Nghe vaäy, möôøi
moân ñeä kia ñaâm ra töùc toái
vôùi oâng Giacoâbeâ vaø oâng
Gioan. Ñöùc Gieâsu goïi caùc oâng
laïi vaø noùi: "Anh em bieát: nhöõng
ngöôøi ñöôïc coi laø thuû
laõnh caùc daân thì aùp ñaët
treân hoï quyeàn baù chuû, nhöõng
ngöôøi laøm lôùn thì aùp
ñaët treân hoï quyeàn haønh cuûa
mình. Nhöng giöõa anh em thì khoâng
phaûi nhö vaäy: ai muoán laøm lôùn
giöõa anh em thì phaûi laøm ngöôøi
phuïc vuï anh em; ai muoán laøm ñaàu
anh em thì phaûi laøm ñaày tôù
moïi ngöôøi. Vì Con Ngöôøi
ñeán khoâng phaûi ñeå ñöôïc
ngöôøi ta phuïc vuï, nhöng laø
ñeå phuïc vuï, vaø hieán daâng
maïng soáng laøm giaù chuoäc muoân
ngöôøi".
Moät caäu beù nhaø ngheøo bò boá boû rôi, 4 tuoåi ñaõ phaûi ñi aên xin. Xong tieåu hoïc ôû tuoåi 13, Giuse Leâ Ñình Kyû (Joseph Wresinski) hoïc ñöôïc ngheà laøm baùnh ngoït ñeå soáng tôùi tuoåi 19. Qua trung gian phong traøo Thanh Sinh Coâng, caäu ñöôïc höôùng daãn theo ôn goïi linh muïc.
Naêm 1937 caäu nhaäp nguõ theo tuoåi quaân dòch. Hai naêm sau, chieán tranh buøng noå ôû Phaùp, caäu bò baét laøm tuø binh nhöng troán ñöôïc vaø veà hoïc ôû chuûng vieän Sinh Ñoâng (Soissons), nôi Thaày Giuse thuï phong linh muïc naêm 1946. Keá ñoù laø 4 naêm laøm cha phoù vaø 6 naêm laøm cha sôû.
Naêm 1956 Cha Kyû ñöôïc giao nhieäm vuï môû ra moät giai ñoaïn hoaøn toaøn môùi khoâng rieâng cho cha. Cha ghi laïi nhö sau:
Ñöùc Giaùm Muïc ñaõ phaùi toâi ñeán traïi tieáp cö khaån caáp vuøng ngoaïi oâ Noisy-le-Grand cuûa Thuû ñoâ Paris. Ngaøy ñaàu toâi tôùi ñoù laø 14 thaùng 7, 1956. Toâi ñöôïc gaëp nhöõng gia ñình gôïi nhôù tình caûnh tuùng quaãn cuûa meï toâi. Treû con tôùi taáp tôùi quaáy phaù toâi, toâi keå ñoù laø nhöõng ngöôøi em trong gia ñình toâi.
Ñoù laø hình aûnh cuûa chính toâi, boán möôi naêm tröôùc ñaây treân ñöôøng Gia-coâ-beâ cuûa thaønh phoá Aùnh Döông (Angers). Töø ngaøy toâi ñaët chaân tôùi traïi, chính nhöõng gia ñình aáy ñaõ khôûi höùng cho toâi veà taát caû nhöõng gì toâi thöïc hieän nhaèm giaûi phoùng hoï. Hoï oâm chaàm laáy toâi, aùm aûnh toâi, thuùc baùch toâi, ñöa ñaåy toâi cuøng vôùi hoï thieát laäp moät phong traøo. Chính hoï reøn luyeän neân caên tính rieâng vaø töï xöng laø "Theá giôùi thöù Boán".
Ñeå cha hieán thaân phuïc vuï ngöôøi ngheøo
Taïi sao goïi laø "Theá giôùi thöù Boán" ? Cha Kyû muoán ngöôøi ta nhìn nhaän phaåm giaù cuûa nhöõng gia ñình ñoù. Ngaøi muoán noùi leân thaùi ñoä cuûa hoï muoán töø khöôùc tuùng quaãn. Chính vì muoán chaám döùt caûnh tuùng quaãn cuûa hoï neân Cha Kyû ñaõ khôûi xöôùng keá hoaïch phaùt trieån coäng ñoàng cuøng vôùi hoï. Cuøng vôùi nhöõng gia ñình ñoù, cha Kyû ñaõ thieát laäp phong traøo Trôï Giuùp ngöôøi laâm baát cöù caûnh tuùng quaãn naøo (Aide aø Toute Deùtress (ATD), töùc International Movement ATD Fourth World).
Nhaät kyù cuûa Cha Kyû ghi tieáp:
"Ngaøy ñoù, toâi nguyeàn laøm cho theá giôùi bieát ñeán nhöõng gia ñình ñoù. Toâi ñoan theà seõ tìm cho hoï nôi ôû xöùng ñaùng, thanh nieân coù vieäc laøm, ngöôøi treû ñöôïc daïy ngheà, treû con coù tröôøng ñeå hoïc haønh. Hoâm ñoù toâi choïn cho toâi con ñöôøng nhaém tôùi muïc tieâu laø laøm cho ngöôøi ngheøo coù choã ñöùng vaø choã ñöùng aáy ñöôïc theá giôùi nhìn nhaän vaø toân troïng. Toâi seõ phaûi laøm theá naøo ñeå hoï coù cô hoäi treøo leân nhöõng baäc thang cuûa Lieân Hieäp Quoác, cuûa cô quan Giaùo Duïc UNESCO, cuûa Toå Chöùc Lao Ñoäng theá giôùi (ILO), cuûa Hoäi Ñoàng caùc nöôùc Aâu Chaâu vaø cuûa Vatican, ñeå tieáng noùi cuûa hoï ñöôïc nghe thaáy.
Naêm 1961 Cha Kyû thieát laäp Vieän nghieân cöùu ñaàu tieân ñeå nghieân cöùu veà caûnh cuøng cöïc (Research Institute on extreme poverty), loâi cuoán caùc chuyeân gia ñeán töø caùc nöôùc vaø caùc ngaønh khoa hoïc. Qua nhöõng chuyeán coâng du vaø nhöõng baøi thuyeát trình, nhieàu döï aùn nghieân cöùu cuûa phong traøo lan roäng ñeán nhieàu nöôùc Aâu Chaâu vaø Hoa Kyø.
Ñöôïc thuùc ñaåy do thaâm tín raèng tuùng quaãn phaûi ñöôïc chaám döùt khoûi ñôøi soáng con ngöôøi, nhöõng ngöôøi thieän nguyeän ñaàu tieân ñeán coäng taùc vôùi cha Kyû töø naêm 1960. Hoï ñeán töø nöôùc, thuoäc nhieàu quoác tòch, nhieàu tín ngöôõng vaø ngheà nghieäp. Moät soá coù gia ñình, moät soá ñoäc thaân. Con soá nhöõng thaønh vieân chí nguyeän naøy hieän laø 350 taïi 20 quoác gia, trong soá ñoù 200 ngöôøi ñaõ phuïcvuï treân 5 naêm vaø 35 ngöôøi ñaõ phuïc vuï treân 20 naêm. Hoï soáng trong nhöõng coäng ñoaøn nôi hoï phuïc vuï baèng caùch coå voõ giao löu giöõa nhöõng gia ñình ngheøo vaø daân chuùng noùi chung.
Cuoäc vieáng AÁn Ñoä naêm 1965 khieán Cha Kyû coù theâm phong traøo Tapori, trong ñoù caùc em thieáu nhi töø nhieàu taàng lôùp khaùc nhau trong xaõ hoäi trôû neân baïn thaân vôùi nhau. Song song nöõa laø phong traøo thanh nieân cuõng nhaèm muïc tieâu laø gaây tình baïn vöôït moïi raøo caûn.
Hai bieán coá ñaùnh daáu naêm 1987 laø naêm choùt ñôøi cha Kyû. Naêm aáy cha ñeä leân Hoäi Ñoàng Kinh Teá vaø Xaõ Hoäi cuûa Phaùp Quoác moät ñeà nghò toång hôïp nhaèm dieät taän caên beänh ngheøo tröôøng kyø. Taøi lieäu cuûa cha Kyû nhan ñeà laø "ngheøo cuøng cöïc vaø söï baáp beânh Kinh Teá vaø Xaõ Hoäi" khieán choù nöôùc Phaùp ñaõ laøm luaät ñeå baûo ñaûm ñoàng löông toái thieåu. Ñieàu naøy ñaõ gaây höùng khôûi cho nhöõng nöôùc khaùc cuûa Aâu Chaâu vaø loâi keùo söï chuù yù treân toaøn caàu.
Cuõng naêm aáy, vaøo ngaøy 17 thaùng 10, tröôùc söï coù maët cuûa treân 100,000 ngöôøi töø khaép nôi treân theá giôù, cha Kyû ñaõ ñaët vieân ñaù kyû nieäm nhaèm taùn döông nhöõng khoå ñau vaø loøng can ñaûm cuûa ngöôøi ngheøo. Vieân ñaù kyû nieäm ñöôïc ñaët taïi Coâng Tröôøng Caùc Quyeàn Con Ngöôøi taïi Paris, ñoái dieän thaùp Eiffel. Baûng vieát ghi roõ: "Baát cöù khi naøo ngöôøi nam hay nöõ phaûi soáng trong ngheøo khoå thì quyeàn laøm ngöôøi cuûa hoï bò chaø ñaïp (condemned). Ta coù boån phaän cuøng nhau baûo ñaûm cho nhöõng quyeàn ñoù ñöôïc toân troïng."
Trong leã an taùng cha Kyû taïi nhaø thôø chính toaø Paris, Ñöùc Hoàng Y Lustiger noùi: "Thieân Chuùa ñaõ goïi cha Giuse Kyû böôùc ra khoûi vöïc thaúm cuûa ngheøo khoù ñeå cha hieán thaân trôû neân söùc huùt nhaèm loaïi boû taän caên teä naïn ngöôøi loaïi boû ngöôøi. Ñieàu deã phaùt sinh ra caêm hôøn ñaõ trôû neân daáu chæ cuûa tình thöông. Ñieàu deã phaùt sinh ra taøn phaù ñaõ môû loái vaøo ñeå con ngöôøi ñöôïc trieån nôû, ñöôïc nhaän ra mình vaø khaùm phaù ra phaåm giaù cuûa mình.
Lyù töôûng cao ñeïp nhaát cuûa ngöôøi moân ñeä Chuùa Gieâsu
Caâu chuyeän Cha Kyû hieán thaân phuïc vuï ngöôøi ngheøo ñöôïc keå ñeå giuùp laõnh hoäi yù nghóa baøi Tin Möøng hoâm nay. YÙ nghóa aáy quaû thaät ngöôïc laïi vôùi xu höôùng töï nhieân cuûa Nhoùm Möôøi Hai. Khôûi söï laø hai anh em trong nhoùm, töùc Giacoâbeâ vaø Gioan, ñaõ xin ñeå ñöôïc ngoài beân höõu beân taû Ñöùc Gieâsu khi ngöôøi thieát laäp Vöông quoác, nhöng Ngöôøi ñaõ giao cho hai oâng vaùc thaäp giaù theo Ngöôøi. Lôøi hai anh em naøy yeâu caàu cuõng deã hieåu vì caû nhoùm ñaõ töøng: "caõi nhau xem ai laø ngöôøi lôùn hôn caû" (Mc 9,34). Tin Möøng Maùttheâu coøn cho thaáy chính baø meï cuûa hai oâng noùi leân lôøi thænh caàu cuûa gia ñình (Mt 20,20). Nhöng Ñöùc Gieâsu ñaõ phaûn öùng vôùi lôøi thaùch ñoá: "caùc anh coù uoáng noåi cheùn Thaày saép uoáng, hay chòu ñöôïc pheùp röûa Thaày saép chòu khoâng?" (Mc 10,38). Ñöùc Gieâsu coù yù noùi tôùi côn haáp hoái vaø caùi cheát maø Ngöôøi seõ chòu. Hai anh em ñöôïc thaùch ñoá ñeå theo Ñöùc Gieâsu ñeán cuøng. Ñöùc Gieâsu keát thuùc ñoái thoaïi baèng caùch ñaët hai anh em tröôùc moät caâu traû lôøi ñoøi hoï phaûi ñöôïc hoaùn caûi ñeå theo yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi noùi: "Coù theå Chuùa Cha seõ daønh ñòa vò cho caùc anh, nhöng caùc anh phaûi saün saøng vaùc thaäp giaù toâi vaùc, uoáng cheùn ñaéng toâi uoáng vaø chòu pheùp röûa toâi chòu." Nghóa laø hai anh em phaûi böôùc theo Ñöùc Gieâsu cho tôùi caùi cheát treân thaäp töï.
Khoâng rieâng hai anh em laø Giacoâbeâ vaø Gioan, möôøi ngöôøi coøn laïi trong nhoùm Möôøi Hai, ñeàu bò chænh khi hoï toû ra töùc toái vôùi hai anh em lieân quan tôùi vieäc tranh giaønh aûnh höôûng giöõa nhau. Ñeå böôùc theo Ñöùc Gieâsu caàn phaûi döùt khoaùt loaïi boû thaùi ñoä "hoáng haùch ñoái vôùi ngöôøi khaùc" (c.42). Laø Kitoâ höõu coù nghóa laø trôû neân keû phuïc vuï tha nhaân nhö Ñöùc Gieâsu ñaõ phuïc vuï (c.45). Ai ôû ñòa vò cao nhaát vaø uy theá nhaát, ngöôøi ñoù nhaän laáy traùch nhieäm ñaùp öùng nhu caàu cuûa moïi ngöôøi theo göông Ñöùc Gieâsu (c.44). Ñoù laø con ñöôøng ñöa ngöôøi moân ñeä vaøo vinh quang cuûa Ñöùc Gieâsu.
Baøi Tin Möøng hoâm nay lieân quan tröôùc heát tôùi hai moân ñeä thaân caän nhaát cuûa Ñöùc Gieâsu laø oâng Giacoâbeâ vaø Gioan (cuøng vôùi Simon-Pheâroâ, hai oâng naøy ñöôïc Ñöùc Gieâsu choïn ñeå thaùp tuøng Ngaøi leân nuùi bieán hình (9,2-9) vaø coù maët trong côn haáp hoái taïi Vöôøn Daàu (14,32-42)). Söù ñieäp maø Tin Möøng Maùccoâ coù yù truyeàn ñaït lieân quan tôùi ñòa vò laõnh ñaïo trong Giaùo Hoäi, hoï phaûi laø ngöôøi ñaàu tieân "uoáng cheùn ñaéng" baèng caùch phuïc vuï nhu caàu cuûa anh chò em, baát cöù laø nhu caàu naøo hoï nhaän thaáy vaø baát cöù trong hoaøn caûnh naøo hoï nhaän ra. Ñoù quaû laø moät ñoøi hoûi taän caên, haàu nhö khoâng bao giôø ngöôøi ñöôïc giao traùch nhieäm caûm thaáy mình ñaõ chu toaøn ñöôïc nhieäm vuï.
Nôi Cha Kyû, yù nghóa
cuûa baøi Tin Möøng hoâm nay ñöôïc
saùng toû. Thieân Chuùa ñaõ an
baøi ñeå Cha sinh ra trong khoù ngheøo
haàu caû ñôøi hieán thaân
phuïc vuï ngöôøi ngheøo. Cha khoâng
caêm hôøn ngöôøi giaøu nhöng
ñoøi hoï baèng moïi giaù phaûi
hoaùn caûi baûn thaân. Baèng moïi
giaù hoï phaûi traû laïi cho ngöôøi
ngheøo quyeàn lôïi vaø phaåm giaù
thuoäc veà hoï. Lyù töôûng cao
ñeïp nhaát ñöôïc neâu cho
ngöôøi moân ñeä Ñöùc
Gieâsu laø hoï phaûi cuùi mình phuïc
vuï ngöôøi ngheøo theo göông chính
Ñöùc Gieâsu.
2. Chính Chuùa Gieâsu
ñaõ theå hieän ñieàu Ngöôøi
daïy caùc moân ñeä trong baøi Tin
Möøng hoâm nay nhö theá naøo?