Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Khi aáy Ñöùc Gieâsu noùi vôùi caùc moân ñeä raèng: "Vaäy anh em ñöøng sôï ngöôøi ta. Thaät ra, khoâng coù gì che giaáu maø seõ khoâng ñöôïc toû loä, khoâng coù gì bí maät, maø ngöôøi ta seõ khoâng bieát. Ñieàu Thaày noùi vôùi anh em luùc ñeâm hoâm, thì haõy noùi ra giöõa ban ngaøy; vaø ñieàu anh em nghe ræ tai, thì haõy leân maùi nhaø rao giaûng. Anh em ñöøng sôï nhöõng keû gieát thaân xaùc maø khoâng gieát ñöôïc linh hoàn. Ñuùng hôn, anh em haõy sôï Ñaáng coù theå tieâu dieät caû hoàn laãn xaùc trong hoûa nguïc. Hai con chim seû chæ baùn ñöôïc moät xu phaûi khoâng? Theá maø, khoâng moät con naøo rôi xuoáng ñaát ngoaøi yù cuûa Cha anh em. Thì ñoái vôùi anh em cuõng vaäy, ngay ñeán toùc treân ñaàu anh em, Ngöôøi cuõng ñeám caû roài. Vaäy anh em ñöøng sôï, anh em coøn quyù giaù hôn muoân vaøn chim seû.
"Phaøm ai tuyeân boá nhaän Thaày tröôùc maët thieân haï, thì Thaày cuõng seõ tuyeân boá nhaän ngöôøi aáy tröôùc maët Cha Thaày, Ñaáng ngöï treân trôøi. Coøn ai choái Thaày tröôùc maët thieân haï, thì Thaày cuõng seõ choái ngöôøi aáy tröôùc maët Cha Thaày, Ñaáng ngöï treân trôøi.
Ngöôøi coù coâng khôûi xöôùng coâng cuoäc rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc thieåu soá vuøng Cao Nguyeân Vieät Nam laø Ñöùc Cha Theå (Theùodore Cueùnot sinh ngaøy 8 thaùng 2, 1802; cheát ruõ tuø ngaøy 14 thaùng 11,1861; vaø ñöôïc phong Thaùnh ngaøy 19 thaùng 6, 1988).
Tö töôûng loaøi ngöôøi khoâng phaûi laø tö töôûng Thieân Chuùa
Nhieàu laàn Ñöùc Cha Theå ñaõ caên daën caùc vò thöøa sai cuûa ngaøi laø phaûi heát söùc neù traùnh vieân thuû laõnh daân toäc Bana teân Khieâm. Danh tieáng oâng Khieâm laãy löøng khaép vuøng. Ñi ñeán ñaâu oâng cuõng ñöôïc ngöôøi ta toân kính. OÂng noùi gioûi tieáng Kinh vaø buoân baùn lôùn vôùi ngöôøi Kinh neân hoï keå oâng nhö troïng taøi khi coù tranh chaáp vôùi thoå daân. OÂng Khieâm coøn ñöôïc nhaø nöôùc An Nam thöøa nhaän: caùc quan ôû ñoàng baèng muoán laáy loøng vaø lôïi duïng uy tín cuûa oâng neân ñaõ vaän ñoäng trieàu ñình Hueá aân thöôûng oâng moät baèng caáp, qua ñoù nhìn nhaän oâng laø thuû laõnh cuûa taát caû caùc daân toäc thieåu soá vaø phong cho oâng chöùc ñaïi dieän cuûa vua An Nam vuøng Cao Nguyeân. Töôùc hieäu naøy vuoát ve loøng töï aùi oâng Khieâm khieán oâng trôû thaønh nhaân vaät taän taâm taän löïc vôùi coâng vieäc cuûa trieàu ñình Hueá. Nhö vaäy deã hieåu lyù do taïi sao caùc vò thöøa sai leùn luùt leân vuøng cao nguyeân giaûng ñaïo ngöôïc vôùi yù muoán cuûa Hoaøng Ñeá An Nam ñang baét bôù ñaïo, khoâng sôï ai cho baèng sôï oâng Khieâm.
Nhöng Thieân Chuùa quan phoøng coù ñöôøng loái rieâng cuûa Ngöôøi. Ngöôøi söû duïng keû maø moïi thöøa sai ñeàu neù traùnh. Khi hai vò thöøa sai laø Cha Cung vaø Cha Phan Taàn (Combes vaø Fontaine) cuøng phaùi ñoaøn vaøo laøng Kon Phar thì ngöôøi ñaàu tieân hoï gaëp chính laø oâng Khieâm!
Moät trong soá noâ leä cuûa oâng, chaùn caûnh toâi ñoøi, ñaõ boû troán vaø ñeán truù aån ôû Kon Phar, nôi caùch xa laøng oâng ñeán ba ngaøy ñöôøng. OÂng Khieâm ñaõ vöôït khoaûng caùch ñoù ñeán baét teân noâ leä trôû veà. Cuoäc gaëp gôõ baát ngôø ñaõ laøm hai vò thöøa sai söõng sôø! Giaù maø hoï hay tröôùc ñöôïc vaøi tieáng ñoàng hoà veà söï hieän dieän cuûa con ngöôøi ñaùng sôï naøy ôû Kon Phar, chaéc khoâng khi naøo hoï daùm tôùi gaàn ñoù. Nhöng hai vò chæ bieát ñieàu aáy vaøo ñuùng luùc hai vò ñöùng ñoái dieän vôùi oâng Khieâm!
Nhìn nhöõng con ngöôøi da traéng kyø laï ñeán töø moät con ñöôøng raát ít söû duïng, oâng Khieâm tin raèng hoï chæ coù theå laø nhöõng nhaân vaät quan troïng naøo ñoù, lìa boû xöù sôû mình vì maéc troïng toäi. Dieän maïo cuûa hai cha vôùi laøn da traéng, soùng muõi cao, raâu raäm, quaù khaùc xa nhöõng ngöôøi maø oâng töøng thaáy töø tröôùc ñeán nay, ñaõ laøm oâng boái roái, ñoaùn giaø ñoaùn non. Sau moät luùc ngaäp ngöøng ban ñaàu, oâng Khieâm laáy laïi bình tónh vaø tôùi taáp neâu caâu hoûi: "Caùc oâng laø ai? Caùc oâng töø ñaâu ñeán? Caùc oâng coù veû laø nhöõng nhaân vaät quan troïng, vaäy lyù do naøo khieán caùc oâng thöïc hieän cuoäc haønh trình vaát vaû nhö theá naøy? Hai oâng coù phaûi laø nhöõng ngöôøi Kinh töø moät tænh raát xa? Toâi chöa bao giôø thaáy ngöôøi naøo coù laøn da traéng nhö caùc oâng! Thaät toâi thaáy thöông haïi caùc oâng trong caùi xöù khoán khoå naøy. Haõy thaønh thaät cho toâi hay. Toâi caûm meán caùc oâng. Maëc daàu caùc oâng coù chuyeän gì ôû ñoàng baèng ñi nöõa, taïi xöù Bana naøy caùc oâng khoâng phaûi sôï chi caû. Toâi ñaây nhö laø vua cuûa vuøng naøy, vaø ngöôøi Kinh cuõng seõ khoâng laøm gì ñöôïc caùc oâng ñaâu."
Tieán thoaùi löôõng nan
Caùc vò thöøa sai thaáy ngay hoaøn caûnh tieán thoaùi löôõng nan cuûa mình. Daàu muoán daàu khoâng, baét buoäc caùc vò phaûi ñaët mình trong voøng tay oâng Khieâm! Hai vò thaàm caàu nguyeän roài phoù daâng baûn thaân theo thaùnh yù Thieân Chuùa.
Vaøo dòp naøy cha Cung coù vieát cho Ñöùc Cha Theå raèng: "Chuùng con ñaõ gaéng heát söùc vaø laøm moïi caùch ñeå traùnh gaëp oâng Khieâm. Nhöng trong khi coá neù traùnh thì chuùng con laïi rôi vaøo tay oâng ta. Coù khi Thieân Chuùa nhaân laønh muoán duøng oâng ta ñeå laøm saùng danh Ngöôøi chaêng!…" Maáy gioøng cha Cung vieát ñaõ laøm cho Ñöùc Cha Theå lo aâu khoâng ít. Ñoïc thö xong, im laëng moät laùt, roài ngaøi noùi vôùi Linh Muïc ñang ôû beân ngaøi raèng: "Daàu sao, ñoù laø vieäc cuûa Chuùa, Ngöôøi bieát roõ ñieàu phaûi xaûy ra cho vinh danh Ngöôøi. Veà phaàn cha ñaây, cha ñaõ cam keát xaây döïng mieàn truyeàn giaùo naøy. Cha môùi daâng Chuùa moät lôøi khaán, lôøi khaán aáy seõ troùi buoäc cha suoát ñôøi."
Trôû laïi vôùi phaûn öùng cuûa oâng Khieâm. OÂng nhaän ra ngay noãi lo aâu cuûa nhöõng ngöôøi Kinh ñoái dieän vôùi oâng, nhaát laø hai ngöôøi da traéng. OÂng voäi voã veà hoï baèng caùch laäp ñi laëp laïi raèng: "Ñöøng sôï, toâi seõ giuùp ñôõ caùc oâng. Toâi seõ laøm cho caùc oâng taát caû nhöõng ñieàu caùc oâng muoán. Ñeå minh chöùng raèng toâi khoâng coù yù löøa doái caùc oâng vaø löôõi toâi thöïc söï laø thoâng ngoân cuûa loøng daï toâi, toâi muoán ngay hoâm nay keát nghóa anh em vôùi caùc oâng, neáu caùc oâng khoâng thaáy toâi baát xöùng." OÂng duøng nhöõng töø trang troïng nhaát trong thoå ngöõ cuûa oâng maø noùi: "Hai cha lôùn naøy, toâi xin goïi laø cha cuûa toâi, coøn hai chuùng ta - oâng thaân thieát xích laïi gaàn thaày saùu Do cuøng ñi vôùi hai cha vaø noùi - seõ laø anh em."
Keát nghóa anh em vôùi laõnh tuï daân toäc
Theo thuû tuïc keát nghóa anh em, hai beân giao noäp moät gheø röôïu vaø moät gaø maùi, caùc chuù mai moái xeû ra laøm hai ñeàu nhau, caû tim, gan vaø töøng caùi ñuøi cuõng phaân laøm hai, roài trao vaøo tay moãi ngöôøi saép keát nghóa. Hai oáng truùc cuøng ñöôïc caém moät traät vaøo moät trong hai gheø röôïu, vaø tröôùc khi hai ñöông söï baét ñaàu uoáng röôïu thì moät chuù mai moái, vôùi gioïng trònh troïng ñoïc leân nhöõng lôøi coù tính caùch coâng thöùc nhö sau: "Caùc anh haõy nhôù vaø ñöøng bao giôø queân raèng hoâm nay hai ngöôøi ñaõ trôû neân anh em vôùi nhau; baïn höõu cuûa ngöôøi naøy laø baïn höõu cuûa ngöôøi kia; baø con thaân toäc cuûa ngöôøi naøy laø baø con thaân toäc cuûa ngöôøi kia. Neáu voâ phuùc maø moät trong hai anh, phaûn boäi ngöôøi anh em cuûa mình thì saám seùt haõy nghieàn naùt noù ñi! Noù phaûi bò baét vaø bò laøm noâ leä! Noù phaûi cheát khoán naïn vaø xaùc noù khoâng ñöôïc choân caát, trôû neân moài cho caù döôùi nöôùc hay quaï treân röøng…"
Töø luùc ñoù, loøng thaønh tín cuûa oâng Khieâm khoâng bao giôø phai môø. OÂng luoân laø ngöôøi baïn chí thieát vôùi caùc thöøa sai. OÂng khoâng heà ngaàn ngaïi caû tröôùc nhöõng trôï giuùp heát söùc nguy hieåm. Chính oâng vôùi phöông tieän noâ leä vaø voi cuûa mình, ñaõ ñaûm traùch vieäc vaän chuyeån qua ngaõ An Sôn, taát caû nhöõng gì ngöôøi ta phaûi gôûi leân cho caùc thöøa sai töø ñòa phaän Ñaøng Trong sau naøy. Caùc quan ôû ñoàng baèng hay tin caùc thöøa sai truù aån vuøng Cao Nguyeân ñaõ chæ thò cho oâng baét giöõ caùc vò aáy, nhöng oâng Khieâm ñaõ bieát xöû lyù kheùo leùo, vöøa laøm haøi loøng caùc quan, vöøa khoâng loãi phaïm tình baïn ñoái vôùi caùc thöøa sai.
Caâu chuyeän vöøa keå cho thaáy quaû thaät caùc thöøa sai cuûa Chuùa tuy phaûi khoân ngoan nhö con raén nhöng tôùi möùc naøo ñoù laïi phaûi hieàn laønh nhö vaø ñôn sô nhö chim boà caâu vì phaûi ñaët mình ñeå tay Chuùa daãn ñöa, thaâm tín raèng truyeàn giaùo chính laø coâng trình cuûa Thieân Chuùa.
Troø khoâng hôn thaày, tôù khoâng hôn chuû
Baøi Tin Möøng hoâm nay laø moät phaàn cuûa baøi giaûng veà truyeàn giaùo trong ñoù caùc moân ñeä ñöôïc daïy cho bieát hoï phaûi haønh xöû nhö theá naøo ñuùng theo tinh thaàn cuûa Ñöùc Gieâsu (Mt 10,5-15) vaø hoï seõ gaëp phaûi nhöõng khoù khaên naøo (16-42). Lôøi daïy chuû yeáu laø "Troø khoâng hôn thaày, tôù khoâng hôn chuû. Troø ñöôïc nhö thaày, tôù ñöôïc nhö chuû, ñaõ laø khaù laém roài. Chuû nhaø maø ngöôøi ta coøn goïi laø Beâ-en-deâ-bun, huoáng chi laø ngöôøi nhaø." (cc.24-25).
Vaäy caùc moân ñeä ñöøng troâng chôø nhöõng söù vuï deã daøng vaø xuoâi chaûy, Ñöùc Gieâsu coù yù chuaån bò caùc oâng ñoái phoù vôùi nhöõng tình huoáng thuø ñòch vaø choáng ñoái.
Ñieàu quan troïng laø caùc oâng khoâng ñöôïc sôï (Mt 10,26-33). Phaûi can ñaûm tuyeân xöng ñöùc tin maø khoâng ñöôïc boû cuoäc. Ñieàu caùc oâng caàn phaûi thaâm tín laø Nöôùc Thieân Chuùa chaéc chaén seõ ñeán vaø ngöôøi chöùng chính laø Ñöùc Gieâsu (cc.26-27): khi aáy söï giaû hình cuûa ñoái phöông seõ bò chính Chuùa phanh phui. Caùc moân ñeä caàn phaûi tín thaùc vaøo Thieân Chuùa (cc.28-30). Ngöôøi ta chæ coù theå laøm haïi thaân xaùc chöù khoâng theå huûy hoaïi ñöôïc linh hoàn. Cuoái cuøng, caàn phaûi nhaém thaúng cuoäc phaùn xeùt trong ngaøy sau heát (cc.31-33). Giaù trò toái haäu seõ laø loøng thaønh tín maø caùc oâng duy trì ñoái vôùi Ñöùc Gieâsu, bôûi leõ keát quaû cuoäc chung thaåm seõ döïa vaøo loøng thaønh tín ñoù.
Ñöøng sôï, Haõy tin töôûng ñoái thoaïi
Döôùi aùnh saùng cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, boån phaän truyeàn giaùo bao haøm cuoäc ñoái thoaïi trong tinh thaàn toân troïng nhöõng ai chöa ñoùn nhaän Tin Möøng. Caùc tín höõu seõ ruùt ra töø cuoäc ñoái thoaïi naøy nhöõng lôïi ích cuûa chính hoï. Hoï seõ hoïc hoûi ñeå "bieát roõ taát caû nhöõng gì laø chaân lyù vaø aân suûng coù nôi caùc daân toäc, nhö nhôø moät hieän dieän bí aån cuûa Thieân Chuùa." (AG 9). Neáu hoï loan Tin Möøng cho nhöõng ngöôøi khoâng bieát chính laø ñeå cuûng coá, kieän toaøn, xaây döïng chaân lyù vaø loøng thieän haûo ñöôïc Thieân Chuùa ñoå traøn xuoáng giöõa con ngöôøi vaø giöõa muoân daân, vaø ñeå thanh luyeän hoï khoûi nhöõng laàm laïc vaø söï döõ "ñeå Thieân Chuùa ñöôïc vinh quang, ma quûy phaûi xaáu hoå, con ngöôøi ñöôïc haïnh phuùc" (AG 9; xem Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo soá 856).
1. Baïn nghó gì veà vieäc oâng Khieâm keát nghóa anh em vôùi thaày saùu Do vaø taän tình giuùp ñôõ vaø che chôû caùc vò thöøa sai: Baïn thaáy khoù hieåu hoaëc nghi ngôø? Baïn nghó xem ra coù söï an baøi cuûa Thieân Chuùa, vì truyeàn giaùo laø vieäc cuûa Chuùa? Baïn coù yù nghó khaùc?
2. Baïn nghó gì veà caâu Tin Möøng "Hai con chim seû chæ baùn ñöôïc moät xu phaûi khoâng? Theá maø khoâng moät con naøo rôi xuoáng ñaát ngoaøi yù muoán cuûa Cha anh em, thì ñoái vôùi anh em cuõng vaäy. Ngay ñeán toùc treân ñaàu anh em, Ngöôøi cuõng ñeám caû roài" (cc.29-30). Hai caâu vöøa trích cho thaáy Thieân Chuùa quan taâm ñeán baïn vì baïn coù giaù trò tröôùc maët Ngöôøi? Hai caâu aáy coøn cho thaáy Chuùa bieát baïn hôn baïn bieát chính mình, vì baïn ñaâu bieát ñöôïc soá toùc baïn coù treân ñaàu? Hai caâu aáy coù giuùp baïn tín thaùc vaøo Chuùa chaêng?
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page