøi töøng soáng thôøi thô aáu taïi Veät Nam, soáng thôøi thanh nieân taïi Chaâu AÂu, töøng laøm vieäc vaø daïy hoïc taïi moät moâi tröôøng ñaïi hoïc mang ñaäm tính ñoái thoaïi vaø lieân toân ôû Ñaøi Loan, taùc giaû hy voïng raèng nhöõng nghieân cöùu vaø traûi nghieäm cuûa baûn thaân seõ giuùp cho quyù ñoäc giaû coù theå môû ra hôn vôùi moät neàn thaàn hoïc coù leõ khaù caàn thieát cho Giaùo hoäi vaø xaõ hoäi Vieät Nam ngaøy nay: Thaàn Hoïc Baûn Vò Hoùa." (Lm. Giuse Vuõ Kim Chính, Thaàn Hoïc Baûn Vò Hoùa vaø Nhöõng Vaán Ñeà Lieân Quan, (NXB Toân Giaùo: Haø Noäi, 2018), 10-11).
Öôùc mong taâm tình cuûa Cha ñöôïc Chuùa cho tieáp tuïc nôi caùc theá heä sau. Nhôø ñoù, söù maïng hoøa giaûi, noái keát giöõa Ñöùc tin vaø nhaân baûn ñöôïc tieáp tuïc, ñeå Tin Möøng trôû neân gaàn guõi, soáng ñoäng hôn treân queâ höông Vieät Nam.
Xin Thieân Chuùa, Ñaáng giaøu loøng thöông xoùt, môû roäng voøng tay ñoùn Cha vaøo queâ höông vónh cöûu sau ñôøi haønh höông, lao taùc treân caùnh ñoàng söù vuï!
Kính tieãn Cha Giaùo Giuse, Vò Khaùch Haønh Höông!
Coâng Trình, SJ.