"Khi Con Ngöôøi ñeán trong vinh quang cuûa Ngöôøi, coù taát caû caùc thieân söù theo haàu, baáy giôø Ngöôøi seõ ngöï leân ngai vinh hieån cuûa Ngöôøi. Caùc daân thieân haï seõ ñöôïc taäp hôïp tröôùc maët Ngöôøi, vaø Ngöôøi seõ taùch bieät hoï vôùi nhau, nhö muïc töû taùch bieät chieân vôùi deâ. Ngöôøi seõ cho chieân ñöùng beân phaûi Ngöôøi, coøn deâ ôû beân traùi. Baáy giôø Ñöùc Vua seõ phaùn cuøng nhöõng ngöôøi ôû beân phaûi raèng: "Naøo nhöõng keû Cha Ta chuùc phuùc, haõy ñeán thöøa höôûng Vöông Quoác doïn saün cho caùc ngöôi ngay töø thuôû taïo thieân laäp ñòa. Vì xöa Ta ñoùi, caùc ngöôi ñaõ cho aên; Ta khaùt, caùc ngöôi ñaõ cho uoáng; Ta laø khaùch laï, caùc ngöôi ñaõ tieáp röôùc; Ta traàn truoàng, caùc ngöôi ñaõ cho maëc; Ta ñau yeáu, caùc ngöôi ñaõ thaêm nom; Ta ngoài tuø, caùc ngöôi ñaõ ñeán thaêm". Baáy giôø nhöõng ngöôøi coâng chính seõ thöa raèng: "Laïy Chuùa, coù bao giôø chuùng con ñaõ thaáy Chuùa ñoùi maø cho aên, khaùt maø cho uoáng; coù bao giôø ñaõ thaáy Chuùa laø khaùch laï maø tieáp röôùc; hoaëc traàn truoàng maø cho maëc? Coù bao giôø chuùng con ñaõ thaáy Chuùa ñau yeáu hoaëc ngoài tuø, maø ñeán thaêm ñaâu?" (40) Ñeå ñaùp laïi, Ñöùc Vua seõ baûo hoï raèng: "Ta baûo thaät caùc ngöôi: moãi laàn caùc ngöôi laøm nhö theá cho moät trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta ñaây, laø caùc ngöôi ñaõ laøm cho chính Ta vaäy". Roài Ñöùc Vua seõ phaùn cuøng nhöõng ngöôøi ôû beân traùi raèng: "Quaân bò nguyeàn ruûa kia, ñi ñi cho khuaát maét Ta maø vaøo löûa ñôøi ñôøi, nôi daønh saün cho teân AÙc Quyû vaø caùc söù thaàn cuûa noù. Vì xöa Ta ñoùi, caùc ngöôi ñaõ khoâng cho aên; Ta khaùt, caùc ngöôi ñaõ khoâng cho uoáng; Ta laø khaùch laï, caùc ngöôi ñaõ khoâng tieáp röôùc; Ta traàn truoàng, caùc ngöôi ñaõ khoâng cho maëc; Ta ñau yeáu vaø ngoài tuø, caùc ngöôi ñaõ chaúng thaêm nom". Baáy giôø nhöõng ngöôøi aáy cuõng seõ thöa raèng: "Laïy Chuùa, coù bao giôø chuùng con ñaõ thaáy Chuùa ñoùi, khaùt, hoaëc laø khaùch laï, hoaëc laø traàn truoàng, ñau yeáu hay ngoài tuø, maø khoâng phuïc vuï Chuùa ñaâu?" Baáy giôø Ngöôøi seõ ñaùp laïi hoï raèng: "Ta baûo thaät caùc ngöôi: moãi laàn caùc ngöôi khoâng laøm nhö theá cho moät trong nhöõng ngöôøi beù nhoû nhaát ñaây, laø caùc ngöôi ñaõ khoâng laøm cho chính Ta vaäy". Theá laø hoï ra ñi ñeå chòu cöïc hình muoân kieáp, coøn nhöõng ngöôøi coâng chính ra ñi ñeå höôûng söï soáng muoân ñôøi".
Töø "Ngöôøi khaùch laï" ñaát Taây Nguyeân
Khoâng bao giôø Minh queân ñöôïc chuyeän xaûy ra vaøo moät buoåi toái muøa ñoâng laïnh nôi ñaát Taây Nguyeân. Moät ngöôøi khaùch laï ñeán goõ cöûa nhaø anh. OÂng ta tuoåi khoaûng 60, ñang run raåy coù leõ vì ñoùi vaø laïnh. Moïi söï thaät khoâng deã daøng vaøo thaäp nieân 80. Vaû laïi caên hoä cuûa Minh môùi bò troäm trong moät tröôøng hôïp töông töï. Nhöng tình caûnh cuûa ngöôøi khaùch laï laøm Minh ñoäng loøng traéc aån. Anh ñöa oâng ta vaøo phoøng ñôïi. Caû gia ñình ñang duøng böõa, khi anh vaøo thoâng baùo chuyeän xaûy ra thì moïi ngöôøi ñeàu nhao nhao phaûn ñoái vôùi ñuû lyù do thuyeát phuïc. Boái roái, Minh xin pheùp gia ñình cho khaùch laï duøng böõa roài seõ tính sau. Minh ñem côm ra phoøng ñôïi, khaùch laï töø choái, chæ van xin ñöôïc nguû qua ñeâm! Ñieàu naøy khieán Minh baét ñaàu nghi ngaïi. Duø sao anh cuõng eùp ñöôïc oâng khaùch duøng böõa. Minh coøn tieáp oâng ta moät ly röôïu nhoû cho ñôõ laïnh. Sau böõa côm oâng mieãn cöôõng aên, Minh phaûi noùi thaät laø khoâng theå ñoùn tieáp oâng ta qua ñeâm. Nghe ñieàu aáy, döôøng nhö ngöôøi khaùch ñaõ baät khoùc! Töï döng Minh caûm thaáy xoùt xa vaø luùng tuùng. Anh vaøo baùo laïi cho gia ñình thì thaáy khoâng moät ai chaáp nhaän vaø cuõng khoâng ai muoán ra xem cho roõ thöïc hö. Minh caûm thaáy coù moät söï baêng giaù. Rieâng nôi thaâm taâm, anh cuõng thaáy mình bieáng nhaùc vaø sôï traùch nhieäm. Anh trôû ra noùi cho ngöôøi khaùch bieát quyeát ñònh cuûa gia ñình vaø cuõng laø cuûa chính anh nöõa. Ngöôøi khaùch tuyeät voïng luûi thuûi leân ñöôøng vaøo luùc 9 giôø toái. Ñeâm aáy Minh khoâng taøi naøo nguû ñöôïc vì bò xao xuyeán boài hoài. Anh thaàm thæ caàu nguyeän cho ngöôøi khaùch laï. Nôi noäi taâm, anh thaáy mình hoaøn toaøn baát oån.
Saùng hoâm sau, Minh ñöôïc bieát ngöôøi khaùch laï ñaõ xæu doïc ñöôøng. May maø coù ngöôøi thuoäc moät gia ñình Phaät giaùo maø Minh quen bieát, ñaõ kòp thôøi nhaän ra naïn nhaân treân ñöôøng ñi laøm veà. Ngöôøi aáy ñaõ ñöa naïn nhaân veà nhaø mình, söôûi aám vaø cho nguû qua ñeâm. Saùu giôø saùng ngaøy hoâm sau ngöôøi ñoù coøn chôû oâng ta ra beán xe ñeå mua veù cho oâng ta veà Quaûng Nam Ñaø Naüng.
Veà toâng tích cuûa oâng ta, khoâng moät ai bieát. Nhöng vôùi Minh, hình aûnh soáng ñoäng cuûa ngöôøi khaùch laï ñoù khoâng theå naøo xoaù nhoaø ñöôïc. Hình aûnh aáy vaãn cöù coøn ñoù trong taâm trí anh ñeå phaùn xeùt anh. Chính baøi Tin Möøng hoâm nay gôïi yù cho anh thaáy anh ñaõ töøng laø con ngöôøi nhö theá naøo vaø ñaõ coù theå trôû neân con ngöôøi nhö theá naøo neáu anh cheát. Anh nhö nghe thaáy lôøi vaêng vaúng cuûa Chuùa noùi vôùi anh: "Ta laø khaùch laï ngöôi ñaõ khoâng tieáp röôùc… moãi laàn ngöôi khoâng laøm nhö theá (töùc tieáp röôùc ngöôøi khaùch laï) laø ngöôi ñaõ khoâng laøm cho chính Ta vaäy." (cc.43-45)
Ñeán vieãn töôïng "Khaùch laï" trong cuoäc chung thaåm
Baøi Tin Möøng cuûa Mattheâu hoâm nay keát thuùc baøi giaûng caùnh chung cuûa Chuùa Gieâsu vôùi cuoäc phaùn xeùt vaøo ngaøy sau heát. Cuoäc phaùn xeùt naøy ñöôïc thöïc hieän caùch tröïc tieáp vaø thaúng thaén do vò thaåm phaùn Con Ngöôøi. Vò naøy xuaát hieän trong vinh quang cuûa Ngöôøi. Chính Ngöôøi seõ taùch bieät moïi daân nöôùc ra laøm hai (cc.31-33). Moät beân laø nhöõng ai ñaõ laøm vieäc nghóa "cho moät trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta" (c.40), ñoù laø nhöõng ngöôøi seõ ñöôïc chuùc phuùc (cc.34-40). Ngöôïc laïi laø nhöõng ngöôøi thieáu soùt khoâng chòu thöïc hieän nhöõng vieäc nghóa ñoù "cho nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta," hoï seõ bò keát aùn (cc.41-46).
Nhöõng vieäc thieän bao goàm khoâng nhöõng cung caáp nôi ôû cho khaùch laï nhöng coøn laø cho keû ñoùi aên, cho keû traàn truïi aùo maëc, cho ngöôøi oám ñau cuõng nhö keû bò giam giöõ nhöõng laàn thaêm vieáng. Nhöõng vieäc nghóa aáy ñaùng ñöôïc thöôûng coâng vì trong ngaøy chung thaåm nhöõng vieäc aáy seõ ñöôïc vò Thaåm phaùn keå nhö ñaõ ñöôïc thöïc hieän cho chính mình bôûi leõ vò aáy ñoàng hoaù baûn thaân mình vôùi nhöõng anh em beù nhoû nhaát (cc.40,45).
Vaäy "muoân daân nöôùc" (c.32) vaø "nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta" (cc40,45) laø ai? Ngöôøi ta thöôøng hieåu "muoân daân nöôùc" chæ veà moïi nöôùc, moïi daân toäc; coøn "nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta" chæ veà nhöõng ngöôøi gaëp côn tuùng quaãn veà phöông dieän naøo ñoù. Vaäy ngaøy sau heát toaøn nhaân loaïi seõ bò xeùt xöû veà nhöõng vieäc thieän hoï ñaõ laøm hay ñaõ thieáu soùt khoâng laøm cho ngöôøi ngheøo khoù vaø khoå ñau.
Nhöng trong Mattheâu, "muoân daân" vaø "moïi daân toäc" thöôøng chæ veà daân ngoaïi khoâng phaûi laø Ít-ra-en. Ví duï Mt 4,15; 6,32; 10,5-18; 12,18-21; v.v… Ñoàng thôøi "nhöõng anh em beù nhoû nhaát" trong nhieàu ñoaïn Tin Möøng Mattheâu nhö 10,40-42; 18,6-14 xem ra chæ veà caùc Kitoâ höõu.
Duø sao ñieàu ñaõ coù theå thay ñoåi toaøn caûnh chính laø baûn thaân vò thaåm phaùn cuûa cuoäc chung thaåm. Vò ñoù laø Ñöùc Gieâsu, Ñaáng ñaõ phuïc sinh. Ngöôøi ñaõ ñöôïc trao toaøn quyeàn treân trôøi döôùi ñaát. Tröôùc khi veà trôøi, Ngöôøi ñaõ ra leänh cho caùc moân ñeä laøm cho muoân daân trôû neân moân ñeä cuûa Ngöôøi vaø daïy hoï tuaân giöõ moïi ñieàu Ngöôøi ñaõ daïy (xem Mt 28, 18-20). Vaäy cuoäc phaùn xeùt chung seõ laø cuoäc toång keát laïi toaøn boä coâng cuoäc Tin Möøng hoùa. "Do ñoái dieän vôùi Ñöùc Kitoâ laø Thieân Chuùa chaân lyù, chaân lyù veà töông quan giöõa con ngöôøi vaø Thieân Chuùa seõ hoaøn toaøn minh baïch. Cuoäc phaùn xeùt chung seõ cho thaáy haäu quaû sau cuøng cuûa nhöõng gì con ngöôøi ñaõ haønh ñoäng toát hay töø choái haønh ñoäng trong suoát cuoäc ñôøi traàn theá." (Giaùo lyù GHCG, soá 1039). Neáu trong cuoäc Phuùc AÂm hoùa theá giôùi, Ñöùc Gieâsu daønh öu tieân cho ngöôøi ngheøo heøn (xem Lc 4,18) thì cuoäc phaùn xeùt chung phaûi laøm cho ñieàu aáy ñöôïc noåi baät. Do ñoù thaùnh AÂu tinh ñaõ bình luaän:
Moïi ñieàu xaáu ngöôøi aùc ñaõ laøm ñeàu ñöôïc ghi nhaän vaø hoï khoâng bieát ñieàu ñoù. Ngaøy ñoù Thieân Chuùa seõ khoâng im laëng (Tv 50,3). Ngöôøi quay veà phía ngöôøi xaáu: Ta ñaõ ñaët treân maët ñaát cho caùc ngöôi nhöõng ngöôøi beù nhoû ngheøo khoå. Ta laø thuû laõnh cuûa hoï. Ta ngöï treân trôøi beân höõu Cha Ta; nhöng treân maët ñaát, nhöõng phaàn thaân cuûa Ta phaûi ñoùi. Neáu caùc ngöôøi ñaõ cho phaàn thaân cuûa Ta: caùc ngöôi vöôn ñeán Ta, Ñaàu cuûa thaân theå. Khi Ta ñaët nhöõng ngöôøi ngheøo khoå beù moïn treân maët ñaát laø trung gian cho caùc ngöôøi ñeå hoï mang vieäc toát cuûa caùc ngöôøi vaøo kho taøng cuûa Ta: caùc ngöôi ñaõ chaúng boû vaøo tay hoï chuùt gì, vì theá caùc ngöôøi chaúng coù gì beân caïnh Ta (Baøi giaûng 18,4,4).
Vaäy baøi Tin Möøng hoâm nay khoâng chæ soi saùng cho caùc caù nhaân gôõ roái nhöõng noá löông taâm lieân quan tôùi nhöõng vieäc thieän leõ ra phaûi laøm nhöng hoï ñaõ khoâng laøm. Moät caùch tích cöïc, baøi Tin Möøng hoâm nay ñaët ta ñoái dieän thaúng vôùi töông lai vónh cöûu cuûa ta. Ñoù laø nôi Ñöùc Gieâsu toû hieän laø Ñaáng ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa giao toaøn quyeàn treân trôøi döôùi ñaát. Nhöng Ñöùc Gieâsu maõi maõi seõ laø hieän thaân cuûa tình yeâu kyø dieäu cuûa Thieân Chuùa. Ngaøi laø vua vuõ truï nhöng tröôùc tieân Ngaøi laø vua cuûa moïi coõi loøng. Ngaøi döùt khoaùt toû loøng öu aùi ñoái vôùi nhöõng anh em beù nhoû nhaát ñeán noãi buoäc moïi ngöôøi phaûi chaáp nhaän ñoù laø con ñöôøng cöùu ñoä cho mình.
1. Baïn taâm ñaéc ñöôïc gì veà chuyeän "Ngöôøi khaùch laï" ñaát Taây Nguyeân: thaät ñaùng tieác Minh ñaõ khoâng cho khaùch laï qua ñeâm baèng caùch baûo ñaûm an toaøn cho gia ñình Minh ñeâm ñoù? Ít nhaát Minh ñaõ cho oâng laõo reùt run ñöôïc aên vaø ñöôïc uoáng ly röôïu cho aám loøng? Minh khoâng theå hoaøn toaøn voâ traùch nhieäm tröôùc söï kieän khaùch laï bò ngaát xæu treân ñöôøng? Ñaùng thaùn phuïc thay gia ñình Phaät giaùo maø Minh quen bieát, ñaõ taän tình giuùp ñôõ khaùch laï? Baïn coù yù kieán khaùc?
2. Baïn nghó gì veà lôøi bình luaän cuûa thaùnh AÂu tinh nhö trích ôû treân?
3. Baïn laøm theá naøo ñeå tuyeân xöng Ñöùc Gieâsu laø Vua coõi loøng baïn theo tinh thaàn cuûa baøi Tin Möøng hoâm nay?