Khi aáy Ñöùc Gieâsu noùi vôùi caùc moân ñeä: "Loøng anh em ñöøng xao xuyeán! Haõy tin vaøo Thieân Chuùa vaø tin vaøo Thaày. Trong nhaø Cha cuûa Thaày, coù nhieàu choã ôû; neáu khoâng, Thaày ñaõ noùi vôùi anh em roài, vì Thaày ñi doïn choã cho anh em. Neáu Thaày ñi doïn choã cho anh em, thì Thaày seõ trôû laïi vaø ñem anh em veà vôùi Thaày, ñeå Thaày ôû ñaâu, anh em cuõng ôû ñoù. Vaø Thaày ñi ñaâu, thì anh em bieát ñöôøng roài". OÂng Toâma noùi vôùi Ñöùc Gieâsu: "Thöa Thaày, chuùng con khoâng bieát Thaày ñi ñaâu, laøm sao chuùng con bieát ñöôïc ñöôøng?" Ñöùc Gieâsu ñaùp: "Chính Thaày laø con ñöôøng, laø söï thaät vaø laø söï soáng. Khoâng ai ñeán vôùi Chuùa Cha maø khoâng qua Thaày. Neáu anh em bieát Thaày, anh em cuõng bieát Cha cuûa Thaày. Ngay töø baây giôø, anh em bieát Ngöôøi vaø ñaõ thaáy Ngöôøi". OÂng Philíppheâ noùi: "Thöa Thaày, xin toû cho chuùng con thaáy Chuùa Cha, nhö theá laø chuùng con maõn nguyeän". Ñöùc Gieâsu traû lôøi: "Thaày ôû vôùi anh em baáy laâu, theá maø anh Philíppheâ, anh chöa bieát Thaày ö? Ai thaáy Thaày laø thaáy Chuùa Cha. Sao anh laïi noùi: 'Xin toû cho chuùng con thaáy Chuùa Cha'? Anh khoâng tin raèng Thaày ôû trong Chuùa Cha vaø Chuùa Cha ôû trong Thaày sao? Caùc lôøi Thaày noùi vôùi anh em, Thaày khoâng töï mình noùi ra. Nhöng Chuùa Cha, Ñaáng luoân ôû trong Thaày, chính Ngöôøi laøm nhöõng vieäc cuûa mình. Anh em haõy tin Thaày: Thaày ôû trong Chuùa Cha vaø Chuùa Cha ôû trong Thaày; baèng khoâng, thì haõy tin vì chính caùc vieäc kia vaäy. Thaät, Thaày baûo thaät anh em, ai tin vaøo Thaày, thì ngöôøi ñoù cuõng seõ laøm ñöôïc nhöõng vieäc Thaày laøm. Ngöôøi ñoù coøn laøm nhöõng vieäc lôùn lao hôn nöõa, bôûi vì Thaày ñeán cuøng Chuùa Cha.
Xao Xuyeán vaø Tin Töôûng
Moät nhaân vaät vò voïng, vaøo luùc saép lìa ñôøi, thöôøng noùi lôøi töø bieät vôùi caùc ngöôøi thaân quen, oâng quy tuï gia ñình hay caùc moân sinh laïi, vaø ñöa ra nhöõng lôøi daïy doã sau cuøng: Khuyeân hoï soáng trung tín vôùi Chuùa, vaø loan baùo nhöõng haäu quaû khoâng hay seõ xaûy ra neáu hoï baát tuaân leänh Chuùa truyeàn. Haønh vi naøy thöôøng thaáy nôi caùc toå phuï trong daân Do Thaùi.
Baøi Tin Möøng hoâm nay, vaø caû chöông 14 cuûa thaùnh Gioan, laø lôøi giaõ töø cuûa Ñöùc Gieâsu tröôùc khi böôùc vaøo cuoäc khoå naïn. Lôøi giaõ töø naøy khoâng coù tính buoàn thaûm, traùi laïi ñaây laø nhöõng lôøi khích leä naâng ñôõ caùc moân ñeä ñang buoàn saàu tröôùc caûnh chia ly. Chính vì theá Giaùo Hoäi ñaõ cho ñoïc vaøo muøa Phuïc Sinh ñeå giuùp ta soáng tin töôûng vaø hy voïng Chuùa trôû laïi.
"Tim anh em ñöøng xao xuyeán!" Xao xuyeán ñuïng ñeán phaàn saâu nhaát cuûa con ngöôøi laø traùi tim. Coù ai trong chuùng ta ñaõ khoâng töøng bò xao xuyeán? Caùc moân ñeä xao xuyeán vì hoï ñöôïc nghe bieát veà söï phaûn boäi cuûa moät ngöôøi trong chính nhoùm cuûa hoï (Ga 13,21-30); vaø caû ñeán vieäc Pheâroâ seõ choái Thaày (13,38). Hoï xao xuyeán vì Thaày ñaõ noùi boùng gioù ñeán caùi cheát gaàn keà (13,33). Taát caû ñeàu laø nhöõng bieán coá kinh khuûng, aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa hoï, phaù vôõ nhöõng gì hoï ñaõ xaây döïng. Phaûi xa caùch Thaày, phaûi töï mình ñöông ñaàu vôùi moät theá gian thuø nghòch: nhöõng ñieàu ñoù laøm hoï xao xuyeán.
Nhöng khoâng phaûi chæ caùc moân ñeä môùi xao xuyeán. Chính Ñöùc Gieâsu cuõng ñaõ coù laàn xao xuyeán. Ngaøi ñaõ xao xuyeán khi thaáy Maria vaø nhöõng ngöôøi Do Thaùi khoùc nöùc nôû tröôùc caùi cheát cuûa Ladaroâ (Ga 11,33); Ngaøi ñaõ xao xuyeán thì thaáy Giôø maø Ngaøi mong chôø nay ñaõ ñeán, Giôø Ngaøi ñöôïc toân vinh qua khoå ñau vaø caùi cheát: "Giôø ñaây, hoàn Thaày xao xuyeán, Thaày bieát noùi gì? Laïy Cha, xin cöùu Con khoûi Giôø naøy. Nhöng chính vì Giôø naøy maø Con ñaõ ñeán." (12,27). Laàn thöù ba, Ñöùc Gieâsu xao xuyeán khi loan baùo veà vieäc moät moân ñeä trong nhoùm seõ phaûn boäi (13,21). Nhö theá Ñöùc Gieâsu chaúng phaûi laø con ngöôøi saét ñaù, hay ñaõ luyeän cho mình coù ñöôïc thaùi ñoä voâ caûm tröôùc noãi ñau cuûa ngöôøi khaùc hay noãi ñau cuûa chính mình. Xao xuyeán laø taâm traïng chuùng ta coù theå coù. Ñoù khoâng phaûi laø moät toäi, neáu noù khoâng ñöa chuùng ta ñeán choã sôï haõi maø boû cuoäc, khoâng daùm laøm troøn yù Thieân Chuùa. Tin Möøng thaùnh Gioan khoâng noùi ñeán chuyeän Ñöùc Gieâsu xao xuyeán trong Vöôøn Daàu nhö caùc saùch Tin Möøng Nhaát Laõm, nhöng buø laïi ñaõ ba laàn noùi ñeán chuyeän Ngaøi xao xuyeán trong nhöõng hoaøn caûnh khaùc. Vöôït thaéng ñöôïc côn xao xuyeán sôï haõi, can ñaûm khoâng luøi böôùc tröôùc hieåm nguy: Ñoù laø ñieàu Ñöùc Gieâsu ñaõ laøm.
Chuùng ta khoâng xin cho mình traùnh ñöôïc moïi thöù xao xuyeán. Ñöùc Gieâsu daïy chuùng ta vöôït qua côn xao xuyeán baèng loøng tin: "Haõy tin vaøo Thieân Chuùa, vaø tin vaøo Thaày." Chính nieàm tín thaùc khieán tim chuùng ta bình an trôû laïi. Duø ñe doïa vaãn coøn ñoù, nhöng chuùng ta an taâm, vì bieát quyeàn naêng cuûa Chuùa coøn lôùn hôn moïi theá löïc ñe doïa. Chuùng ta chæ heát xao xuyeán khi chuùng ta buoâng taát caû moïi choã döïa vaøo ngöôøi ñôøi, ñeå chæ döïa vaøo moät mình Thieân Chuùa. Caùc moân ñeä chæ heát xao xuyeán khi bieát cuoäc chia ly ñau ñôùn vôùi Thaày khoâng phaûi laø vónh vieãn. "Thaày ñi ñeå doïn choã, roài Thaày seõ trôû laïi ñem anh em veà vôùi Thaày, ñeå Thaày ôû ñaâu anh em cuõng ôû ñoù." Nhö theá phaûi tin raèng caùi cheát cuõng khoâng ngaên caùch ñöôïc Thaày troø. Ñöùc Gieâsu seõ trôû laïi: trôû laïi qua nhöõng laàn hieän ra sau phuïc sinh, trôû laïi vaøo ngaøy Quang Laâm hay vaøo ngaøy cheát cuûa töøng moân ñeä, trôû laïi qua vieäc Chuùa Cha vaø Ngaøi cö nguï trong loøng töøng ngöôøi nhôø Thaùnh Thaàn (Ga 14,23).
Thaày laø Ñöôøng
"Khoâng ai ñeán ñöôïc vôùi Cha maø khoâng qua Thaày": caâu naøy laø ñænh cao trong neàn thaàn hoïc cuûa Gioan. Ñöùc Gieâsu laø con ñöôøng duy nhaát daãn ñeán Thieân Chuùa Cha, con ñöôøng duy nhaát daãn ñeán ôn cöùu ñoä. "Khoâng coù moät Danh naøo khaùc döôùi baàu trôøi, ñöôïc ban cho loaøi ngöôøi, ñeå nhôø Danh ñoù maø chuùng ta ñöôïc ôn cöùu ñoä." (Cv 4,12). Ñöùc Gieâsu laø con ñöôøng duy nhaát, vì duy mình Ngaøi laø Ñaáng ôû beân Thieân Chuùa, laø Con Moät ôû trong loøng Cha (Ga 1,18); duy mình Ngaøi laø Ñaáng ñaõ thaáy Thieân Chuùa trong baûn tính saâu thaúm; duy mình Ngaøi laø Ñaáng bieát Thieân Chuùa Cha; laø maïc khaûi troïn veïn vaø hoaøn haûo veà Cha, laø hieän thaân cuûa chaân lyù: "khoâng ai bieát Con tröø ra Cha, khoâng ai bieát Cha tröø ra Con vaø keû Con muoán maïc khaûi cho" (Mt11,27). Kitoâ giaùo laø toân giaùo tin raèng Thieân Chuùa ñaõ ñeán cöùu ñoä caû nhaân loaïi qua Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng trung gian duy nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi, bôûi vì Ngaøi vöøa laø Thieân Chuùa, vöøa laø ngöôøi.
Trong nhöõng naêm sau Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, coù moät khuûng hoaûng trong laõnh vöïc truyeàn giaùo. Coù ngöôøi cho raèng caàn gì phaûi giuùp ngöôøi ta tin vaøo Ñöùc Kitoâ vaø chòu Pheùp Röûa; cöù ñeå ngöôøi ta töï do theo ñaïo cuûa mình, bôûi leõ ñoù laø con ñöôøng daãn hoï ñeán ôn cöùu ñoä, trong khung caûnh ñòa dö, vaên hoaù rieâng cuûa hoï. Chuùng ta caàn ñoïc laïi moät baûn vaên quan troïng cuûa Coâng Ñoàng trong Hieán Cheá veà Giaùo Hoäi: "Nhöõng ai khoâng bieát Tin Möøng cuûa Ñöùc Kitoâ, cuõng chaúng bieát Giaùo Hoäi, maø khoâng do loãi cuûa hoï, nhöng laïi tìm kieám Thieân Chuùa vôùi loøng chaân thaønh, vaø döôùi aûnh höôûng cuûa aân suûng, hoï coá gaéng soáng sao cho troïn yù Ngaøi, yù ñöôïc baøy toû qua nhöõng meänh leänh cuûa löông taâm hoï, thì nhöõng ngöôøi aáy coù theå ñöôïc höôûng ôn cöùu ñoä nhôø chaân thaønh vaâng phuïc nhöõng gì löông taâm chæ daïy, duø ngöôøi ñoù khoâng chính thöùc thuoäc veà Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Ñaây laø moät con ñöôøng ñaëc bieät daãn ñeán ôn cöùu ñoä, nhöng chaúng ai ñi ñöôïc con ñöôøng naøy neáu khoâng coù söï naâng ñôõ cuûa Thieân Chuùa; chaúng ai soáng ñuùng vôùi ñoøi hoûi cuûa löông taâm neáu khoâng nhôø "aûnh höôûng cuûa aân suûng". Trong quan nieäm cuûa Kitoâ Giaùo, ñöôïc cöùu ñoä laø moät ôn, chöù khoâng phaûi laø keát quaû cuûa noã löïc ñôn ñoäc cuûa con ngöôøi; theá maø moïi ôn Thieân Chuùa ban cho nhaân loaïi ñeàu qua Ñöùc Gieâsu Kitoâ, neân chaúng ai ñöôïc ôn cöùu ñoä maø laïi khoâng nhôø Ñaáng Trung Gian duy nhaát naøy. Boån phaän cuûa chuùng ta laø laøm cho moïi ngöôøi nhaän bieát Ñöùc Gieâsu vaø gia nhaäp Giaùo Hoäi. Ñoù môùi laø con ñöôøng bình thöôøng vaø baûo ñaûm hôn daãn ñeán ôn cöùu ñoä.
Caùc toân giaùo laø nhöõng con ñöôøng daãn ñeán Thieân Chuùa, laø nhöõng coá gaéng vöôn tôùi cuûa con ngöôøi nhôø ôn Chuùa giuùp, duø hoï coù yù thöùc ôn ñoù hay khoâng. Coøn Kitoâ Giaùo laø con ñöôøng Thieân Chuùa ñeán vôùi con ngöôøi ñeå ban ôn cöùu ñoä qua Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Thaùnh Phaoloâ ñaõ vieát: "Thieân Chuùa muoán cho moïi ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä vaø nhaän bieát chaân lyù" (1Tm 2,4). Nhöng ñoù laø chaân lyù naøo? Ngaøi lieàn vieát tieáp: "Chæ coù moät Thieân Chuùa, chæ coù moät Ñaáng Trung Gian giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi, ñoù laø moät con ngöôøi, Ñöùc Kitoâ Gieâsu, Ñaáng ñaõ töï hieán laøm giaù chuoäc moïi ngöôøi" (1Tm 2,5-6). Chuùng ta phaûi tieáp tuïc loan baùo veà choã ñöùng ñoäc nhaát cuûa Ñöùc Gieâsu trong lòch söû cöùu ñoä, phaûi "laøm cho muoân daân trôû thaønh moân ñeä" cuûa Ngaøi (Mt 28,19), bôûi leõ Ngaøi laø Ñöôøng, laø söï Thaät vaø laø söï Soáng.
Töông Quan Cha-Con
Khao khaùt cuûa Philippheâ cuõng laø cuûa caû nhaân loaïi: "Xin cho chuùng con thaáy Chuùa Cha". Chuùng ta chæ maõn nguyeän khi ñöôïc thaáy Thieân Chuùa. Thieân Chuùa voán laø Ñaáng khoâng ai thaáy bao giôø, khoâng ai laïi gaàn ñöôïc; chính Ngaøi ñaõ muoán trôû neân höõu hình khi cho Con cuûa Ngaøi mang thaân phaän phaøm nhaân, soáng giöõa chuùng ta. Nhö theá Thieân Chuùa sieâu vieät ñaõ trôû neân gaàn guõi; Thieân Chuùa oai huøng ñaõ trôû neân deã meán, deã quen. Giöõa Ñöùc Gieâsu vaø Thieân Chuùa Cha coù moät moái daây gaén boù ñoäc nhaát voâ nhò, ñeán noãi Ñöùc Gieâsu daùm noùi: "Ai bieát Thaày laø bieát Cha" (x. Ga 14,7); "Ai thaáy Thaày laø thaáy Cha" (14,9). Con ngöôøi khoâng coøn phaûi ñi tìm Thieân Chuùa ôû nôi xa thaúm, khoâng coøn phaûi tìm gaëp Ngaøi trong nhöõng thò kieán hay qua nhöõng kyõ thuaät chieâm nieäm bí truyeàn. Chæ caàn gaëp Ñöùc Gieâsu laø gaëp ñöôïc Thieân Chuùa. Chæ caàn bieát Ñöùc Gieâsu thaät saâu laø bieát ñöôïc maàu nhieäm khoân doø cuûa Thieân Chuùa.
Taïi sao ai thaáy Ñöùc Gieâsu laø thaáy Chuùa Cha? Ñöùc Gieâsu môøi goïi chuùng ta tin vaøo maàu nhieäm naøy, ñoù laø Thaày ôû trong Chuùa Cha vaø Chuùa Cha ôû trong Thaày (14,10). Moät töông quan hai chieàu, ñeán noãi nhö tan hoøa vaøo nhau. Ñöùc Gieâsu troïn veïn thuoäc veà Cha, caû trong lôøi noùi laãn haønh ñoäng. "Caùc lôøi Thaày noùi vôùi anh em, Thaày khoâng töï mình noùi ra" (14,10). Ñöùc Gieâsu chaúng töï tieän noùi, cuõng chaúng töï tieän laøm vieäc gì cuûa mình. Khi Ngaøi laøm, thì chính Chuùa Cha, Ñaáng luoân ôû trong Ngaøi, ñang laøm nhöõng vieäc cuûa Chuùa Cha (14,10). Nhö theá toaøn boä cuoäc ñôøi Ñöùc Gieâsu ñöôïc Cha chieám ngöï vaø chi phoái, ñeán noãi "ai thaáy Thaày laø thaáy Chuùa Cha".
Chuùng ta caàn ñöôïc Thieân Chuùa chieám troïn, ñeå qua chuùng ta, Thieân Chuùa laøm nhöõng vieäc lôùn lao cho theá giôùi hoâm nay. Öôùc gì cuoäc ñôøi chuùng ta cuõng trôû neân trong suoát vaø phaûn aùnh Thieân Chuùa nhaân haäu, ñeå ai thaáy chuùng ta cuõng thaáy ñöôïc phaàn naøo Thieân Chuùa.
1. Coù laàn naøo baïn gaëp xao xuyeán khoâng? Baïn ñaõ laøm gì ñeå vöôït qua noãi xao xuyeán ñoù?
2. Ngöôøi ta thöôøng noùi ñaïo naøo cuõng nhö nhau, ñaïo naøo cuõng daïy aên ngay ôû laønh. Coøn baïn, taïi sao baïn laø Kitoâ höõu? Kitoâ giaùo coù gì ñaëc bieät khieán baïn choïn theo khoâng?