Ai Coù Seõ Ñöôïc Cho Theâm
Deirdre DempseyBarbara E. Reid, O.P.
Lm. Nguyeãn Huøng Cöôøng, M.M. chuyeån dòch ra Vieät Ngöõ
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
"Toâi noùi cho caùc ngöôi hay: phaøm ai ñaõ coù thì seõ ñöôïc cho theâm; coøn ai khoâng coù, thì ngay caùi noù ñang coù cuõng seõ bò laáy ñi". (Luke 19:26)
Ñaây laø caâu keát luaän veà duï ngoân möôøi neùn vaøng trong Phuùc AÂm thaùnh Luca ñoaïn 19:11-17. Caâu chuyeän naøy keå veà moät ngöôøi quí toäc traåy ñi phöông xa ñeå laõnh nhaän vöông quyeàn. Tröôùc khi ra ñi, oâng goïi möôøi ngöôøi trong soá caùc toâi tôù cuûa oâng vaø trao cho moãi ngöôøi moät neùn vaøng, roài daën hoï laøm aên sinh lôïi cho ñeán khi oâng trôû veà. Coù moät tình tieát phuï ôû ñaây (Luke 19:14-27) cho chuùng ta bieát raèng daân chuùng gheùt oâng vaø khoâng muoán oâng laøm vua cai trò hoï. Lôøi cuûa moät trong caùc toâi tôù trong caâu 21 tieát loä raèng oâng ta laø ngöôøi khaéc nghieät, ñoøi caùi khoâng göûi, gaët caùi khoâng gieo. Chính caâu naøy cho chuùng ta moät manh moái ñeå giaûi thích veà duï ngoân naøy: ngöôøi quí toäc coù theå khoâng phaûi laø maãu göông anh huøng ñaùng cho chuùng ta noi theo.
Tuy nhieân, oâng vaãn ñaït ñöôïc vöông quyeàn vaø khi trôû veà oâng goïi töøng ngöôøi toâi tôù ñeán ñeå baùo caùo veà soå saùch keá toaùn cho oâng. Ngöôøi ñaày tôù ñaàu tieân ñaõ ñöôïc trao cho traùch nhieäm cai trò möôøi thaønh phoá bôûi ñaõ laøm sinh lôïi ra möôøi neùn vaøng töø moät neùn vaøng maø oâng ñaõ trao. Ngöôøi ñaày tôù thöù hai cuõng vaäy, ñöôïc giao cho naêm thaønh phoá vì ñaõ laøm sinh lôïi ra theâm naêm neùn. Rieâng ngöôøi thöù ba traû laïi y nguyeân neùn vaøng cho oâng chuû ñaõ ñöôïc goùi kyõ löôõng trong khaên. Söï sôï haõi veà tính khaét khe vaø loøng tham lam cuûa ngöôøi quí toäc quaû ñaõ xaåy ra ñuùng nhö vaäy khi ngöôøi ñaày tôù bò keát aùn vì ñaõ khoâng göûi neùn vaøng vaøo ngaân haøng ñeå oâng chuû coù theå thu theâm tí tieàn lôøi. Theá laø neùn vaøng bò oâng chuû laáy laïi vaø ñöa cho keû ñaõ coù möôøi neùn.
Moät caâu chuyeän nhö theá khoâng thích hôïp vôùi chuùng ta nhöõng ngöôøi ñang soáng trong xaõ hoäi tö baûn. Chuùng ta seõ nghó ngay raèng nhöõng haønh ñoäng cuûa ngöôøi quí toäc laø ñuùng laø hôïp lyù: tieàn phaûi ñeû ra tieàn baèng caùch ñaàu tö vaø buoân baùn ñeå sinh lôïi. Gaàn ñaây, Richard Rohrbaugh ñaõ chieáu moät aùnh saùng môùi vaøo caâu chuyeän ("A Peasant Reading of the Parable of the Talents/Pounds: A Text of Terror?" Biblical Theology Bulletin 23 [1993] 32-39) baèng caùch ñoïc noù trong moái töông quan vôùi yù nieäm veà nguoàn taøi nguyeân giôùi haïn cuûa nhöõng neàn vaên hoùa thuoäc vuøng Ñòa Trung Haûi trong theá kyû thöù nhaát. Trong moät xaõ hoäi nhö theá, ngöôøi ta nghó raèng chæ coù moät soá taøi saûn coá ñònh; baát cöù söï gia taêng cuûa caûi cuûa moät ngöôøi naøo laø do söï laáy ñi töø ngöôøi khaùc. Muïc ñích cuûa cuoäc soáng laø coù theå laøm thoûa maõn nhöõng nhu caàu caàn thieát cuûa gia ñình mình, chöù khoâng phaûi laø tích luõy moät taøi saûn voâ haïn. Töø goùc nhìn naøy, ngöôøi quí toäc quaû laø teân aùc ñoäc toäi loãi vì loøng tham khoâng ñaùy cuûa oâng. Vaø ñoái vôùi ngöôøi daân thöôøng, noù dieãn taû cuoäc soáng nhö laø hoï hieåu bieát noù: keû giaàu cöù giaàu coù theâm, vaø hoï ñaõ giaät ñi töø tay ngöôøi ngheøo ngay caû nhöõng caùi hoï coù chaû ñaùng keå chi. Nhìn caùch naøy, duï ngoân naøy khoâng nhaèm uûng hoä hay khuyeán khích nhöõng keû löôøi bieáng hay nhuùt nhaùt lo sôï phaûi caàn cuø chaêm chæ hôn. Ñuùng hôn, noù laø moät söï khuyeán caùo cho nhöõng keû giaàu coù ñaõ boùc loät ngöôøi ngheøo vaø tieáp tuïc tích luõy taøi saûn giaàu coù cho rieâng mình. Noù laø Tin Möøng neáu chæ khi naøo ngöôøi quí toäc ñöôïc coi nhö laø keû khoâng neân cho chuùng ta baét chöôùc noi göông.
Söï giaûi thích nhö vaäy ñaët ra cho nhöõng tín höõu cuûa nhöõng quoác gia thuoäc veà theá giôùi thöù nhaát vôùi moät söï thaùch ñoá thích ñaùng. Khi chuùng ta ngaøy caøng trôû neân yù thöùc raèng nguoàn taøi nguyeân cuûa traùi ñaát quaû coù giôùi haïn vaø vì theá söï xöû duïng quaù möùc caàn thieát cuûa moät soá ngöôøi laø cöôùp ñi nguoàn soáng cuûa ngöôøi khaùc, duï ngoân naøy môøi goïi moãi ngöôøi chuùng ta haõy töï xeùt laïi nhöõng ñònh kieán cuûa chuùng ta veà söï lieân heä giöõa coâng lyù vaø nhöõng yù töôûng veà söï tieán trieån voâ haïn trong neàn kinh teá hieän nay.
Trích baùo The Bible Today,
Thaùng 11 naêm 1997