Chöông 20 cuûa Tin Möøng Gioan ñöôïc chia laøm 2 Hoài: Hoài 1 vôùi 2 caûnh dieãn ra nôi moä; Hoài 2 vôùi 2 caûnh dieãn ra nôi phoøng laàu treân. Ñieàu maø taùc giaû Tin Möøng nhaém laø cho thaáy ngang qua caùc caûnh, caùc nhaân vaät töøng böôùc ñaït tôùi nieàm tin vaøo Ñöùc Gieâsu phuïc sinh nhö theá naøo.
Vaäy ôû Hoài 1 nôi moä: caûnh 1 (Chuùa Nhaät ban saùng) vôùi caùc nhaân vaät: Mai ñeä Lieân, Pheâroâ. Ngöôø moân ñeä ñöôïc Chuùa Gieâsu yeâu; caûnh 2 vôùi: Mai ñeä Lieân, hai Thieân Thaàn, Ñöùc Gieâsu, caùc moân ñeä.
ÔÛ Hoài 2 nôi phoøng laàu treân: caûnh 1 (cuõng Chuùa Nhaät ñoù vaøo ban chieàu) vôùi caùc nhaân vaät: Ñöùc Gieâsu, caùc moân ñeä, Toâma; caûnh 2 (Chuùa Nhaät keá tieáp) vôùi caùc nhaân vaät: Ñöùc Gieâsu, Toâma, caùc moân ñeä.
Vaäy baøi Tin Möøng hoâm nay goàm 2 caûnh nôi phoøng laàu treân nhö sau:
HOÀI II: Phoøng Laàu
Treân
Ngöôøi thuaät: Vaøo chieàu ngaøy aáy, ngaøy thöù nhaát trong tuaàn,
moân ñeä 1: Nôi caùc moân ñeä ôû, caùc cöûa ñeàu ñoùng kín,
Moân ñeä 2: Vì caùc oâng sôï ngöôøi Dothaùi.
Ñöùc Gieâsu: Ñöùc Gieâsu ñeán, ñöùng giöõa caùc oâng vaø noùi: "Chuùc anh em ñöôïc bình an!" Noùi xong, Ngöôøi cho caùc oâng xem tay vaø caïnh söôøn.
Moân ñeä: Caùc moân ñeä vui möøng vì ñöôïc thaáy Chuùa.
Ñöùc Gieâsu: Ngöôøi laïi noùi vôùi caùc oâng: "Bình an cho anh em! nhö Chuùa Cha ñaõ sai Thaày, thì Thaày cuõng sai anh em".
Ngöôøi thuaät: Noùi xong, Ngöôøi thoåi hôi vaøo caùc oâng vaø baûo:
Ñöùc Gieâsu: "Anh em haõy nhaän laáy Thaùnh Thaàn. Anh em tha toäi cho ai, thì ngöôøi aáy ñöôïc tha; anh em caàm giöõ ai, thì ngöôøi aáy bò caàm giöõ".
Ngöôøi thuaät: Moät ngöôøi trong Nhoùm Möôøi Hai, teân laø Toâma, cuõng goïi laø Ñiñymoâ,
Toâma: Khoâng ôû vôùi caùc oâng khi Ñöùc Gieâsu ñeán.
Moân ñeä: Caùc moân ñeä khaùc noùi vôùi oâng: "Chuùng toâi ñaõ ñöôïc thaáy Chuùa!"
Toâma: OÂng Toâma ñaùp: "Neâu toâi khoâng thaáy daáu ñinh ôû tay Ngöôøi, neáu toâi khoâng xoû ngoùn tay vaøo loã ñinh vaø khoâng ñaët baøn tay vaøo caïnh söôøn Ngöôøi, toâi chaúng coù tin".
Caûnh 2: Moät tuaàn sau. Caùc Gieâsu, Toâma, Ngöôøi thuaät.
Ngöôøi thuaät: Taùm ngaøy sau,
Moân ñeä: Caùc moân ñeä Ñöùc Gieâsu laïi coù maët trong nhaø,
Toâma: Coù caû oâng Toâma ôû ñoù vôùi caùc oâng.
Ngöôøi thuaät: Caùc cöûa ñeàu ñoùng kín.
Ñöùc Gieâsu: Ñöùc Gieâsu ñeán, ñöùng giöõa caùc oâng vaø noùi: "Chuùc anh em ñöôïc bình an" Roài Ngöôøi baûo Toâma: "Ñaët ngoùn tay vaøo ñaây, vaø haõy nhìn xem tay Thaày. Ñöa tay ra maø ñaët vaøo caïnh söôøn Thaày. Ñöøng cöùng loøng nöõa, nhöng haõy tin".
Toâma: OÂng Toâma thöa Ngöôøi: "Laïy Chuùa cuûa con, laïy Thieân Chuùa cuûa con!"
Ñöùc Gieâsu: Ñöùc Gieâsu baûo: "Vì ñaõ thaáy Thaày, neân anh tin. Phuùc thay nhöõng ngöôøi khoâng thaáy maø tin!"
Ngöôøi thuaät: Ñöùc Gieâsu ñaõ laøm nhieàu daáu laï khaùc nöõa tröôùc maët caùc moân ñeä; nhöng nhöõng daáu laï ñoù khoâng ñöôïc ghi cheùp trong saùch naøy. Coøn nhöõng ñieàu ñaõ ñöôïc cheùp ôû ñaây laø ñeå anh em tin raèng
Moïi ngöôøi: ÑÖÙC GIEÂSU LAØ ÑAÁNG KITOÂ, CON THIEÂN CHUÙA,
Ngöôøi thuaät:
vaø ñeå anh em tin maø ñöôïc
söï soáng nhôø danh Ngöôøi.
Ñeå thaáy roõ yù cuûa taùc giaû, ta neân theo doõi phaûn öùng cuûa caùc nhaân vaät khoâng nhöõng trong baøi Tin Möøng hoâm nay nhöng cuûa suoát chöông 20. Caùc nhaân vaät cuûa Gioan chöông 20 ñaõ ñöôïc lieät keâ ôû trang ñaàu cuûa tôø chia seû naøy. Nhöõng nhaân vaät aáy ñaït ñöôïc nieàm tin vaøo Chuùa Phuïc Sinh nhö theá naøo?
Vaäy ôû Hoài 1, caûnh 1 ôû nôi moä, coù Mai ñeä Lieân, nhaân vaät phuï, thaáy taûng ñaù che moä ñaõ ñöôïc laên sang moät beân. Phaûn öùng töï nhieân cuûa coâ laø: "Ngöôøi ta ñaõ ñem Chuùa ñi khoûi moä, vaø chuùng toâi chaúng bieát hoï ñeå Ngöôøi ôû ñaâu." (c.2). Coâ chöa tin.
Pheâroâ vaø moân ñeä ñöôïc Ñöùc Gieâsu yeâu, laø hai nhaân vaät chính, voäi vaõ ñi ñeán moä. Hoï mang theo moät nieàm hy voïng. Hoï ñöôïc thaáy trong moä coù nhöõng khaên lieäm cuøng vôùi khaên che maët ngöôøi quaù coá. Trong khi Pheâroâ phaân vaân nghó ngôïi, ngöôøi moân ñeä ñöôïc Ñöùc Gieâsu yeâu ñaõ phaûn öùng ngay nhôø ñöùc tin. "OÂng ñaõ thaáy vaø ñaõ tin." (c.8). OÂng toû ra laø con ngöôøi beùn nhaïy vì ñöôïc Thaày yeâu vaø vì oâng ñaõ bieát ñaùp laïi baèng tình yeâu cho neân nhìn thaáy: vaø oâng ñaõ coù theå tin nhieàu.
ÔÛ caûnh 2 vaãn laø caûnh beân moä (cc 11-18), Mai ñeä Lieân baây giôø trôû neân nhaân vaät chính. Quan ñieåm cuûa coâ vaãn laø quan ñieåm töï nhieân nhö thaáy ôû hai caâu 13 vaø 15. Coâ chæ ñaït ñöôïc nieàm tin qua ñieàu maét thaáy (c.18), vaø tai nghe (c.16) veà Ñöùc Gieâsu. Ñuùng nhö lôøi Ñöùc Gieâsu ñaõ noùi: "chieân cuûa toâi thì nghe tieáng toâi. Toâi bieát chuùng vaø chuùng theo toâi." (x. Ga 10,3-4).
Caùc moân ñeä ñöôïc giôùi thieäu ôû caûnh 2 ôû treân, baây giôø trôû neân nhaân vaät chính (cc 19-25). Khôûi söï hoï ôû trong tình traïng sôï haõi vôùi nhöõng cöûa ñoùng kín. Nhöng töø ñoù hoï ñaõ chuyeån sang möøng vui "Khi nhìn thaáy Chuùa" (c.20). Vôùi hoï ñöùc tin cuõng ñeán qua ñieàu maét thaáy.
Cuoái cuøng nhaân vaät chính laø Toâma (cc 19-25). Toâma ñaõ töøng laø nhaân vaät phuï ôû caûnh tröôùc ñoù. Laäp tröôøng maø ngöôøi moân ñeä naøy coá thuû laø khoâng tin cho tôùi khi maét thaáy vaø tay sôø ñöôïc Chuùa (c.25). Laï luøng, Chuùa ñaõ chieàu theo ñieàu kieän oâng neâu. Ngöôøi ñaõ môøi oâng ñeán vôùi ñöùc tin ngang qua ñieàu chính maét oâng thaáy vaø tay oâng sôø ñöôïc (c.27).
Taùc giaû Tin Möøng Gioan muoán trình baøy cho ngöôøi ñöông thôøi thaáy nhöõng phaûn öùng vaø nhöõng khaû höõu khaùc nhau ñoái vôùi Ñaáng Phuïc Sinh. Taùc giaû nhö muoán ñaët caâu hoûi veà chính nieàm tin cuûa hoï. Hoï seõ laø loaïi tín höõu naøo ñaây: nhö Pheâroâ haõy coøn phaân vaân hay nhö ngöôøi moân ñeä nghieäm ñöôïc Ñöùc Gieâsu yeâu mình neân ñaõ ñaùp laïi baèng nieàm tin khi nhöõng daáu chæ veà Chuùa Phuïc Sinh chöa coù gì laø nhieàu? Hay hoï gioáng nhö Mai ñeä Lieân, hoaëc nhö caùc moân ñeä khaùc? Mai ñeä Lieân vaø caùc moân ñeä naøy chæ ñaït ñöôïc nieàm tin khi ñaõ thaáy vaø ñaõ nghe. Hay hoï gioáng nhö Toâma laø ngöôøi ñaõ töø choái khoâng tin cho tôùi khi ñöôïc ñaët trong tö theá khoâng cho pheùp Toâma duy trì ñöôïc laäp tröôøng cöùng tin nöõa?
Ta ôû vaøo tö theá coù lôïi hôn xöa.
Taùc giaû Tin Möøng Gioan nhö muoán noùi vôùi ngöôøi ñöông thôøi raèng: "Caùc moân ñeä ñaàu tieân cuûa Ñöùc Gieâsu khoâng phaûi laø nhöõng boâng hoa tieân tieán veà ñöùc tin caû ñaâu. Hoaøn caûnh ñaëc thuø cuûa hoï khoâng nhaát thieát laø hoaøn caûnh thuaän lôïi. Hoï haàu nhö bò boù buoäc phaûi tin. Ñoù khoâng phaûi laø hoaøn caûnh ñaùng ta ao öôùc xaûy ra cho ta. Coù theå noùi raèng hoaøn caûnh cuûa ta ngaøy nay coøn tích cöïc hôn hoaøn caûnh cuûa caùc moân ñeä xöa. Ta ôû vaøo tö theá coù lôïi hôn vaø thích hôïp hôn ñoái vôùi tinh thaàn Kitoâ giaùo. Ta haõy ñaët mình döôùi aùnh saùng cuûa moät soá caâu then choát cuûa baøi Tin Möøng hoâm nay.
c.20: "Caùc moân ñeä vui möøng vì ñöôïc thaáy Chuùa." Ñieàu Ñöùc Gieâsu ñaõ loan baùo taïi böõa tieäc ly nay ñöôïc öùng nghieäm. Khi aáy Ngöôøi noùi "Baây giôø anh em lo buoàn, nhöng Thaày seõ gaëp laïi anh em, loøng anh em seõ vui möøng; vaø nieàm vui cuûa anh em, khoâng ai laáy maát ñöôïc." (Ga 16,22). Vaäy Ngöôøi ñaõ chieán thaéng söï cheát vaø ñeán vôùi caùc moân ñeä. Ngöôøi coøn ban Thaùnh Thaàn cuûa Ngöôøi cho caùc oâng, nhôø ñoù caùc oâng coù khaû naêng loan Tin Möøng cöùu ñoä cho caû gia ñình nhaân loaïi. Cho neân nieàm vui caùc oâng nhaän ñöôïc töø Ñöùc Gieâsu Phuïc Sinh laø nieàm vui traøn lan laøm neân Giaùo Hoäi.
c.21-22: Thieân Chuùa yeâu theá gian ñeán noãi ñaõ ban Con Moät (Ga 3,16). Ngöôøi Con aáy ñaõ töï yù hy sinh maïng soáng mình (10,18) vaø ñaõ guïc ñaàu xuoáng ñeå trao ban Thaùnh Thaàn (19,30). Töø caïnh söôøn bò ñaâm thuûng, Ngöôøi ñaõ ñeå cho maùu cuøng nöôùc chaûy ra (19,34), töôïng tröng nguoàn suoái cuûa caùc bí tích. Baây giôø choãi daäy khoûi söï cheát, Ngöôøi thoåi hôi treân caùc moân ñeä, ban Thaùnh Thaàn cho caùc oâng, ñoù laø Ñaáng taùi taïo daân Thieân Chuùa. Nhö Chuùa Cha ñaõ sai Ngöôøi, baây giôø Ngöôøi cuõng sai caùc moân ñeä (20,21). Söù maïng cuûa Ngöôøi trôû neân söù maïng cuûa caùc oâng; coâng trình Ngöôøi thöïc hieän trong suoát cuoäc ñôøi traàn theá, baây giôø Ngöôøi ñaët trong tay caùc oâng. Söù maïng aáy bieåu loä tình yeâu Thieân Chuùa cho loaøi ngöôøi qua lôøi noùi vaø vieäc laøm. Caùc oâng ñöôïc Chuùa Thaùnh Linh taùc ñoäng neân coù khaû naêng laøm cho söï hieän dieän cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñöôïc nhaän bieát vaø ñöôïc nghieäm thaáy nôi theá giôùi.
c.22-23: ÔÛ ñaàu Tin Möøng cuûa Gioan, Ñöùc Gieâsu ñöôïc nhìn nhaän laø Ñaáng xoùa toäi traàn gian. Nôi Ñöùc Gieâsu phuïc sinh, quyeàn tha toäi ñöôïc ban cho caùc moân ñeä. Chính Thaùnh Linh luoân ôû laïi trong Giaùo Hoäi ñeå phuïc hoài laïi moái giaây hieäp nhaát vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con khieán ngöôøi tín höõu höôûng ñöôïc ôn bình an (c.21) vôùi Thieân Chuùa vaø ñoàng loaïi.
c.24: Trong Tin Möøng Gioan, nhaân vaät Toâma vöøa laø ngöôøi quaû caûm (11,16), laïi vöøa laø ngöôøi thieáu hieåu bieát, nhaát laø mang naëng thoùi cöùng tin. Qua Toâma, Ñöùc Gieâsu vaø taùc giaû Tin Möøng muoán khuyeán caùo nhöõng ai beân ngoaøi toû ra can ñaûm nhöng nôi thaâm taâm thieáu nieàm tin saâu saéc, raèng: "Ñöøng cöùng loøng nöõa, nhöng haõy tin" (c.27)
c.28: "Laïy Chuùa cuûa
con, Laïy Thieân Chuùa cuûa con!" Quaû thaät
laø moät lôøi tuyeân tín maïnh
meõ. Lôøi tuyeân xöng naøy song song
vôùi lôøi tuyeân xöng ôû
ñaàu saùch Tin Möøng Gioan "vaø
Ngoâi Lôøi laø Thieân Chuùa" (1,1)
khieán toaøn boä Tin Möøng thöù
boán ñaït ñöôïc muïc ñích,
"töùc laø nhöõng ai tin vaøo danh
Ngöôøi, thì Ngöôøi cho hoï
quyeàn trôû neân Con Thieân Chuùa"
(1,12)
2. Baïn coù dòp tìm
hieåu tröôøng hôïp moät ai trôû
laïi ñaïo Coâng giaùo chaêng? Ít
nhaát, haõy so saùnh cuoäc trôû laïi
cuûa Saoloâ sau ñöôïc goïi laø
toâng ñoà Phaoloâ, vôùi cuoäc
hoaùn caûi cuûa Toâma trong baøi Tin Möøng
hoâm nay. Baïn coù theå hoïc ñöôïc
nhöõng gì nôi caùc vò aáy?