Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Hai coâ Maùcta vaø Maria cho ngöôøi ñeán noùi vôùi Ñöùc Gieâsu: "Thöa Thaày, ngöôøi Thaày thöông meán ñang bò ñau naëng". Nghe vaäy, Ñöùc Gieâsu baûo: "Beänh naøy khoâng ñeán noãi cheát ñaâu, nhöng laø dòp ñeå baøy toû vinh quang cuûa Thieân Chuùa: qua côn beänh naøy, Con Thieân Chuùa ñöôïc toân vinh".
Ñöùc Gieâsu quyù meán coâ Maùcta, cuøng hai ngöôøi em laø coâ Maria vaø anh Ladaroâ.
Tuy nhieân, sau khi ñöôïc tin anh Ladaroâ laâm beänh, Ngöôøi coøn löu laïi theâm hai ngaøy taïi nôi ñang ôû. Roài sau ñoù, Ngöôøi noùi vôùi caùc moân ñeä: "Naøo chuùng ta cuøng trôû laïi mieàn Giuñeâ!" ... Vöøa ñöôïc tin Ñöùc Gieâsu ñeán, coâ Maùcta lieàn ra ñoùn Ngöôøi. Coøn coâ Maria thì ngoài ôû nhaø. Coâ Maùcta noùi vôùi Ñöùc Gieâsu: "Thöa Thaày, neáu coù Thaày ôû ñaây, em con ñaõ khoâng cheát. Nhöng baây giôø con bieát: Baát cöù ñieàu gì Thaày xin cuøng Thieân Chuùa, Ngöôøi cuõng seõ ban cho Thaày". Ñöùc Gieâsu noùi: "Em chò seõ soáng laïi!" Coâ Maùcta thöa: "Con bieát em con seõ soáng laïi, khi keû cheát soáng laïi trong ngaøy sau heát". Ñöùc Gieâsu lieàn phaùn: "Chính Thaày laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng. Ai tin vaøo Thaày, thì duø ñaõ cheát, cuõng seõ ñöôïc soáng. Ai soáng vaø tin vaøo Thaày, seõ khoâng bao giôø phaûi cheát. Chò coù tin theá khoâng?" Coâ Maùcta ñaùp: "Thöa Thaày, coù. Con vaãn tin Thaày laø Ñöùc Kitoâ, Con Thieân Chuùa, Ñaáng phaûi ñeán theá gian".
Thaáy coâ Maria khoùc, vaø nhöõng ngöôøi Dothaùi ñi vôùi coâ cuõng khoùc, Ñöùc Gieâsu thoån thöùc trong loøng vaø xao xuyeán. Ngöôøi hoûi: "Caùc ngöôøi ñeå xaùc anh aáy ôû ñaâu?" Hoï traû lôøi: "Thöa Thaày, môøi Thaày ñeán maø xem". Ñöùc Gieâsu lieàn khoùc. Ngöôøi Dothaùi môùi noùi: "Kìa xem! OÂng ta thöông anh Ladaroâ bieát maáy!" Coù vaøi ngöôøi trong nhoùm hoï noùi: "OÂng ta ñaõ môû maét cho ngöôøi muø, laïi khoâng theå laøm cho anh aáy khoûi cheát ñöôïc ö?" Ñöùc Gieâsu laïi thoån thöùc trong loøng. Ngöôøi ñi tôùi moä. Ngoâi moä ñoù laø moät caùi hang coù phieán ñaù ñaäy laïi. Ñöùc Gieâsu noùi: "Ñem phieán ñaù naøy ñi". Coâ Maùcta laø chò ngöôøi cheát lieàn noùi: "Thöa Thaày, naëng muøi roài, vì em con ôû trong moà ñaõ ñöôïc boán ngaøy". Ñöùc Gieâsu baûo: "Naøo Thaày ñaõ chaúng noùi vôùi chò raèng neáu chò tin, chò seõ ñöôïc thaáy vinh quang cuûa Thieân Chuùa sao?" Roài ngöôøi ta ñem phieán ñaù ñi. Ñöùc Gieâsu ngöôùc maét leân vaø noùi: "Laïy Cha, con caûm taï Cha, vì Cha ñaõ nhaäm lôøi con. Phaàn con, con bieát Cha haèng nhaäm lôøi con, nhöng vì daân chuùng ñöùng quanh ñaây, neân con ñaõ noùi ñeå hoï tin laø Cha ñaõ sai con".
Noùi xong, Ngöôøi keâu lôùn tieáng: "Anh Ladaroâ, haõy ra khoûi moà!" Ngöôøi cheát lieàn böôùc ra, chaân tay coøn quaán vaûi, vaø maët coøn phuû khaên lieäm. Ñöùc Gieâsu baûo: "Côûi khaên vaø vaûi cho anh aáy, roài ñeå anh aáy ñi".
Vieät Nam, AÂu Myõ vaø Do Thaùi tröôùc caùi cheát
Vôùi ngöôøi Vieät, cheát khoâng nhaát thieát phaûi laø ñieàu ñaùng sôï. Ngöôøi xöa coi cheát laø maõn kieáp, töùc laø heát ñôøi soáng, neân thöôøng ung dung thö thaùi ñoùn ñôïi cheát vaø söûa soaïn cho luùc cheát ngay nhöõng naêm coøn khoûe maïnh. Ngheøo khoù laém môùi chòu boù tay, coøn bình thöôøng heã ñuû aên ñuû maëc laø caùc cuï lo saém quan taøi, ñoà boå khuyeát, ñoà khaâm lieäm, ñeå phoøng khi cheát. Cho neân oâng Nguyeãn Khuyeán vì khoâng muoán phí phaïm vaø xa hoa neân caên daën raèng:
Ñoà khaâm lieäm chôù
neà xaáu toát,
Kín tay chaân ñaàu goùt thì thoâi.
Roõ raøng ñoù laø taâm traïng xa laï vaø haàu nhö ñoái nghòch vôùi ngöôøi AÂu Myõ. Dó nhieân ngöôøi Vieät cuõng duøng nhöõng danh töø vaên hoa ñeå chæ caùi cheát, nhö: "Hai möôi naêm veà giaø, veà chaàu toå, maõn phaàn, töø traàn, veà vôùi Chuùa (theo Kitoâ giaùo), qua ñôøi, quy tieân (theo ñaïo Laõo), vieân tòch (theo ñaïo Phaät). Ngöôøi Myõ, ngöôøi Anh, cuõng noùi: "OÂng hoaëc baø aáy ñaõ ra ñi (He or she already "passed away", "has gone to his or her reward" töùc ñaõ ñi laõnh phaàn thöôûng daønh rieâng cho mình, hoaëc "is no longer with us", töùc "khoâng coøn ôû vôùi chuùng ta nöõa"). Nhöng phong tuïc AÂu Myõ seõ khoâng cho pheùp ngöôøi ta saém quan taøi vaø nhöõng ñoà khaâm lieäm roài ñeå ngay tröôùc maét haàu ñeå phoøng caùi cheát xaûy ñeán trong töông lai. Thaäm chí, ngöôøi ta saép xeáp ñeå ngöôøi thaân yeâu cuûa mình khoâng cheát nôi gia ñình. Toát hôn neân ñeå ngöôøi ñoù taét thôû nôi beänh vieän roài töø ñoù ñöa thi haøi ngöôøi quaù coá tôùi quaøn nôi nhaø xaùc tröôùc khi ñöa tôùi nhaø thôø, ñeå töø ñoù ñöa thaúng tôùi nôi hoaû taùng hoaëc nôi nghiaõ ñòa maø ngaøy nay ngöôøi ta goïi laø nhöõng coâng vieân ñeå töôûng nhôù (memorial parks) hoaëc nhöõng khu vöôøn an nghæ (gardens of peace) thay vì goïi laø cemeteries.
Rieâng Ñöùc Gieâsu nghó vaø coù thaùi ñoä nhö theá naøo veà caùi cheát? Qua pheùp laï Ngöôøi thöïc hieän laøm cho oâng Lazaroâ ñaõ cheát ñöôïc soáng laïi, ngöôøi coù yù noùi vôùi ta ñieàu gì ñaùng keå?
Theo Cöïu Öôùc, ngöôøi Do Thaùi khoâng quan nieäm cheát laø hoàn lìa khoûi xaùc. Ñoù laø quan nieäm cuûa ngöôøi Hy Laïp. Coøn ngöôøi Do Thaùi hieåu cheát laø maát heát söùc soáng. Sau khi cheát con ngöôøi chæ coøn nhö caùi boùng, Rephaim trong Hipri, nôi aâm phuû. Ñoù laø luùc caùi boùng aáy keùo leâ theâ moät hieän höõu thieáu nieàm vui, baát keå tôùi nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc khi coøn soáng. Ngöôøi ta maát heát söùc soáng khi taét thôû (Gioùp 11,20; Ga 15,9). Söùc soáng aáy cuõng bay ñi nhö hôi nöôùc, khi ngöôøi ta bò ñoå maùu, vì maùu laø caên cöù hoaït ñoäng cuûa söùc soáng cuûa con ngöôøi (Lv 17,11.14; Ñn l12,23).
Nhöõng quan nieäm nhö vaäy veà söï soáng vaø söï cheát trong Cöïu Öôùc ñöôïc noái tieáp trong Taân Öôùc. ÔÛ ñaây nguyeân uyû cuûa söï soáng laø hôi thôû (Pneuma=ruah) do Thieân Chuùa ban (Kn 11,11;13,15). Cheát laø trao laïi hôi thôû (Mt 27,50; Lc 23,46; Ga 19,30; Cv 7,59). Ngöôøi cheát soáng laïi khi hôi thôû trôû veà vôùi ngöôøi ñoù (Lc 8,55).
Chuùa Gieâsu cöùu ta khoûi cheát nhö theá naøo
Trong pheùp laï Chuùa Gieâsu laøm cho oâng Lazaroâ cheát soáng laïi, Ngöôøi khoâng quan taâm ñeán yù nieäm veà söï soáng vaø söï cheát cuûa Do Thaùi hay Hy Laïp. Ñieàu chính yeáu ñöôïc noùi leân laø: Ñöùc Gieâsu laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng (c.25); Pheùp laï Ngöôøi thöïc hieän cho oâng Lazaroâ cheát soáng laïi laø daáu chæ veà ñieàu chính yeáu ñoù.
Saùch Tin Möøng cuûa Gioan ñeà caäp ñeà taøi söï soáng qua lôøi khaúng ñònh cuûa Chuùa Gieâsu vôùi oâng Nicoâñeâmoâ raèng: Khoâng ai coù theå vaøo Nöôùc Thieân Chuùa neáu khoâng sinh ra bôûi nöôùc vaø Thaàn Khí (Ga 3,5). Keá ñeán hoàng aân maø Chuùa Gieâsu mang laïi ñöôïc giôùi thieäu laø maïch nöôùc voït leân ñem laïi söï soáng ñôøi ñôøi (Ga 4,14). Ngöôøi laø Lôøi ban söï soáng (Ga 5,21.24.25-26). Ngöôøi laø Baùnh ban söï soáng (Ga 6,35.58) vaø laø aùnh saùng mang laïi söï soáng (Ga 7,12). Mang laïi söï coâng chính laø muïc ñích cuûa vieäc Chuùa Gieâsu ñeán trong theá gian: Toâi ñeán laø ñeå cho nhöõng ngöôøi thuoäc veà toâi ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo (Ga 10,10).
Coù theå noùi caû ba chöông Tin Möøng cuûa Gioan, töùc chöông 9,10,11 ñeàu cho thaáy Ñöùc Gieâsu ñeán laø ñeå thöïc hieän ñuùng lôøi tieân baùo trong saùch ngoân söù Eâdeâkien ôû chöông 34. Vaø caùch Ngöôøi thöïc hieän lôøi tieân baùo ñoù ñöôïc toùm taét khi Ngöôøi tuyeân boá Toâi chính laø Muïc Töû nhaân laønh. Muïc Töû nhaân laønh hy sinh maïng soáng mình cho chieân (Ga 10,11).
Qua ngoân söù Eâdeâkien, Giaveâ Thieân Chuùa ñaõ leân tieáng quôû maéng caùc muïc töû ñöông thôøi moät caùch raát nghieâm khaéc khi noùi: "Chieân cuûa Ta bò cöôùp phaù vaø bieán thaønh moài cho moïi daõ thuù vì thieáu muïc töû, bôûi caùc muïc töû chæ bieát lo cho mình maø khoâng chaên daét ñaøn chieân cuûa Ta… Ta seõ giaûi thoaùt caùc chieân cuûa Ta khoûi mieäng chuùng, ñeå chieân cuûa Ta khoâng coøn laøm moài cho chuùng… Chính Ta seõ chaêm soùc chieân cuûa Ta… Ta seõ cho xuaát hieän moät muïc töû ñeå chaên daét chuùng… Ñoù laø Ñavít, toâi tôù cuûa Ta" (Ed 39,8-23).
Vaäy Ñöùc Gieâsu toû ra chính laø vò muïc töû ñaõ ñöôïc Eâdeâkien tieân baùo. Ngöôøi xuaát hieän ñeå giaûi thoaùt ngöôøi muø töø thuôû môùi sinh khoûi tay nhöõng ngöôøi Phariseâu, laø nhöõng ngöôøi chæ bieát lo cho mình maø khoâng chaên daét ñaøn chieân cuûa Giaveâ (Ga 9). Chính Ñöùc Gieâsu töï moâ taû baûn thaân Ngöôøi laø muïc töû nhaân laønh nhö theá naøo (Ga 10). Ngöôøi laø muïc töû nhaân laønh khoâng nhöõng vôùi ngöôøi muø töø thuôû môùi sinh ñöôïc Ngöôøi chöõa laønh, nhöng caû vôùi nhöõng keû nhö Ladaroâ, ñaõ cheát 4 ngaøy roài maø Ngöôøi coøn ñeán taän saøo huyeät cuûa töû thaàn ñeå cöùu soáng (Ga 11). Nhöng ñeå cöùu soáng Ladaroâ, Ñöùc Gieâsu seõ hy sinh chính maïng mình vì ñoaøn chieân. Pheùp laï Ladaroâ cheát soáng laïi gaây chaán ñoäng ñeán noãi ngöôøi Phariseâu trieäu taäp Thöôïng Hoäi Ñoàng trong ñoù vò thöôïng teá Caipha noùi: Thaø moät ngöôøi cheát thay cho daân coøn hôn laø toaøn daân bò tieâu dieät (Ga 11,50). Lôøi ñoù ñöôïc taùc giaû saùch Tin Möøng Gioan caét nghóa nhö lôøi tieân baùo laø Ñöùc Gieâsu saép phaûi cheát thay cho daân, vaø khoâng chæ thay cho daân maø thoâi, nhöng coøn ñeå quy tuï con caùi Thieân Chuùa ñang taûn maùt khaép nôi veà moät moái (Ga 11,51-52). Vaäy caùi cheát cuûa Ñöùc Gieâsu khoâng nhaèm ñeå cöùu daân Ít-ra-en maø thoâi nhöng coøn nhaèm quy tuï moïi ngöôøi Do Thaùi cuõng nhö daân ngoaïi thaønh moät coäng ñoaøn daân Chuùa nhö chính Ñöùc Gieâsu ñaõ tuyeân boá vôùi tö caùch laø muïc töû nhaân laønh: "Toâi hy sinh maïng soáng mình cho chieân. Toâi coøn coù nhöõng chieân khaùc khoâng thuoäc raøn naøy. Toâi cuõng phaûi ñöa chuùng veà. Chuùng seõ nghe tieáng toâi. Vaø seõ chæ coù moät ñoaøn chieân vaø moät muïc töû" (Ga 10,15-16).
Thaàn Hoïc phong phuù
Vaäy pheùp laï Ladaroâ cheát soáng laïi raát phong phuù veà thaàn hoïc ñöôïc dieãn taû qua baøi Tin Möøng hoâm nay:
Ñöùc Gieâsu thöïc söï laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng cho taát caû nhöõng ai tin Ngöôøi laø vò Cöùu Tinh vaø laø Con Thieân Chuùa (c.27). Ai tin nhö chò Maùcta, thì daàu coù cheát cuõng seõ ñöôïc soáng. Söï kieän em chò laø Ladaroâ ñaõ cheát 4 ngaøy roài coøn ñöôïc Ñöùc Gieâsu cho soáng laïi laø daáu chæ veà söï baát töû ñoù.
Khi Ñöùc Gieâsu keâu lôùn tieáng: "Anh Ladaroâ, haõy ra khoûi moà!" ngöôøi cheát lieàn böôùc ra, chaân tay coøn cuoán vaûi vaø maët coøn phuû khaên lieäm (cc.43-44). Ñieàu ñoù chöùng thöïc lôøi Ñöùc Gieâsu ñaõ noùi: "Giôø ñaõ ñeán vaø chính laø luùc naøy ñaây - giôø caùc keû cheát nghe tieáng Con Thieân Chuùa: ai nghe thì seõ ñöôïc soáng" (Ga 5,25).
Thöôïng teá Caipha voâ tình ñaõ noùi tieân tri veà vieäc Ñöùc Gieâsu ñöùng ra qui tuï daân môùi cuûa Thieân Chuùa bao goàm caû ngöôøi Do Thaùi laãn daân ngoaïi, nhö noùi treân (Ga 11,51-52).
Chính Ñöùc Gieâsu traû giaù cho vieäc qui tuï ñoù baèng caùi cheát cuûa Ngöôøi nhö Ngöôøi ñaõ tuyeân boá: "Toâi chính laø muïc töû nhaân laønh. Muïc töû nhaân laønh hy sinh maïng soáng mình cho chieân." (Ga 10,11)
1. Baïn nghó caùch cha oâng chuùng ta ñoùn ñôïi caùi cheát baèng caùch mua saém tröôùc quan taøi vaø caùc ñoà khaâm lieäm, caùch thöùc aáy coøn thònh haønh ôû ñaâu maø baïn bieát chaêng? Baïn so saùnh nhö theá naøo caùch thöùc aáy vôùi caùch thöùc ngöôøi AÂu Myõ traùnh khoâng ñeå cho ngöôøi thaân yeâu cuûa mình cheát ngay nôi maùi aám gia ñình? Baïn nghó caùch naøo toát nhaát ñeå dieãn taû chöõ hieáu vaø nieàm tin Kitoâ giaùo theo baøi Tin Möøng hoâm nay?
2. Tröôùc caùi cheát cuûa Ladaroâ, baïn nhaän xeùt nhö theá naøo veà thaùi ñoä cuûa nhöõng ngöôøi sau ñaây: Thaùi ñoä cuûa coâ Maùcta? cuûa coâ Maria? cuûa chính Ñöùc Gieâsu?
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page