- giaùo lyù ñaïo
- bí tích hoân nhaân
- nhöõng ñieàu caàn tin, laøm vaø
giöõ.
Khi söûa soaïn hoân nhaân baïn neân oân laïi veà giaùo lyù. Sau ñaây laø toùm taét veà giaùo lyù.
Ñaïo laø con ñöôøng daãn leân Chuùa. Chæ coù con ñöôøng chính nhaát laø con ñöôøng Chuùa maïc khaûi cho ta qua Thaùnh Kinh, qua Chuùa Gieâsu, qua Giaùo hoäi sau khi Chuùa veà trôøi. Theo ñaïo chính laø ñeán gaëp Chuùa chaáp nhaän lôøi Chuùa maïc khaûi qua lyù trí laø tin theo nhöõng gì Chuùa daäy vaø hoäi thaùnh truyeàn, qua yù chí laø soáng ñaïo theo qui luaät cuûa Chuùa vaø qua taâm hoàn laø chaáp nhaän Chuùa laø taát caû trong cuoäc soáng cuûa mình. Söï chaáp nhaän ñoù chính laø nieàm tin: Ai tin vaø chòu pheùp röûa toäi thì ñöôïc soáng ñôøi ñôøi. Khi ta soáng söï soáng cuûa Chuùa laø ta soáng ñôøi ñôøi vaø cuoäc soáng naøy chæ laø söûa soaïn cho cuoäc soáng mai sau. Tin chöa ñuû maø coøn phaûi theå hieän qua cuoäc soáng. Nghi leã röûa toäi cuï theå hoaù nieàm tin vaø söï chaáp nhaän Chuùa trong cuoäc soáng.
Maïc khaûi cho ta hay Chuùa laø Ñaáng taïo döïng trôøi ñaát muoân vaät höõu hình nhö con ngöôøi vôùi vuõ truï vaät chaát vaø voâ hình nhö thieân thaàn. Lyù chöùng hay nhaát cho thaáy phaûi coù Chuùa chính laø nhìn xem trôøi ñaát muoân vaät lieàn bieát coù Chuùa taïo thaønh. Chuùa coù ba ngoâi Cha Con vaø Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc maïc khaûi do Chuùa Gieâsu trong kinh thaùnh. Hai laàn ta thaáy noùi veà Chuùa Ba Ngoâi khi Chuùa chòu pheùp röûa treân soâng Hoaø giang thì coù tieáng phaùn töø trôøi (Ngoâi Cha) noùi veà Chuùa Gieâsu (Ngoâi Con) "Naøy laø con ta" vaø hình chim boà caâu (Thaùnh Thaàn). Khi ñi giaûng ñaïo Chuùa Gieâsu noùi veà Ba Ngoâi nhieàu laàn nhö :"Ñaáng an uûi do Cha sai ñeán nhaân danh Ta seõ daäy caùc con moïi ñieàu" vaø khi sai moân ñeä ñi giaûng ñaïo ngaøi noùi: "Röûa toäi cho hoï nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn".
Maïc khaûi cuõng cho ta hay trong ba ngoâi coù ngoâi thöù hai ra ñôøi laøm ngöôøi. Maria ñöôïc truyeàn tin chòu thai khoâng coù söï can thieäp cuûa ngöôøi nam vaø Meï ñaõ sinh haï Chuùa Gieâsu taïi Bethlehem. Meï sinh con maø vaãn coøn ñoàng trinh vì Meï ñoàng trinh troïn ñôøi: tröôùc khi sinh, ñang khi sinh vaø sau khi sinh Meï luoân ñoàng trinh. Do coâng nghieäp Con Meï neân khi Meï sinh ra Meï ñöôïc giöõ gìn khoâng maéc toäi toå toâng vaø vì theá Meï leân trôøi caû hoàn xaùc, cuõng nhö vì sinh ra Chuùa Gieâsu laø Thieân Chuùa, maø baûn tính Thieân Chuùa keát hôïp maät thieát vôùi xaùc theå Chuùa Gieâsu neân cuõng goïi Meï laø Meï Ñöùc Chuùa Trôøi. Chuùa Gieâsu nhö theá coù hai baûn tính: baûn tính Thieân Chuùa vaø baûn tính nhaân loaïi, trong moät nhaân vò duy nhaát laø Ngoâi Hai Thieân Chuùa. Coù ba maàu nhieäm, laø ñieàu coù thöïc nhöng vöôït qua hieåu bieát cuûa nhaân loaïi, laø Maøu nhieäm Chuùa Ba Ngoâi, Maøu Nhieäm Chuùa ra ñôøi vaø maøu nhieäm Chuùa cöùu chuoäc. Ñoù laø ba maàu nhieäm chính, nhöng ta tin khoâng phaûi vì ta hieåu nhöng döïa vaøo Chuùa laø Ñaáng thoâng minh voâ cuøng, khoâng sai laàm vaø cuõng khoâng ñaùnh löøa ta. Ba Ngoâi cuøng moät baûn tính moät quyeàn pheùp neân ba ngoâi baèng nhau. Khi ta laøm daáu Thaùnh Giaù: Nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn ta tuyeân xöng maàu nhieäm Chuùa Ba ngoâi ñoàng thôøi muoán hieán daâng cuoäc soáng cho Thieân Chuùa: nhöõng gì ta nghó nôi ñaàu oùc (traùn) nhöõng gì ta yeâu meán (nôi traùi tim) vaø nhöõng haønh ñoäng cuûa ta (nôi hai vai).
Chuùa ra ñôøi caùch ñaây 1992 naêm taïi Do thaùi, mieàn trung ñoâng, taïi Bethlehem mieàn nam nöôùc Do thaùi. Meï Ngaøi laø Maria vaø cha muoâi laø Giuse thuoäc hoaøng gia David. Sau khi aån daät 30 naêm, ngaøi giaûng ñaïo trong 3 naêm cuoái cuøng vaø chòu cheát treân thaäp giaù ñôøi Pontius Pilatus laø toång traán. Sau khi cheát ba ngaøy ngaøi soáng laïi vaø leân trôøi. Ngaøi seõ trôû laïi traàn gian trong ngaøy taän theá ñeå phaùn xeùt keû soáng vaø keû cheát. Tuy nhieân tröôùc khi veà trôøi ngaøi laäp ra Hoäi Thaùnh khi choïn 12 moân ñeä ñaàu tieân vaø choïn Peter laø thuû laõnh. Nhöõng ngöôøi tin Chuùa cuøng nhoùm 12 laäp thaønh Giaùo hoäi vôùi thuû laõnh laø caùc toâng ñoà (caùc giaùm muïc hieän nay) vôùi caùc tröôûng laõo giuùp vieäc (caùc linh muïc hieän nay) vaø caùc thaøy saùu vaø nhöõng toâng ñoà giaùo daân khaùc. Nhöng theo thaùnh yù cuûa Chuùa thì Peter chieám ñòa vò ñoäc ñaùo thuû laõnh caùc toâng ñoà vaø giaùo hoäi neân ngöôøi keá vò thaùnh Peter (Ñöùc Giaùo Hoaøng) laø thuû laõnh höõu hình cuûa Giaùo hoäi vaø laø cha phoù cuûa Chuùa Kitoâ ôû traàn gian. Qua doøng lòch söû caùc Giaùo Hoaøng ñoùng troïn vai troø naøy vaø ngaøi coù ôn khoâng sai laàm khi phaùn quyeát töø ngai toaø thaùnh Pheâroâ (ex cathedra) veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ñöùc tin vaø phong hoaù. Caùc tín höõu phaûi vaâng lôøi ngaøi môùi laø tín höõu ñích thöïc. Khi rao giaûng Chuùa coøn laäp ra bí tích nhö röûa toäi, theâm söùc, giaûi toäi, Mình Thaùnh Chuùa, truyeàn chöùc, hoân phoái vaø söùc daàu bònh nhaân. Caùc bí tích laø dòp cho ta gaëp Chuùa ñeå ngaøi ban ôn tuyø hoaøn caûnh vaø giai ñoaïn cuoäc soáng nhö trong bí tích hoân phoái ngaøi ban ôn cho hai vôï choàng yeâu thöông nhau vaø chu toaøn traùch nhieäm vaø boån phaän cuûa hoân nhaân.
Sau khi veà trôøi Chuùa cuõng ban Thaùnh Thaàn laø ngoâi ba tieáp tuïc coâng vieäc cuûa Ngaøi trong Giaùo hoäi ngaøi laø ngoâi Thieân Chuùa cuøng baûn tính vaø quyeàn pheùp nhö hai ngoâi kia, trong bí tích hoân phoái cuõng nhö trong caùc bí tích chính ngaøi hieän dieän ban Chuùa Gieâsu hay noái keát con ngöôøi trong tình yeâu nhau (nhö trong bí tích hoân phoái) vì ngaøi coù danh hieäu laø Tình Yeâu cuûa Thieân Chuùa, laø Söùc maïnh, laø Traïng Sö, laø Ñaáng An UÛi.
Ai tin vaø chòu pheùp röûa thì laø tín höõu. Ngöôøi tín höõu coù boån phaän phaûi tuaân giöõ 10 giôùi raên cuûa Chuùa ñaõ ñöôïc Chuùa ban cho daân Do thaùi xöa vaø 6 ñieàu raên hoäi thaùnh giaûi thích vaø cuï theå hoaù nhöõng gì phaûi laøm ñeå tuaân theo 10 giôùi raên treân. Caùch cuï theå ngöôøi coâng giaùo phaûi lo traùnh toäi loãi vì toäi nghòch laïi nieàm tin, toäi chính laø ngoan coá choáng laïi Thieân Chuùa. Khi coù toäi troïng thì con ngöôøi khoâng coøn hieäp thoâng vôùi Chuùa nöõa, ñaùnh maát söï soáng sieâu nhieân vaø xa lìa thieân ñaøng. Muoán trôû laïi hoï phaûi thoáng hoái töùc laø gheùt toäi vì toäi phaïm ñeán Chuùa laø ñaáng nhaân laønh. Kinh aên naên toäi dieãn taû taâm tình thoáng hoái ñích thöïc: gheùt toäi vì yeâu meán Chuùa. Neáu khoâng xöng thuù toäi kòp maø cheát thì nguyeân vieäc aên naên toäi caùch troïn coù theå giuùp cho ta leân thieân ñaøng. Moãi ngaøy tröôùc khi ñi nguû neân coù thoùi quen aên naên toäi caùch troïn. Tuy nhieân coøn phaûi xöng thuù toäi vôùi linh muïc laø ñaïi dieän giaùo hoäi. Phaûi xöng thuù roõ raøng bao nhieâu laàn, toäi gì vaø hoaøn caûnh mang ñeán toäi. Sau khi xöng thuù linh muïc seõ khuyeân ta vaø ra vieäc ñeàn toäi chuùng ta phaûi lo chu toaøn ngay keûo queân.
Ngoaøi ra, ngöôøi coâng giaùo coøn phaûi lo vieäc phuïng thôø Thieân Chuùa qua vieäc döï vaø daâng thaùnh leã moãi ngaøy chuû nhaät cuõng nhö trong nhöõng leã buoäc vaø leã troïng. Khi döï leã caàn phaûi hieän dieän vaät lyù vaø chuù yù, nhaát laø neân chòu leã ñeå vieäc thôø phöôïng Chuùa neân troïn veïn. Baøi giaûi thích Phuùc aâm trong leã laø caàn thieát cho vieäc soáng ñaïo neân caàn phaûi hieåu vaø thi haønh, neáu boû khoâng nghe, nghe maø khoâng hieåu, hieåu maø khoâng thöïc haønh thì vieäc tham döï thaùnh leã cuûa mình raát thieáu soùt. Ngoaøi ra moãi naêm coù hai ngaøy aên chay kieâng thòt laø ngaøy thöù saùu tuaàn thaùnh vaø thöù tö leã tro chuùng ta phaûi chu toaøn. AÊn chay laø aên moät böõa no maø thoâi vaø kieâng thòt laø kieâng moïi thöù thòt trong ngaøy ñoù. Töø 18 ñeán heát 60 phaûi aên chay vaø töø 14 ñeán heát 60 phaûi kieâng thòt.
Ngöôøi coâng giaùo phaûi sieâng naêng caàu nguyeän. Caàu nguyeän laø noùi chuyeän vôùi Chuùa, neân khoâng phaûi laø ñoïc kinh vì kinh chæ laø nhöõng maãu giuùp ta caàu nguyeän vôùi Chuùa. Coù ba maãu kinh quan troïng laø kinh Laïy Cha do Chuùa Gieâsu daäy ta caàu nguyeän, kinh Kính Möøng laø lôøi tung hoâ Meï Maria trong kinh thaùnh vaø cuûa Giaùo hoäi. Kinh Saùng danh laø kinh caùc Thieân Thaàn haùt treân thieân ñaøng. Muoán caàu nguyeän chuùng ta caàn phaûi hoïc hoûi, ñoïc kinh thaùnh, bieát caùch suy tö theo kinh thaùnh, nhöng treân heát laø laéng nghe Chuùa noùi trong loøng ta. Toäi loãi, ñam meâ vaø tính xaáu laø nhöõng tieáng oàn aøo trong linh hoàn laøm cho ta khoâng nghe ñöôïc lôøi Chuùa nöõa vaø khoâng giuùp ta caàu nguyeän. Khi caàu nguyeän khoâng phaûi chæ xin ôn maø ta coøn caùm ôn thôø laäy, daâng hieán, xin cha tha toäi loãi vaø xin nhöõng ôn caàn cho linh hoàn nöõa chöù ñöøng chæ xin nhöõng ôn vaät chaát.
Thaùnh Leã Misa laø lôøi caàu nguyeän toát ñeïp nhaát trong ñoù ta thôø laïy, ca tuïng, caùm ôn Chuùa cuõng nhö xin ngaøi ban nhöõng ôn caàn cho cuoäc soáng vaø linh hoàn. Khi chòu caùc bí tích nhaát laø khi xöng toäi röôùc leã laø luùc ta keát hôïp caàu nguyeän vôùi Chuùa, ñöøng laøm nhöõng vieäc aáy vôùi tính caùch maùy moùc hay chieáu leä. Muoán röôùc leã ta phaûi saïch toäi troïng, coù yù ngay laønh vaø khoâng aên uoáng gì tröôùc moät tieáng ñoàng hoà. Ngoaøi ra laø ngöôøi coâng giaùo chuùng ta coù boån phaän truyeàn giaùo vaø xaây döïng hoäi thaùnh trong vieäc ñoùng goùp cho nhaø thôø, tuyø theo khaû naêng vì queân laõng laø loãi coâng bình vôùi giaùo hoäi.
Nhöng treân heát ngöôøi coâng giaùo phaûi giöõ coâng bình vaø baùc aùi. Coâng bình ñoøi ta phaûi traû cho ngöôøi khaùc caùi maø hoï coù quyeàn coù, ñoù laø toân troïng quyeàn tö höõu. Nhö theá chuùng ta khoâng ñöôïc laáy cuûa ai, laøm thieät haïi cuûa ai, gian laän boùc loät ngöôøi khaùc vaø queân laõng ñeå cho anh em phaûi tuùng ñoùi.
Chuùa coøn daäy ta phaûi yeâu thöông ngöôøi khaùc nhö chính mình nghóa laø phaûi yeâu thöông nhö yeâu mình. Kyû sôû baát duïc vaät thi ö nhaân, nguyeân taéc naøy ñaõ ñöôïc Chuùa noùi ñeán caùch tích cöïc hôn trong tin möøng: "Haõy laøm cho ngöôøi khaùc ñieàu con muoán laøm cho con." Yeâu thöông theo tinh thaàn coâng giaùo laø yeâu nhö Chuùa, yeâu vì Chuùa, yeâu maø naâng cao nhaân vò con ngöôøi, yeâu maø hi sinh maïng soáng, yeâu maø muoán toát, noùi toát vaø laøm toát cho ngöôøi khaùc, yeâu maø tha thöù cho caû keû thuø, yeâu meán keû thuø vaø nhìn moïi ngöôøi nhö laø Chuùa Gieâsu ñang hieän dieän. Muoán thi haønh ñieàu naøy caàn caàu nguyeän, naêng chòu bí tích nhaát laø xa laùnh toäi loãi.
10 giôùi raên Chuùa toùm laïi trong hai ñieàu: boån phaän vôùi Chuùa vaø boån phaän vôùi tha nhaân.
Vôùi Chuùa phaûi yeâu meán ngaøi heát linh hoàn heát trí khoân heát söùc löïc trong vieäc döï leã ngaøy Chuùa nhaät, cuõng phaûi kính troïng Thieân Chuùa, ñöøng keâu teân ngaøi voâ ích, noùi loäng ngoân. Khoâng ñöôïc thôø ma quæ khi tin dò ñoan boùi toaùn theo kieåu tin nhöõng ñieàu voâ lyù. Coøn vieäc toân kính chöù khoâng phaûi thôø laïy oâng baø nhö thôø Chuùa thì khoâng caám ñoaùn maø coøn khuyeán khích. Phaûi phaân bieät söï toân thôø vaø toân kính, toân thôø chæ daønh cho Thieân Chuùa, vaø toân kính daønh cho oâng baø cha meï nhöõng ngöôøi treân cuûa ta.
Vôùi tha nhaân Chuùa ñoøi ta phaûi kính troïng coù hieáu vôùi cha meï, kính troïng thaân xaùc, giöõ söùc khoeû ñöøng haï thaáp noù, giöõ maïng soáng vaø cô theå cuûa mình cuõng nhö cuûa tha nhaân, kính troïng baûn naêng tình duïc vaø cuûa caûi, laïi phaûi thaønh thöïc trong lôøi noùi, toân troïng danh giaù keû khaùc cuõng nhö bieát söû duïng tieàn baïc cho ñuùng yù Chuùa. Tieàn baïc laø teân ñaày tôù coù ích vaø oâng chuû ñoäc taøi. Haõy duøng tieàn cuûa mua thieân ñaøng khi ñoùng goùp, boá thí vaø tieâu pha cho hôïp lyù.
Tình duïc laø baûn naêng caàn phaûi söû duïng vôùi lyù trí vì muïc ñích cuûa noù cao caû neân khoâng ñöôïc coi noù laø muïc ñích cuûa hoân nhaân. Noù chæ laø phöông tieän ñeå baøy toû tình yeâu chöù khoâng phaûi muïc ñích. Nhö theá tình duïc chæ ñöôïc söû duïng ñeå sinh saûn, vì tình yeâu vôï choàng, coøn söû duïng cho nhöõng tröôøng hôïp khaùc laø duøng sai yù Chuùa laø coù toäi. Moïi cöû chæ aâu yeám nhau, neáu laø trong tình yeâu vôï choàng, ñeàu hôïp phaùp coøn ngoaøi ra ñeàu sai laàm, toäi loãi. Nhöõng vieäc söû duïng tình duïc traùi thieân nhieân nhö thuû daâm, vôùi ngöôøi cuøng phaùi, ñeàu laø troïng toäi theo lôøi leân aùn cuûa Kinh Thaùnh, töùc laø theo phaùn quyeát cuûa Chuùa. Nhöõng tö töôûng toäi loãi vì seõ ñöa ñeán toäi loãi vaø caû nhöõng yù ñònh toäi loãi, cuõng laø toäi phaïm, nhö lôøi Chuùa phaùn: "Nhìn ngöôøi nöõ maø öôùc ao phaïm toäi vôùi noù cuõng laø phaïm toäi ngoaïi tình roài".
Vaán ñeà thaønh thaät trong lôøi noùi cuõng raát quan troïng. Chuùa phaùn: coù coù, khoâng khoâng, theâm bôùt laø do ma quæ. Khoâng bao giôø ñöôïc pheùp noùi doái duø noùi coù haïi hay khoâng coù haïi, noùi ñeå baûo veä mình hay ngöôøi khaùc.. toùm laïi khoâng bao giôø ñöôïc pheùp noùi doái.
Veà coâng baèng neáu ta laáy hay laøm thieät haïi hay maéc nôï ai ñieàu gì chuùng ta phaûi traû vì khoâng traû baây giôø seõ phaûi traû sau naøy. Nhö theá khi ñi xöng toäi naøy, duø cha khoâng noùi gì, phaûi hieåu ngaàm laø ta phaûi traû ñeàn neáu khoâng bieát caùch traû hay traû cho ai, thì coù theå hoûi linh muïc.
Caùc toäi loãi coù 7 nguyeân nhaân thöôøng keâu laø baûy moái toäi ñaàu laø kieâu ngaïo, haø tieän, taø daâm, meâ aên, ghen gheùt, löôøi bieáng, hôøn giaän. Muoán dieät toäi chuùng ta phaûi tieâu dieät nhöõng nguyeân nhaân toäi treân. Ta xeùt xem mình coù nguyeân nhaân toäi naøo thì lo dieät nguyeân nhaân toäi ñoù.
Ñeå xeùt toäi Chuùa cho ta löông taâm laø phaùn ñoaùn thöïc haønh tính caùch ñaïo ñöùc cuûa nhöõng haønh vi nhaân linh. Löông taâm coù theå quaù roäng raõi hay chaät heïp, phaûi huaán luyeän cho mình coù löông taâm chính ñaùng, ngay thaúng, löông taâm toát ñeå coù theå xeùt toäi hay vieäc laønh. Toäi chæ laø toäi khi coù luaät caám, bieát roõ coù luaät caám laïi coøn ngoan coá vaø trong tình traïng töï do khoâng bò aùp löïc beân ngoaøi hay noäi taâm ñeå phaïm toäi. Ñoù môùi laø coù toäi thoâi, coøn toäi naëng nheï tuyø theo chaát lieäu, hoaøn caûnh vaø nhöõng haäu quaû cuûa toäi aáy.
Nhöõng phöông phaùp ñeå traùnh toäi laø ñöøng bao giôø ôû nhöng, say söa, laïi phaûi naêng caàu nguyeän vaø chòu caùc bí tích.
Laø con ngöôøi ta coù thaân xaùc vaø linh hoàn, neân nhôù thaân xaùc cao quí vaø sau naøy seõ chung haïnh phuùc vôùi linh hoàn treân thieân ñaøng chuùng ta phaûi kính troïng thaân xaùc khi aên maëc neát na, saên soùc söùc khoeû, nuoâi naáng baèng nhöõng tö töôûng laønh maïnh vaø ñöøng phí phaïm söùc khoeû trong röôïu cheø côø baïc hay lao ñoäng quaù söùc. Vieäc nghæ ngôi trong ngaøy chuû nhaät cuõng laø moät boån phaän neân giaùo hoäi daäy ta kieâng vieäc naëng nhoïc trong ngaøy cuûa Chuùa.
Linh hoàn ta laø hình aûnh Chuùa neân baát töû. Khi cheát linh hoàn ra khoûi xaùc ñeán tröôùc toaø Chuùa ñeå nghe phaùn xeùt veà cuoäc ñôøi mình. Neáu ñaõ choái boû Chuùa thì vieäc ñoù ñöôïc chính thöùc hoaù trong hoaû nguïc khoâng bao giôø thay ñoåi tình traïng. Neáu chæ laø nhöõng yeáu ñuoái Chuùa cho thôøi gian thanh taåy trong luyeän nguïc vaø khi thanh thoaùt hoaøn toaøn seõ leân thieân ñaøng höôûng haïnh phuùc ñôøi ñôøi. Chuùng ta coù theå caàu cho nhöõng ngöôøi trong luyeän nguïc baèng vieäc xin leã hay caàu nguyeän, laøm caùc vieäc laønh ñeå caàu cho hoï. Coøn ai thaùnh thieän hoaøn toaøn seõ leân thieân ñaøng. Laâu laâu giaùo hoäi duøng quyeàn baát khaû ngoä tuyeân boá ngöôøi naøo chaéc chaén leân thieân ñaøng thì ñoù laø ghi teân ngöôøi ñoù vaøo soå boä (canon) cuûa caùc thaùnh vaø nhöõng vò ñoù ñöôïc caû giaùo hoäi toân kính sau khi Ñöùc Giaùo Hoaøng phong thaùnh (canonisation) cho caùc ngaøi.
Boán söï sau laø cheát, thieân ñaøng hoaû nguïc, phaùn xeùt chung hay rieâng. Phaùn xeùt chung laø khi taän theá, moïi ngöôøi ñeàu cheát, luùc ñoù Chuùa seõ phaùn xeùt chung vaø chia theá giôùi thaønh hai: nôi haïnh phuùc ñôøi ñôøi vaø choán khoå ñau ñôøi ñôøi. Nhöõng ñieàu naøy ñaõ ñöôïc noùi tôùi trong thaùnh kinh do Chuùa maïc khaûi.
Vieäc laønh chính laø nhöõng haønh ñoäng ñaïo ñöùc laøm trong tình traïng khoâng maéc toäi troïng. Muoán theá caàn phaûi coù thieän yù vaø nhöõng phöông tieän duøng phaûi toát hay ít laø döûng döng, coøn neáu phöông phaùp xaáu thì laøm cho vieäc ra xaáu. Ngöôøi coâng giaùo phaûi lo laøm vieäc laønh vaø vieäc traùnh toäi cuõng laø moät vieäc laønh tuy nhieân baùc aùi yeâu thöông chính laø vieäc laønh quan troïng vaø ñaùng keå nhaát. Vieäc laønh cuõng laø taäp caùc nhaân ñöùc laø nhöõng taäp quaùn toát do ta taäp ñöôïc ñeán choã thaønh thoùi quen toát. Cuõng coù nhöõng nhaân ñöùc Chuùa ban cho ta, cho ta thoùi quen yeâu meán caäy troâng vaøo ngaøi. Phaûi laøm cho nhöõng nhaân ñöùc ñoù lôùn leân baèng baùc aùi vaø caàu nguyeän nhieàu.
(C) Copyright 1992
by Rev. Ngo tuong Dzung, Texas, USA.