Gaàn ñeán ngaøy leã Vöôït Qua cuûa ngöôøi Dothaùi, Ñöùc Gieâsu leân thaønh Gieârusalem. Ngöôøi thaáy trong Ñeàn Thôø coù nhöõng keû baùn chieân, boø, boà caâu, vaø nhöõng ngöôøi ñang ngoài ñoåi tieàn. Ngöôøi lieàn laáy daây laøm roi maø xua ñuoåi taát caû boïn hoï cuøng vôùi chieân boø ra khoûi Ñeàn Thôø; coøn tieàn cuûa nhöõng ngöôøi ñoåi baïc, Ngöôøi ñoå tung ra, vaø laät nhaøo baøn gheá cuûa hoï. Ngöôøi noùi vôùi nhöõng keû baùn boà caâu: "Ñem taát caû nhöõng thöù naøy ra khoûi ñaây, ñöøng bieán nhaø Cha toâi thaønh nôi buoân baùn". Caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi nhôù laïi lôøi ñaõ cheùp trong Kinh Thaùnh: "Vì nhieät taâm lo vieäc nhaø Chuùa, maø toâi ñaây seõ phaûi thieät thaân."
Ngöôøi Dothaùi hoûi Ñöùc Gieâsu: "OÂng laáy daáu laï naøo chöùng toû chuùng toâi thaáy laø oâng coù quyeàn laøm nhö theá?" Ñöùc Gieâsu ñaùp: "Caùc oâng cöù phaù huûy Ñeàn Thôø naøy ñi; noäi ba ngaøy, toâi seõ xaây döïng laïi". Ngöôøi Dothaùi noùi: "Ñeàn Thôø naøy phaûi maát boán möôi saùu naêm môùi xaây xong, theá maø noäi trong ba ngaøy oâng xaây laïi ñöôïc sao?" Nhöng Ñeàn Thôø Ñöùc Gieâsu muoán noùi ôû ñaây laø chính thaân theå Ngöôøi. Vaäy, khi Ngöôøi töø coõi cheát choãi daäy, caùc moân ñeä nhôù laïi Ngöôøi ñaõ noùi ñieàu ñoù, Hoï tin vaøo Kinh Thaùnh vaø lôøi Ñöùc Gieâsu ñaõ noùi.
Trong luùc Ñöùc Gieâsu ôû Gieârusalem vaøo dòp leã Vöôït Qua, coù nhieàu keû tin vaøo danh Ngöôøi bôûi ñaõ chöùng kieán caùc daáu laï Ngöôøi laøm. Nhöng chính Ñöùc Gieâsu khoâng tin hoï, vì Ngöôøi bieát hoï heát thaûy, vaø khoâng caàn ai laøm chöùng veà con ngöôøi. Quaû thaät, chính Ngöôøi bieát coù gì trong loøng con ngöôøi.
Ñöùc Gieâsu mang laïi nhöõng caùi môùi
Baøi Tin Möøng hoâm nay ñaët ta giöõa moät loaït nhöõng ñieàu môùi meû do Ñöùc Gieâsu mang laïi. Taïi Cana, Ngöôøi mang laïi röôïu môùi töø nöôùc laõ (Ga 2,1-12). Caùi môùi ñöôïc loan baùo cho oâng Nicoâñeâmoâ laø cuoäc "sinh ra bôûi nöôùc vaø Thaàn Khí" nhö ñieàu kieän ñeå gia nhaäp Nöôùc Thieân Chuùa (3,5). Caùi môùi maø Ñöùc Gieâsu khaúng ñònh thöïc söï ñaõ ñeán khi Ngöôøi tuyeân boá: "Giôø ñaõ ñeán - vaø chính luùc naøy ñaây - giôø nhöõng ngöôøi thôø phöôïng ñích thöïc seõ thôø phöôïng seõ thôø phöôïng Chuùa Cha trong Thaàn Khí vaø trong söï thaät" (4, 23).
Rieâng vôùi baøi Tin Möøng hoâm nay, caùi môùi ñöôïc loan baùo laïi laø chính Thaân Theå Ngöôøi (2,21)! Taïi sao vaäy? Thöa, vì nhieät taâm lo vieäc nhaø Chuùa, maø toâi ñaây seõ phaûi thieät thaân. Caâu Thaùnh Vònh 69,10 naøy ñöôïc trích khi taùc giaû Tin Möøng Gioan ñaët ñoäng töø thieät thaân ôû thì töông lai (seõ phaûi thieät thaân) ñeå chæ veà caùi cheát Ñöùc Gieâsu phaûi chòu nhö haäu quaû cuûa loøng nhieät thaønh cuûa Ngöôøi ñoái vôùi nhaø Chuùa. Trong thöïc teá tröôùc Thöôïng Hoäi Ñoàng Do Thaùi Giaùo, Ñöùc Gieâsu seõ bò toá caùo "Teân naøy ñaõ noùi: Toâi coù theå phaù Ñeàn Thôø Thieân Chuùa, vaø noäi trong ba ngaøy, seõ xaây caát laïi" (Mt 26,61). Roài khi bò ñoùng ñinh treân thaäp giaù, Ngöôøi seõ bò keû qua laïi nhuïc maï: "Mi laø keû phaù ñöôïc Ñeàn Thôø, vaø noäi trong ba ngaøy xaây laïi ñöôïc, haõy cöùu laáy mình ñi!" (27,39-40).
Trôû laïi vôùi baûn vaên Tin Möøng hoâm nay ñieàu noåi baät laø côn thònh noä cuûa Ñöùc Gieâsu. Ta ñaët mình vaøo boái caûnh trong ñoù Ngöôøi toû ra khoâng theå ñoäi trôøi chung ñöôïc vôùi caùi theá giôùi laøm cho Ñeàn Thôø bò tuïc hoaù. Ngöôøi nhaän laáy söù maïng taåy ueá nôi thaùnh. Baûn vaên cho thaáy tröôùc heát laø boái caûnh (2,13). Keá ñeán laø söï kieän (cc.14,15 vaø 16). Sau cuøng laø nhöõng suy nghó (cc.17-22).
Veà boái caûnh, haõy coi taàm quan troïng maø taùc giaû daønh cho ñoaïn vaên naøy. Ñaây laø ñoaïn ñaàu veà ñôøi coâng khai cuûa Ñöùc Gieâsu. Maëc daàu tröôùc ñoù ñaõ coù pheùp laï tieäc cöôùi Cana, nhöng caùch naøo ñoù taïi tieäc cöôùi naøy Ñöùc Gieâsu coøn haønh ñoäng caùch kín ñaùo. Ngöôøi quaûn tieäc neám thöû nöôùc ñaõ hoaù thaønh röôïu (maø khoâng bieát röôïu töø ñaâu ra, coøn gia nhaân ñaõ muùc nöôùc thì bieát) oâng môùi goïi taân lang laïi vaø noùi: "Ai ai cuõng theát röôïu ngon tröôùc vaø khi khaùch ñaõ ngaø ngaø môùi ñaõi röôïu xoaøng hôn. Coøn anh, anh laïi giöõ röôïu ngon cho ñeán maõi baây giôø!" (Ga 2,10). Coøn ôû ñaây, ngöôïc laïi, laø hoài ñaàu cuûa cuoäc ñôøi coâng khai trong ñoù Ñöùc Gieâsu haønh ñoäng moät caùch chính thöùc vaø coâng khai. Thôøi ñieåm maø ngöôøi choïn cho haønh ñoäng ñoù cuõng raát quan troïng ñoái vôùi ñôøi soáng phuïng töï cuûa ngöôøi Do thaùi: "Leã Vöôït Qua cuûa ngöôøi Do thaùi gaàn ñeán." Ñoäc giaû nhôù raèng saùch Tin Möøng thöù boán ñöôïc ñaët aên nhòp vôùi tieán trình cuûa nhöõng cuoäc leã maø chính yeáu laø leã Vöôït Qua veà cuoái ñôøi Ñöùc Gieâsu. Chính vôùi leã naøy phuïng vuï môùi veà ñôøi Chuùa ñöôïc khai tröông. Vaäy leã Vöôït Qua cuûa ngöôøi Do thaùi gaàn ñeán, Ñöùc Gieâsu laàn ñaàu tieân leân Gieârusalem caùch chính thöùc vaø coâng khai.
Ñöùc Gieâsu noåi giaän tröôùc caûnh Ñeàn Thôø bò tuïc hoaù
Theá roài söï kieän xaûy ra nhö theá naøo? Ñöùc Gieâsu thaáy Ñeàn Thôø bò bieán thaønh caùi chôï! Ngöôøi ta ñang baùn boø, chieân, chim boà caâu. Ñöùc Gieâsu coøn thaáy nhöõng ngöôøi ñang ngoài ñoåi tieàn. Taïi sao ñoåi tieàn? Vì tieàn cuûa chính quyeàn thöïc daân khoâng theå xaøi ñöôïc vaøo vieäc daâng cuùng neân phaûi ñoåi noù ra tieàn cuûa Ñeàn Thôø thì môùi daâng cuùng ñöôïc. Vaäy Ngöôøi laáy daây laøm roi maø xua ñuoåi taát caû boïn hoï cuøng vôùi chieân boø ra khoûi Ñeàn Thôø. Baát keå tôùi tieàn cuûa nhöõng ngöôøi ñoåi baïc, Ngöôøi ñoå tung ra khi laät nhaøo baøn gheá cuûa hoï.
ÔÛ ñaây ta coù hình aûnh moät Ñöùc Gieâsu noåi noùng. Ngöôøi vôù laáy baát cöù thöù gì, chaúng haïn daây rôï, ñeå beän thaønh roi. Ñoù laø duïng cuï Ngöôøi duøng ñeå xua ñuoåi nhöõng ngöôøi ñang buoân baùn ra khoûi Ñeàn Thôø. Laøm haønh vi taåy ueá ñoù xong, Ngöôøi môùi caét nghóa ly do khi noùi vôùi nhöõng keû baùn boà caâu raèng: "Ñem taát caû nhöõng thöù naøy ra khoûi ñaây, ñöøng bieán nhaø Cha toâi thaønh nôi buoân baùn." (c.16)
Keá ñeán trong baøi Tin Möøng laø ba suy nghó nhö sau. Tröôùc heát caùc moân ñeä nhôù tôùi lôøi Kinh Thaùnh "Vì nhieät taâm lo vieäc nhaø Chuùa, maø toâi ñaây seõ phaûi thieät thaân" (c.17). ÔÛ ñaây, caùc moân ñeä aùp duïng caâu Thaùnh Vònh 69,10 naøy tröïc tieáp cho soá phaän cuûa Ñöùc Gieâsu. Ngöôøi seõ bò thieät maïng do aâm möu cuûa giôùi laõnh ñaïo Do thaùi giaùo. Nhöng vôùi Ñöùc Gieâsu, haønh vi nhieät thaønh cuûa Ngöôøi, thuoäc veà ñaïo laøm con vì Ngöôøi noùi: "Ñöøng bieán nhaø CHA TOÂI thaønh nôi buoân baùn." (c.16).
Ngöôøi Do thaùi ñoøi Ñöùc Gieâsu phaûi laøm daáu laï ñeå chöùng minh Ngöôøi coù quyeàn haønh xöû nhö treân (c.18). Nhöng Ñöùc Gieâsu ñaõ khoâng laøm pheùp laï. Ngöôøi caét nghóa maøn Tin Möøng naøy qui veà thaân theå cuûa Ngöôøi laø thaân theå seõ trôû neân Ñeàn Thôø cuoái cuøng cuûa Thieân Chuùa (cc.19-22).
Ñieàu noåi baät trong baøi Tin Möøng laø toäi ñöôïc maïc khaûi nhö haønh vi tuïc hoaù Ñeàn Thôø cuûa Thieân Chuùa. Thay vì thôø phöôïng Thieân Chuùa, ngöôøi ta ñaët ngaãu töôïng leân ñeå toân thôø.
Moïi toäi ñeàu laø haønh vi tuïc hoaù coâng trình cuûa Thieân Chuùa. Con ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân ñeå taùn döông, toân kính vaø phuïng söï Ngöôøi. Moïi söï khaùc ñeàu ñöôïc döïng neân ñeå giuùp con ngöôøi theå hieän muïc ñích cao caû ñoù. Toäi khieán con ngöôøi haønh ñoäng ngöôïc laïi vôùi yù ñònh cuûa Thieân Chuùa nôi coâng trình cuûa Ngöôøi baèng caùch ñaët ngaãu töôïng leân ñeå toân thôø! Thö thöù nhaát cuûa Gioan neâu ba loaïi ngaãu töôïng ñaëc tröng, ñoù laø: "duïc voïng cuûa xaùc thòt, duïc voïng cuûa ñoâi maét vaø thoùi caäy mình" (2,16). Duïc voïng cuûa xaùc thòt chæ veà nhöõng ham muoán voâ traät töï cuûa baûn tính loaøi ngöôøi, trong ñoù phaûi keá tôùi duïc tình ñang ñe doïa traàm troïng töông lai cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Duïc voïng cuûa ñoâi maét chæ veà loøng tham cuûa con ngöôøi muoán sôû höõu taát caû nhöõng gì maét thaáy baát keå tôùi ñöùc coâng baèng vaø nhu caàu cuûa ngöôøi khaùc. Cuoái cuøng laø thaùi ñoä caäy mình coù cuûa. Noù phaùt sinh töø tính kieâu caêng töï phuï. Keû kieâu caêng luoân tìm quyeàn löïc ñeå thoáng trò ngöôøi khaùc. Ñoù laø goác gaùc cuûa bieát bao cuoäc chieán töøng xaûy ra trong lòch söû.
Nhöõng duïc voïng aáy seõ trôû thaønh ngaãu töôïng khi trôû neân giaù trò tuyeät ñoái. Chuùng seõ thay theá Thieân Chuùa ñeå ñieàu khieån con ngöôøi. Vaø khi aáy khoâng coøn phaûi laø ñeàn thôø ñöôïc xaây döïng baèng ñaù hay beâ toâng bò tuïc hoaù, nhöng laø chính con ngöôøi bò tuïc hoaù nhö lôøi thaùnh toâng ñoà Phaoloâ noùi: "Naøo anh em chaúng bieát anh em laø Ñeàn Thôø cuûa Thieân Chuùa, vaø Thaùnh Thaàn Chuùa ngöï trong anh em sao? Vaäy ai phaù huûy Ñeàn Thôø Thieân Chuùa, thì Thieân Chuùa seõ huûy dieät keû aáy. Vì Ñeàn Thôø Thieân Chuùa laø nôi thaùnh, vaø Ñeàn Thôø aáy chính laø anh em." (1Co 3,16-17).
Vaäy côn thònh noä cuûa Ñöùc Gieâsu noùi leân loøng nhieät thaønh chính Ngöôøi mang naëng. Noù thuùc ñaåy Ngöôøi daán thaân giaûi thoaùt nhöõng ai bò duïc voïng keàm keïp. Thöïc ra, chæ thaân theå Ñöùc Gieâsu chòu cheát nay ñöôïc phuïc sinh môùi thöïc söï laø Ñeàn Thôø môùi, laø nôi loaøi ngöôøi coù theå phuïng thôø Thieân Chuùa trong Thaàn Khí vaø söï thaät.
Phaøm ai ôû trong Ñöùc Kitoâ ñeàu laø thoï taïo môùi
Moät caùch chính xaùc thaùnh Phaoloâ khuyeân ngöôøi Kitoâ cuûa moïi thôøi laø: "Anh em phaûi côûi boû con ngöôøi cuõ vôùi neáp soáng xöa, laø con ngöôøi phaûi hö naùt vì bò nhöõng ham muoán löøa doái, anh em phaûi ñeå Thaàn Khí ñoåi môùi taâm trí anh em, vaø maëc laáy con ngöôøi môùi, laø con ngöôøi ñaõ ñöôïc saùng taïo theo hình aûnh Thieân Chuùa ñeå thaät söï soáng coâng chính vaø thaùnh thieän." (Ep 4,22-24).
Vaäy söù ñieäp cô baûn cuûa baøi Tin Möøng hoâm nay cuõng gioáng söù ñieäp cuûa toâng ñoà Phaoloâ khi vieát: "Phaøm ai ôû trong Ñöùc Kitoâ ñeàu laø thoï taïo môùi. Caùi cuõ ñaõ qua, caùi môùi ñaõ coù ñaây roài." (2Co 5,17).
1. Baøi Tin Möøng hoâm nay cho thaáy Ñöùc Gieâsu thanh loïc Ñeàn Thôø nhö theá naøo? Theo thaùnh Phaoloâ trong thö göûi giaùo ñoaøn Eâpheâsoâ, vieäc thanh loïc ñoù caàn ñöôïc tieáp tuïc nhö theá naøo do chính caùc Kitoâ höõu chuùng ta?
2. Taïi sao caàn phaûi thanh loïc "duïc voïng cuûa xaùc thòt, duïc voïng cuûa ñoâi maét vaø thoùi caäy mình" (1Ga 2,16)?
3. Baïn hieåu nhö theá naøo veà caâu noùi "Moïi toäi ñeàu laø haønh vi tuïc hoaù coâng trình cuûa Thieân Chuùa"? Baïn nhaän xeùt nhö theá naøo veà traøo löu tuïc hoùa ñang daâng leân treân ñaát nöôùc Vieät Nam? Nhöng traøo löu tuïc hoaù ñaõ laø toäi chöa? Noù coù lieân heä gì tôùi haïnh phuùc cuûa gia ñình baïn vaø xaõ hoäi baïn ñang soáng?