Ñöôøng Hy Voïng
Döôùi AÙnh Saùng Lôøi Chuùa vaø Coâng Ñoàng
ÑHY Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
31. Baùc AÙi
Baùc aùi, ñoàng phuïc cuûa ngöôøi Kitoâ höõu
(737) Tröôùc khi xeùt ñoaùn ai, con haõy caàu nguyeän roài haõy laøm nhö Chuùa Gieâsu trong tröôøng hôïp con.
@ Ga 8,15-16: Caùc oâng xeùt ñoaùn theo kieåu ngöôøi phaøm; phaàn toâi, toâi khoâng xeùt ñoaùn ai caû. Maø neáu toâi coù xeùt ñoaùn, thì söï xeùt ñoaùn cuûa toâi vaãn ñuùng söï thaät, vì khoâng phaûi chæ coù mình toâi, nhöng coù toâi vaø Ñaáng ñaõ sai toâi.
(Xem theâm: Ga 7,24).
(738) Khi con ñi coâng taùc cho Ñöùc Meï xa nhaø con caû caây soá, chöa chaéc con ñaõ soáng baùc aùi thaät. Chöøng naøo con daùm coâng taùc beân caïnh nhaø con, ñeán vôùi nhöõng ngöôøi nghe thaáy con moãi ngaøy, cha môùi tin con baùc aùi thaät!
(739) Phaøn naøn laø moät beänh dòch hay laây, trieäu chöùng: bi quan, maát bình an, nghi ngôø, maát nhueä khí keát hieäp vôùi Chuùa.
(740) Kyù soå vaøng, mua veù soá, cho aùo quaàn cuõ coù khi ñoù chæ laø nhöõng vieäc baùc aùi ñeå khoûi bò quaáy raày! Yeâu thöông môùi laø khoù. Haõy ñeå loøng con trong soå vaøng, trong veù soá, trong goùi quaàn aùo cuõ!
@ 2Cr 9,7: Moãi ngöôøi haõy cho tuyø theo quyeát ñònh cuûa loøng mình, khoâng buoàn phieàn, cuõng khoâng mieãn cöôõng, vì ai vui veû daâng hieán, thì ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông.
(Xem theâm: 1Cr 16,14).
(741) "Toâi khoâng laøm vieäc baùc aùi ñöôïc, vì toâi khoâng coù tieàn!" Chæ coù tieàn môùi baùc aùi sao? - Baùc aùi baèng nuï cöôøi, baùc aùi baèng baét tay, baùc aùi baèng thoâng caûm, baùc aùi baèng thaêm vieáng, baùc aùi baèng caàu nguyeän.
@ Mc 9,41: Ai cho anh em uoáng moät cheùn nöôùc vì leõ anh em thuoäc veà Ñaáng Kitoâ, thì Thaày baûo thaät anh em, ngöôøi ñoù seõ khoâng maát phaàn thöôûng ñaâu.
(Xem theâm: Cv 12,5; 2Cr 9,14).
@ MV 38a: Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa cuõng nhaéc nhôû cho bieát ñöùc baùc aùi aáy khoâng phaûi chæ ñöôïc thöïc hieän trong caùc vieäc vó ñaïi, nhöng tröôùc heát trong nhöõng hoaøn caûnh thoâng thöôøng cuûa cuoäc soáng.
(Xem theâm: GH 40b; MV 27b, 78c; TÑ 8b).
(742) Ñöøng ñôïi gaàn cheát môùi laøm hoaø vôùi nhau. Ñöøng ñeå gaàn cheát môùi phaân phaùt cuûa caûi. "Baùc aùi chaúng ñaëng ñöøng", "Baùc aùi baát ñaéc dó". Con seõ tieác vì yeâu thöông quaù chaäm.
@ Gl 6,9-10: Khi laøm ñieàu thieän, chuùng ta ñöøng naûn chí, vì ñeán muøa chuùng ta seõ ñöôïc gaët, neáu khoâng sôøn loøng. Vaäy bao laâu coøn thôøi giôø, chuùng ta haõy laøm ñieàu thieän cho moïi ngöôøi, nhaát laø cho nhöõng anh em trong cuøng ñaïi gia ñình ñöùc tin.
(743) Ngöôøi ta khoâng caàn cuûa con, khoâng caàn con cho, baèng caàn con hieåu hoï, thöông hoï!
@ 1Cr 13,3: Giaû nhö toâi coù ñem heát gia taøi cô nghieäp maø boá thí, hay noäp caû thaân xaùc toâi ñeå chòu thieâu ñoát, maø khoâng coù ñöùc meán, thì cuõng chaúng ích gì cho toâi.
(Xem theâm: 2Cr 12,14).
(744) Ñöøng töùc toái vì ngöôøi ta chæ trích con, haõy caùm ôn vì coøn bao nhieâu toài teä maø hoï chöa noùi.
(745) Soáng huynh ñeä raát toát ñeïp, Chuùa baûo: "Ñaâu coù hai, ba ngöôøi hoïp laïi nhaân danh Ta, thì Ta ôû giöõa hoï" (Mt 18,20). Chuùa bieát khoù neân Ngaøi ñoøi soá toái thieåu, Ngaøi khoâng ñoøi hôn "hai hay ba".
(746) Cuoäc soáng huynh ñeä thöû thaùch vaø naâng ñôõ tình baùc aùi nhö caây treân röøng che ñôõ nhau khoûi ngaõ luùc gioù baõo.
@ Rm 15,1-2: Boån phaän cuûa chuùng ta, nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin vöõng maïnh, laø phaûi naâng ñôõ nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái, khoâng coù ñöùc tin vöõng maïnh, chöù khoâng phaûi chieàu theo sôû thích cuûa mình. Moãi ngöôøi chuùng ta haõy chieàu theo sôû thích keû khaùc, vì lôïi ích cuûa hoï, vaø ñeå xaây döïng.
(Xem theâm: Ga 13,14-15; Rm12,10; Gl 6,2-5; 1Tx 5,14-15; 1Pr 4,8-10).
@ DT 15a: Laø chi theå cuûa Chuùa Kitoâ, caùc tu só haõy mang laáy gaùnh naëng cuûa nhau (x. Gl 6,2) vaø troïng kính laãn nhau trong tinh thaàn giao haûo huynh ñeä (x. Rm 12,10)... Hôn nöõa, söï hieäp nhaát huynh ñeä loan baùo Chuùa Kitoâ ñaõ ñeán (x. Ga 13,35; 17,21) vaø phaùt sinh moät naêng löïc toâng ñoà maõnh lieät.
(Xem theâm: GM 28c, 30d; LM 8ac; DT 12b; NK 5a).
(747) Con khoâng löôøng ñöôïc ngöôøi say röôïu coù theå laøm haïi ñeán theá naøo: ñaâm cheùm, ñoát nhaø, gieát ngöôøi... Khi con say vì ñam meâ haän thuø, con caøng maát saùng suoát hôn theá nöõa.
@ 1Ga 2,11: Nhöng ai gheùt anh em mình thì ôû trong boùng toái vaø ñi trong boùng toái maø chaúng bieát mình ñi ñaâu, vì boùng toái ñaõ laøm cho maét ngöôøi aáy ra muø quaùng.
(Xem theâm: Gc 4,1-3).
(748) Chuùa chæ baét caùc toâng ñoà mang moät ñoàng phuïc reû tieàn maø khoù kieám: "Chính nôi ñieàu naøy maø moïi ngöôøi seõ bieát caùc ngöôi laø moân ñoà Ta: aáy laø neáu caùc ngöôi coù loøng yeâu meán laãn nhau!" (Ga 13,35).
(749) Ñaâu coù tình yeâu thöông, ôû ñoù coù Thieân Chuùa; ñaâu coù thuø gheùt, ôû ñoù coù hoaû nguïc.
@ 1Ga 3,14-15: Chuùng ta bieát raèng: chuùng ta ñaõ töø coõi cheát böôùc vaøo coõi soáng, vì chuùng ta yeâu thöông anh em. Keû khoâng yeâu thöông, thì ôû laïi trong söï cheát. Phaøm ai gheùt anh em mình, aáy laø keû saùt nhaân. Vaø anh em bieát: khoâng keû saùt nhaân naøo coù söï soáng ñôøi ñôøi ôû laïi trong noù.
(Xem theâm: 1Ga 4,16; Gc 3,16).
@ MV 21e: Ñieàu coù theå laøm chöùng veà söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa hôn caû laø ñöùc aùi huynh ñeä cuûa caùc tín höõu nhö hoï ñoàng taâm nhaát trí coäng taùc cho ñöùc tin Phuùc aâm vaø toû ra hoï laø daáu chæ hieäp nhaát.
(Xem theâm: GH 41g, 42a, 50b; TÑ 8bc).
(750) Laáy lyù do giuùp ñôõ, khuyeân baûo anh em, ñeå doø chuyeän beân naøy ñem noùi beân kia, ñoù laø "baùc aùi tình baùo".
(751) Trong moät giaây, baèng moät chaám pheát, baát cöù ai cuõng coù theå boâi nhoï böùc hoïa voâ giaù cuûa Raphael, ñaõ toán bao coâng phu thôøi giôø môùi thöïc hieän noåi, nhöng ai laøm laïi ñöôïc?
(752) Chuùa noùi: "Neáu ngöôi daâng cuûa leã nôi baøn thôø, vaø ôû ñoù nhôù ra anh em coù ñieàu baát bình vôùi ngöôi, haõy ñaët cuûa leã ñoù tröôùc baøn thôø, maø ñi laøm hoaø vôùi anh em ngöôi tröôùc ñaõ, roài baáy giôø haõy ñeán maø daâng leã vaät cuûa ngöôi" (Mt 5,23-24). Coøn con, con laøm ngöôïc laïi: cöù daâng leã vaø phoùng thanh cho moïi ngöôøi bieát, tröø ra gaëp maët ñöông söï. Tin möøng cuûa con!
(753) Con chuû tröông phaûi ñoái thoaïi, nhöng con khoâng chaáp nhaän ai noùi traùi yù con. Ñoù laø "ñoái thoaïi coù chöông trình vaø giôùi haïn" hay noùi ñuùng hôn: hai ngöôøi ñoäc thoaïi.
@ 2Cr 6,11-13: Thöa anh em ngöôøi Coâ-rin-toâ, chuùng toâi ñaõ chaân thaønh ngoû lôøi vôùi anh em, chuùng toâi ñaõ môû roäng taám loøng. Chuùng toâi khoâng heïp hoøi vôùi anh em ñaâu, nhöng chính loøng daï anh em heïp hoøi. Vaäy anh em haõy ñeàn ñaùp chuùng toâi; toâi noùi vôùi anh em nhö noùi vôùi con caùi: anh em cuõng haõy môû roäng taám loøng.
@ MV 28a: Cuõng phaûi kính troïng vaø yeâu thöông nhöõng ngöôøi khoâng cuøng moät caûm nghó hoaëc cuøng moät haønh ñoäng vôùi chuùng ta trong vaán ñeà xaõ hoäi, chính trò hay caû toân giaùo nöõa. Thöïc vaäy, caøng laáy söï nhaân aùi vaø yeâu thöông maø tìm hieåu saâu xa hôn nhöõng caùch caûm nghó cuûa hoï, chuùng ta caøng deã daøng coù theå ñi tôùi ñoái thoaïi vôùi hoï hôn.
(Xem theâm: MV 92c; GM 13b; ÑT 19b).
(754) Con cho laø phi lyù, khi moät lao coâng chæ trích ñoøi daïy kyõ sö, kieán truùc sö xaây caàu, laøm nhaø, moät y coâng chæ trích ñoøi höôùng daãn baùc só giaûi phaãu. Sao chính con laïi chæ trích caáp treân, naém ñöôïc nhieàu yeáu toá, coù nhieàu khaû naêng, nhieàu kinh nghieäm, nhieàu coá vaán vaø nhieàu ôn Chuùa hôn con.
(755) Haõy yeâu thöông nhau khoâng baèng lôøi noùi maø baèng vieäc laøm. Haõy yeâu thöông nhau baèng tay maët maø tay traùi khoâng bieát.
"Caùc con haõy yeâu meán nhau nhö Ta ñaõ yeâu meán caùc con" (Ga 15,12).
@ 1Ga 3,18: Hôõi anh em laø nhöõng ngöôøi con beù nhoû, chuùng ta ñöøng yeâu thöông nôi ñaàu moâi choùt löôõi, nhöng phaûi yeâu thöông caùch chaân thaät vaø baèng vieäc laøm.
@ TÑ 8d: Ngaøy nay, hoaït ñoäng baùc aùi coù theå phaûi nhaèm tôùi taát caû moïi ngöôøi vaø moïi nhu caàu. ÔÛ ñaâu coù ngöôøi thieáu aên, thieáu uoáng, thieáu maëc, thieáu nhaø ôû, thieáu thuoác men, thieáu vieäc laøm, thieáu giaùo duïc, thieáu nhöõng phöông tieän caàn thieát ñeå soáng xöùng danh con ngöôøi, ôû ñaâu coù ngöôøi bò ñau khoå vì nghòch caûnh, oám yeáu, chòu caûnh löu ñaøy, tuø nguïc, thì ôû ñoù baùc aùi Kitoâ giaùo phaûi tìm gaëp, aân caàn saên soùc, uûi an vaø xoa dòu hoï baèng nhöõng trôï giuùp thích ñaùng. Thi haønh boån phaän naøy tröôùc heát laø boån phaän cuûa nhöõng ngöôøi giaøu vaø caùc daân toäc giaøu.
(Xem theâm: GH 42b; MV 93; LM 9b).
(756) Coù loaïi baùc aùi oàn aøo: Baùc aùi phoùng thanh.
Coù loaïi baùc aùi keå coâng: Baùc aùi ngaân haøng.
Coù loaïi baùc aùi nuoâi ngöôøi: Baùc aùi sôû thuù.
Coù loaïi baùc aùi khinh ngöôøi: Baùc aùi chuû nhaân.
Coù loaïi baùc aùi theo yù: Baùc aùi ñoäc taøi.
Baùc aùi nhaõn hieäu, baùc aùi giaû hieäu.
@ Rm 12,9-10: Loøng baùc aùi khoâng ñöôïc giaû hình giaû boä. Anh em haõy gôùm gheùt ñieàu döõ, tha thieát vôùi ñieàu laønh; thöông meán nhau vôùi tình huynh ñeä, coi ngöôøi khaùc troïng hôn mình.
(Xem theâm: Mt 16,2-4; 1Cr 13,4).
(757) Lôøi baát coâng cuûa ngöôøi coâng chính voâ cuøng aùc haïi. Ñoù laø thuoác ñoäc do tay baùc só trao. Toa thuoác aáy caøng truyeàn ra, caøng gieát ngöôøi.
@ Ep 4,29: Anh em ñöøng bao giôø thoát ra nhöõng lôøi ñoäc ñòa, nhöng neáu caàn, haõy noùi nhöõng lôøi toát ñeïp, ñeå xaây döïng vaø laøm ích cho ngöôøi nghe.
(Xem theâm: Gc 3,8-10).
(758) Ngöôøi tu haønh chæ coøn moät cuûa rieâng laø danh tieáng. Ai phaïm ñeán danh tieáng hoï laø aùm saùt hoï.
(759) Neáu con chæ khen ngöôøi khen con, chæ chaáp nhaän ngöôøi khoâng phaûn ñoái con, giao tieáp vôùi ngöôøi ñoàng yù kieán vôùi con, con khoâng baùc aùi cuõng khoâng saùng suoát: muø daét muø.
(760) Coäng ñoaøn naøo coù moät "thaùnh tu haønh" thì thaùnh aáy hay laøm cho coäng ñoaøn coù nhieàu "thaùnh töû ñaïo".
(761) Ñaët mình vaøo ñòa vò keû khaùc, con seõ thaáy nhöõng lôøi tuyeân boá long troïng vaø voâ traùch nhieäm cuûa con hôù heânh quaù vaø con seõ deø daët daàn.
(762) Noùi deã, laøm khoù, ai cuõng cheâ hieän taïi, ai cuõng tieác quaù khöù, ai cuõng hoan ngheânh chöông trình cuûa mình veà töông lai. Nhöng khi töông lai cuûa con thaønh hieän taïi, con laïi caám ngöôøi ta pheâ bình!
(763) Tính xaáu cuûa toâi, toâi cho laø nhaân ñöùc. Thieän chí cuûa anh em, toâi goïi laø khuyeát ñieåm.
(764) Con khoâng thieáu khuyeát ñieåm, sao con töùc toái vaø taán coâng khuyeát ñieåm cuûa anh em?
@ Tt 3,2-3: Ñöøng chöûi bôùi ai, ñöøng hieáu chieán, nhöng phaûi hieàn hoaø, luoân luoân toû loøng nhaân töø vôùi moïi ngöôøi.
(Xem theâm: Mt 7,3-5).
(765) Yeâu ngöôøi laø "traéc nghieäm chaéc chaén nhaát veà loøng meán Chuùa" cuûa con.
@ 1Ga 4,20-21: Neáu ai noùi: "Toâi yeâu meán Thieân Chuùa" maø laïi gheùt anh em mình, ngöôøi aáy laø keû noùi doái; vì ai khoâng yeâu thöông ngöôøi anh em maø hoï troâng thaáy, thì khoâng theå yeâu meán Thieân Chuùa maø hoï khoâng troâng thaáy. Ñaây laø ñieàu raên maø chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc töø Ngöôøi: ai yeâu meán Thieân Chuùa, thì cuõng yeâu thöông anh em mình.
(Xem theâm: 1Ga 3,17; 4,7-8).
@ GH 42a: Ñöùc aùi laø moái daây lieân keát cuûa söï troïn laønh, laø söï vieân maõn cuûa leà luaät (x. Cl 3,14; Rm 13,10), neân ñöùc aùi chi phoái moïi phöông theá neân thaùnh, laøm cho chuùng hình thaønh vaø ñaït ñöôïc cuøng ñích. Vì theá, ñöùc aùi ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø tha nhaân laø daáu chæ ngöôøi moân ñeä chaân chính cuûa Chuùa Kitoâ.
(Xem theâm: MV 24b, 72b; TÑ 8bc).
(766) Yeâu ngöôøi khoâng phaûi laø vuoát ve nuoâng chieàu hoï, nhöng coù luùc yeâu ngöôøi laø laøm phieàn loøng hoï, vì söï thaät vaø vì lôïi ích cuûa hoï.
@ 2Cr 7,8-9: Duø trong böùc thö tröôùc toâi coù laøm cho anh em phaûi öu phieàn, toâi cuõng khoâng hoái tieác. Maø giaû nhö coù hoái tieác - vì thaáy raèng böùc thö aáy ñaõ laøm cho anh em phaûi öu phieàn, tuy chæ trong choác laùt, thì nay toâi laïi vui möøng, khoâng phaûi vì ñaõ laøm cho anh em phaûi öu phieàn, nhöng vì noãi öu phieàn ñoù ñaõ laøm cho anh em hoái caûi. Thaät theá, anh em ñaõ phaûi öu phieàn theo yù Thieân Chuùa, neân chuùng toâi khoâng laøm thieät haïi gì cho anh em.
(Xem theâm: Ep 4,15).
@ MV 28b: Ñöùc aùi vaø loøng nhaân haäu khoâng bao giôø cho pheùp chuùng ta trôû thaønh döûng döng vôùi ñieàu chaân vaø thieän. Hôn theá nöõa, chính ñöùc aùi thuùc baùch caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ loan baùo cho moïi ngöôøi chaân lyù cöùu roãi.
(Xem theâm: MV 92d; LM 6a; HN 11a; TD 11b, 14d).
(767) Chuùa Gieâsu khoâng daïy yeâu ngöôøi "baèng tình caûm", vì Chuùa daïy con yeâu caû keû nghòch cuûa con. Yeâu laø thaønh thöïc muoán söï laønh cho hoï vaø laøm taát caû ñeå hoï ñöôïc haïnh phuùc. Ñieàu aáy ñoøi buoäc con phaûi hoaøn toaøn queân mình.
@ Rm 12,17.20-21: Ñöøng laáy aùc baùo aùc, haõy chuù taâm vaøo nhöõng ñieàu moïi ngöôøi cho laø toát. Traùi laïi, keû thuø ngöôi coù ñoùi, haõy cho noù aên; coù khaùt, haõy cho noù uoáng; laøm nhö vaäy, ngöôi seõ chaát than hoàng leân ñaàu noù. Ñöøng ñeå cho söï aùc thaéng ñöôïc mình, nhöng haõy laáy thieän maø thaéng aùc.
(Xem theâm: Mt 5,43tt; 1Tx 5,15; 1Pr 3,8-9).
@ MV 28c: Giaùo lyù cuûa Chuùa Kitoâ cuõng ñoøi chuùng ta phaûi tha thöù nhöõng xuùc phaïm vaø giaùo lyù aáy nôùi roäng giôùi raên yeâu thöông ñoái vôùi taát caû keû thuø, ñoù chính laø giôùi raên trong Luaät Môùi: "Caùc ngöôi coù nghe lôøi truyeàn daïy haõy thöông yeâu thaân nhaân vaø gheùt thuø ñòch mình. Coøn Ta, Ta daïy caùc ngöôi: haõy thöông yeâu keû thuø nghòch mình, cöù laøm ôn cho keû gheùt mình, laïi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi baét bôù vu vaï cho ngöôi nöõa" (Mt 5,43-44).
(Xem theâm: MV 28a, 32c; TG 12a, 15b).
(768) Con phaûi laø "moùn quaø" trong tay Chuùa, saün saøng ñeå Chuùa taëng cho baát kyø ai. Moät moùn quaø maø ai cuõng quyù yeâu theøm muoán.
(769) Söï laàm laïc lôùn nhaát laø khoâng bieát nhöõng ngöôøi khaùc laø Chuùa Kitoâ. Coù nhieàu ngöôøi taän theá môùi vôõ leõ!
@ Mt 25,45: Ta baûo thaät caùc ngöôi: moãi laàn caùc ngöôi khoâng laøm nhö theá cho moät trong nhöõng ngöôøi beù nhoû nhaát ñaây, laø caùc ngöôi ñaõ khoâng laøm cho chính Ta vaäy.
(Xem theâm: Mt 10,40; 18,5).
(770) Trong caù tính nhaân caùch moãi ngöôøi, khoâng coù hai ngöôøi gioáng nhau. Ñöøng vô ñuõa caû naém. Ñôøi ngöôøi khoâng phaûi laø "cuoän baêng caùt-xeùt" ñaõ ñöôïc sang töøng "xeâ-ri" gioáng nhau.
(771) Chuùng ta phaûi bieát caùm ôn laãn nhau:
Ngöôøi nhaän: vì ñöôïc yeâu thöông giuùp ñôõ.
Ngöôøi cho: vì ñöôïc dòp lôùn leân trong tình yeâu.
(772) Taïi sao ngaøy naøo con cuõng laäp toaø aùn vaø baét anh em con dieãn haønh laàn löôït qua ñoù? Taïi sao luùc naøo cha cuõng thaáy con ngoài gheá quan toaø, khoâng bao giôø ngoài baêng bò can?
@ Mt 7,1-2: Anh em ñöøng xeùt ñoaùn, ñeå khoûi bò Thieân Chuùa xeùt ñoaùn, vì anh em xeùt ñoaùn theá naøo, thì anh em cuõng seõ bò Thieân Chuùa xeùt ñoaùn nhö vaäy; vaø anh em ñong ñaáu naøo, thì Thieân Chuùa cuõng seõ ñong ñaáu aáy cho anh em.
(Xem theâm: Rm 2,1-3; 14,13).
@ MV 28b: Chæ coù mình Thieân Chuùa laø quan toaø vaø laø Ñaáng thaáu suoát moïi taâm hoàn: bôûi vaäy Ngaøi ngaên caám chuùng ta xeùt ñoaùn toäi loãi beân trong cuûa baát cöù ngöôøi naøo.
(Xem theâm: HN 4b, 7b).
(773) Thay "nuï cöôøi ngoaïi giao" cuûa con baèng "nuï cöôøi chaân thaønh Kitoâ höõu".
@ Ep 4,25: Moät khi ñaõ côûi boû söï gian doái, moãi ngöôøi trong anh em haõy noùi söï thaät vôùi ngöôøi thaân caän, vì chuùng ta laø phaàn thaân theå cuûa nhau.
(774) Caùc vieäc töø thieän, xaõ hoäi raát caàn vaø raát toát, nhöng vôùi thôøi ñaïi nguyeân töû, coù theå noùi ñöôïc raèng: chuùng ta chöa yeâu thöông ñích thöïc, khi chuùng ta chöa daán thaân ñoøi hoûi, saùng taïo, bieán ñoåi nhöõng cô caáu ngaên chaën söï giaûi phoùng con ngöôøi, ñeå laøm cho con ngöôøi soáng "ngöôøi hôn".
@ MV 35a: Giaù trò con ngöôøi heä taïi ôû "caùi mình laø" hôn heä taïi ôû "caùi mình coù". Cuõng vaäy, taát caû caùi gì con ngöôøi laøm ñeå ñaït tôùi moät möùc ñoä coâng bình cao hôn, moät tình huynh ñeä roäng lôùn hôn vaø moät traät töï nhaân ñaïo hôn trong caùc töông quan xaõ hoäi, ñeàu quùy troïng hôn caùc tieán boä kyõ thuaät, bôûi vì, caùc tieán boä aáy tuy coù theå cung caáp chaát lieäu cho vieäc thaêng tieán con ngöôøi, nhöng töï chuùng maø thoâi khoâng theå thöïc hieän ñöôïc coâng vieäc thaêng tieán aáy.
(Xem theâm: MV 25a, 26c, 27a, 78b; TÑ 6a, 7, 8).
(775) Neáu Thieân Chuùa chæ daïy meán Chuùa thì hay quaù! Nhöng Ngaøi theâm luaät yeâu ngöôøi, cuõng troïng baèng luaät meán Chuùa thì voâ cuøng raéc roái, phöùc taïp cho nhieàu ngöôøi!
(776) Taïi sao con ghi khaéc khuyeát ñieåm cuûa anh em vaøo bia ñaù, coøn toäi loãi cuûa con thì vieát treân caùt?
@ Mt 7,3: Sao anh thaáy caùi raùc trong con maét cuûa ngöôøi anh em, maø caùi xaø trong con maét cuûa mình thì laïi khoâng ñeå yù tôùi?
(777) Moâi tröôøng ñoøi buoäc con thinh laëng hoaït ñoäng, con cöù thích nghi theo moâi tröôøng vaø ñi ñeán ñaâu con haõy "gieo raéc tình yeâu". Con seõ ngaïc nhieân, vì moät ngaøy kia, nhìn laïi nhöõng nôi con ñaõ ñi qua, haït gioáng tình yeâu ñaõ naëng tróu gaáp möôøi, gaáp traêm, nôi taâm hoàn nhöõng ngöôøi Chuùa Quan phoøng ñònh cho gaëp con treân ñöôøng hy voïng.
(778) Haïnh phuùc cho moät huynh ñeä ñoaøn laø gì? Laø: "Phuùc cho nhöõng keû bò baét bôù vì söï coâng chính" (Mt 5,10). Ñuùng vaäy! Ñaây laø moät cuoäc baét bôù coù toå chöùc, coù thôøi khoaù bieåu, coù luaät leä, nhöng söï baét bôù naøy ñem laïi ôn cöùu chuoäc, vì ñaët con trong yù nghóa cuûa lòch söû vaø cuûa Hoäi thaùnh laø xaõ hoäi hoaù traàn gian.
(779) Moät huynh ñeä ñoaøn ñích thöïc laø moät coäng ñoaøn hieäp nhaát; noù khoâng nguyeân töû hoaù, nhöng ngöôïc laïi nhaân vò hoaù con ngöôøi.
@ Pl 2,1-2: Neáu quaû thaät söï lieân keát vôùi Ñöùc Kitoâ ñem laïi cho chuùng ta moät nieàm an uûi, neáu tình baùc aùi khích leä chuùng ta, neáu chuùng ta ñöôïc hieäp thoâng trong Thaàn Khí, neáu chuùng ta soáng thaân tình vaø bieát caûm thöông nhau, thì xin anh em haõy laøm cho nieàm vui cuûa toâi ñöôïc troïn veïn, laø haõy coù cuøng moät caûm nghó, cuøng moät loøng meán, cuøng moät taâm hoàn, cuøng moät yù höôùng nhö nhau.
(Xem theâm: Rm 12,10; 1Cr 1,10; 2Cr 13,11).
@ MV 6e: Nhöõng lieân heä cuûa con ngöôøi vôùi ñoàng loaïi cöù taêng theâm maõi, ñoàng thôøi chính vieäc "xaõ hoäi hoaù" laïi taïo theâm nhöõng lieân heä môùi, tuy nhieân, nhöõng lieân heä môùi aáy khoâng phaûi luùc naøo cuõng giuùp nhaân vò tröôûng thaønh moät caùch thích hôïp, hoaëc thaêng hoa nhöõng töông quan nhaân vò (nhaân vò hoaù).
(Xem theâm: GH 28b; MV 25a, 29a; TÑ 8e).
(780) Ngaøy xöa tu ñöùc laø aên chay, ñaùnh toäi, thöùc khuya, daäy sôùm, soáng thinh laëng.
Ngaøy nay tu ñöùc laø soáng giöõa huynh ñeä ñoaøn: hoäi hoïp, trao ñoåi, hôïp taùc...
@ Dt 10,24-25: Chuùng ta haõy ñeå yù ñeán nhau, laøm sao cho ngöôøi naøy thuùc ñaåy ngöôøi kia soáng yeâu thöông vaø laøm nhöõng vieäc toát. Chuùng ta ñöøng boû caùc buoåi hoäi hoïp, nhö vaøi ngöôøi quen laøm; traùi laïi, phaûi khuyeán khích nhau, nhaát laø khi anh em thaáy Ngaøy Chuùa ñeán ñaõ gaàn.
@ LM 7c: Ngaøy nay, söï hieäp nhaát giöõa caùc Linh muïc vaø caùc Giaùm muïc laïi caøng khaån thieát hôn, vì trong thôøi ñaïi chuùng ta, bôûi nhieàu lyù do, caùc coâng cuoäc toâng ñoà khoâng nhöõng caàn phaûi mang raát nhieàu hình thöùc khaùc nhau, nhöng thaät ra coøn caàn phaûi vöôït khoûi giôùi haïn giaùo xöù hay giaùo phaän. Vaäy, khoâng moät linh muïc naøo coù theå chu toaøn ñaày ñuû söù meänh cuûa mình moät caùch leû loi vaø haàu nhö rieâng reõ, nhöng phaûi hieäp söùc vôùi caùc linh muïc khaùc, döôùi söï ñieàu khieån cuûa caùc vò laõnh ñaïo trong Giaùo hoäi.
(Xem theâm: GH 28e; MV 25a, 30b, 43b, 89a).
(781) Moãi chieàu toái, tröôùc luùc leân giöôøng nguû, con phaûi noùi ñöôïc raèng: "Suoát ngaøy hoâm nay, toâi ñaõ yeâu thöông".
(782) Nhöõng ai toå chöùc vu caùo, thoaù maï, xuùi giuïc caêm thuø, choáng ñoái, duø vôùi muïc ñích naøo, cuõng khoâng che daáu ñöôïc tính caùch phaûn Phuùc aâm, vì Chuùa laø tình yeâu.
(783) Haõy laáy moät tôø giaáy vaø bình tónh vieát treân ñoù ñöùc tính cuûa ngöôøi maø con baát bình, con seõ thaáy hoï khoâng hoaøn toaøn xaáu nhö con nghó töø ñaàu.
(784) Sao con traùch moùc khi ngöôøi ta phuï ôn con? Coâng nghieäp cuûa con maát ñi sao? Hay laø con baét Chuùa caùm ôn con? "Nhöõng gì caùc ngöôi ñaõ laøm cho moät ngöôøi trong caùc anh em heøn moïn nhaát naøy cuûa Ta, laø caùc ngöôi ñaõ laøm cho chính mình Ta" (Mt 25,40).
@ Mt 10,42: Ai cho moät trong nhöõng keû beù nhoû naøy uoáng, duø chæ moät cheùn nöôùc laõ thoâi, vì keû aáy laø moân ñeä cuûa Thaày, thì Thaày baûo thaät anh em, ngöôøi ñoù seõ khoâng maát phaàn thöôûng ñaâu.
(785) Taïi sao con haø tieän moät tieáng khen? Tieác nuoái moät nuï cöôøi, moät sieát tay vôùi ngöôøi ta? Bao nhieâu ngöôøi khoâng caàn baïc tieàn, chæ caàn loøng con.
(786) Neáu caùc coâng vieäc töø thieän xaõ hoäi cuûa con khoâng phaûi vì Chuùa, thì con chæ laø nhaân vieân cuûa moät chi nhaùnh Hoàng thaäp töï.
@ Mt 6,1-2: Khi laøm vieäc laønh phuùc ñöùc, anh em phaûi coi chöøng, chôù coù phoâ tröông cho thieân haï thaáy. Baèng khoâng, anh em seõ chaúng ñöôïc Cha cuûa anh em, Ñaáng ngöï treân trôøi, ban thöôûng. Vaäy khi boá thí, ñöøng coù khua chieâng ñaùnh troáng, nhö boïn ñaïo ñöùc giaû thöôøng bieåu dieãn trong hoäi ñöôøng vaø ngoaøi phoá xaù, coát ñeå ngöôøi ta khen. Thaày baûo thaät anh em, chuùng ñaõ ñöôïc phaàn thöôûng roài.
@ LM 9b: Caùc linh muïc phaûi laõnh ñaïo laøm sao ñeå khoâng tìm tö lôïi, nhöng tìm lôïi ích cho Chuùa Gieâsu Kitoâ; caùc ngaøi hôïp taùc vôùi giaùo daân vaø cuøng vôùi hoï, xöû söï theo göông Thaày, Ñaáng ñeán ôû giöõa moïi ngöôøi "khoâng ñeå ñöôïc phuïc vuï, nhöng ñeå phuïc vuï vaø hieán maïng soáng mình thay cho nhieàu ngöôøi" (Mt 20,28).
(Xem theâm: GH 42a; LM 15a; TÑ 8ae).
(787) Baùc aùi khoâng coù bieân giôùi, neáu coù bieân giôùi khoâng phaûi laø baùc aùi nöõa.
@ TG 12a: Baùc aùi Kitoâ giaùo thöïc söï lan traøn tôùi moïi ngöôøi khoâng phaân bieât chuûng toäc, hoaøn caûnh xaõ hoäi hay toân giaùo; baùc aùi khoâng caàu mong moät lôïi ích hay moät söï tri aân naøo.
(Xem theâm: MV 28ac, 32c; TG 15b).
(788) Khi con giuùp ai ñieàu gì, phaûi heát söùc baùc aùi, ñeå ngöôøi thuï aân tha thöù cho con caùi nhuïc hoï chòu khi nhaän cuûa con.
@ Mt 6,3-4: Coøn anh, khi boá thí, ñöøng cho tay traùi bieát vieäc tay phaûi laøm, ñeå vieäc anh boá thí ñöôïc kín ñaùo. Vaø Cha cuûa anh, Ñaáng thaáu suoát nhöõng gì kín ñaùo, seõ traû laïi cho anh.
(789) Thöôøng Chuùa Gieâsu laøm pheùp laï roài daën ñöøng cho ai bieát. Coù nhieàu ngöôøi chöa laøm pheùp laï maø ñaõ cho moïi ngöôøi bieát mình baùc aùi.
(790) Ñöøng phaøn naøn caø pheâ ñaéng, chæ taïi ñöôøng cuûa con khoâng ngoït ñuû.
(791) Moät boä maùy duø tinh vi vaø kieân coá ñeán ñaâu, neáu caùc boä phaän khoâ daàu cuõng hö hoûng. Haõy roùt daàu baùc aùi cuûa con vaøo ñeå maùy chaïy ñieàu hoaø khoâng söùt meû.
(792) Baùc aùi laø noái daøi tình yeâu Thieân Chuùa ñoái vôùi nhaân loaïi.
@ TG 12a: Söï hieän dieän cuûa caùc Kitoâ höõu giöõa caùc nhoùm ngöôøi phaûi ñöôïc taùc ñoäng baèng chính tình baùc aùi maø Thieân Chuùa ñaõ yeâu chuùng ta vaø muoán chuùng ta cuõng yeâu thöông nhau baèng tình baùc aùi ñoù.
(Xem theâm: GH 42a; MV 24c, 72b; TÑ 8b).
(793) Con phaûi noùi ñöôïc caùch thaønh thöïc raèng: "Toâi khoâng xem ai laø keû nghòch cuûa toâi, keå caû nhöõng ngöôøi caêm thuø toâi nhaát, nhöõng ngöôøi baét bôù toâi, theà khoâng ñoäi trôøi chung vôùi toâi. Toâi luoân luoân xem hoï laø anh em toâi".
(794) Con toát, ngöôøi ta noùi con xaáu, con vaãn toát. Con ngheøo, ngöôøi ta khen con giaøu, con vaãn ngheøo. Taïi sao con leân kyù vaø suùt kyù theo dö luaän.
@ Mt 11,18-19: OÂng Gio-an ñeán, khoâng aên khoâng uoáng, thì thieân haï baûo: "OÂng ta bò quyû aùm". Con Ngöôøi ñeán, cuõng aên cuõng uoáng nhö ai, thì thieân haï laïi baûo: "Ñaây laø tay aên nhaäu, baïn beø vôùi quaân thu thueá vaø phöôøng toäi loãi". Nhöng ñöùc Khoân Ngoan ñöôïc chöùng minh baèng haønh ñoäng.
(795) Ngöôøi ta thueâ ñaêng baùo ñeå taâng boác nhöõng taøi naêng töôûng töôïng cuûa mình, ñeå tuyeân truyeàn cho mình nhöõng coâng traïng bòa ñaët, ñeå chuïp muõ ñoái phöông nhöõng toäi aùc döïng ñöùng. Con cuõng muoán maø maét Thieân Chuùa nhö theá sao?
(796) Tu só soáng thaùnh nhôø nhieàu vieäc ñaïo ñöùc rieâng: aên chay, haõm mình, luaät doøng, tónh taâm. Giaùo daân chæ coù moät phöông theá: soáng thaùnh laø baùc aùi.
(797) Baùc aùi laø tu ñöùc lieân læ: tu mieäng löôõi, tu quaû tim, tu loã tai, tu con maét, tu laù gan, tu boä oùc... Taát caû con ngöôøi con vaãy vuøng, nhöng con phaûn öùng yeâu thöông, nhö Chuùa Gieâsu.
@ Ep 5,1-2: Anh em haõy baét chöôùc Thieân Chuùa, vì anh em laø con caùi ñöôïc Ngöôøi yeâu thöông, vaø haõy soáng trong tình baùc aùi, nhö Ñöùc Kitoâ ñaõ yeâu thöông chuùng ta, vaø vì chuùng ta, ñaõ töï noäp mình laøm hieán leã, laøm hy leã daâng leân Thieân Chuùa töïa höông thôm ngaøo ngaït.
(Xem theâm: Pl 2,5).
(798) "Trong nhaø Cha Ta coù nhieàu choã ôû" (Ga 14,2). Lôøi Chuùa raát laø thaám thiaù! Con haõy ñoái xöû vôùi moãi ngöôøi khaùc nhau, kính troïng töøng taâm hoàn. Ñöøng xem con ngöôøi nhö moät con soá, moät khoái löôïng, coäng laïi laø ra ñaùp soá!
Ñoái vôùi con ngöôøi khoâng phaûi hai coäng hai laø boán luoân. Hai quaû döa vôùi hai quaû döa coù luùc laø boán kyù, nhöng coù luùc phaûi saùu quaû môùi ñöôïc boán kyù.
@ TÑ 8e: Ñeå thöïc thi baùc aùi maø khoâng bò chæ trích vaø ñeå toû ra laø baùc aùi ñích thöïc, caàn phaûi nhìn nhaän nôi tha nhaân hình aûnh Thieân Chuùa vì hoï ñaõ ñöôïc döïng neân gioáng hình aûnh Ngaøi vaø nhìn nhaän nôi hoï chính Chuùa Kitoâ, bôûi vì baát cöù söï gì ñöôïc taëng cho ngöôøi ngheøo laø ñaõ thöïc söï ñöôïc daâng cho Ngöôøi. Phaûi heát söùc teá nhò toân troïng töï do vaø nhaân phaåm cuûa ngöôøi ñöôïc trôï giuùp. Ñöøng laøm hoen oá yù höôùng ngay laønh vì möu caàu tö lôïi hay vì moät tham voïng thoáng trò naøo. Phaûi thoaû maõn nhöõng ñoøi hoûi coâng bình tröôùc ñaõ keûo nhöõng taëng phaåm ñem cho töôûng laø vì baùc aùi, maø thöïc ra phaûi ñeàn traû vì ñöùc coâng baèng. Phaûi loaïi tröø khoâng nhöõng haäu quaû maø caû nguyeân nhaân gaây neân söï döõ. Phaûi toå chöùc giuùp ñôõ sao cho nhöõng ngöôøi ñöôïc trôï giuùp daàn daàn thoaùt khoûi söï leä thuoäc ngöôøi khaùc vaø coù theå töï tuùc.
(Xem theâm: MV 26c, 27a, 28b; DT 14c).
(799) Baùc aùi lieân keát con ngöôøi thaønh moät coäng ñoàng laøm phaùt sinh nhöõng moái töông quan môùi. Coù töông quan môùi, seõ coù theá giôùi môùi.
(800) Baùc aùi khoâng phaûi chæ coù yeâu thöông vaø tha thöù. Baùc aùi laø caû moät haønh ñoäng ñeå taïo moät baàu khoâng khí môùi giöõa coäng ñoàng laøng xaõ, coäng ñoàng quoác gia, coâng ñoàng quoác teá.
@ MV 75d: Coâng daân phaûi nung naáu tinh thaàn aùi quoác vôùi loøng ñaïi löôïng vaø trung kieân chöù khoâng heïp hoøi, nghóa laø laøm sao ñeå ñoàng thôøi vaãn quan taâm ñeán ích lôïi cuûa toaøn theå gia ñình nhaân loaïi, moät gia ñình ñöôïc lieân keát laïi baèng nhieàu raøng buoäc giöõa caùc noøi gioáng, chuûng toäc vaø quoác gia.
(Xem theâm: GH 36b; MV 26a, 82b).
(801) Bieán theá giôùi cuûa thuù vaät neân theá giôùi cuûa con ngöôøi, bieán theá giôùi cuûa con ngöôøi neân theá giôùi cuûa con Chuùa.
(802) Khoâng gheùt ai chöa ñuû, thöông ngöôøi chöa ñuû, giuùp ngöôøi chöa ñuû. Hieäp nhaát trong tình yeâu vaø haønh ñoäng môùi ñuû. Chuùa Gieâsu caàu xin: "... Ñeå heát thaûy chuùng neân moät, cuõng nhö, laïy Cha, Cha ôû trong Con vaø Con ôû trong Cha" (Ga 17,21).
@ 1Cr 1,10: Thöa anh em, nhaân danh Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta, toâi khuyeân taát caû anh em haõy nhaát trí vôùi nhau trong lôøi aên tieáng noùi, vaø ñöøng ñeå coù söï chia reõ giöõa anh em, nhöng haõy soáng hoaø thuaän, moät loøng moät yù vôùi nhau.
(Xem theâm: Rm 15,5-6; Ep 4,2-4; Pl 2,1-4).
@ MV 42c: Vieäc coå voõ hieäp nhaát phuø hôïp vôùi söù meänh saâu xa cuûa Giaùo hoäi, vì chính Giaùo hoäi ôû trong Chuùa Kitoâ nhö bí tích, nghóa laø daáu chæ vaø khí cuï, cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi. Nhö theá, chính Giaùo hoäi baøy toû cho theá giôùi bieát raèng söï hieäp nhaát beân ngoaøi trong phaïm vi xaõ hoäi baét nguoàn töø söï hieäp nhaát taâm trí, nghóa laø töø ñöùc tin vaø ñöùc meán, caên baûn hieäp nhaát baát khaû phaân ly cuûa Giaùo hoäi trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Sinh löïc maø Giaùo hoäi coù theå chuyeån thoâng cho xaõ hoäi nhaân loaïi ngaøy nay laø ñöùc tin vaø ñöùc meán aáy, ñöôïc theå hieän trong cuoäc soáng, chöù khoâng phaûi do theá löïc beân ngoaøi döïa vaøo nhöõng phöông theá hoaøn toaøn nhaân loaïi.
(Xem theâm: GH 7c; MV 24c; GM 6a; LM 8a; HN 12).
(803) Chuùa Gieâsu bò boû rôi treân Thaùnh giaù, Chuùa Gieâsu coøn bò boû rôi trong moãi anh em ñau khoå khaép nôi treân theá giôùi.
@ 1Ga 3,17: Neáu ai coù cuûa caûi theá gian vaø thaáy anh em mình laâm caûnh tuùng thieáu, maø chaúng ñoäng loøng thöông, thì laøm sao tình yeâu Thieân Chuùa ôû laïi trong ngöôøi aáy ñöôïc?
@ TÑ 8bc: Chuùa Kitoâ ñaõ laøm cho giôùi raên baùc aùi ñoái vôùi tha nhaân thaønh moät giôùi raên rieâng cuûa Ngöôøi vaø maëc cho noù moät yù nghóa môùi phong phuù hôn, khi Ngöôøi muoán ñoàng hoaù mình vôùi anh em nhö chính ñoái töôïng cuûa baùc aùi, Ngöôøi noùi: "Bao nhieâu laàn caùc ngöôi laøm nhöõng vieäc ñoù cho moät trong nhöõng ngöôøi heøn moïn laø anh em Ta ñaây, töùc laø caùc ngöôi laøm cho Ta vaäy" (Mt 25,40).
Vì theá, Giaùo hoäi ñaëc bieät ñeà cao loøng xoùt thöông ñoái vôùi ngöôøi ngheøo ñoùi, beänh taät cuõng nhö nhöõng coâng trình meänh danh laø töø thieän vaø töông trôï ñeå xoa dòu moïi noãi thoáng khoå cuûa nhaân loaïi.
(Xem theâm: GH 8c; MV 27b, 90c; TÑ 31e; TG 12a).
(804) Ngaøy taän theá Chuùa phaùn xeùt veà ñöùc aùi, khoâng phaûi veà caùc thaønh coâng vó ñaïi.
@ Mt 25,34-36: Baáy giôø Ñöùc Vua seõ phaùn cuøng nhöõng ngöôøi ôû beân phaûi raèng: "Naøo nhöõng keû Cha Ta chuùc phuùc, haõy ñeán thöøa höôûng Vöông Quoác doïn saün cho caùc ngöôi ngay töø thuôû taïo thieân laäp ñòa. Vì xöa Ta ñoùi, caùc ngöôi ñaõ cho aên; Ta khaùt, caùc ngöôi ñaõ cho uoáng; Ta laø khaùch laï, caùc ngöôi ñaõ tieáp röôùc; Ta traàn truoàng, caùc ngöôi ñaõ cho maëc; Ta ñau yeáu, caùc ngöôi ñaõ thaêm vieáng; Ta ngoài tuø, caùc ngöôi ñeán hoûi han".
(805) Ñöøng ñeâ heøn noùi xaáu ngöôøi vaéng maët. Haõy noùi nhö theå lôøi con ñöôïc ghi aâm, haønh ñoäng nhö theå cöû chæ con ñöôïc chuïp hình.
@ Gc 4,11-12: Thöa anh em, anh em ñöøng noùi xaáu nhau. Ai noùi xaáu hoaëc xeùt ñoaùn anh em mình laø noùi xaáu vaø xeùt ñoaùn Leà Luaät. Neáu anh xeùt ñoaùn Leà Luaät, thì anh khoâng coøn laø keû vaâng giöõ, maø laø keû xeùt ñoaùn Leà Luaät. Chæ coù moät Ñaáng ra Leà Luaät vaø xeùt xöû, ñoù laø Ñaáng coù quyeàn cöùu thoaùt vaø tieâu dieät. Coøn anh laø ai maø daùm xeùt ñoaùn ngöôøi thaân caän?
(806) Neáu khoâng trieät ñeå thi haønh chuùc thö cuûa Chuùa Gieâsu, laø soáng baùc aùi, thì con laø ñöaù con baát hieáu voâ phuùc nhaát.
@ Ga 14,15: Neáu anh em yeâu meán Thaày, anh em seõ giöõ caùc ñieàu raên cuûa Thaày.