Ñöôøng Hy Voïng
Döôùi AÙnh Saùng Lôøi Chuùa vaø Coâng Ñoàng
ÑHY Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
23. Khoân Ngoan
Thaùnh giaù, saùch daïy söï khoân ngoan thaät
(543) "Lôøi giaûng Thaäp giaù, ñoái vôùi nhöõng keû ñang hö ñi, laø moät söï ñieân roà; coøn ñoái vôùi chuùng ta, nhöõng ngöôøi ñang ôû treân ñöôøng cöùu thoaùt, laïi laø quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa» (1Cr 1,18).
(544) Ngöôøi ta khen hay cheâ, con ñöøng lo sôï vì bò maát maùt hay sung söôùng vì ñöôïc taêng theâm ñieàu gì.
Chæ moät ñieàu laøm con thieät haïi: toäi loãi.
Chæ moät ñieàu taêng theâm giaù trò: nhaân ñöùc.
Khen cheâ ñöøng lo, cuõng nhö khoâng sôï suùng giaû, khoâng ham baïc giaû.
(545) Ai "laøm cho tan taùc luõ kieâu caêng loøng trí"? (Lc 1,51).
Ai "haï keû queàn naêng khoûi ngai baùu"? (Lc 1,52).
Ai seõ mang laïi traät töï cho bao tö töôûng loän xoän, leäch laïc?
Ai seõ ñem bình an cho ngöôøi thôøi ñaïi ta ñeå vöõng taâm ñi treân ñöôøng hy voïng?
Chæ coù Khoân Ngoan Thieân Chuùa ban qua tay Ñöùc Meï, "Toaø Ñaáng Khoân Ngoan".
"Theá giôùi ngheøo" quaèn quaïi trong ñoùi khaùt, tuûi nhuïc, trong bao vaán ñeà xaõ hoäi, luùng tuùng giaûi quyeát khoâng ñöôïc. Khoù boù khoân.
(546) "Theá giôùi tö baûn" laën loäi trong khoaùi laïc, taïo theâm nhu caàu, ñaàu oùc chaát chöùa tö töôûng loän xoän, tuyeân truyeàn theâm baát an, hoang mang, töï toân mình laøm thaày thieân haï. Ngaïo maát khoân.
@ MV 31b: Söï töï do cuûa con ngöôøi nhieàu luùc suy giaûm ñi, moät khi con ngöôøi rôi vaøo caûnh quaù cuøng cöïc, cuõng nhö töï do aáy bò haï giaù moät khi buoâng thaû theo nhöõng deã daõi quaù möùc trong cuoäc soáng, con ngöôøi döôøng nhö töï kheùp mình trong thöù thaùp ngaø coâ ñôn. Traùi laïi, töï do aáy ñöôïc cuûng coá khi con ngöôøi chaáp nhaän nhöõng raøng buoäc khoâng theå traùnh ñöôïc trong cuoäc soáng xaõ hoäi, coi nhöõng nhu caàu muoân maët cuûa tình lieân ñôùi nhaân loaïi laø cuûa mình vaø töï buoäc mình phaûi phuïc vuï cho coäng ñoaøn nhaân loaïi.
(Xem theâm: MV 10a, 19c; HN 12a).
(547) Theá giôùi khoâng chæ bieán ñoåi nhôø haønh ñoäng, theá giôùi coøn bieán ñoåi nhôø tö töôûng, vì tö töôûng chæ huy haønh ñoäng.
@ MV 15bc: Baûn chaát tri thöùc cuûa nhaân vò ñöôïc kieän toaøn vaø phaûi ñöôïc kieän toaøn nhôø söï "hieåu bieát". Chính söï hieåu bieát loâi keùo moät caùch dòu daøng taâm trí con ngöôøi tìm kieám vaø aùi moä nhöõng gì laø chaân laø thieän. Roài nhôø thaám nhuaàn söï hieåu bieát maø con ngöôøi ñöôïc ñöa töø theá giôùi höõu hình tôùi taän theá giôùi voâ hình.
Hôn haún nhöõng theá kyû tröôùc, thôøi ñaïi chuùng ta caøng caàn ñeán söï hieåu bieát ñeå taát caû nhöõng khaùm phaù môùi cuûa con ngöôøi mang tính chaát nhaân baûn hôn. Bôûi vì vaän meänh töông lai cuûa theá giôùi seõ laâm nguy, neáu theá giôùi khoâng phaùt sinh ra nhöõng baäc thoâng thaùi loãi laïc. Hôn nöõa, phaûi löu yù raèng, nhieàu quoác gia tuy ngheøo naøn veà kinh teá, nhöng laïi giaøu coù veà phaàn hieåu bieát, neân vaãn coù theå trôï giuùp nhöõng quoác gia khaùc raát ñaéc löïc.
(Xem theâm: MV 4, 5, 7).
(548) Khi nhöõng ngöôøi thoâng minh nghó mình bieát taát caû,
Khi nhöõng nhaø baùc hoïc töôûng mình khaùm phaù ñöôïc taát caû,
Bieát quyø goái nguyeän caàu Thieân Chuùa,
Bieát khieâm toán nhìn nhaän nhöõng phaùt minh cuûa mình chæ laø moät tia saùng töø trôøi chieáu soi.
Luùc aáy hoï nhìn vuõ truï vôùi caëp maét khaùc, hoï thaáy moïi söï ñöôïc toå chöùc theo moät traät töï, moät chöông trình hoaøn haûo töø ñôøi ñôøi.
@ MV 15a: Döï phaàn vaøo aùnh saùng cuûa trí tueä Thieân Chuùa, con ngöôøi coù lyù ñeå nhaän ñònh raèng nhôø trí tueä hoï vöôït treân moïi taïo vaät. Qua caùc thôøi ñaïi, nhôø chuyeân caàn trau doài taøi naêng cuûa mình, chính con ngöôøi ñaõ thöïc söï tieán boä trong nhöõng khoa hoïc thöïc nghieäm, nhöõng khoa hoïc kyõ thuaät vaø ngheä thuaät. Trong thôøi ñaïi chuùng ta, con ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh coâng phi thöôøng, nhaát laø trong vieäc khaùm phaù vaø cheá ngöï theá giôùi vaät chaát. Tuy nhieân con ngöôøi ñaõ luoân luoân tìm kieám vaø ñaõ khaùm phaù ra chaân lyù saâu xa hôn. Thöïc vaäy, trí khoân con ngöôøi khoâng haún chæ giôùi haïn trong nhöõng hieän töôïng maø thoâi, nhöng coøn coù theå thaáu trieät thöïc taïi sieâu hình moät caùch thöïc söï chaéc chaén, cho duø trí tueä phaàn naøo ñaõ bò môø toái vaø suy nhöôïc do haäu quaû cuûa toäi loãi.
(Xem theâm: MV 15bcd).
(549) Caùc nhaø baùc hoïc, caùc thieân taøi ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu cho vaên minh theá giôùi, nhöng hoï chæ coù nhöõng maûnh vuïn aùnh saùng, maûnh vuïn chaân lyù. Moät theá giôùi muoán coù traät töï toát ñeïp, caàn phaûi coù moät söï khoân ngoan sieâu vieät: Ngoâi Lôøi, "nhôø Ngöôøi maø muoân vaät ñöôïc taïo thaønh".
@ Dt 11,3: Nhôø ñöùc tin, chuùng ta hieåu raèng vuõ truï ñaõ ñöôïc hình thaønh bôûi lôøi cuûa Thieân Chuùa; vì theá, nhöõng caùi höõu hình laø do nhöõng caùi voâ hình maø coù.
(Xem theâm: Ga 1,3; Cl 1,16-17).
@ MK 6b: Thaùnh Coâng ñoàng tuyeân xöng raèng: "Con ngöôøi nhôø aùnh saùng töï nhieân cuûa lyù trí, coù theå töø caùc taïo vaät nhaän bieát caùch chaéc chaén coù Thieân Chuùa nhö nguyeân lyù vaø cöùu caùnh moïi söï" (x. Rm 1,20). Coâng ñoàng coøn daïy: "Chính nhôø Thieân Chuùa maïc khaûi maø taát caû nhöõng gì thuoäc veà Thieân Chuùa, töï noù voán khoâng vöôït qua khaû naêng lyù trí con ngöôøi, trong hoaøn caûnh hieän taïi cuûa nhaân loaïi, ñeàu coù theå bieát ñöôïc caùch deã daøng, chaéc chaén maø khoâng laãn loän sai laàm".
(Xem theâm: MV 35).
(550) Ngoâi Lôøi ñaõ nhaäp theå, vaø Ñöùc Chuùa Cha ñaõ phaùn: "Ngaøi laø Con chí aùi cuûa Ta, keû Ta ñaõ suûng moä, caùc ngöôi haõy nghe Ngaøi" (Mt 17,5).
Ngöôøi laø Ñöôøng: Con chæ theo böôùc chaân Ngöôøi.
Ngöôøi laø söï Thaät: Con chæ tin lôøi daïy cuûa Ngöôøi.
Ngöôøi laø söï Soáng: Con chæ soáng baèng tinh thaàn cuûa Ngöôøi (x. Ga 14,6).
@ 1Ga 5,20: Chuùng ta bieát raèng Con Thieân Chuùa ñaõ ñeán vaø ban cho chuùng ta trí khoân ñeå bieát Thieân Chuùa thaät. Chuùng ta ôû trong Thieân Chuùa thaät, ôû trong Con cuûa Ngöôøi laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Thieân Chuùa thaät vaø laø söï soáng ñôøi ñôøi.
(Xem theâm: Ga 11,25; 18,37).
@ TG 8: Khi bieåu döông Chuùa Kitoâ, chính laø Giaùo hoäi maïc khaûi cho con ngöôøi bieát chaân lyù ñích thöïc veà hoaøn caûnh vaø ôn goïi toaøn dieän cuûa hoï, vì Chuùa Kitoâ laø nguyeân lyù vaø maãu möïc cuûa nhaân loaïi ñoåi môùi, moät nhaân loaïi thaám nhuaàn tình thöông huynh ñeä, söï thaønh thaät vaø tinh thaàn hoaø bình maø moïi ngöôøi ñeàu öôùc nguyeän... Chính Chuùa Kitoâ laø söï thaät vaø laø ñöôøng loái maø vieäc rao giaûng Phuùc aâm ñaõ baøy toû cho moïi ngöôøi khi voïng ñeán tai hoï nhöõng lôøi cuûa chính Chuùa Kitoâ: "Haõy hoái caûi vaø tin vaøo Phuùc aâm" (Mc 1,15). Vì keû naøo khoâng tin thì ñaõ bò luaän phaït roài, neân lôøi Chuùa Kitoâ vöøa laø lôøi luaän phaït vöøa laø lôøi aân suûng, vöøa ñem laïi söï cheát, vöøa thoâng ban söï soáng.
(Xem theâm: GH 40a; MK 2; TG 3b).
(551) Con ñöøng nghi ngaïi luùc thaáy ñöôøng hy voïng vaéng boùng nhöõng ngöôøi maø theá gian cho laø khoân ngoan. Chuùa Gieâsu ñaõ baùo tröôùc: "Laïy Cha laø Chuùa trôøi ñaát, Con xin ngôïi khen Cha, vì Cha ñaõ giaáu caùc ñieàu aáy vôùi haïng khoân ngoan thoâng thaùi, maø ñaõ maïc khaûi ra cho nhöõng keû beù moïn" (Mt 11,25).
Con haõy caûm taï Chuùa vì ñaõ ban cho con bieát söï khoân ngoan thaät.
@ Mt 13,16-17: Coøn anh em, maét anh em thaät coù phuùc vì ñöôïc thaáy, tai anh em thaät coù phuùc, vì ñöôïc nghe. Quaû theá, Thaày baûo thaät anh em, nhieàu ngoân söù vaø nhieàu ngöôøi coâng chính ñaõ mong moûi thaáy ñieàu anh em ñang thaáy, maø khoâng ñöôïc thaáy, nghe ñieàu anh em ñang nghe, maø khoâng ñöôïc nghe.
(Xem theâm: Ep 1,16-17).
(552) Theá gian sôï söï khoân ngoan thaät, vì Chuùa Gieâsu goïi ñoù laø "ñöôøng heïp", vì noù ñaûo loän cuoäc soáng cuõ, vì noù quaáy raày theá gian, vì noù ñaët laïi naác thang giaù trò, vì thieân haï cho laø "chöôùng tai".
Nhöng qua moïi thôøi ñaïi nhöõng taâm hoàn thieän chí khieâm cung, vaø giôùi treû ñaày nhieät huyeát, ñaõ theo söï khoân ngoan aáy ñeán cuøng.
@ 2Tm 4,3-5: Seõ ñeán thôøi ngöôøi ta khoâng coøn chòu nghe giaùo lyù laønh maïnh, nhöng theo nhöõng duïc voïng cuûa mình maø kieám heát thaày naøy ñeán thaày noï, bôûi ngöùa tai muoán nghe. Hoï seõ ngoaûnh tai ñi khoâng nghe chaân lyù, nhöng höôùng veà nhöõng chuyeän hoang ñöôøng. Phaàn anh, haõy thaän troïng trong moïi söï, haõy chòu ñöïng ñau khoå, laøm coâng vieäc cuûa ngöôøi loan baùo Tin Möøng vaø chu toaøn chöùc vuï cuûa anh.
(553) Söï khoân ngoan Chuùa Thaùnh Thaàn ban, seõ soi saùng caùc döï ñònh, höôùng daãn caùc chöông trình, ñem laïi cho caùc haønh ñoäng cuûa con moät giaù trò vónh cöõu, vaø seõ laøm cho con thaønh ngöôøi baát töû, tröôøng sinh.
@ Ga 16,13: Khi naøo Thaàn Khí söï thaät ñeán, Ngöôøi seõ daãn anh em tôùi söï thaät toaøn veïn. Ngöôøi seõ khoâng töï mình noùi ñieàu gì, nhöng taát caû nhöõng gì Ngöôøi nghe, Ngöôøi seõ noùi laïi, vaø loan baùo cho anh em bieát nhöõng ñieàu seõ xaûy ñeán.
(Xem theâm: Ga 14,26; Cl 1,9-10).
@ MK 5: Ñeå ñöôïc nieàm tin, caàn coù aân suûng cuûa Thieân Chuùa ñi tröôùc giuùp ñôõ vaø söï trôï giuùp beân trong cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: Ngaøi thuùc ñaåy vaø quy höôùng con tim veà cuøng Thieân Chuùa, môû maét lyù trí vaø ban cho "moïi ngöôøi caûm thaáy dòu ngoït khi ñoùn nhaän vaø tin theo chaân lyù". Vaø ñeå vieäc hieåu bieát maïc khaûi ñöôïc saâu roäng theâm maõi, cuõng chính Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng ngöøng kieän toaøn ñöùc tin qua caùc ôn cuûa Ngaøi.
(Xem theâm: GH 4; MV 38a; LM 11a; ÑT 10a).
(554) Con tin töôûng vaø theo göông Thaùnh Phaoloâ: "Khi ñeán vôùi anh em, toâi ñaõ khoâng ñeán vôùi uy theá cuûa ngoân ngöõ, hay khoa khoân ngoan ñeå rao giaûng chöùng chæ cuûa Thieân Chuùa. Quaû toâi ñaõ quyeát ñònh laø giöõa anh em, toâi khoâng muoán bieát gì, ngoaøi Ñöùc Kitoâ Gieâsu vaø laø Ñöùc Kitoâ Gieâsu bò ñoùng ñinh thaäp giaù" (1Cr 2,1-2).
(555) Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh laø söï khoân ngoan töø trôøi; Ngaøi ñaõ laøm moät cuoäc caùch maïng saùng choùi, khoâng theå che ñaäy ñöôïc, vôùi moät maõnh löïc khoâng theå keàm haõm ñöôïc. Kinh nghieäm hai möôi theá kyû nay cho thaáy roõ nhö theá vaø nhieàu ngöôøi can ñaûm ñaõ ñöùng haøng ñaàu, phuïc vuï söï khoân ngoan aáy.
(556) Muoán ñöôïc khoân ngoan con haõy tha thieát caàu xin vaø phoù thaùc caû cuoäc ñôøi, soáng tuyeät ñoái theo yù Chuùa. Ñeán giôø phuùt caàn thieát, duø bò ñieäu ñeán tröôùc toaø quan, luùc aáy khoâng phaûi con noùi, nhöng chính Chuùa Thaùnh Thaàn seõ noùi bôûi mieäng caùc con, nhö "Steâphanoâ ñaõ rao giaûng, ñaày loøng tin vaøo Chuùa Thaùnh Thaàn" (x. Cv 6,9-10).
@ Gc 1,5: Neáu ai trong anh em thieáu ñöùc khoân ngoan, thì haõy caàu xin Thieân Chuùa, Ngöôøi seõ ban cho. Vì Thieân Chuùa ban cho moïi ngöôøi caùch roäng raõi, khoâng quôû traùch.
(Xem theâm: Mt 10,19-20).