Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageCuoäc ñôøi cuûa Thaùnh Giaùm Muïc töû ñaïo Cueùnot Theå (1802-1861) vôùi 31 naêm phuïc vuï Giaùo Hoäi Vieät Nam vaø 26 naêm trong chöùc vuï giaùm muïc, gaén lieàn vôùi coâng cuoäc khueách tröông truyeàn giaùo khoâng nhöõng giöõa ngöôøi Vieät Nam nhöng caû vôùi nhöõng daân toäc ít ngöôøi taïi vuøng Cao Nguyeân Kontum. Khi bò baét Ñöùc Cha Theå ñaõ bò ñieàu tra xeùt hoûi:
- Taïi sao oâng sang nöôùc
toâi?
+ Thöa, ñeå giaûng ñaïo
Thieân Chuùa.
- OÂng ôû ñaây
bao laâu roài?
+ Ba möôi boán naêm.
- OÂng ñaõ ôû
ñaâu?
+ Thöa tröôùc heát
ôû Bình Ñònh roài Phuù Yeân,
Bình Thuaän vaø laïi trôû veà
Bình Ñònh.
Coù moät ñieàu khoâng ñöôïc ñeà caäp tôùi trong cuoäc tra vaán laø coâng cuoäc truyeàn giaùo cho caùc daân toäc ít ngöôøi taïi vuøng Cao Nguyeân Kontum. Veà coâng trình naøy, cha Ñoã Ñình Boä (P. Dourisboure) laø ngöôøi trong cuoäc coù bình luaän veà Ñöùc Cha Theå nhö sau: Ñöùc Cha coù baåm tính cöông quyeát vaø kieân trì, vaø moät khi ngaøi ñaõ nghieàn ngaãm döï tính gì ñoù thì nhöõng trôû ngaïi, thay vì laøm ngaøi naûn loøng, laïi caøng kích thích söï haêng say cuûa ngaøi. Ñaõ boán naêm laàn, ngaøi thaáy döï tính rao giaûng Phuùc Aâm cho caùc daân toäc Thöôïng bò chaën ñöùng vaø trôû neân khoâng theå thöïc hieän ñöôïc, nhöng chöa bao giôø vì vaäy maø ngaøi coù yù boû cuoäc. Con ñöôøng bò ñoùng ö? Ngaøi cho môû ñöôøng khaùc. Con ñöôøng môùi naøy xem ra khoâng theå löu haønh ñöôïc, ngaøi laïi tìm toøi höôùng khaùc cho ñeán khi thaønh töïu môùi thoâi." (Daân Laøng Hoà, Saøigoøn 1972, trang 5).
Vaäy naêm 1842 Ñöùc Cha Theå phaùi hai vò thöøa sai (laø hai linh muïc thöøa sai Paris Miche vaø Duclos) cho cuoäc maïo hieåm ñaàu tieân. Hai vò ñaõ bò thöông gia ngöôøi kinh baét vaø aùp giaûi veà Hueá. Caùc ngaøi ñaõ bò leân aùn töû hình nhöng ñöôïc giaûi thoaùt do chieác taøu Phaùo Heùroine ñeán can thieäp kòp thôøi.
Vaøi ba cuoäc möu toan vöôït bieân khaùc qua loái Quaûng Ngaõi vaø Quaûng Nam cuõng bò thaát baïi.
Göông Thaày Saùu Do vaø caùc vò Thöøa Sai
Ñeán naêm 1848, Ñöùc Cha Theå laïi thöû moät cuoäc vöôït bieân khaùc, laàn naøy qua bieân giôùi tænh Bình Ñònh nôi ngaøi ñang truù aån giöõa côn caám ñaïo gaét gao, vaø vôùi moät chuûng sinh ngöôøi Vieät maø ngaøi môùi truyeàn chöùc phoù teá. Ñoù laø thaày saùu Do. Khôûi söï thaày Do ñoùng vai giuùp vieäc roài naáu beáp cho moät thöông gia ngöôøi kinh. Thaày hoïc tieáng daân toäc vaø phong tuïc cuûa hoï. Thaày cuõng khaùm phaù ra ñöôøng ñöa caùc vò thöøa sai vöôït ngoaøi söï doøm ngoù cuûa nhöõng thöông gia ngöôøi kinh. Sau saùu thaùng phieâu baït trôû veà, thaày Do ñöôïc Ñöùc Cha tín nhieäm cho leân ñöôøng nhö moät nhaø buoân coù moân baøi. Thaày seõ coù theå ñi saâu vaøo nhöõng buoân laøng beân kia An Sôn tröôùc kia laø Taây Sôn nôi 3 anh em cuøng moät gia ñình ñaõ noåi daäy choáng chuùa Nguyeãn. Thaày vaø boán chuûng sinh phuï taù, laøm neân ñoaøn thöông gia giaû hieäu, an toaøn ñeán ñöôïc vôùi boä laïc Haø Droâng. Khoâng ngôø nôi ñoaøn thöông gia tôùi troï laïi laø nôi coù aâm möu cöôùp cuûa vaø baét ngöôøi baùn laøm noâ leä cho daân Laøo. May maø thaày saùu Do vaø anh em kòp thôøi chaïy troán, boû laïi haønh lyù vaø ñoà ñaïc cho boïn cöôùp.
Ñöùc Cha Theå khaâm phuïc loøng can ñaûm cuûa thaày saùu Do vaø anh em, vaø chæ thò cho cha Cung (töùc laø linh muïc thöøa sai Paris Combes) cuøng vôùi thaày saùu Do leân ñöôøng. Vì di chuyeån ban ñeâm, ñoaøn khoâng kòp thôøi troâng thaáy ñeå laån traùnh moät ñaøn voi ñang chaän ñöôøng hoï. Moät con trong ñaøn daãm gaõy söôøn moät thanh nieân trong ñoaøn. Thoâi thì maïnh ai naáy chaïy. Rieâng cha Cung bò moät con voi röôït theo, cha lieàn neùm chieác noùn ñang ñoäi laïi phía sau. Voi ngöøng ñuoåi, chaø ñaïp chieác noùn vaø ñeå cha chaïy thoaùt thaân.
Laàn naøy Ñöùc Cha Theå toû ra laïnh nhaït vôùi phaùi ñoaøn ñaõ sôùm boû cuoäc. Ñöùc Cha noùi: "Vì thôøi tieát xaáu coøn keùo daøi, toâi cho caùc vò 15 ngaøy ñeå nghæ ngôi. Sau thôøi gian naøy caùc vò seõ laïi leân ñöôøng. Vaø laàn naøy cuõng ñöøng coù voâ phuùc maø quay veà nhö vaäy nöõa." Ñeå baûo ñaûm hôn cho thaønh quaû cuûa chuyeán vieãn du môùi, Ñöùc Cha ra leänh cho cha Phaïm Taân (Fontaine) söûa soaïn ñeå thaùp tuøng cha Cung.
Cöù nhö vaäy Ñöùc Cha Theå phaùi caùc thöøa sai ñi loan Tin Möøng cho caùc daân toäc ít ngöôøi ôû vuøng Cao Nguyeân. Ban ñaàu phaûi ñi ban ñeâm ñeå caùc vò thöøa sai ngoaïi quoác khoâng bò phaùt hieän. Sau vì muoán traùnh thuù döõ neân phaûi ñi ban ngaøy, thì caùc vò aáy phaûi ñöôïc sôn pheát cho ñôõ traéng treûo, phaûi ñoäi noùn vaø aên vaän nhö ngöôøi bình daân.
Nôi döøng chaân ñaàu tieân laø laøng cuûa moät teân cöôùp kheùt tieáng caû vuøng, goïi laø laøng cuûa Ba Ham (cha cuûa Ham). Cuõng may gaõ Ba Ham laàn ñaàu tieân ñoái dieän vôùi boä maët dò daïng vaø raâu ria raäm raïp cuûa hai vò thöøa sai ngöôøi Phaùp, töï nhieân haén caûm thaáy phaàn naøo kính neå. Daãu vaäy haén cuõng giöõ hai cha laïi trong nhaø gaàn moät thaùng môùi chòu ñeå cho hai cha ra ñi.
Sau laøng Ba Ham ñeán laøng Bô Lu deã thöông hôn nhieàu. Roài ñeán Kon Phar caùch Bô Lu hai ngaøy ñöôøng. Vaø coøn nhieàu laøng khaùc nöõa maø caùc thöøa sai phaûi kinh qua tröôùc khi caùc vò aáy ñöôïc ôn laøm pheùp röûa cho ba ngöôøi daân toäc ñaàu tieân vaøo naêm 1853, töùc 11 naêm sau khi Ñöùc Cha Theå phaùi hai vò thöøa sai ñaàu tieân leân vuøng cao nguyeân.
Göông soáng ñoäng cuûa chính Ñöùc Gieâsu vaø caùc moân ñeä.
Cuoäc phaùi thöøa sai leân vuøng cao nguyeân Vieät Nam cuõng laø ñeå tieáp noái cuoäc sai phaùi caùc moân ñeä do chính Ñöùc Gieâsu. Tin Möøng Maùccoâ laàn löôït cho thaáy Ñöùc Gieâsu goïi caùc moân ñeä ñaàu tieân (1,16-20), thieát laäp Nhoùm Möôøi Hai ñeå caùc oâng ôû vôùi Ngöôøi vaø ñeå chính Ngöôøi sai caùc oâng ñi rao giaûng (3,14). Moät khi caùc moân ñeä ñöôïc sai ñi töøng hai ngöôøi ñeå rao giaûng vaø keâu goïi ngöôøi ta aên naên saùm hoái (6,7-12), caùc oâng trôû veà baùo caùo cho bieát moïi ñieàu caùc oâng ñaõ laøm vaø ñaõ daäy (6,30).
Nhöng ñieàu quan troïng laø thöïc chaát cuûa Nöôùc Thieân Chuùa maø caùc moân ñeä caàn nhaém tôùi. Caùc oâng tröø ñöôïc nhieàu quæ, xöùc daàu cho nhieàu ngöôøi ñau oám vaø chöõa hoï khoûi beänh (6,13), nhöng Ñöùc Gieâsu khaúng ñònh raèng: "Khoâng phaûi baát cöù ai thöa vôùi Thaày: Laïy Chuùa! Laïy Chuùa! laø ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi caû ñaâu! Nhöng chæ ai thi haønh yù muoán cuûa Cha Thaày laø Ñaáng ngöï treân trôøi, môùi ñöôïc vaøo maø thoâi. Trong ngaøy aáy, nhieàu ngöôøi seõ thöa vôùi Thaày: Laïy Chuùa, laïy Chuùa, naøo chuùng toâi ñaõ chaúng nhaân danh Chuùa maø noùi tieân tri, nhaân danh Chuùa maø tröø quyû, nhaân danh Chuùa maø laøm nhieàu pheùp laï ñoù sao? Vaø baáy giôø Thaày seõ tuyeân boá vôùi hoï: Ta khoâng heà bieát caùc ngöôi." (Mt 7,21-23).
Baøi Tin Möøng hoâm nay (6,30-34) cuøng vôùi phaàn coøn laïi cuûa ñoaïn vaên (6,35-52) minh hoïa caùch cuï theå yù muoán cuûa Thieân Chuùa laø yù muoán maø Ñöùc Gieâsu trieät ñeå vaâng theo, cuõng laø yù muoán maø Ñöùc Gieâsu soát saéng huaán luyeän caùc moân ñeä, ñeå caùc oâng vaâng theo. Sau ñaây laø moät loaït nhöõng bieán coá cho thaáy roõ ñieàu ñoù.
+ Thieân Chuùa an baøi ñeå söï vieäc xaûy ra laø caùc moân ñeä ñi söù vuï veà baùo caùo vôùi Ñöùc Gieâsu ngay vaøo luùc Ñöùc Gieâsu ñang bò daân chuùng traøn ngaäp ñeán noãi caùc moân ñeä chaúng coøn thì giôø aên uoáng (c.3).
+ Ñöùc Gieâsu ra leänh cho caùc moân ñeä laùnh rieâng ra ñeán nôi thanh vaéng maø nghæ ngôi ñoâi chuùt (c.31)
+ Thieân Chuùa cuõng an baøi ñeå nhieàu ngöôøi hieåu yù neân töø khaép caùc thaønh hoï cuøng nhau theo ñöôøng boä chaïy ñeán nôi tröôùc caùc ngaøi (c.33)
+ Ra khoûi thuyeàn, Ñöùc Gieâsu thaáy moät ñaùm ngöôøi raát ñoâng thì chaïnh loøng thöông vì hoï nhö baày chieân khoâng ngöôøi chaên daét (c.34). Töùc laø Ñöùc Gieâsu ñoïc ñöôïc yù cuûa Thieân Chuùa Cha muoán Ñöùc Gieâsu toû ra Ngöôøi chính laø vò Muïc Töû toát laønh töøng ñöôïc Cöïu Öôùc loan baùo (Tv 76,21; Ed 34,23; 37,24). Vaäy Ñöùc Gieâsu ñaõ boû döï ñònh cuõ, Ngöôøi khoâng tìm ñeán nôi heûo laùnh nöõa nhöng ôû laïi vôùi daân chuùng ñeå daïy hoï nhieàu ñieàu (c.34).
+ Söï vieäc laïi xaûy ra laø: vì giôø ñaõ muoän neân caùc moân ñeä ñeà nghò Ñöùc Gieâsu giaûi taùn daân chuùng veà ñeå hoï vaøo caùc thoân xoùm maø mua cuûa aên (c.38). Nhöng Ñöùc Gieâsu ñaõ khoâng theo yù caùc moân ñeä vì Ngöôøi ñoïc ñöôïc yù Thieân Chuùa muoán Ngöôøi phaûi trôû neân nhö Moâseâ töøng cung caáp löông thöïc laø Manna cho daân nôi sa maïc (Xh 16,1-36). Do ñoù Ñöùc Gieâsu ñaõ laøm pheùp laï hoaù baùnh ra nhieàu cho daân aên no (cc.37-44).
+ Ñieàu ñöôïc hieåu ngaàm sau pheùp laï hoaù baùnh ra nhieàu laø moät tình traïng leäch laïc naøo ñoù xaûy ra giöõa daân chuùng vaø caùc moân ñeä cho neân Ñöùc Gieâsu phaûi baét caùc moân ñeä xuoáng thuyeàn qua bôø beân kia trong khi chính Ngöôøi giaûi taùn daân chuùng (c.45).
+ Trong Tin Möøng Gioan, Ñöùc Gieâsu bieát hoï saép baét mình ñem ñi maø toân laøm vua, neân Ngöôøi laùnh maët, ñi leân nuùi moät mình" (Ga 6,15). Coøn trong Tin Möøng Maùccoâ, Ñöùc Gieâsu leân nuùi caàu nguyeän (Mc 6,46). Ñöùc Gieâsu nhö Moâseâ xöa ôû treân nuùi chuyeån caàu cho daân (Xh 33,11-17). Chính ôû theá keát hôïp vôùi Thieân Chuùa, Ñöùc Gieâsu thaáy roõ hoaøn caûnh caùc moân ñeä ñang bò thöû thaùch treân bieån hoà Galileâ. Ngöôøi ñaõ ñi treân maët nöôùc ñeå ñeán mang laïi bình an cho caùc oâng.
+ Vaäy taùc nhaân quan
troïng nhaát trong coâng cuoäc huaán luyeän
caùc moân ñeä laø chính baûn
thaân Ñöùc Gieâsu nhö taám göông
soáng ñoäng veà tinh thaàn khaéng
khít vôùi Thieân Chuùa trong caàu
nguyeän cuõng nhö trong moïi haønh ñoäng.
2. Baøi Tin Möøng hoâm
nay cho thaáy chính Ñöùc Gieâsu
cuõng ñaõ töøng töø boû
yù rieâng mình ñi ñeå laøm
theo yù Thieân Chuùa Cha nhö theá naøo?
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page