Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Sau khi oâng Gioan bò noäp, Ñöùc Gieâsu ñeán mieàn Galileâ rao giaûng Tin Möøng cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi noùi: "Thôøi kyø ñaõ maõn, vaø Trieàu Ñaïi Thieân Chuùa ñaõ ñeán gaàn. Anh em haõy saùm hoái vaø tin vaøo Tin Möøng".
Ngöôøi ñang ñi doïc theo bieån hoà Galileâ, thì thaáy oâng Simon vôùi ngöôøi anh laø oâng Anreâ, ñang quaêng löôùi xuoáng bieån, vì hoï laøm ngheà ñaùnh caù. Ngöôøi baûo hoï: "Caùc anh haõy theo toâi, toâi seõ laøm cho caùc anh thaønh nhöõng keû löôùi ngöôøi nhö löôùi caù." Laäp töùc hai oâng boû chaøi löôùi maø ñi theo Ngöôøi.
Ñi xa hôn moät chuùt, Ngöôøi thaáy oâng Giacoâbeâ, con oâng Deâbeâñeâ, vaø ngöôøi em laø oâng Gioan. Hai oâng naøy ñang vaù löôùi ôû trong thuyeàn. Ngöôøi lieàn goïi caùc oâng. Vaø caùc oâng boû cha mình laø oâng Deâbeâñeâ ôû laïi treân thuyeàn vôùi nhöõng ngöôøi laøm coâng, maø ñi theo Ngöôøi.
Ôn goïi qua thaêng traàm cuûa moät cuoäc ñôøi
Moät buoåi saùng taïi Roma, ñoaøn kî binh do moät coâng töû ngöôøi Ba Lan daãn ñaàu, döøng laïi tröôùc cöûa Taäp Vieän thaùnh Anreâ cuûa Doøng Teân, töùc Doøng Chuùa Gieâsu. Thaày gaùc coång vöøa môû cöûa lieàn ñöôïc cho bieát phaûi laäp töùc giao noäp coâng töû Thaønh Caùt Tö Kha (Stanislaoâ Kostka) hieän trong taäp vieän, cho phaùi ñoaøn. Thaày gaùc coång khieâm toán môøi phaùi ñoaøn vaøo nhaø khaùch ñeå thaày ñi tìm cha giaùm ñoác taäp sinh laø Döông Laâm Phaùt (Julius Fazio). Ñieàu maø cha Phaùt noùi vôùi Tröôûng phaùi ñoaøn ñaõ laøm thay ñoåi haún baàu khí caêng thaúng. Cha noùi: "Thöa coâng töû, ngöôøi em cuûa coâng töû laø Thaønh Caùt Tö Kha ñaõ qua ñôøi nay ñaõ ñöôïc boán tuaàn."
Thì ra coâng töû tröôûng phaùi ñoaøn vaø taäp sinh Thaønh Caùt Tö Kha laø hai anh em ruoät, con cuûa coâng töôùc Giang Caùt Tö Kha (Gioan Kostka) laø nghò só vaø laø coá vaán trieàu ñình Ba Lan.
Töø nhoû caäu Thaønh (Stanislaoâ) vaãn laø moät thieáu nieân nhö bao thieáu nieân khaùc. Naèm "vaãy ñuoâi caù" löôùt gioù treân hai baùnh xe chöa phaûi laø troø tieâu khieån cuûa coâng töû Balan thôøi ñoù, nhöng phoùng ngöïa nhö bay ñeå nghe tieáng gioù vuø vuø beân tai ñaõ laø ñieàu caäu coâng töû Thaønh raát ñam meâ. Theá nhöng ñaõ coù giôùi haïn cho taát caû nhöõng thöù ñam meâ loaïi ñoù vì caäu thaâm tín raèng "Toâi sinh ra ñeå soáng cho nhöõng gì cao quí hôn." Sau naøy moãi laàn ngöôøi ta nhaéc tôùi doøng maùu quí toäc cuûa caäu, caäu thöôøng noùi: "Trong theá gian naøy, moïi söï ñeàu nhoû beù caû."
Sinh ra naêm 1550 vaø lôùn leân trong gia ñình, tôùi tuoåi 14, caäu ñöôïc gôûi ñi hoïc taïi tröôøng caùc cha Doøng Teân ôû thaønh phoá Vieân cuûa Aùo Quoác. Ba naêm hoïc ôû tröôøng naày vaø möôøi thaùng thuï huaán taïi taäp vieän thaùnh Anreâ ñaõ laø moät lôøi ñaùp traû quyeát lieät ñoái vôùi tieáng Chuùa goïi.
Taïi Vieân, 8 thaùng ñaàu hai anh em Caùt Tö Kha höôûng moät neàn giaùo duïc quaân bình veà hoïc haønh vaø ñaïo ñöùc nhôø soáng noäi truù döôùi söï chaêm soùc cuûa caùc cha Doøng Teân. Nhöng hôn hai naêm keá tieáp hoaøn caûnh laøm thay ñoåi con ngöôøi. Vì nhaø troï thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa nhaø vua neân bò trieàu ñình tieáp thu, hai anh em phaûi ra ngoaøi ôû. Hoï ñöôïc cung caáp tieän nghi ñaày ñuû xöùng vôùi baäc con oâng chaùu cha. Theá laø ngöôøi anh Phaoloâ ñöôïc töï do soáng phoùng tuùng. Coøn em laø Thaønh (Stanislaoâ) ngöôïc laïi, cho thaáy roõ baûn laõnh laø con ngöôøi caàu nguyeän thaâm saâu, chaêm chæ hoïc haønh, taäp taønh nhaân ñöùc, trôû neân nhö caùi gai nhoïn caén röùt löông taâm anh. Phaoloâ phaûn öùng laïi baèng caùch cuøng vôùi baïn beø cheá gieãu em moãi khi em khoâng chòu ñi uoáng röôïu, ñaùnh baøi, coi haùt vôùi hoï. Thaäm chí Phaoloâ coøn taøn nhaãn ñaùnh ñaäp em coù laàn töôûng cheát.
Vaøng caøng ñöôïc tinh roøng nhôø thöû löûa
Vaøng caøng ñöôïc tinh roøng nhôø thöû löûa. Cuõng vaäy, ôn goïi cuûa Thaønh Caùt Tö Kha caøng roõ neùt giöõa nhöõng ngöôïc ñaõi maø caäu phaûi chòu. Vaäy moät buoåi saùng thaùng 8, naêm 1567, Phaoloâ khoâng coøn thaáy boùng em nôi nhaø troï nöõa vaø chæ nhaän ñöôïc maáy doøng em ñeå laïi cho gia ñình nhö sau:
”Kính thöa cha vaø anh Phaoloâ: Con chæ coù moät yù höôùng duy nhaát cho cuoäc ra ñi bí maät cuûa con, ñoù laø ruùt lui khoûi theá gian ñeå ñaùp laïi tieáng Chuùa goïi cuõng nhö leänh Chuùa truyeàn con phaûi gia nhaäp Doøng Chuùa Gieâsu. Vaäy xin cha vaø anh ñöøng töôûng tôùi moät yù ñoà naøo khaùc… Con tin chaéc moät ngaøy naøo ñoù, cha vaø anh seõ sung söôùng thaáy cuoäc traåy ñi cuûa con ñöôïc thaønh söï nhôø con ñaõ khoâng ñeå cho cha vaø anh choáng laïi ñieàu thieän haûo con ñang ñeo ñuoåi, cuõng nhö khoâng ñeå cha vaø anh choáng laïi yù muoán cuûa Thieân Chuùa."
Khi Phaoloâ nhaän ñöôïc thö thì ngöôøi vieát ñaõ cao chaïy xa bay bieán maát trong boä ñoà cuûa ngöôøi aên xin. Caäu cuoác boä 650 caây soá ñi thaønh phoá An Bình (Augsburg) nöôùc Ñöùc vaø roài coøn phaûi ñi tieáp 40 caây soá nöõa môùi gaëp ñöôïc cha Giaùm Tænh Doøng Teân Kanic ôû Ñöùc. Hôn nöõa, ñeå Thaønh Caùt Tö Kha ñöôïc töï do gia nhaäp Doøng Teân, khoâng bò gia ñình quaáy phaù, cha Giaùm Tænh Kanic coøn yeâu caàu caäu ñi theâm 1200 caây soá nöõa ñeå tôùi Roma. ÔÛ ñaây caäu Thaønh ñöôïc nhaän laøm taäp sinh Doøng Teân ngaøy 28 thaùng 10, 1567.
Khoâng ngôø moät thôøi gian sau, gia ñình bieát tin lieàn ra leänh cho Thaønh Caùt Tö Kha phaûi laäp töùc boû tu maø veà gia ñình, chaúng vaäy seõ laõnh haäu quaû khoâng theå löôøng ñöôïc. Noäi dung thö gia ñình ñeán tay taäp sinh Caùt Tö Kha goàm ba ñieàu ñöôïc oâng Giang laø boá nhaán maïnh. Moät laø oâng traùch con oâng ñaõ laøm nhuïc gia ñình vì ñaõ aên vaän nhö ngöôøi aên xin treân ñöôøng ñi Ñöùc vaø Italia. Hai laø oâng seõ cho ngöôøi ñeán giong con oâng veà vôùi hình phaït laø con oâng suoát ñôøi seõ bò xieàng xích chaân tay trong tuø, khoâng coøn ñöôïc gaëp gôõ baïn beø vaø cha meï nöõa. Ba laø oâng khuyeân con oâng neân khoân ngoan trôû veà ngay vôùi gia ñình, baèng khoâng, seõ bò cöôõng eùp trôû veà.
Vaäy oâng Giang Caùt Tö Kha ñaõ toû ra quyeát lieät nhö oâng ñaõ vieát trong thö, khi sai coâng töû Phaoloâ tôùi goõ cöûa Taäp Vieän thaùnh Anreâ, ñoøi taäp sinh Thaønh Caùt Tö Kha phaûi boû tu vaø trôû veà vôùi gia ñình.
Coâng töû Phaoloâ sau khi ñöôïc bieát em mình ñaõ qua ñôøi vaø ñöôïc choân caát ôû taäp vieän naøy thì ñaõ ngoài xuoáng ñeå laéng nghe cha giaùm ñoác taäp vieän noùi tieáp. Phaoloâ ñaõ ñöôïc nghe toaøn laø nhöõng ñieàu ngöôïc haún laïi vôùi hình aûnh maø Phaoloâ töøng coù veà em mình. Em Thaønh ñaõ taét thôû ñeâm ngaøy 14 raïng ngaøy 15 thaùng 8, 1568. Nhö vaäy em chöa ñöôïc 18 tuoåi ñôøi vaø vaøo taäp vieän chöa ñöôïc möôøi thaùng. Theá maø Thaønh Caùt Tö Kha vöøa môùi qua ñôøi ñaõ coù dö luaän trong thaønh phoá Roma raèng moät vò thaùnh vöøa môùi qua ñôøi vaø daân chuùng ñaõ tôùi taáp ñeán vieáng thi haøi vaø tìm kieám vaät kyû nieäm. Caùo phoù veà caùi cheát cuûa taäp sinh naøy khoâng nhöõng ñöôïc phoå bieán trong tænh Doøng Teân Roma nhö thöôøng leä nhöng trong moïi tænh cuûa Doøng Teân treân toaøn theá giôùi. Chính vò Toång Quaûn khi aáy laø cha Phanxicoâ Boria, ngöôøi bieát khaù roõ veà hoaøn caûnh ôn goïi cuûa Thaønh Caùt Tö Kha, ñaõ muoán nhö vaäy. Lyù do cuûa vieäc phoå bieán roäng raõi ñöôïc neâu khaù roõ trong caùo phoù raèng "Nhaân ñöùc cuûa Thaønh Caùt Tö Kha vó ñaïi vaø ngoaïi thöôøng vaø ñôøi soáng cuûa em ôû ngoaøi cuõng nhö trong Doøng töøng neâu göông saùng ñeán noãi neân thoâng tri cho toaøn Doøng bieát nhö taám göông cho moïi ngöôøi soi. Ñoù laø ñieàu coù theå mang laïi vinh döï cho Doøng vaø cho Thaønh Caùt Tö Kha nöõa, vì hy voïng em seõ ñöôïc keå vaøo danh saùch chö thaùnh ñöôïc Giaùo Hoäi toân kính nhö cuoäc soáng thaùnh thieän cuûa em ñaõ cho thaáy tröôùc."
Nhö vaäy laø baèng ñôøi soáng thaùnh thieän Thaønh Caùt Tö Kha ñaõ vónh vieãn vöôït khoûi taàm tay cuûa anh ruoät Phaoloâ, cuûa boá laø oâng Giang Caùt Tö Kha. Thöïc ra khi ñöôïc Giaùo Hoäi toân leân baäc hieån thaùnh ngaøy 31 thaùng 12, 1726, vò thaùnh treû naøy coøn vöôït ra khoûi quó ñaïo Doøng Teân ñeå trôû neân taám göông soáng ñoäng cho moïi ngöôøi treû, khoâng rieâng gì cho taäp sinh Doøng Teân.
Cheát roài coøn chinh phuïc anh Phaoloâ
Ñieàu laï luøng laø chính anh Phaoloâ cuõng ñöôïc höôûng göông laønh cuûa em mình. Phaoloâ ñaõ khoùc söôùt möôùt tröôùc moä ngöôøi em maø anh ñaõ töøng cheá gieãu vaø ñaùnh ñaäp taïi thaønh phoá Vieân. Trôû veà Balan loøng ñaày hoái haän, anh ñaõ keå bieát bao ñieàu anh ñaõ nghe veà danh thôm tieáng toát cuûa em khi coøn soáng cuõng nhö khi ñaõ qua ñôøi. Phaoloâ phaàn naøo laøm nheï vôi noãi saàu cuûa boá veà ngöôøi con thöù. Khoâng laâu sau ñoù, chính oâng Giang Caùt Tö Kha cuõng qua ñôøi cuøng vôùi ngöôøi con thöù ba laø An Bình (Anbertoâ Kostka) trong voøng coù moät tuaàn leã ! Phaoloâ ôû laïi laâu ñaøi cuûa gia ñình cho tôùi khi meï qua ñôøi thì ñaõ ruùt lui soáng ñôøi coâ tòch trong caàu nguyeän haõm mình. Tôùi tuoåi 56, oâng ñaõ khieâm toán xin gia nhaäp Doøng Teân theo göông vaø nhôø coâng nghieäp cuûa em mình ! Cha Toång Quyeàn khi aáy laø Aquaviva ñaõ chaáp nhaän vì hy voïng ôn bieán ñoåi maø ngöôøi anh nhaän ñöôïc nôi moä cuûa em laø Thaønh Caùt Tö Kha, seõ goùp phaàn laøm vinh danh Chuùa hôn. OÂng Phaoloâ ñaõ cheát caùi cheát thaùnh thieän ngaøy 13 thaùng 1, 1607. Chính ñeå ghi nhôù ôn trôû laïi cuûa Phaoloâ neân ngaøy oâng qua ñôøi ñaõ ñöôïc choïn laø ngaøy kính thaùnh treû Thaønh Caùt Tö Kha.
Tieåu söû ngaén goïn cuûa thaùnh treû Thaønh Caùt Tö Kha ñöôïc keå gôïi yù cho thaáy ôn Chuùa goïi traûi qua thaêng traàm trong suoát moät cuoäc ñôøi. Ñieàu ñoù ñaõ xaûy ra xuyeân qua cuoäc soáng cuûa nhöõng moân ñeä ñaàu tieân nhö caùc oâng Simon, Anreâ, Giacoâbeâ vaø Gioan ñöôïc Chuùa goïi trong baøi Tin Möøng hoâm nay. Ñieàu ñoù cuõng xaûy ra cho moïi Kitoâ höõu muoán theo saùt goùt böôùc Chuùa Gieâsu.
Ai laø ngöôøi Coâng giaùo cuõng ñeàu bieát caùc toâng ñoà ñeàu ñöôïc möøng kính nhö caùc thaùnh töû ñaïo vôùi phaåm phuïc ñoû. Chính Ñöùc Gieâsu ñaõ cho caùc oâng bieát tröôùc caùc oâng "seõ bò ñieäu ra tröôùc maët vua chuùa quan quyeàn vì Thaày ñeå laøm chöùng cho hoï vaø cho caùc daân ngoaïi ñöôïc bieát." (Mt 10,18).
Nhöng ñieàu khieán caùc moân ñeä xöa vaø nay ñeàu ñöôïc an uûi, ñoù laø lôøi Chuùa Gieâsu cam keát "Thaày ôû cuøng anh em moïi ngaøy cho ñeán taän theá" (Mt 28,20). "Thaày seõ khoâng ñeå anh em moà coâi." (Ga 14,18). "Neáu Thaày ñi doïn choã cho anh em, thì Thaày seõ trôû laïi vaø ñem anh em veà vôùi Thaày, ñeå Thaày ôû ñaâu anh em cuõng ôû ñoù" (Ga 14,3). "Thaày laø caây nho, anh em laø caønh. Ai ôû trong Thaày vaø Thaày ôû trong ngöôøi aáy, thì ngöôøi aáy sinh nhieàu hoa traùi" (Ga 15,5). Thaønh Caùt Tö Kha quaû thaät ñaõ ôû laïi trong tieáng goïi Chuùa khôi daäy nôi loøng anh. Chính tieáng Chuùa goïi ñoù ñaõ cho anh bieát toâi sinh ra ñeå soáng cho nhöõng gì cao quí hôn vaø trong theá gian naøy, moïi söï ñeàu nhoû beù caû. Anh chæ soáng trong Doøng Teân ñöôïc gaàn möôøi thaùng. Vaø anh ñaõ vöôït quó ñaïo Doøng Teân ñeå neâu göông lyù töôûng veà moät theá giôùi toát ñeïp hôn, cho bieát bao ngöôøi treû doïc qua caùc theá kyû.
1. Baïn taâm ñaéc gì veà thaùnh treû Thaønh Caùt Tö Kha: Toâi sinh ra ñeå soáng cho nhöõng gì cao quyù hôn? Trong theá gian naøy moïi söï ñeàu nhoû beù caû? Cuoäc ñoåi ñôøi cuûa Phaoloâ Caùt Tö Kha? Cuoác boä gaàn 2000 caây soá ñeå gia nhaäp Doøng Teân? Coâng töû Thaønh Caùt Tö Kha aên vaän nhö ngöôøi aên xin treân ñöôøng ñi Ñöùc vaø Italia?
2. Baïn taâm ñaéc gì veà ôn goïi cuûa boán moân ñeä ñaàu tieân: Hai oâng Simon vaø Anreâ ñang haønh ngheà chaøi löôùi thì ñöôïc Ñöùc Gieâsu goïi (töïa nhö coù ai ñang deät daây thun thì ñöôïc Ñöùc Gieâsu goïi)? Laäp töùc hai oâng boû chaøi löôùi maø theo Ñöùc Gieâsu (töïa nhö ai ñoù laäp töùc boû laïi ñaøng sau caû moät daøn maùy deät thun ñeå theo Ñöùc Gieâsu)? Laäp töùc noùi ñaây phaûi ñöôïc hieåu nhö theá naøo? (Mc 1,16-18).
3. Baïn nghó gì veà hai oâng Gioan vaø Giacoâbeâ laäp töùc boû boá meï vaø nhöõng ngöôøi laøm coâng treân thuyeàn ñeå theo Ñöùc Gieâsu? (cc.19-20) Taùc giaû Tin Möøng coù yù noùi gì ñaây?
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page